Συνεχίζουμε την αφιέρωμα που αρχίσαμε με την
προηγούμενη ανάρτηση στο θέμα των κόκκινων δανείων και των πλειστηριασμών κύριας κατοικίας, με την κατάσταση όπως διαμορφώνεται σήμερα, με τις αιτίες της, τους στόχους των παρεμβάσεων κυβέρνησης - τρόικας (παλαιότερα) και κουαρτέτου σήμερα, προτάσεις για το πως πρέπει αυτή η πολιτική να αντιμετωπισθεί με αγώνες, το σχετικό προγραμματισμό δράσεων της Επιτροπής Αγώνα στην περιοχή, και πλήθος χρηστικών και ενημερωτικών σημειώσεων για να βοηθήσουμε τους ενδιαφερόμενους να βρουν την άκρη μέσα από τον κυκεώνα των πρόχειρων και αντιφατικών συχνά πληροφοριών, που συχνά συσκοτίζουν αντί να διαφωτίζουν.
Το πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων
Πάνω από 1,5 εκατομμύριο καθυστερούμενες πάνω από 1 μήνα οφειλές προς τις τράπεζες, 300.000 περίπου δανειολήπτες στεγαστικών δανείων με καθυστέρηση, 700.000 περίπου δανειολήπτες καταναλωτικών δανείων, 500.000 οφειλέτες πιστωτικών καρτών και 100.000 περίπου δανειολήπτες μικρών επιχειρηματικών δανείων.
Τα κόκκινα δάνεια (με καθυστέρηση πάνω από 6 μήνες, σύμφωνα με το μνημονιακό
ορισμό για την Ελλάδα[*] προς τις τράπεζες υπολογίζονται σε 109,5 δις. Τα κόκκινα χρέη των νοικοκυριών προς το δημόσιο (ασφαλιστικά ταμεία, εφορίες) και τις ΔΕΚΟ (ΔΕΗ κλπ), υπολογίζονται σε 100 δις. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, τα κόκκινα δάνεια είναι το 43% του συνόλου των δανείων.
Έτσι για τη σύγκριση, το ΑΕΠ είναι γύρω στα
180 δις, ενώ ο κρατικός προϋπολογισμός του 2016 θα έχει έσοδα 51 δις. Ολόκληρη δε η ιδιωτική ακίνητη περιουσία του Ελληνικού λαού είχε
απαξιωθεί σε 500 δις το 2014, από 1 τρις το 2009.
Για 62.000 ακίνητα, σύμφωνα με στοιχεία τραπεζών, έχουν ήδη εκδοθεί διαταγές πληρωμής και έχουν συνταχθεί κατασχετήριες εκθέσεις!
[*] σύμφωνα με το νόμο που ψηφίστηκε στις 15/12 για την πώληση κόκκινων επιχειρηματικών δανείων στα κερδοσκοπικά funds, η καθυστέρηση για να επιτραπεί η πώληση είναι μόνον 90 ημέρες.
Οι αιτίες των κόκκινων δανείων
Φταίνε οι άνθρωποι μας λένε τα κανάλια της διαπλοκής και η κυβέρνηση εσχάτως, που χρεώθηκαν πάνω από τις δυνάμεις τους. Φταίνε οι μπαταχτσήδες που δεν πληρώνουν μας λένε άλλοι. Η αλήθεια όμως είναι ολοφάνερη. Αυτό που φταίει είναι:
Οι μνημονιακές πολιτικές που ανεβάζοντας σε πρωτοφανή για όλη την υφήλιο ύψη την ανεργία, μειώνοντας δραματικά μισθούς και μεροκάματα όσων ακόμα εργάζονται και τις συντάξεις όσων πρόλαβαν να βγουν σε σύνταξη, ανέτρεψαν κάθε οικογενειακό προγραμματισμό και ακύρωσαν τη δυνατότητα αποπληρωμής των δανείων για τεράστιο τμήμα του πληθυσμού. Απόδειξη πέραν κάθε αμφιβολίας: Μέχρι το 2010 η Ελλάδα είχε ένα από τα μικρότερα ποσοστά ιδιωτικών δανείων στην Ευρώπη! Την εποχή των μνημονίων είναι που φούσκωσαν.
Η κερδοσκοπική και κοντόφθαλμη πολιτική των τραπεζών, που χωρίς περίσκεψη πίεσαν με όλα τα μέσα τους πολίτες να ανοιχτούν με δάνεια όλων των ειδών, ακόμα και μετά το 2007 που ήδη η κρίση υπήρχε, με στόχο τα τεράστια κέρδη που αποκόμισαν την εποχή των παχέων αγελάδων, προωθώντας ταυτόχρονα και επισφαλή προϊόντα (όπως δάνεια σε ελβετικό φράγκο)
Τα θαλασσοδάνεια που υπέγραψαν οι τραπεζίτες με τη διαπλοκή (ιδιοκτήτες ΜΜΕ, κόμματα, γνωστούς απατεώνες - επιχειρηματίες), δανεικά και αγύριστα, όπως γνώριζαν απ’ την αρχή.
Η τοκογλυφική πολιτική των τραπεζών, με τις τεράστιες διαφορές ανάμεσα στα επιτόκια καταθέσεων και χορηγήσεων (ιδίως για καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες) και τα παράνομα έξοδα που φόρτωναν αυθαίρετα στους δανειολήπτες, που αύξησαν το χρέος των πολιτών αναντίστοιχα με το αρχικό του δάνειο.
Η κρίση του καπιταλισμού στην πιο κερδοσκοπική του μορφή, που δημιούργησε τις φούσκες παγκοσμίως (με τις φούσκες των στεγαστικών στις ΗΠΑ να σηματοδοτούν την αρχή της κρίσης) ώστε να διατηρήσει τεχνητά το ποσοστό κέρδους του, επέβαλε στα κράτη τη «διάσωση» των τραπεζών όταν οι φούσκες κατέρρευσαν, δημιουργώντας έτσι υπέρογκα δημόσια χρέη, και ακολούθως τα φόρτωσε στην πλάτη των λαών, με ακραία λιτότητα, και με μνημόνια στις χώρες με το πιο μεγάλο πρόβλημα και τις πιο υποτακτικές ηγεσίες.
