Τρόπος προσδιορισμού της εμπορικής αξίας των υπό κατάσχεση ακινήτων-Πιστοποιημένοι εκτιμητές

Α. Τρόπος προσδιορισμού της εμπορικής αξίας του ακινήτου που κατάσχεται σύμφωνα με τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και καθορισμός του αρμοδίου οργάνου προσδιορισμού της αξίας.

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ' ΑΡΙΘΜ. 59/2016
ΦΕΚ 95/Α/27-5-2016

Έχοντας υπόψη:
1.Τις διατάξεις:
α) του τρίτου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 993, καθώς και του τετάρτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 995 του Π.δ/τος 503/1985 «Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας» (Α' 182), όπως ισχύουν μετά το ν. 4335/2015 (Α' 87) και των παραγράφων 12 και 13 του ένατου άρθρου του άρθρου 1 «Μεταβατικές και άλλες διατάξεις» του ν. 4335/2015,
β) του με αριθ. 63/2005 Π.δ/τος «Κώδικας Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά Όργανα » (Α' 38).

2.Το γεγονός ότι από το παρόν διάταγμα δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Κρατικού προϋπολογισμού.

3.Την υπ' αριθ. 98/2016 γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας, μετά από πρόταση των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αποφασίζουμε:

Άρθρο 1-Αρμόδιο όργανο προσδιορισμού της εμπορικής αξίας ακινήτου
Αρμόδιος για τον προσδιορισμό της εμπορικής αξίας του ακινήτου που κατάσχεται είναι ο δικαστικός επιμελητής, ο οποίος, για το σκοπό αυτό, υποχρεούται να προσλάβει, κατά την κρίση του, πιστοποιημένο εκτιμητή, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο περιλαμβάνεται στο Μητρώο Πιστοποιημένων Εκτιμητών που τηρείται στη Διεύθυνση Οικονομικού Συντονισμού και Μακροοικονομικών Προβλέψεων της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών και είναι δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα του ιδίου Υπουργείου.

Άρθρο 2-Τρόπος υπολογισμού εμπορικής αξίας ακινήτου
Ο πιστοποιημένος εκτιμητής οφείλει, εντός της προθεσμίας που του τίθεται, να συντάξει εγγράφως και να παραδώσει την εκτίμησή του στον δικαστικό επιμελητή, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά ή διεθνή αναγνωρισμένα εκτιμητικά πρότυπα, δεσμευόμενος παράλληλα για την πιστή τήρηση του Κώδικα Δεοντολογίας, ο οποίος θεσπίστηκε με τη με αριθ. 19928/292/10.5.2013 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (Β'1147).

Άρθρο 3-Καθορισμός αμοιβής εκτιμήσεως
Η αμοιβή για την διενέργεια της εκτιμήσεως καθορίζεται εκ των προτέρων ελεύθερα μετά από έγγραφη συμφωνία για την ανάθεση του έργου. Υπόχρεος για την καταβολή της αμοιβής είναι ο επισπεύδων την αναγκαστική εκτέλεση. Το ποσό αυτό βαρύνει, τελικώς, εκείνον κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση.

Άρθρο 4-Έναρξη ισχύος
Η ισχύς του παρόντος διατάγματος αρχίζει από την 1η Ιουνίου 2016.
Στον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναθέτουμε τη δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος.
Αθήνα, 24 Μαΐου 2016

Β. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΕΚΤΙΜΗΤΕΣ

Αριθμ. 19928/292/10.5.2013 9(ΦΕΚ Β' 1147/13-05-2013)
Θέσπιση Κώδικα Δεοντολογίας Πιστοποιημένων Εκτιμητών

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
Έχοντας υπόψη:
Τις διατάξεις: 1. Των άρθρων 41 παρ. 1 και 5, 47 παρ. 3 και 90 του Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά Όργανα, ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Π.Δ. 63/2005 «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά όργανα» (ΦΕΚ Α΄/98).

2. α) Του Π.Δ 284/1988 «Οργανισμός του Υπουργείου Οικονομικών» (Α΄ 128), όπως ισχύει. β) Των άρθρων 1 και 5 του Π.Δ 249/1998 (Α΄ 186) «Τροποποίηση και συμπλήρωση του Οργανισμού του Υπουργείου Οικονομικών (Π.Δ. 284/1988). γ) Του Π.Δ 185/2009 «Ανασύσταση του Υπουργείου Οικονομικών κ.λπ.» (ΦΕΚ Α΄ 213), όπως ισχύει. δ) Του Π.Δ 189/2009 «Καθορισμός και ανακατανομή αρμοδιοτήτων των Υπουργείων» (ΦΕΚ 221 Α΄) όπως ισχύει.

3. Του Π.Δ 90/2012 (ΦΕΚ Α΄ 144) «Διορισμός Υπουργού και Υφυπουργών».

