Κυριακή 31 Ιουλίου 2016

Πριν το τέλος πώς μοιάζει η σιωπή…(αναδημοσίευση)


από την Κλειώ Βλαχάκη 

Έχω καιρό να γράψω. Ίσως γιατί έχω και καιρό να νιώσω. Τόσο αδιάφορα συναισθήματα ασπάζομαι αυτές τις καλοκαιρινές μέρες. Τόσα άχρωμα, άγευστα, άοσμα που σκέφτομαι πως μάλλον ζω σε ενυδρείο. Σαν ψάρι που κάθε λεπτό ξανασυστήνομαι ή προσπαθώ να θυμηθώ από ποια μεριά είδα τα πρόσωπα που συνάντησα.

Εκείνες οι μέρες οι αδιάφορες! Εκείνες οι μέρες που δε φέρνουν τίποτα! Ούτε ανεβοκατεβάσματα, ούτε αέρηδες, ούτε μια πινελιά καινούριο. Επίπεδα όλα! Και η γη ολοστρόγγυλη και μια σταλιά που θαρρείς πως με ένα σάλτο τη γύρισες και την είδες όλη. Και αν δεν έχεις ένα πρόσωπο να σε περιμένει σε ποιον να τη διηγηθείς την ιστορία που συνάντησες;

Χόρευε το μυαλό μου μέσα στο αυτοκίνητο. Σε μια απόσταση 40 χιλιομέτρων είδα τις σκέψεις μου χαμένες και βουβές. Πότε στο χθες που με χωρίζει ένα τσιγάρο δρόμος, πότε στο σήμερα που, ανάθεμα με, κι αν ξέρω να διακρίνω! Ποτέ δεν έμαθα πως τα ξεχωρίζεις αυτά τα δυο. Ποιο ήταν και ποιο είναι.

Αγαπώ τα τραγούδια. Και προτιμώ τον ελληνικό στίχο γιατί αγαπώ τη γλώσσα μου, την κατανοώ, είναι οικεία, κτήμα μου και δούλεψα σκληρά για να αποκτήσω, για να με αγκαλιάσει και να ανταλλάξουμε φιλιά και δώρα. Είναι μια σχέση που δουλεύεται ακόμα. Κι έτσι όταν οι αποστάσεις είναι μεγάλες και ταξιδεύω μόνη μου βάζω δυνατά μουσική, ανοίγω το παράθυρο ό,τι καιρό κι αν κάνει κι αφήνω τον αέρα από το Γιούχτα κι ύστερα από τα Αστερούσια να μου ανακατεύει τα μυαλά. Κινηματογραφική ηρωίδα γίνομαι με τραγικότητα και μυστήριο και πάθη αδιαφιλονίκητα και ανθρώπινα που δεν έχει αντίβαρο και οξειδώνεται αργά στην πολυτέλεια του τίποτα.

Σήμερα μου έκανε την τιμή ο Αγγελάκας. Μπορεί να είναι και ο μοναδικός που κράτησα από την εποχή της εφηβείας.
Μέσα μου ο αέρας που φυσά
Στιγμή δε λιγοστεύει
Μάλλον τρελά θα μ’ αγαπά
Γι’ αυτό έτσι με παιδεύει

Αυτή η αρχέγονη κραυγή που ακούγεται στο τραγούδι που καταπατεί το θάνατο και φέρνει τον αέρα να στοιχειώσει τις ζωές των ανθρώπων, τα όνειρα, που στροβιλίζει στη δύνη του σήμερα τη ματαιότητα και την κάνει δύναμη και τραγούδι και κραυγή! Μεγαλείο ζωής και ανάσα λύτρωσης! Πόσο μικροί είμαστε για να μας αξίζει αυτή η κραυγή κι αυτή η ανάσα και η λευτεριά της ψυχής! Κι αν έφευγα μια μέρα έτσι ξαφνικά αυτό το τραγούδι θα ήθελα να ακούγεται από το ραδιόφωνο του αυτοκινήτου χωρίς λοιδορία και μομφή για όλα αυτά που ήρθαν κάποτε κι έκλεισα τα μάτια να μην τα δω κι εκείνα βρήκαν τρόπο και με κυρίεψαν.