Οι στόχοι της πολιτικής των πλειστηριασμών
Πλειστηριασμοί είναι το φάρμακο για τα κόκκινα δάνεια σύμφωνα με την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη πολιτική, του κουαρτέτου και της κυβέρνησης. Γιατί έτσι αποτρέπεται ο
ηθικός κίνδυνος μας λένε τα παπαγαλάκια. Τι όμως επιδιώκουν στην πραγματικότητα;
Οι τράπεζες θέλουν να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους από τα προβληματικά δάνεια. Ήδη, οι υποσχέσεις που έχουν πάρει από την κυβέρνηση τα πιο επιθετικά κεφάλαια κερδοσκόπων και απατεώνων, ότι θα τιτλοποιηθούν προβληματικά δάνεια τα οποία και θα αγοράσουν σε εξευτελιστικές τιμές, υλοποιούνται με το νόμο για τα κόκκινα (επιχειρηματικά σε πρώτη φάση) δάνεια. Έπειτα, θα πιέσουν τους δανειολήπτες, με εκβιασμούς νόμιμους και παράνομους (ξέρουν αυτοί), απαιτώντας την πλήρη εξόφλησή τους και αποκομίζοντας τεράστια υπερκέρδη. Ταυτόχρονα θα τα κυκλοφορήσουν στα χρηματιστήρια της υφηλίου, σπάζοντάς τα σε πολλά μικρά τμήματα και συνδυάζοντάς τα με άλλα χρηματιστικά προϊόντα, με στόχο να «κρυφτεί» η επισφάλειά τους και να εξαπατηθεί ο τελικός αγοραστής. Είναι η λογική των πολύπλοκων «δομημένων» ομολόγων, όπου ο τελικός αγοραστής αγνοεί πλήρως τη σύνθεση του προϊόντος που αγόρασε, και που έδωσε στην κρίση, που ούτως ή άλλως υπήρχε, την τεράστια έντασή της.
Οι μαζικοί πλειστηριασμοί σπιτιών σε τιμές εξευτελιστικές, απαξιώνουν
ακόμα περισσότερο την ακίνητη περιουσία, ώστε αυτή να γίνει βορά του μεγάλου κεφαλαίου, αλλά και ιδιωτών του κέντρου της Ευρώπης, που μη έχοντας διέξοδο στη χώρα τους λόγω της νεοφιλελεύθερης λιτότητας που επικρατεί παντού, θα εκτονώσουν την πίεση στις κυβερνήσεις τους αγοράζοντας φτηνά σπίτια στην Ελλάδα.
Η αύξηση του ποσοστού των ενοικιαστών ως προς αυτό των ιδιοκτητών. Γιατί ο ενοικιαστής είναι «ευέλικτος» χωροταξικά, και ευκολότερα θα δεχτεί ευέλικτες μορφές εργασίας όπου και με όποιους όρους του προσφερθούν. Στην Ελλάδα, το ποσοστό της ιδιόκτητης κατοικίας είναι πολύ υψηλό σχετικά με τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο, γιατί η στέγη αποτέλεσε τη βασική επενδυτική διέξοδο των Ελλήνων. Αυτό τώρα θέλουν να αλλάξει. Το πλήθος των ανθρώπων που θα χάσουν την 1ηκατοικία τους, το θέλουν ανάλογο της μεταπολεμικής (και μετεμφυλιακής) άναρχης μετακίνησης πληθυσμών από την επαρχία στις πόλεις, που αύξησε το (ανειδίκευτο τότε) εργατικό δυναμικό με χαμηλά μεροκάματα, και οδήγησε σε αύξηση των κερδών του κεφαλαίου. Η εσωτερική αυτή μετανάστευση συνδυάστηκε τότε με την εξωτερική, νέα μορφή της οποίας βιώνει και η σημερινή μνημονιακή Ελλάδα, με τη μετανάστευση τεράστιων αριθμών δραστήριων και μορφωμένων (με χρήματα του Ελληνικού λαού) νέων, που τις δυνατότητές τους εκμεταλλεύονται ανέξοδα η Μέρκελ, ο Ολάν και ο Κάμερον. Σύμφωνα με την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ, η πολιτική επιδότησης της αγοράς λαϊκής στέγης, είτε μέσω δημοσίων επενδύσεων είτε μέσω τραπεζικού δανεισμού, πρέπει να αντικατασταθεί από πολιτική επιδότησης ενοικίων.
Η προσπάθεια εξυπηρέτησης των δανείων, κρατά τους δανειολήπτες αιχμάλωτους του κράτους, των τραπεζών, των δικαστηρίων και της εργοδοσίας. Ο πολίτης που χρωστά γίνεται ευάλωτος στις μαυρογιαλούρικες υποσχέσεις των μνημονιακών κομμάτων, που ποτέ δεν κρατιούνται, και στις πιέσεις του εργοδότη, προκειμένου να μη χάσει τη δουλειά του και έτσι και το σπίτι του.
Το νομοθετικό πλαίσιο συνεχώς χειροτερεύει
Ο νόμος
3869/2010, γνωστός ως νόμος Κατσέλη, που ψηφίστηκε λίγο μετά την ψήφιση του μνημονίου από την κυβέρνηση Παπανδρέου ως ελάχιστο «αντιστάθμισμα» στα εξοντωτικά του μέτρα, έχει 2 πλευρές:
Τη ρύθμιση οφειλών φυσικών προσώπων (επιχειρηματικά δάνεια δεν καλύπτονται) προς ιδιώτες (μεταξύ των οποίων οι τράπεζες), και από το 2015 και για οφειλές στην Εφορία, στους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού και τα νομικά τους πρόσωπα, καθώς και σε ασφαλιστικές εισφορές προς οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης. Οφειλές μέχρι ένα χρόνο πριν την υποβολή αίτησης μπορούν να ρυθμιστούν.