4. Της υποπαραγράφου Γ8 του Ν. 4152/2013 (ΦΕΚ Α΄ 107) «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής των Ν. 4046/2012, 4093/2012 και 4127/2013». 5. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας δεν προκαλείται δαπάνη εις βάρος του κρατικού προϋπολογισμού. 6. Την ανάγκη θέσπισης Κώδικα Δεοντολογίας σύμφωνα με τις υποπαραγράφους Γ7 και Γ8 του ν.4152/2013 (ΦΕΚ Α΄ 107) «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής των νόμων 4046/2012, 4093/2012 και 4127/2013», αποφασίζουμε: Την θέσπιση Κώδικα Δεοντολογίας των Πιστοποιημένων Εκτιμητών ως εξής:

Άρθρο 1- Γενικές Διατάξεις  

Σκοπός 1. Ο παρών Κώδικας Δεοντολογίας έχει ως σκοπό τη διασφάλιση του κύρους του επαγγέλματος του πιστοποιημένου εκτιμητή και τη διαρκή αναβάθμιση του καθώς και τη δημιουργία ομοιόμορφων κανόνων συμπεριφοράς των πιστοποιημένων εκτιμητών.
2. Παράλληλα, στόχος του παρόντα Κώδικα είναι η διασφάλιση της ποιότητας και διαφάνειας των παρεχόμενων από τους πιστοποιημένους εκτιμητές υπηρεσιών και η εγγύηση της καλής εκτέλεσης από τους πιστοποιημένους εκτιμητές του έργου που αναλαμβάνουν.
3. Η μη τήρηση των κανόνων αυτών από τους πιστοποιημένους εκτιμητές έχει ως συνέπεια την πειθαρχική ευθύνη τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου.
4. Ο Κώδικας Δεοντολογίας εφαρμόζεται σε όλους τους πιστοποιημένους εκτιμητές, ήτοι σε όσους έχουν πιστοποιηθεί και εγγραφεί στο Μητρώο Πιστοποιημένων Εκτιμητών του Υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου.
5. Οι πιστοποιημένοι εκτιμητές οφείλουν να τηρούν τους Κώδικες Δεοντολογίας των επιστημονικών και επαγγελματικών οργανώσεων, στις οποίες ανήκουν.

Άρθρο 2-Ανεξαρτησία, Εμπιστοσύνη και Ηθική Ακεραιότητα, Απόρρητο, Ασυμβίβαστα.
1. Οι πιστοποιημένοι εκτιμητές οφείλουν:
(α) Να τηρούν απαρέγκλιτα τους νόμους του Κράτους, τα Ευρωπαϊκά ή Διεθνή εκτιμητικά πρότυπα και τον παρόντα Κώδικα Δεοντολογίας.
(β) Να ασκούν το επάγγελμά τους και να παρέχουν τις υπηρεσίες τους, σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης και της τέχνης.
(γ) Να παρέχουν τις υπηρεσίες τους με ευσυνειδησία, ακεραιότητα, αντικειμενικότητα και εντιμότητα.
(δ) Να περιφρουρούν την τιμή και αξιοπρέπεια του επαγγέλματος και να αποφεύγουν συμπεριφορές, που δεν συνάδουν με το επιστημονικό ήθος του επαγγέλματος.
(ε) Να διαφυλάσσουν την ανεξαρτησία τους απέναντι σε κάθε τρίτο και ιδιαίτερα απέναντι στον εντολέα τους.
(στ) Να καταβάλλουν τη μέγιστη δυνατή επιμέλεια κατά την παροχή εκτιμητικών υπηρεσιών.
(ζ) Να συλλέγουν και να αξιολογούν τα απαραίτητα σε αυτούς στοιχεία και να συντάσσουν τις εκθέσεις εκτιμήσεως αυτοπροσώπως.
(η) Να ενημερώνονται διαρκώς και να επιμορφώνονται στο επαγγελματικό τους αντικείμενο, συμμετέχοντας σε συνέδρια και παρακολουθώντας σεμινάρια και ημερίδες διάρκειας τουλάχιστον 20 ωρών ετησίως.
(θ) Να απέχουν από την ανάληψη υποθέσεων που βρίσκονται πέραν του γνωστικού αντικειμένου και της εμπειρίας τους.
(ι) Κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, να επιδεικνύουν εντιμότητα και να μην αποδέχονται άμεσα ή έμμεσα πάσης φύσεως ανταλλάγματα για την εκτέλεση των παρεχόμενων υπηρεσιών.
(ια) Με κάθε τρόπο να καλλιεργούν το αίσθημα εμπιστοσύνης των εντολέων τους και να αποφεύγουν κάθε ενέργεια που θέτει σε αμφιβολία την εντιμότητα, την προσήλωση στο καθήκον ή την ηθική ακεραιότητά τους.
(ιβ) Να είναι εχέμυθοι και να μην παραβιάζουν το επαγγελματικό τους απόρρητο. (ιγ) Να δηλώνουν κώλυμα και να μη συμμετέχουν στη διαδικασία εκτίμησης ιδίων περιουσιακών στοιχείων, καθώς και των περιουσιακών στοιχείων συγγενών τους ή τρίτων με τους οποίους σχετίζονται με ιδιαίτερο τρόπο.
(ιδ) Να μη μεταχειρίζονται αθέμιτα μέσα προβολής τους.
(ιε) Να είναι αντικειμενικοί και να εκφέρουν γνώμη σε θέματα της επιστήμης τους με υπευθυνότητα, στηριζόμενοι στις επιστημονικές γνώσεις τους και την ειλικρινή τους πεποίθηση.
(ιστ) Να φέρονται με ευγένεια και σεβασμό σε πελάτες, πιθανούς πελάτες και κάθε άλλο άτομο ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία, τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή του, τη θρησκεία, τον γενετήσιο προσανατολισμό, τις πολιτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις ή αναπηρίες του.

2. Επιτρέπεται στους Πιστοποιημένους Εκτιμητές:
(α) Να περιβάλλουν με δημοσιότητα τους σκοπούς και τις επιτεύξεις τους, εφόσον η δημοσιότητα αποσκοπεί στην επιστημονική ενημέρωση και πραγματοποιείται χωρίς αντάλλαγμα.
(β) Να δημοσιεύουν τις απόψεις τους πάνω σε οποιοδήποτε θέμα, με την προϋπόθεση ότι υποστηρίζουν τα νόμιμα συμφέροντα του εντολέα τους και να εκπληρώνουν πιστά, με επιμέλεια και αντικειμενικότητα τις υποχρεώσεις τους προς αυτούς.