Κι ύστερα πετώντας με ένα φτερό θα σκεφτόμουν εκείνο το θεϊκό στίχο της Λίνας Νικολακοπούλου που στοίχειωσε τα παιδικά μου χρόνια κι αργότερα μεγαλώνοντας κατάλαβα πόσο μεγάλη αλήθεια έκρυβε η αταξία του τέλους: 
Πριν το τέλος πως μοιάζει σιωπή σαν αγάπη μεγάλη

Αν έφευγα ένα πρωί ξαφνικά θα ήθελα να προλάβω να σου πω πόσο πολύ σε αγάπησα γιατί ήρθες από το χθες και θρονιάστηκες στο σήμερα μπορεί και χωρίς το αιτιατό παρά μόνο με την αιτία, χωρίς αφορμή. Κι ύστερα θα σου άφηνα ένα μικρό σημείωμα για μια νύχτα που μέσα στους αιώνες μονάχα αυτή έμεινε ζωντανή στη μνήμη μου χωρίς επιθετικούς προσδιορισμούς και φαμφάρες, γεμάτη χρώματα κι ας ήταν νύχτα χειμωνιάτικη. Θα σου έλεγα για την αίσθηση που είχε την εικόνα μιας παιδικής ζωγραφιάς αθώας με ανθρώπους που υψώνουν τα ποτήρια κι εύχονται καλή τύχη στα μελλούμενα. Ή ακόμα κι αυτός ο στίχος που μου θύμιζε και θα μου θυμίζει πάντα εσένα:
Μου ‘γνεφε η καρδιά,πάρε μυρωδιά,
το λάδι εδώ πως καίγεται
και ζήσε το ταξίδι….
Αν δεν προλάβαινα απλά ήθελα να το ξέρεις….

Σάββατο 30 Ιουλίου 2016

Να με ταξιδεύεις (αναδημοσίευση)


από Rubies and Clouds

Να με πάρεις στο πλοίο σου, κουράστηκα να αρμενίζω με το δικό μου, για χρόνια καπετάνιος και μούτσος, ταυτόχρονα και εναλλάξ, με τρικυμία ή μπουνάτσα, με παντιέρα ή λάθρα, με σκοπό ή αστόχαστα, στάσου ν’ αδειάσω τα έρματα μόνο, κι έλα, πάμε,

Έλα να χτίσουμε ένα πλοίο και να ταξιδεύουμε μαζί, να πλέουμε πελάγη, σύννεφα, ωκεανούς, θάλασσες και ποταμούς, να σκαρφαλώσουμε παγόβουνα, να κατεβούμε φαράγγια, να βουτήξουμε σε λίμνες παγωμένες, να ζεσταθούμε πάνω από ηφαίστεια, να κρυφτούμε σε σπηλιές και καλύβες, να κουνάμε το κεφάλι μας αντί να μιλάμε στη γλώσσα μας, να πιάσουμε ένα ναυτίλο για να ακούσουμε τον ήχο του ωκεανού, να κοιτάξουμε ένα άγριο ζώο στα μάτια, τολμάμε; να σπάσουμε τα εμπόδια, που μας κρατάνε πίσω, τολμάμε; να ξαπλώσουμε σε προβλήτες βρώμικες, να κλέψουμε καρέκλες στην παραλία, να στήσουμε μια σκηνή στον ουρανό, να διαβάζουμε όσο θα ακουμπάμε τα κεφάλια μας στα σακίδια, να στεριώσουμε τα μάτια μας στο ηλιοβασίλεμα μέχρι να μας πληγώσει - μόνο αυτό να αφήσουμε να μας πληγώσει, να βυθιστούμε στη μαγεία μιας ανατολής, με τις δονήσεις να κομματιάσουν τις σκέψεις που κουβαλάμε μέσα μας, να ζήσουμε αβέβαιες περιπέτειες, ναι, ας κάνουμε βόλτα στους πιο επικίνδυνους δρόμους του πλανήτη, να συναντήσουμε τις πιο τρελές φυλές στη γη, στο διάολο η ασφάλεια, αυτή που μας πουλάνε σε τιμή άνισης ευκαιρίας…