Την προστασία της 1ης κατοικίαςΟ νόμος τροποποιήθηκε 3 φορές, πάντοτε προς το χειρότερο (στις βασικές του πλευρές):
Τον Ιούνιο του 2013 με το νόμο
4161/2013 από την κυβέρνηση Σαμαρά (ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ)
Τον Αύγουστο του 2015 με το νόμο
4336/2015 από την κυβέρνηση Τσίπρα (ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ)
Το Νοέμβρη του 2015 με το νόμο
4346/2015 επίσης από την κυβέρνηση Τσίπρα (ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ) Δείτε
εδώ το νόμο Κατσέλη κωδικοποιημένο, όπως δηλαδή έχει διαμορφωθεί σήμερα μετά τις αλλαγές του.
170.000 άτομα έχουν κάνει ήδη αίτηση υπαγωγής στο νόμο και ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί μέχρι την 31/12/2015, όσο το επιτρέπει η ασφυκτική αυτή προθεσμία και η κωλυσιεργία των τραπεζών να εκδώσουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.
Σημειώνουμε ότι πρόσφατα στοιχεία πιστοποιούν ότι το 43,3% των δανείων που έχουν ρυθμιστεί, κινδυνεύουν να μετατραπούν σε μη εξυπηρετούμενα μέσα στον προσεχή ένα χρόνο από τη ρύθμισή τους. Τα επιμέρους ποσοστά είναι 62,8% για τα ρυθμισμένα καταναλωτικά δάνεια, 41,8% για τα ρυθμισμένα στεγαστικά και 40,6% για τα ρυθμισμένα επιχειρηματικά δάνεια. Αυτό οφείλεται στις συνεχιζόμενες μνημονιακές πολιτικές και στη σκλήρυνση των ρυθμίσεων, που πετάει γρήγορα απ΄ έξω όσους έχουν ήδη προχωρήσει σε ρύθμιση.
Στο νόμο
4354/2015 που ψηφίστηκε στις 15 Δεκεμβρίου του 2015, περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για τους όρους εξαγοράς των κόκκινων επιχειρηματικών δανείων των μεγάλων επιχειρήσεων από κερδοσκοπικά funds, ενώ τα επιχειρηματικά των μικρομεσαίων, στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια θα ενταχθούν στον ίδιο νόμο στις 15/2/2016, εκτός αν ψηφιστεί ως τότε νέος νόμος με ειδικότερες ρυθμίσεις γι αυτά.
Δείτε
εδώ, στο πρώτο μέρος του αφιερώματος για τα κόκκινα δάνεια, όλους τους παραπάνω νόμους με λεπτομέρεια σε όλες τους τις πλευρές. Παρακάτω θα αναφερθούμε κυρίως στην πλευρά της προστασίας της κύριας κατοικίας
Οι τελευταίες ρυθμίσεις
Οι ρυθμίσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, ως προς την προστασία της πρώτης κατοικίας (αναλυτικά για όλες τις πλευρές των σχετικών νόμων
εδώ), έχουν ως εξής:
Στο πεδίο εφαρμογής του νόμου προστίθενται και οφειλές προς την Εφορία, τους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού και τα νομικά τους πρόσωπα, καθώς και ασφαλιστικές εισφορές προς οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, αρκεί να ρυθμίζονται ταυτόχρονα και οφειλές προς ιδιώτες - τράπεζες.
Μέχρι 31/12/2018 ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει στο δικαστήριο αίτηση ένταξης στο νόμο Κατσέλη με τις παλιές ρυθμίσεις του, ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση η κύρια κατοικία του, εφόσον, πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου Κατσέλη:
Η αξία της κύριας κατοικίας δεν υπερβαίνει το όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξημένο κατά 50%. Δηλαδή προστασία μέχρι αξία 300.000 για άγαμο ή 450.000 για οικογένεια με 2 παιδιά (λεπτομέρειες
εδώ)
Δεν υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια
Από 1/1/2016, ο νόμος Κατσέλη (με τις παλιές ρυθμίσεις) παύει να ισχύει, και ισχύουν νέες πολύ αυστηρότερες προϋποθέσεις ένταξης.
Οι οφειλέτες ήδη εκκρεμών αιτήσεων με το νόμο Κατσέλη, οφείλουν να υποβάλλουν επικαιροποιημένα στοιχεία μέχρι 14/2/2016, διαφορετικά χάνουν τη ρύθμιση
Με το νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, σε ισχύ από 1/1/2016, εφαρμόζεται μια σειρά μέτρων για να συντομεύσει κατά πολύ ο χρόνος της εκδίκασης της αίτησης.
Οι προϋποθέσεις εξαίρεσης από πλειστηριασμούς αλλάζουν δραματικά από 1/1/2016. Υπάρχουν 2 κατηγορίες οφειλών όπου η κύρια κατοικία έχει ακόμα κάποια προστασία:
1η κατηγορία (οικονομικά ευάλωτοι δανειολήπτες)
» Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας δεν υπερβαίνει τις
- 120.000 ευρώ για τον άγαμο
- 180.000 για τον έγγαμο με
- Επί πλέον 20.000 ανά τέκνο μέχρι τα 3
» Ο οφειλέτης είναι
συνεργάσιμος, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών
» Ο οφειλέτης βρίσκεται σε πραγματική αδυναμία πληρωμής των μηνιαίων καταβολών
» Με την προϋπόθεση της καταβολής από τον οφειλέτη του μέγιστου της δυνατότητας αποπληρωμής, τμήμα του υπολοίπου μπορεί να καλυφθεί από το κράτος (μετά από αίτηση του οφειλέτη) για διάστημα το πολύ μέχρι 3 χρόνια. Ωστόσο, με τροπολογία της τελευταίας στιγμής, η συμβολή του κράτους διασφαλίζεται μόνο για το 2016 με 100 εκ. μόνο. Τα κριτήρια συμμετοχής του κράτους θα οριστικοποιηθούν μέχρι 31/12/2015. Το ποσό που απομένει, κεφαλαιοποιείται στο υπόλοιπο του χρέους. Η διάταξη είναι χαρακτηριστική: Συμβάλλει το κράτος (δηλαδή η κοινωνία) στη δόση, αντί να κουρευτεί το επί πλέον έστω ποσό. Πάλι δηλ. ο Ελληνικός λαός πληρώνει τις τράπεζες, για πολλοστή φορά! Θα μας πουν μετά ότι δε βγαίνουν και χρειάζεται να κόψουν μισθούς και συντάξεις.