Άρθρο 3-Σχέσεις με εντολείς
1. Οι πιστοποιημένοι εκτιμητές οφείλουν να εκτελούν τις ανατιθέμενες σε αυτούς εκτιμητικές εργασίες με τρόπο που να επιτυγχάνεται κατά το δυνατό άρτιο, ταχύ και ολοκληρωμένο αποτέλεσμα.
2. Σε σχέση με τους εντολείς τους, οι πιστοποιημένοι εκτιμητές οφείλουν:
(α) Να αποφεύγουν την ανάπτυξη ιδιαιτέρων σχέσεων με τους εντολείς τους, οι οποίες ενδεχομένως δυσχεραίνουν την εκτέλεση του έργου τους.
(β) Να υποστηρίζουν τα νόμιμα συμφέροντα του εντολέα τους και να εκπληρώνουν πιστά, με επιμέλεια και αντικειμενικότητα τις υποχρεώσεις τους προς αυτούς.
(γ) Να είναι ευγενείς πρόθυμοι και εξυπηρετικοί έναντι των εντολέων τους. (δ) Να σέβονται το απόρρητο των πληροφοριών που σχετίζονται με τον εντολέα τους.
(ε) Να ενημερώνουν τον εντολέα τους, αναφορικά με τη φύση και το αντικείμενο της ανατιθέμενης εργασίας με σαφήνεια, ώστε να λαμβάνει αποφάσεις κατέχοντας την μέγιστη δυνατή πληροφόρηση.
(στ) Να συμφωνούν εκ των προτέρων την αμοιβή τους και να αποδέχονται μόνο έγγραφη ανάθεση έργου, στην οποία να αναφέρεται η αμοιβή τους, ο σκοπός καθώς και το αντικείμενο της εκτίμησης.
(ζ) Να εξηγούν με σαφήνεια και διαφάνεια την αμοιβή τους, συμπεριλαμβανομένης κάθε είδους χρέωσης και προμήθειας.
(η) Να μην αποδέχονται την ανάθεση εργασίας εάν κρίνουν ότι δεν κατέχουν τον απαιτούμενο βαθμό ειδίκευσης και πείρας καθώς και εάν έχουν συγγενική ή άλλη οικονομική σχέση ή συμφέροντα με τους εντολείς τους, που μπορεί να επηρεάσει την κρίση τους.
(θ) Να τηρούν αρχείο παραπόνων των εντολέων τους ή οποιουδήποτε άλλου, καθώς και τις απαντήσεις σε αυτά, οι οποίες οφείλουν να γίνονται με κατάλληλο και επαγγελματικό τρόπο και με στόχο την επίλυση του ζητήματος στο βαθμό που είναι εφικτό.
(ι) Να μην προσφέρουν ή αποδέχονται δώρα, φιλοξενία ή προμήθειες που μπορεί να επηρεάσουν το έργο τους και να οδηγήσουν σε ακατάλληλες και μη επαγγελματικές υποχρεώσεις.
(ια) Να λαμβάνουν υπόψη τους την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος κατά την λήψη αποφάσεων και την παροχή συμβουλών.

Άρθρο 4-Σχέσεις με τους συναδέλφους
1. Ο σεβασμός και η συναδελφική συμπεριφορά προς τους άλλους Πιστοποιημένους Εκτιμητές αποτελεί καθήκον κάθε Πιστοποιημένου Εκτιμητή.
2. Oι Πιστοποιημένοι Εκτιμητές οφείλουν να καταβάλλουν κάθε προσπάθεια, ώστε να επικρατεί πνεύμα συναδελφικότητας και σεβασμού μεταξύ τους.
3. Οι Πιστοποιημένοι Εκτιμητές οφείλουν:
(α) Να σέβονται πλήρως τις εργασίες συναδέλφων.
(β) Να μην εκμεταλλεύονται οιαδήποτε θέση, την οποία μπορεί να κατέχουν, προς το σκοπό ανάληψης έργου εκτιμητικών υπηρεσιών.
(γ) Να μην προσβάλλουν συναδέλφους και να μην προσπαθούν να υποκαταστήσουν ή υποσκελίσουν συναδέλφους.
4. Οι Πιστοποιημένοι Εκτιμητές οφείλουν να μην διενεργούν ή επιτρέπουν τη διενέργεια άγρας πελατών:
(i) Με τρόπο που υποβαθμίζει το έργο τους ή δημιουργεί αμφιβολίες για την αντικειμενικότητα της εκτίμησης που θα διενεργηθεί.
(ii) Mε προσφορά αμοιβής ή προμήθειας ή ανταλλάγματος, άμεσα ή έμμεσα, σε οποιοδήποτε πρόσωπο για την άγρα οποιουδήποτε πελάτη ή εργασίας από μέρους του.
5. Οι Πιστοποιημένοι Εκτιμητές οφείλουν να μην χρησιμοποιούν ή επιτρέπουν σε άλλους να χρησιμοποιούν άμεσα ή έμμεσα, πράκτορες ή μεσίτες με σκοπό τον επηρεασμό και την ανάθεση σε αυτούς εργασιών ή να αμείβουν οποιονδήποτε για να επηρεάσει οποιοδήποτε πρόσωπο προς το σκοπό παροχής εκτιμητικών υπηρεσιών.

Άρθρο 5 Τελικές Διατάξεις
Ο έλεγχος τηρήσεως του παρόντος Κώδικα Δεοντολογίας ανατίθεται στο Πειθαρχικό Συμβούλιο της υποπαραγράφου Γ9 του Ν. 4152/2013. 

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 

Αθήνα, 10 Μαΐου 2013 

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ

Η νέα νομολογία για την προστασία της πρώτης κατοικίας-απαραίτητα δικαιολογητικά

-Η διαχείριση των οφειλών των νοικοκυριών μετά το τρίτο Μνημόνιο. 

-Το θέμα της κατοικίας . Οι τροποποιήσεις του Νόμου Κατσέλη. 

-Ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας.

-Απαραίτητα δικαιολογητικά 

Η θέσπιση του νόμου 3869/2010 για τη ρύθμιση των οφειλών φυσικών προσώπων προς τους ιδιώτες, γνωστού και ως νόμου Κατσέλη, παρά το γεγονός ότι συνέπεσε με την άγρια οικονομική κρίση που συγκλόνισε την ελληνική κοινωνία, δεν είχε ως νομοθετική έμπνευση τη συγκεκριμένη κρίση, ούτε ως στόχευση την έκτακτη χρήση του για την αντιμετώπιση των συνεπειών της. 

Με την εισαγωγή των ρυθμίσεών του, ο νομοθέτης απέβλεπε, στα πλαίσια της εναρμόνισης με το εδώ και πολλά χρόνια εφαρμοζόμενο δίκαιο της “προσωπικής αφερεγγυότητας ”σε άλλες χώρες της Ευρωπαικής Ένωσης και στις ΗΠΑ, αφ ενός, στον επανακαθορισμό, του ύψους των οφειλών που θα ήταν εφικτό να εισπραχθούν από άτομα που είχαν περιέλθει χωρίς δόλο σε αδυναμία να πληρώσουν τις αναληφθείσες υποχρεώσεις τους και κυρίως την παροχή σε αυτούς (και κυρίως στην αγορά και το τραπεζικο σύστημα), μιας νέας αρχής, μιας δεύτερης ευκαιρίας, ώστε να ξαναμπούν οι εγκλωβισμένοι οφειλέτες στο παιχνίδι της κατανάλωσης και της αγοράς των τραπεζικών προιόντων. Ταυτόχρονα θα δημιουργούνταν νέες κερδοσκοπικές ευκαιρίες από τη διαχείριση των ανείσπρακτων οφειλών και των ενυπόθηκων ακινήτων. Ο παραπάνω σκοπός βέβαι, παρόλο που αναφέρεται ρητά στην αιτιολογική έκθεση του νόμου, δεν κατέστη στην περίπτωσή μας ούτε ευδιάκριτος ούτε εφικτός, ακριβώς λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης που έχει εξαφανίσει το εισόδημα και την καταναλωτική δυνατότητα της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτών με στοιχεία μονιμότητας. 

Παρ’όλα αυτά, η δυνατότητα που έδινε η διάταξη του άρθρου 9 παρ.2 του ανωτέρω νόμου, της εξαίρεσης δηλ. της κύριας κατοικίας από την εκποίηση, με την ταυτόχρονη τήρηση εκ μέρους του οφειλέτη μηνιαίων καταβολών προς εξυπηρέτηση των δανείων του μέχρι του ποσού του 80% της αντικειμενικής αξίας της σωζόμενης κατοικίας, σε συνδυασμό με την απαγόρευση λήψης καταδιωκτικών μέτρων εκ μέρους των Τραπεζών για όσο διάστημα διαρκεί η εκκρεμοδικία , λειτούργησε ως σημαντική ανακούφιση για χιλιάδες νοικοκυριά που προσέφυγαν και έχουν καταθέσει αιτήσεις ρύθμισης των οφειλών τους και διάσωσης της κατοικίας τους. 

Η εφαρμογή εξάλλου, της ανωτέρω διατάξεως, έδινε τη δυνατότητα στον εφαρμοστή του δικαίου παράλληλα με τη διάσωση της κατοικίας να οδηγήσει και σε μια έμμεση εξισορρόπηση των συμφερόντων δανειστών και δανειοληπτών , που δεν είναι ξένη με το δίκαιό μας, αφού προβλέπεται ως γενική ρήτρα στο άρθρο 388 ΑΚ, με την δικαστική στάθμιση του ύψους των οφειλών των πολιτών που ήταν αναγκαίο (εύλογο και δίκαιο ) να εξοφληθούν , ενόψει της υποτίμησης όλων των υπόλοιπων αξιών (μισθών, συντάξεων και ακινήτων) και της υπερβολικής επιβάρυνσης των οφειλών με τόκους, διαγράφοντας τα υπερβάλλοντα του ύψους αυτού ποσά των οφειλών . 

Οι δύο αυτές συνέπειες του παραπάνω νόμου , οι οποίες συνδυαζόμενες με την αδυναμία του ελληνικού δικαστηριακού συστήματος να δικάσει σε εύλογο χρονικό διάστημα τις εκκρεμείς αιτήσεις και το χρονοβόρο και δαπανηρό για τον επισπεύδοντα δανειστή σύστημα των διατάξεων για τη διενέργεια πλειστηριασμών ακινήτων του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που ισχύει μέχρι και την 1.1.2016, αποτελούσαν τεράστιο πονοκέφαλο για το τραπεζικό σύστημα . Ήταν, κατά πάσα πιθανότητα, μία από τις αιτίες που «μπλόκαραν» την πώληση των ληξιπρόθεσμων δανείων σε εξειδικευμένα funds είσπραξης επισφαλειών, δεδομένου ότι οι υποψήφιοι αγοραστές δικαιολογημένα παρέμεναν διστακτικοί, αφού το ελληνικό δίκαιο τυγχάνει εφαρμογής και μετά από μια τέτοια πώληση (εκχώρηση) και επομένως οι παραπάνω προστατευτικές ρυθμίσεις αφορούν και τους αγοραστές των δανείων αυτών. 