» Σύμφωνα με την κυβέρνηση, η κατηγορία αυτή καλύπτει το 25% του συνόλου
2η κατηγορία (όχι τόσο … ευάλωτοι δανειολήπτες)
» Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας δεν υπερβαίνει τις
- 180.000 ευρώ για τον άγαμο
- 220.000 για τον έγγαμο με
- Επί πλέον 20.000 ανά τέκνο μέχρι τα 3
» Ο οφειλέτης είναι
συνεργάσιμος, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών
» Το σχέδιο διευθέτησης οφειλών να προβλέπει ότι ο οφειλέτης θα καταβάλλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και ότι καταβάλλει ποσό τέτοιο ώστε οι πιστωτές του δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης. Δηλαδή ότι τα ποσά που θα καταβάλλει θα είναι μεγαλύτερα από αυτά που θα κέρδιζε τράπεζα βγάζοντας στο σφυρί το ακίνητο! Δηλαδή, μέσω της ρύθμισης των οφειλών, είναι οι τράπεζες που σώζονται, όχι τα χρεωμένα νοικοκυριά.
» Η ρύθμιση χάνεται σε περίπτωση καθυστέρησης 2 δόσεων ετησίως.
» Σύμφωνα με την κυβέρνηση, αυτή η κατηγορία αφορά στο 35% του συνόλου
3η κατηγορία (όλοι οι υπόλοιποι)
Όλοι οι υπόλοιποι, 40% σύμφωνα με την κυβέρνηση, δεν καλύπτονται καθόλου, εφ΄ όσον δεν προλάβουν να κάνουν αίτηση για το νόμο Κατσέλη μέχρι 31/12/2015. Τα δάνειά τους πιθανότατα θα πωληθούν σε εταιρίες – κοράκια, που θα αρχίσουν τις πιέσεις και τους πλειστηριασμούς, βγάζοντας υπερκέρδη από τον πόνο των ανθρώπων. Το ποσοστό είναι θηριώδες. Και αντιπροσωπεύει ανθρώπους, δεν είναι ένα απλό νούμερο!
Τι προβλέπει ο νόμος σήμερα
Η λογική του νόμου είναι συνοπτικά η εξής:
Ο οφειλέτης, υποβάλλει αίτηση για ρύθμιση οφειλών σε τράπεζες, δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, που υπάρχουν ένα χρόνο πριν την αίτηση, στο αρμόδιο ειρηνοδικείο. Μπορεί να έχει προηγηθεί προσπάθεια προδικαστικού συμβιβασμού, που όμως δεν είναι πλέον υποχρεωτική
Το δικαστήριο ορίζει δικάσιμο υποχρεωτικά μέσα σε 6 μήνες, και ημέρα επικύρωσης της αίτησης μέσα σε 2 μήνες.
Από την ημέρα ολοκλήρωσης της αίτησης:
ο οφειλέτης υποχρεούται να πληρώνει τις μηνιαίες δόσεις που ορίζονται από το νόμο
αναστέλλεται μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης η παραγραφή των απαιτήσεων των πιστωτών που έχουν συμπεριληφθεί στην αίτηση του οφειλέτη
Την ημέρα της επικύρωσης, ο ειρηνοδίκης αποφασίζει για την αναστολή των καταδιωκτικών μέτρων κατά του οφειλέτη (για 6 μήνες το πολύ), και το ύψος των μηνιαίων δόσεων που ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλλει προς τους πιστωτές που έχουν συμπεριληφθεί στην αίτηση.
Ο καθορισμός του ποσού των μηνιαίων δόσεων πρέπει να εξασφαλίζει τη δυνατότητα κάλυψης
ευλόγων δαπανών διαβίωσηςτης οικογένειας του οφειλέτη, ωστόσο δεν μπορεί να είναι κατώτερο του 10% των δόσεων που ο αιτών όφειλε να καταβάλει σε όλους τους δανειστές μέχρι την κατάθεση της αίτησης, και πάντως όχι μικρότερο των 40 Ευρώ. Υπάρχουν λίγες εξαιρέσεις σ' αυτό, για περιπτώσεις ακραίας φτώχειας (βλέπε την
κωδικοποίηση του νόμου)
Σε περίπτωση καθυστέρησης 3 μηνιαίων δόσεων ετησίως, τα προσωρινά μέτρα προστασίας ανακαλούνται.