Τα παραπάνω «προβλήματα» έρχεται να λύσει η τροποποίηση του Νόμου Κατσέλη στα πλαίσια του τρίτου μνημονίου (ν.4336/2015) και η αμέσως προηγούμενη ψήφιση του Νέου Κωδικα Πολιτικής Δικονομίας (ν.4335/2015), ο οποίος τίθεται σε εφαρμογή μετά την 1.1.2016, με τις σημαντικότερες ρυθμίσεις των οποίων θα ασχοληθούμε παρακάτω. 

Η πολυαναμενόμενη, τέλος, απόφαση (που κατά πάσα πιθανότητα θα πάρει τη μορφή νόμου και όχι απλής ΚΥΑ ) , η οποία θα καθορίσει τα ποσοτικά όρια των κριτηρίων (οικογενειακό εισόδημα αιτούντος, αξίας ακινήτου και ύψος οφειλών ) για την παροχή της εξαίρεσης από την εκποίηση του ακινήτου του οφειλέτη που καταφεύγει στο Νόμο Κατσέλη, θα είναι η τελευταία πινελιά στην «τελική λύση» του προβλήματος κόκκινα δάνεια.

Όσο για τον πολυσυζητημένο Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών θα αποτελέσει κατά τη γνώμη μου εργαλείο κατηγοριοποίησης των δανείων και ροοστάτη που θα καθορίσει το ρυθμό εισαγωγής των καθυστερούμενων οφειλών στη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης . 

Για να πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά : 

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΤΣΕΛΗ 

Η προσφυγή στο νόμο Κατσέλη θα είναι πλέον , η μοναδική δυνατότητα προστασίας της κατοικίας των οφειλετών (προς Τράπεζες και Δημόσιο) από πλειστηριασμό , δεδομένου ότι παύει από το τέλος της χρονιάς η οποιαδήποτε άλλη τυπική ή άτυπη προστασία . Μόλις ποσοτικοποιηθούν τα παραπάνω κριτήρια για τη δυνατότητα υπαγωγής στο νόμο θα έχουμε την πλήρη εικόνα. Προς το παρόν με τον 4336/2015 ισχύουν ήδη οι παρακάτω αλλαγές . 

Α).  Υπαγωγή στο εξής στο νόμο όχι μόνο των οφειλών προς τράπεζες και λοιπούς ιδιώτες ,αλλά και των βεβαιωμένων και ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία κλπ ,εφόσον συντρέχουν με ιδιωτικές οφειλές, δεν αφορούν χρέη που δημιουργήθηκαν από αδίκημα που τελέστηκε με δόλο η βαρειά αμέλεια (π.χ. απόδοση ΦΠΑ) ή από οφειλόμενη διατροφή σε σύζυγο ή τέκνο και δεν δημιουργήθηκαν το τελευταίο έτος πριν την αίτηση. 

Με αυτή τη ρύθμιση αποτρέπεται η προνομοιακή μέχρι τώρα ικανοποίηση των χρεών προς το δημόσιο , στην οποία προέβαιναν οι οφειλέτες με δεδομένη και την ποινική κύρωση της μη πληρωμής των σχετικών χρεών και ευνοείται η συνολική ρύθμιση των χρεών. 

Σε συνδυασμό με την αποποινικοποίηση των οφειλών προς τα Ταμεία, πλην των εργοδοτικών εισφορών (ΙΚΑ), και την αναβάθμιση του ορίου του αξιοποίνου της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο σε ποσό που υπερβαίνει τις 100.000,00 ευρώ και υπό την προυπόθεση ότι, το όριο του συνολικό ποσού των υπαγόμενων στο νόμο οφειλών που αναμένεται να θεσμοθετηθεί δεν θα είναι πολύ χαμηλό (!!!), αυτή η διάταξη θα μπορούσε να αποβεί πολύ θετική για αρκετό κόσμο, που οφείλει σημαντικά μεν, μη αξιόποινα δε, ποσά προς Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία. 

Η υπαγωγή στη ρύθμιση και των οφειλών προς το δημόσιο είναι στο εξής κατά την άποψή μου υποχρεωτική , ενώ για τις ήδη εκκρεμείς αιτήσεις που δεν έχουν συζητηθεί προβλέπεται δυνατότητα συμπληρωματικής ένταξής τους με την κατάθεση σχετικής αίτησης. 

Β). Καθορίζονται και απαριθμούνται αυστηρά τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και αποδεικτικά έγγραφα που πρέπει να προσκομίσει ο οφειλέτης (επισυνάπτεται κατάλογος στο τέλος) και μάλιστα αυτά πρέπει να συνοδεύουν την αίτηση, κατά την κατάθεση αυτής. Για τις εκκρεμείς αιτήσεις ζητείται η επικαιροποίηση των στοιχείων που περιέχονται στην αίτηση με την προσκόμιση επίσης συγκεκριμένων δικαιολογητικών (επισυνάπτεται κατάλογος κατωτέρω) μέχρι την 15.2.2016. 