Ταχεία διευθέτηση μικροοφειλών» για περιπτώσεις απόλυτης φτώχειας: Το ειρηνοδικείο μπορεί να διατάξει την προσωρινή απαλλαγή, για διάστημα 18 μηνών, του οφειλέτη από τα χρέη, εφ’ όσον ισχύουν σωρευτικά τα εξής (και δεν αμφισβητούνται από τους πιστωτές):
κατά την ημέρα υποβολής της αίτησης και της επικύρωσης δεν διαθέτει οποιαδήποτε ακίνητη περιουσία,
τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία του συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων του δεν υπερβαίνουν τα 1.000 ευρώ,
ο οφειλέτης είχε μηδενικό εισόδημα καθ' όλη τη διάρκεια του τελευταίου έτους πριν από την ημέρα της επικύρωσης και
το ύψος των οφειλών του δεν υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένων τόκων, εξόδων και πάσης φύσεως προσαυξήσεων, και όλες περιλαμβάνονται στην αίτηση
δεν υπάρχουν εμπραγμάτως ή με άλλο τρόπο ασφαλισμένοι πιστωτές (υποθήκες κλπ.),
Η απόφαση του δικαστηρίου κινείται στα εξής πλαίσια:
Αν τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη δεν είναι επαρκή, το δικαστήριο, αφού αφαιρέσει το ποσό που απαιτείται για την κάλυψη των
ευλόγων δαπανών διαβίωσηςτης οικογένειας του οφειλέτη, και στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης, διατάσσει την καταβολή μηνιαίως, για 3 έτη, του ποσού που απομένει με βάση τα περιουσιακά στοιχεία και τα πάσης φύσεως εισοδήματά του, για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των πιστωτών
Το ποσό της δόσης μπορεί να αναπροσαρμόζεται ετησίως
O οφειλέτης οφείλει να εργάζεται κατά τη διάρκεια τηςπεριόδου ρύθμισης ή να καταβάλει εύλογη προσπάθεια γιατην εξεύρεση εργασίας. Επίσης οφείλει να να γνωστοποιεί μέσα σε ένα μήνα κάθε μεταβολή κατοικίας, εργασίας, αξιόλογη βελτίωση των εισοδημάτων του ή των περιουσιακών του στοιχείων, βρίσκεται δηλαδή σε καθεστώς ασφυκτικής εποπτείας.
Εφόσον υπάρχει ρευστοποιήσιμη περιουσία, η εκποίηση τηςοποίας κρίνεται απαραίτητη για την ικανοποίηση τωνπιστωτών, ορίζεται εκκαθαριστής για τα περαιτέρω. Όλη η περιουσία του οφειλέτη που δεν εξαιρείται από την κατάσχεση, θα κατάσχεται και θα εκποιείται με σκοπό την ικανοποίηση των δανειστών.
Από την κατάσχεση, μπορεί να εξαιρεθεί η κύρια κατοικία του οφειλέτη, εφ΄όσον πληρούνται τις προϋποθέσεις του αρχικού νόμου Κατσέλη (για αιτήσεις μέχρι 31/12/2015) ή τις νέες για αιτήσεις 2016 - 2018 (βλέπε παραπάνω).
Η οφειλή τοκίζεται με επιτόκιο που δεν υπερβαίνει αυτό της ενήμερης οφειλής ή το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο, και έχει διάρκεια μέχρι 20 έτη, εκτός αν η διάρκεια της οφειλής ήταν μεγαλύτερη, οπότε η εξόφληση μπορεί να παραταθεί μέχρι 35 έτη.
Καταγγελία της ρύθμισης επιτρέπεται εφόσον ο οφειλέτης καθυστερεί υπαιτίως την καταβολή 4 διαδοχικών μηνιαίων δόσεων ετησίως ή καθυστερεί την καταβολή δόσεων με συνολικό ύψος 4 μηνιαίων δόσεων ετησίως.
Ο νόμος για τα κόκκινα δάνεια
Ο νόμος
4354/2015 που ψηφίστηκε στις 15/12/2015, επιτρέπει την πώληση των επιχειρηματικών δανείων των μεγάλων επιχειρήσεων στα πιο ακραία κερδοσκοπικά distress funds (τους «γύπες»), ενώ τα επιχειρηματικά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τα στεγαστικά και τα καταναλωτικά θα ενταχθούν στο νόμο από 15/2/2016, εκτός αν ψηφισθεί νέος νόμος για τα συγκεκριμένα. Ο νόμος προβλέπει:
Επιχειρηματικά δάνεια μπορούν να εκχωρηθούν σε Εταιρεία Διαχείρισης Απαιτήσεων από μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (ΕΔΑΜΕΔ), η οποία θα αναλάβει για λογαριασμό της τράπεζας όλες τις νόμιμες ενέργειες για την εξυπηρέτησή του, μεταξύ των οποίων και πλειστηριασμός, ή να πωληθούν, μεμονωμένα ή ομαδικά, σε Εταιρείες Μεταβίβασης Απαιτήσεων από Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (ΕΜΑΜΕΔ), με έδρα τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό χώρο, αν έχουν καθυστέρηση πληρωμής πάνω από 90 μέρες.
Ο νόμος καλύπτει δάνεια επιχειρήσεων με 50 και πάνω υπαλλήλους και ετήσιο τζίρο πάνω από 50 εκατομμύρια. Τα υπόλοιπα θα ενταχθούν και αυτά στον ίδιο νόμο στις 16/2/2016, εκτός αν ρυθμισθούν με άλλο νόμο προηγουμένως.
Όλα τα δάνεια ενός οφειλέτη πρέπει να πωληθούν μαζί. Έτσι, μαζί με κόκκινα δάνεια ενός οφειλέτη θα συμπαρασυρθούν και εξυπηρετούμενα.
Πρέπει να έχει προηγηθεί από τις τράπεζες πρόταση για ρύθμιση του δανείου με εξώδικο 12 μήνες πριν την πώληση. Η προϋπόθεση αυτή όμως δεν ισχύει για «μη
συνεργάσιμους» δανειολήπτες ή για περιπτώσεις επίδικων ή επιδικασθεισών απαιτήσεων.
Στις εταιρείες διαχείρισης (αυτές που διαχειρίζονται αλλά δεν δεν αγοράζουν τα δάνεια) δίνονται πλήρη δικαιώματα να κινούν νομικές διαδικασίες [πχ. πτωχευτικές, διαδικασίες «εξυγίανσης» (απολύσεις προσωπικού πχ), διαδικασίες διευθέτησης οφειλών], να προβαίνουν σε άρση του τραπεζικού απορρήτου, να προσλαμβάνουν «εταιρίες ενημέρωσης οφειλετών» για ληξιπρόθεσμες οφειλές κλπ.
Η Deloitte διεξήγαγε πρόσφατα έρευνα σχετικά με τις τιμές που προσφέρουν οι εταιρίες - γύπες. Τα στοιχεία είναι ενδεικτικά:
Στη Ρουμανία πουλήθηκαν στο 6% έως 10% της ονομαστικής αξίας τους, στην Ουγγαρία τα «κόκκινα» καταναλωτικά που πουλήθηκαν στο 12% - 15% της αξίας τους, στην Τσεχία και τη Σλοβακία πουλήθηκαν έναντι 19% - 21%, ενώ στην Πολωνία, τα καταναλωτικά δάνεια πουλήθηκαν μεταξύ 11% και 14% της ονομαστικής και τα επιχειρηματικά δάνεια έναντι 6% με 10% της ονομαστικής αξίας τους. Για τα στεγαστικά η Deloitte δίνει τιμές μόνον για την ουγγρική αγορά, κατά μέσο όρο στο 53,5% της αξίας τους.
Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, στην Ελλάδα φέρονται να ενδιαφέρονται να διαχειριστούν δάνεια στον τομέα του τουρισμού και της ναυτιλίας, εκεί δηλαδή που υπάρχουν μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης. Από όλα τα άλλα απλώς θα κερδοσκοπήσουν καταστρέφοντας επιχειρήσεις (και στέλνοντας στην ανεργία ένα νέο τεράστιο κύμα) και τους κόπους δεκαετιών των ανθρώπων.
Η εμπειρία της Ισπανίας είναι επίσης κατατοπιστική: Το 2014 έβγαιναν στο σφυρί κάθε μέρα 98 κατοικίες! Αυτό οδήγησε σε δραματική αύξηση των αυτοκτονιών, όπου οι ιδιοκτήτες έπεφταν από τα μπαλκόνια του σπιτιού τους. Αλλά ο ανθρώπινος πόνος δεν ενδιαφέρει το σύστημα που νοιάζεται μόνο για το κέρδος.
Έτσι, μετά το τεράστιο
σκάνδαλο της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, μέσω της οποίας οι τράπεζες ξεπουλήθηκαν σε εξευτελιστικές τιμές (με έκπτωση 97% πάνω στην αξία τους) στα κερδοσκοπικά funds, βάζοντας στο χέρι τεράστιο μέρος της οικονομίας της χώρας (μέσω των δανείων που οι τράπεζες έχουν χορηγήσει στην οικονομία), η πώληση των κόκκινων δανείων ολοκληρώνει το ξεπούλημα και απ’ ευθείας των πιο κρίσιμων τομέων. Προσθέστε και το
ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, για να έχετε συνολική εικόνα της προσφοράς των ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ στο πιο ακραίο και επιθετικό κομμάτι του σημερινού καπιταλισμού της καταστροφής, και στο πλιάτσικο που υπονομεύει δραματικά όλες τις σημερινές και μελλοντικές δυνατότητες της χώρας.
Χρηστικές πληροφορίες
Από 1/11/2015 έχουν τεθεί ξανά σε εφαρμογή διαδικασίες κατάσχεσης
» Μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2015 μπορεί να γίνει αίτηση για ένταξη στο νόμο Κατσέλη. Αν κάποιος έχει τις προϋποθέσεις, αυτό είναι συνήθως προτιμότερο, γιατί μετά οι όροι γίνονται πολύ αυστηρότεροι. Δείτε όμως λεπτομέρειες παρακάτω.
» Μέχρι 14 Φεβρουαρίου του 2016, θα πρέπει να υποβάλουν επικαιροποιημένα δικαιολογητικά οι δανειολήπτες που έχουν ήδη προσφύγει στο νόμο Κατσέλη και η υπόθεσή τους εκκρεμεί.
» Μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου του 2016, ισχύει η εξαίρεση από την πώληση των κόκκινων δανείων για επιχειρηματικά δάνεια μικρομεσαίων, στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια. Μετά, είτε θα υπάρξει ειδική ρύθμιση, είτε θα ισχύσει ο ίδιος νόμος με τα επιχειρηματικά δάνεια των μεγάλων επιχειρήσεων
Σημειώνουμε εδώ ότι οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες, ενώ οι τράπεζες ΔΕΝ συνεργάζονται και δεν παρέχουν τα σχετικά δικαιολογητικά εγκαίρως, έτσι ο οφειλέτης δεν πρέπει να περιμείνει την τελευταία στιγμή. Ωστόσο πρέπει να γνωρίζει ότι «Τα πιστωτικά ιδρύματα υποχρεούνται μέσα σε δέκα εργάσιμες ημέρες από την υποβολή σε αυτά σχετικού αιτήματος του οφειλέτη να του παραδώσουν χωρίς επιβάρυνση αναλυτική κατάσταση των προς αυτά οφειλών του κατά κεφάλαιο, τόκους και έξοδα, καθώς και το επιτόκιο με το οποίο εκτοκίζεται η οφειλή, καθώς και να τον ενημερώσουν εγγράφως για το ποσό που αντιστοιχεί στο 10% της τελευταίας ενήμερης δόσης» (άρθρο 4 του νόμου 3869/2010). Το ίδιο συμβαίνει και για εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία. Για κάθε παράβαση σχετική με το παραπάνω προβλέπεται πρόστιμο ύψους έως και 10.000 ευρώ.