Εάν λάβουμε υπόψη ότι τα πιο δυσεύρετα έγγραφα είναι οι βεβαιώσεις οφειλών και κυρίως οι συμβάσεις των δανείων και πιστωτικών καρτών, η έγκαιρη χορήγηση των οποίων εξαρτάται αποκλειστικά από τις Τράπεζες, δηλαδή τις αντιδίκους του αιτούντα δικαστική προστασία, οι οποίες μάλιστα για τη χορήγησή των συμβάσεων αξιώνουν σημαντικά χρηματικά ποσά, αντιλαμβανόμαστε ότι η διάταξη αυτή δυσχεραίνει σημαντικά τη θέση του οφειλέτη. 

Μόνος τρόπος αντιμετώπισης είναι η επιμονή και η λήψη αντιγράφου των αιτήσεων χορήγησης των παραπάνω εγγράφων προς τις Τράπεζες με αριθμό πρωτοκόλλου και ημερομηνία κατάθεσης, οι οποίες σε αδικαιολόγητη άρνηση ή κακόβουλη καθυστέρηση συνδεόμενη με επίσπευση αναγκαστικής εκτέλεσης θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν για την άμυνα του οφειλέτη . 

Εξάλλου ο λόγος που ζητείται η επικαιροποίηση δεν μπορεί να είναι άλλος (εκτός βέβαια από το σπάσιμο νεύρων όλων των εμπλεκομένων) από την παροχή της δυνατότητας στις Τράπεζες να ζητήσουν την μεταρρύθμιση των προσωρινών διαταγών, την αύξηση των μηνιαίων δόσεων ή και την άρση της προστασίας, σε περίπτωση που από τα προσκομισθέντα στοιχεία προκύπτει διαφοροποίηση των οικονομικών στοιχείων του οφειλέτη. 

Γ). Θεσπίζεται ο υποχρεωτικός προσδιορισμός δικασίμου εντός (6) έξι μηνών για τη συζήτηση της αίτησης και (2) δύο μηνών για τη συζήτηση της προσωρινής διαταγής, για τη χορήγηση της οποίας δίνονται σαφείς οδηγίες ως προς την πλήρωση κάποιων προυποθέσεων που τη δικαιολογούν. Από την επίδοση της αίτησης μέχρι τη συζήτηση της προσωρινής διαταγής απαγορεύεται η λήψη καταδιωκτικών μέτρων. 

Η διάρκεια, όμως, της χορηγούμενης προσωρινής διαταγής δεν θα μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες , ενώ μέχρι τώρα εκτεινόταν ως την έκδοση της οριστικής απόφασης !!  Επομένως, στην πού πιθανή περίπτωση που για πρακτικούς λόγους η ορισθείσα δικάσιμος θα είναι απώτερη του εξαμήνου, οπότε και θα λήγει η ισχύς της με την προσωρινή διαταγή χορηγηθείσας προστασίας, ο οφειλέτης θα υποχρεώνεται να προσφύγει ξανά για την ανανέωση της προσωρινής διαταγής καταβάλλοντας βέβαια και τα σχετικά έξοδα. 

Δ). Εισάγεται η έννοια των εύλογων δαπανών διαβίωσης ως μπούσουλας για τον προσδιορισμό των μηνιαίων δόσεων που θα υποχρεώνεται ο οφειλέτης να καταβάλλει στους πιστωτές του προκειμένου να ρυθμίσει τα χρέη του. Έτσι ως δόση θα καθορίζεται κάθε φορά το ποσό που απομένει, εάν αφαιρεθεί από το εισόδημα του οφειλέτη το ποσό που απαιτείται (το οποίο καθορίζεται κάθε χρόνο από την ΕΛΣΤΑΤ) για την κάλυψη των εύλογων δαπανών διαβίωσης του ίδιου και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του. Η ρύθμιση αυτή αποτελεί εκ πρώτης όψεως μία ασπίδα προστασίας από πολύ «αυστηρές» αποφάσεις, αλλά θα αποβεί προβληματική σε ειδικές περιπτώσεις που δικαιολογούν αυξημένες δαπάνες διαβίωσης (οφειλέτες με ανάγκες που εκφεύγουν από το μέσο όρο λόγω ασθένειας ,αναπηρίας κλπ ).Επίσης με τη συνέχιση της οικονομικής κρίσης το ύψος του ποσού που αντιπροσωπεύει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης θα μειώνεται συνεχώς, αφού ο τρόπος καθορισμού του έχει να κάνει με το μέσο όρο κατανάλωσης συγκεκριμένων κατηγοριών αγαθών. 

Ε). Στην περίπτωση που πληρούνται οι προυποθέσεις για την ένταξη κάποιου οφειλέτη στο νόμο, και δεν υπάρχει αίτημα για διάσωση ακινήτου (είτε γιατί δεν υπάρχει ακίνητο είτε διότι προσφέρεται το υπάρχον για εκποίηση), το Δικαστήριο ορίζει κατά τα ανωτέρω μηνιαίες καταβολές επί τριετία Στο τέλος της τριετίας και εφόσον έχει τηρηθεί το πρόγραμμα, ο οφειλέτης απαλλάσσεται του υπολοίπου των οφειλών του οριστικά !! Δύναται δε να το πιστοποιήσει και με αίτησή του και δικαστική απόφαση . Πολύ σημαντική ρύθμιση, ιδιαίτερα για οφειλέτες που δεν διαθέτουν ακίνητη περιουσία και έχουν χρέη προς το Δημόσιο. 

ΣΤ). Τέλος, σε σχέση με τη διάταξη του άρθρου 9, η δυνατότητα διάσωσης της α κατοικίας και οι προυποθέσεις της, θα ρυθμιστούν με νέα υπουργική απόφαση. Μέχρι τότε, κατά την περισσότερο υποστηριζόμενη άποψη, εφαρμόζεται η καταργηθείσα διάταξη. Για τις εκκρεμείς αιτήσεις επίσης ισχύει η καταργηθείσα διάταξη. 

ΝΕΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 

Οι αλλαγές του Κώδικα Πολιτικής δικονομίας που τίθενται σε ισχύ από 1.1.2016 και αφορούν την επιδίωξη είσπραξης των ληξιπρόθεσμων οφειλών και τους πλειστηριασμούς ακινήτων κινούνται στο τρίπτυχο ταχύτερα – ευκολότερα –φθηνότερα, κυρίως με τη σύντμηση του συνόλου των προθεσμιών άσκησης ενδίκων μέσων, βοηθημάτων και των χρονικών διαστημάτων ανάμεσα στα διάφορα στάδια της εκτέλεσης. 

Ιδιαίτερη πρακτική σημασία έχουν: 

Α). Ενώ η εκτίμηση της αξίας του ακινήτου που καταγραφόταν στην κατασχετήρια έκθεση και με βάση αυτή υπολογιζόταν η τιμή πρώτης προσφοράς, δεν μπορούσε να είναι κατώτερη της αντικειμενικής αξίας αυτού (άρθρο 993), με το νέο άρθρο 993 καθιερώνεται ως τιμή εκκίνησης η εμπορική αξία του ακινήτου. Η εν λόγω διάταξη θα τεθεί σε ισχύ μετά την έκδοση προεδρικού διατάγματος (το αργότερο ως 1.6.2016), το οποίο θα καθορίζει τον τρόπο, το αρμόδιο όργανο προσδιορισμού της αξίας αυτής και κάθε σχετική λεπτομέτεια. 

Εφόσον δεν επιτυγχάνεται η πλειοδοσία και κατακύρωση του ακινήτου κατά την αρχική ημερομηνία πλειστηριασμού, ορίζεται νέα ημερομηνία σε 14 ημέρες (αντί 40 προηγουμένως) με τιμή εκκίνησης μειωμένη στο ήμισυ της αρχικής εκτίμησης. 

Αν και στον επαναληπτικό πλειστηριασμό δεν έχουμε κατακύρωση, τότε με απόφαση δικαστηρίου, στο οποίο καταφεύγει ο ενδιαφερόμενος, μπορεί να οριστεί νέα ημερομηνία σε τριάντα ημέρες με ακόμα κατώτερη τιμή προσφοράς ή με τίμημα που ορίζεται από το δικαστήριο (ελεύθερο) το οποίο μπορεί να πληρωθεί και σε ...δόσεις. Σε κάθε περίπτωση το δικαστήριο ορίζει την τιμή και εκεί μπορούν να τεθούν ζητήματα συνταγματικότητας των ρυθμίσεων αυτών και καταχρηστικότητας του ευτελισμού της αξίας της ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη και του απρόσφορου της εκποίησης αυτής σε σχέση με το εξοφλούμενο χρέος.    

Β). Η τροποποίηση του τρόπου υπολογισμού του εκπλειστηριάσματος που διανέμεται στους αναγγελθέντες δανειστές σε συνδυασμό με τα γενικά και ειδικά προνόμια αυτών. Μειώνεται αποφασιστικά το μερίδιο είσπραξης του Δημοσίου (αλλά και των εργατικών απαιτήσεων και των ασφαλιστικών ταμείων), τόσο με την υποβάθμιση των απαιτήσεων από ΦΠΑ και φόρους από τη δεύτερη στην τρίτη τάξη, μαζί με τις εργατικές απαιτήσεις και τα ασφαλιστικά ταμεία (οι λοιπές απαιτήσεις του δημοσίου και των δήμων στην 5η τάξη), όσο κυρίως με την η κατάργηση της αφαίρεσης από το σύνολο του πλειστηριάσματος του ποσού που απαιτούνταν για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των δανειστών των τριών πρώτων τάξεων και στη συνέχεια της διαίρεσης του υπολοίπου σε ποσοστά για την ικανοποίηση των ειδικών προνομίων (τράπεζες. Έτσι διατίθεται μεγαλύτερο ποσό για ικανοποίηση των ενυπόθηκων κυρίως δανειστών. 

Γ). Η γενικευμένη σύντμηση προθεσμιών και η απάλειψη γραφειοκρατικών διατυπώσεων περιορίζει αποφασιστικά τη διάρκεια της όλης διαδικασίας, η οποία παραμένει δημόσια και γίνεται ενώπιον του συμβολαιογράφου, όπως πριν (για την καθιέρωση του τρόπου και των λεπτομερειών της δυνατότητας διενέργειας ηλεκτρονικών πλειστηριασμών προβλέπεται η έκδοση προεδρικού διατάγματος μέχρι την 1.6.2016 !!!). 

Ο πλειστηριασμός εξακολουθεί, ακόμη και μετά τις πρόσφατες αλλαγές να είναι μια γραφειοκρατική διαδικασία που παρέχει στον οφειλέτη που έχει λόγους (νομικούς και πραγματικούς) άμυνας τη δυνατότητα (σε πιο ασφυκτικά τώρα χρονικά πλαίσια) να αμυνθεί, εφόσον βέβαια διαθέτει χρήματα. 

Το πραγματικό πολιτικό ζήτημα και το αντίστοιχο αίτημα δεν είναι πόσο εύκολο ή δύσκολο θα είναι να βγει μια κατοικία στον πλειστηριασμό, σε ποιο χρόνο και μετά από πόσες ανακοπές και δικαστήρια, αλλά εάν ο άνθρωπος (και η οικογένειά του) που έχει περιέλθει σε κατάσταση ένδειας πρέπει να χάνει την κατοικία του ή εάν θα πρέπει το σπίτι του κάθε ανθρώπου να είναι ακατάσχετο, τουλάχιστον μέχρι το χρονικό σημείο που θα είναι δυνατή η παροχή κατοικίας σε όλους . 