Τρία από τα δικαιολογητικά για την αίτηση, εκδίδονται κατόπιν αίτησης του οφειλέτη από τα πιστωτικά ιδρύματα:
o Αναλυτικές βεβαιώσεις οφειλών,
o Αντίγραφα των δανειακών συμβάσεων, και
o Τυχόν καταγγελίες των δανειακών συμβάσεων
Δείτε όλα τα δικαιολογητικά για ένταξη στο νόμο Κατσέλη εδώ
Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών - ΠΟΜΕΚ: Επιτακτική ανάγκη για
παράταση προθεσμίας για ένταξη στο νόμο Κατσέλη
Πότε συμφέρει η ένταξη στο νόμο Κατσέλη:
» Αν κάποιος ξεπερνά τα νέα εισοδηματικά και περιουσιακά όρια. Με το νόμο Κατσέλη, για να γίνει δεκτή η αίτηση εξαίρεσης της κύριας κατοικίας από πλειστηριασμό, το μόνο που χρειάζεται είναι η αντικειμενική αξία της κατοικίας να μην ξεπερνά το αφορολόγητο όριο απόκτησής της, προσαυξημένο κατά 50%, χωρίς εισοδηματικά κριτήρια,
δηλαδή:
- 300.000 ευρώ για άγαμους
- 375.000 ευρώ για έγγαμους
- 412.500 ευρώ για τριμελείς οικογένειες
- 450.000 ευρώ για τετραμελείς οικογένειες.
» Ωστόσο, με τον παλαιό νόμο Κατσέλη, δεν μπορούν να ενταχθούν στη ρύθμιση χρέη προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους ΟΤΑ. Αν λοιπόν κάποιος έχει υψηλές οφειλές προς το Δημόσιο, θα πρέπει να περιμένει να υποβάλει αίτηση από τη νέα χρονιά.
» Αξία ακινήτου: Με το νόμο Κατσέλη, ο δανειολήπτης έπρεπε να καταβάλει στη ρύθμιση για να σώσει το σπίτι συνολικό ποσό που ανέρχεται έως το 80% της αντικειμενικής του αξίας. Με τον αναθεωρημένο νόμο, έχει υποχρέωση να καταβάλλει όσο περισσότερα μπορεί με στόχο την αποπληρωμή του 85% της εμπορικής αξίας του ακινήτου, όπως αυτή προσδιορίζεται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Άρα, εφόσον πληροί τα κριτήρια και στις δύο εκδοχές του νόμου, ο δανειολήπτης θα πρέπει να επιλέξει πότε θα υποβάλει αίτηση ανάλογα με την τρέχουσα αξία του ακινήτου του. Εάν αυτή είναι υψηλότερη της αντικειμενικής, τότε τον συμφέρει το προηγούμενο καθεστώς και θα πρέπει να υποβάλει αίτηση έως το τέλος Δεκεμβρίου. Αν όμως η εμπορική αξία είναι πιο χαμηλή από το 80% της αντικειμενικής αξίας της α΄ κατοικίας, τότε τον συμφέρει να περιμένει για υποβολή της αίτησης από τη νέα χρονιά.
» Σημειώνουμε εδώ το εξής: Οι αντικειμενικές αξίες θα αναπροσαρμοστούν το Μάρτιο του 2016. Έτσι, αν κάποιος δεν εκπληροί το κριτήριο της αξίας του ακινήτου του νόμου Κατσέλη σήμερα, αλλά το ακίνητο βρίσκεται σε περιοχή που οι εμπορικές αξίες έχουν πέσει (ώστε πιθανότατα οι αντικειμενικές αξίες θα μειωθούν), αξίζει ίσως να κάνει αίτηση, γιατί όταν αυτή θα εξετασθεί, ενδεχομένως να εκπληροί το κριτήριο.
» Επί του πιεστηρίου: Στις 17 Δεκεμβρίου
ανακοινώθηκεαπόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που προβλέπει ότι πρέπει να αναπροσαρμοστούν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων αναδρομικά από τις 21 Μαΐου 2015. Αυτό σημαίνει ότι το προηγούμενο σημείο μας γίνεται ακόμα πιο ισχυρό, αφού μπορεί (και πρέπει) κάποιος που με τις σημερινές αντικειμενικές αξίες βγαίνει εκτός περιουσιακών κριτηρίων να κάνει αίτηση, γιατί αυτές θα αναπροσαρμοστούν αναδρομικά! Θα επανέλθουμε σύντομα, όταν ξεκαθαριστούν οι νομικοί χειρισμοί που μπορούν να γίνουν σχετικά. Ωστόσο, η αίτηση επείγει.
» Επιδότηση δόσης: Για εισόδημα έως 8.180 ευρώ για άγαμο και 20.639 ευρώ για τετραμελείς οικογένειες και αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας μέχρι 120.000 και 200.000 αντίστοιχα, προβλέπεται με τη νέα ρύθμιση κάποια κρατική στήριξη για την πληρωμή της μηνιαίας δόσης το 2016, και ενδεχομένως τα επόμενα 2 χρόνια (αν και αυτό δεν είναι καθόλου διασφαλισμένο). Ωστόσο το ενδεχόμενο της επιδότησης θα πρέπει να συνυπολογισθεί εν όψει της απόφασης.
Το υπουργείο Οικονομικών, με αφορμή την επανέναρξη διαδικασιών κατάσχεσης,
τονίζει στις 16/12 ότι:
o «Η πολιτική βούληση της κυβέρνησης επί του συγκεκριμένου ζητήματος αποτυπώθηκε ξεκάθαρα στη νομοθεσία που αφορά τα "κόκκινα δάνεια" προς τις τράπεζες και ψηφίστηκε την Τρίτη 15.12.2015, από την ελληνική Βουλή. Πολιτική μας είναι η προστασία της πρώτης κατοικίας, με σαφή εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.
» Το ίδιο θεσμικό πλαίσιο θα ισχύσει (με νομοθετική ρύθμιση που θα κατατεθεί άμεσα), για τα χρέη προς το Δημόσιο ώστε να προστατευτεί η πρώτη κατοικία.
» Τα όσα ισχύουν αυτή τη στιγμή, βασίζονται στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο για την είσπραξη χρεών προς το Δημόσιο, το οποίο νομοθετήθηκε πριν το 2015».
Έτσι, η κυβέρνηση υπερηφανεύεται (!!!) για το κατόρθωμά της με τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια, και επιχειρεί να καθησυχάσει (!!!) τους πολίτες, ότι η ίδια «προστασία» θα υπάρξει και για τα χρέη προς το δημόσιο. Αυτό δείχνει και τη λογική της όποιας ρύθμισης, εάν και εφ΄όσον υπάρξει, για την πώληση και των υπόλοιπων τύπων κόκκινων δανείων στα κοράκια. Ταυτόχρονα προσπαθεί να αποποιηθεί την ευθύνη για τους πλειστηριασμούς που ήδη πραγματοποιούνται, αφού αυτοί γίνονται με νομοθετικό πλαίσιο πριν το 2015, λες και δεν έχει ευθύνη που το άφησε ως έχει, λες και ότι μας επιφυλάσσει στο μέλλον δεν είναι ακόμα χειρότερο!
Μια ιδέα για το τι πρόκειται να συμβεί με την πώληση των κόκκινων δανείων στις εταιρίες - κοράκια, μας δίνει το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Δάνεια περίπου 26.000 δημοσίων υπαλλήλων ύψους 650 εκατ. ευρώ, έχουν περάσει εδώ και 8 χρόνια μέσω τιτλοποίησης στα χέρια ιδιωτικής επενδυτικής εταιρίας. Αυτό συνέβη όταν το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, με σκοπό την πρόσκτηση ρευστότητας, εκμεταλλεύτηκε νομοθετική δυνατότητα να τιτλοποιήσει απευθείας στεγαστικά δάνεια και να τα εκχωρήσει σε ιδιωτική εταιρία. Για τη μεταφορά αυτή, που δεν αφορούσε μη εξυπηρετούμενα δάνεια, δεν ενημερώθηκαν οι δανειολήπτες, οι οποίοι δεν μπορούν να προβούν σε καμία ρύθμισή τους, ενώ και το επιτόκιο για την εξυπηρέτηση τους παραμένει εξαιρετικά υψηλό, μεταξύ 4,9% και 6,2%, όταν στην υπόλοιπη αγορά δεν ξεπερνά το 1,5%. Το θέμα αναμένεται να λάβει διαστάσεις από τις αρχές του 2016, όταν θα αρχίσει να λήγει η πενταετής περίοδος των ρυθμίσεων στις οποίες έχουν προβεί οι δανειολήπτες του ταμείου.
Επιστολές - ειδοποιήσεις στέλνουν οι τράπεζες για όσα δάνεια έχουν καθυστερήσεις άνω των 30 ημερών έως την Τρίτη 15 Δεκεμβρίου, ώστε να γίνει ρύθμιση εντός 15 ημερών. Όσοι δεν ανταποκριθούν στο "κάλεσμα" της τράπεζας θα λάβουν και νέα επιστολή ακόμα πιο αυστηρή η οποία θα αναφέρει πως κινδυνεύουν ακόμα και με απώλεια της μοναδικής κατοικίας τους. Όσοι αφήνουν απλήρωτα δάνεια για πάνω από 30 ημέρες από τις 15 Δεκεμβρίου θα λαμβάνουν άμεσα προειδοποιητική επιστολή.
Προσοχή στους εγγυητές! Με προσφυγή στο νόμο Κατσέλη, η τράπεζα μπορεί να διεκδικήσει τα όσα θα χάσει από τους εγγυητές, με αποτέλεσμα τη μεταφορά των βαρών σε φίλους και συγγενείς. Ο εγγυητής του δανείου ευθύνεται για όλο το ποσό που έχει εγγυηθεί ξεχωριστά από τον κυρίως οφειλέτη. Αυτό σημαίνει ότι αν ο κυρίως οφειλέτης προσφύγει στο Ειρηνοδικείο και εξασφαλίσει μια ευνοϊκή απόφαση για τον ίδιο, ο εγγυητής δεν προστατεύεται και πρέπει να κάνει ξεχωριστή αίτηση.
Ο δανειολήπτης, αν έχει τη δυνατότητα, θα πρέπει απευθυνθεί σε έναν σύμβουλο, οικονομολόγο με νομικές γνώσεις ή δικηγόρο, ώστε πριν κάνει την επιλογή του, να σχηματίσει πλήρη εικόνα των κινδύνων και ποιους ενδέχεται να επιβαρύνει. Ακόμα καλύτερα να επισκεφθούν μαζί την τράπεζα, ώστε να μην αφήσουν στην τράπεζα περιθώριο χρονοτριβής στην παράδοση των δικαιολογητικών, ή και παραπλάνησης του οφειλέτη (γιατί υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα). Αν κάποιος δανειολήπτης, ιδίως καταναλωτικού δανείου, συνειδητοποιήσει έστω και εκ των υστέρων ότι κακώς έκανε αίτηση ένταξης στον νόμο, θα πρέπει να την αποσύρει, ώστε να μη βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να πληρώσει εκ των υστέρων τις οφειλές του, διογκωμένες με την προσθήκη των τόκων υπερημερίας για όσο διάστημα μεσολάβησε.
Τόκοι υπερημερίας σε περίπτωση απόρριψης: Αν η υπόθεση του οφειλέτη εκδικαστεί πολύ αργότερα αλλά το αίτημά του απορριφθεί, τότε θα έχει γλυτώσει προσωρινά δόσεις, αλλά θα κληθεί να πληρώσει την οφειλή του, συν τους τόκους υπερημερίας για όλο το διάστημα από την κατάθεση της αίτησής του μέχρι την απόρριψή της.
Δείτε τον Κώδικα δεοντολογίας τραπεζών, τον ορισμό του "συνεργάσιμου δανειολήπτη", τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης στην
ιστοσελίδα της Ελληνικής (;) Ένωσης Τραπεζών.