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ EΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΟΦΕΙΛΩΝ Ν.3869/2010 (ΝΟΜΟΣ ΚΑΤΣΕΛΗ) ΟΠΩΣ ΚΑΘΟΡΙΣΤΗΚΑΝ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΑ 8986/14.10.2015.

1. Αντίγραφο δελτίου Αστυνομικής Ταυτότητας (ή διαβατηρίου με άδεια διαμονής εάν πρόκειται για πολίτη ΕΕ ή τρίτης χώρας διαμένοντα μόνιμα στην Ελλάδα). 

2. Πρόσφατο πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης 

3. Ε1 του έτους 2015. 

4. Εκκαθαριστικό Σημείωμα δήλωσης φορολογίας εισοδήματος 2015. 

5. Πρόσφατο Ε9 . 

6. Καταστάσεις μισθοδοσίας ή εκκαθαριστικούς λογαριασμούς συντάξεων ή βεβαίωση ανεργίας του ΟΑΕΔ για το έτος 2015. 

7. Βεβαιώσεις οφειλών των πιστωτών (συνημμένο έντυπο αίτησης προς τράπεζες) με ημερομηνία έκδοσης μεταγενέστερη της 20ης Αυγούστου 2015. 

15. Υπεύθυνη δήλωση για πληρότητα καταστάσεων περιουσίας και μεταβιβάσεων 

Τα ανωτέρω πρέπει να προσκομισθούν προς επικαιροποίηση των ήδη εκκρεμών αιτήσεων στα οικεία Ειρηνοδικεία όπου τηρείται ο φάκελος μέχρι 15-2-2016 και να ληφθεί σχετική βεβαίωση. 

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΟΦΕΙΛΩΝ Ν.3869/2010 (ΝΟΜΟΣ ΚΑΤΣΕΛΗ) ΟΠΩΣ ΚΑΘΟΡΙΣΤΗΚΑΝ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΑ 7534/20.8.2015 

1. Αντίγραφο δελτίου Αστυνομικής Ταυτότητας (ή διαβατηρίου με άδεια διαμονής εάν πρόκειται για πολίτη ΕΕ ή τρίτης χώρας διαμένοντα μόνιμα στην Ελλάδα).

2. Πρόσφατο πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης.

3. Ε1 των τελευταίων τριών οικονομικών ετών. 

4. Εκκαθαριστικά Σημειώματα των τελευταίων τριών οικονομικών ετών. 

5. Πρόσφατο Ε9. 

6. Καταστάσεις μισθοδοσίας ή εκκαθαριστικούς λογαριασμούς συντάξεων ή βεβαίωση ανεργίας του ΟΑΕΔ. 

7. Βεβαιώσεις οφειλών των πιστωτών (συντάσσεται έντυπο αίτησης προς τράπεζες).

8. Αντίγραφα όλων των δανειακών συμβάσεων. 

9. Έγγραφα που σας έχουν κοινοποιηθεί και αφορούν καταγγελίες συμβάσεων , διαταγές πληρωμής , εξώδικα κλπ. 

10. Συμβόλαια απόκτησης εμπράγματων δικαιωμάτων σε ακίνητα (αγοραπωλησίες, γονικές παροχές, αποδοχές κληρονομιάς κλπ) 

Πιστοποιητικό βαρών του αρμόδιου υποθηκοφυλακείου ή Κτηματολογικού γραφείου τουλάχιστον για την κύρια κατοικία. 

11.Φύλλο υπολογισμού αντικειμενικής αξίας της κύρια κατοικίας αιτούντος. 

12. Άδεια κυκλοφορίας οχημάτων. 

13. Αντίγραφο ποινικού μητρώου γενικής χρήσης. 

14. Σε περίπτωση προηγούμενης άσκησης εμπορικής δραστηριότητας, βεβαίωση διακοπής εργασιών από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. 

15. Υπεύθυνη δήλωση για πληρότητα καταστάσεων περιουσίας και μεταβιβάσεων.

(συντάσσεται έντυπο υπεύθυνης δήλωσης). 

Σε περίπτωση που πρόκειται να ενταχθούν στη ρύθμιση οφειλές προς το Δημόσιο, Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης και Ν.Π.Δ.Δ. απαιτούνται σχετικές βεβαιώσεις οφειλών από την αρμόδια υπηρεσία που να αναφέρουν την ημερομηνία βεβαίωσης της κάθε οφειλής, το κεφάλαιο αυτής και τις τυχόν προσαυξήσεις, πρόστιμα κλπ.. 

Κατά περίπτωση μπορεί να απαιτηθούν και άλλα έγγραφα που να αποδεικνύουν γεγονότα και ισχυρισμούς (πιστοποιητικά για θέματα υγείας, αποζημιώσεις απόλυσης, ασφαλιστήρια συμβόλαια , έγγραφα ειδικών εξόδων διαβίωσης ). 

Σε περίπτωση έγγαμου αιτούντος τα παραπάνω έγγραφα προσκομίζονται και για τον/τη σύζυγο. 

Εάν κάποιον ανήλικο τέκνο διαθέτει περιουσία (καταθέσεις, ακίνητα) πρέπει να προσκομίζονται τα σχετικά έγγραφα. 

Μαρία Καρούτσου, Δικηγόρος Αθηνών.