Κι ύστερα - ή πρώτα, να φύγουμε προς την Ανατολή, τη μεθυστική, την απόκρυφη, τη μυστικιστική, αυτήν την πλανεύτρα τη γυναίκα, εκεί που όλα βρίσκουν το δρόμο τους, εκεί που τα ερωτήματα είναι οι ίδιες οι απαντήσεις τους…

Κι έπειτα να κυλίσουμε προς το Νότο, αυτόν το γέροντα τον ταλαίπωρο, που έχει βρει τη ραστώνη του, που τα’χει κάνει πλακάκια με την τεμπελιά του, το σοφό γεροξεκούτη, που τα΄χει χαμένα και ντρέπεται, που τα κουτσοπίνει και το κρύβει, αυτός ο νότος θα μας σώσει;

Και μετά να φύγουμε προς το Βορρά, ο βορράς είναι διάφανος, χωρίς ενδοιασμούς κι αναβολές, ήταν νιος κι άντεξε, δεν διαβρώθηκε τόσο εύκολα, τόσο γρήγορα, είναι αυτός που αντέχει ακόμη, σαν έφηβος, σκοτεινός κι απρόσιτος, με το βλέμμα στη φύση.

Ίσως στο τέλος ή στην αρχή, κι όσο αντέξουμε, να σαλπάρουμε προς τη Δύση, να μας ξελογιάσει με τις ανέσεις της και τους τεχνητούς παραδείσους της, με τα φαντασιοκοπήματα και τις υπερβολές της, να ζήσουμε λίγο σύμφωνα με τους κανόνες των άλλων, να ζήσουμε ανυπόφορα, αλλά με νόμο και τάξη,

Μα μη διστάζεις, έλα! Έλα να απλωθούμε σε νησιά παραδεισένια πάνω σε αιώρες από νήμα ντόπιου μεταξοσκώληκα, να κολυμπήσουμε γυμνοί στα ποτάμια, να κάνουμε έρωτα πάνω σε βράχους απρόσιτους και σε μαρμαρένια αλώνια, χορταριασμένα κι άγνωστα, να πίνουμε νερό μόνο από την πηγή, να ρουφάμε αλμύρα κι αστερόσκονη, να τρώμε φύκια και καρύδες το καλοκαίρι, ρίζες και μανιτάρια το χειμώνα…Να γίνουμε ένα με τη φύση, όσο μας μένει, όσο δεν την πληγώνουμε, βυθισμένοι στα ταξίδια μας, να λησμονήσουμε το χρόνο, μπας και μας λησμονήσει κι αυτός, ας γίνουμε για λίγο, θέλω μας και όχι τα πρέπει μας, ποιος να μετρήσει αυτό το λίγο; Να σκοτώσουμε το φόβο μέσα μας, να σταθούμε απέναντι από τον εχθρό - είναι αυτός πραγματικά ο εχθρός μας; έλα να φύγουμε μακριά από τη σκόνη και το μίσος, από τις σφαίρες και το βουητό του θανάτου, να γλυτώσουμε τις πλημμύρες και τους ανεμοστρόβιλους, πόσο μακριά είναι το μακριά;

Το ξέρω, το ξέρεις, όλα αυτά δεν είναι παρά η άγρα της ονειροπαγίδας μου, ένα συμπίλημα φιλοδοξίας και φαντασίωσης, ένα συνονθύλευμα πραγματικών και πλασματικών ονείρων, καλοκαιρινών ή παντοτινών, γνώριμων κι αλλότριων, μια δαντελένια ουτοπία που πλέκω κάθε χρόνο, κάθε άνοιξη, για να κρατά ως το χειμώνα, για να ξαναρχίσει πάλι, θέλω να δω την άλλη πλευρά της ψυχής σου, μου είπε, ahava είναι η αγάπη, στα εβραϊκά, μου είπε…
εκσαιρετικά αφιερωμένο στην Ελένη

Δευτέρα 25 Ιουλίου 2016

ήταν πολύ νωρίς (αναδημοσίευση)


Posted by Кроткая
Κάθομαι και κοιτάω το άσπρο ηλεκτρονικό χαρτί και σκέφτομαι μονάχα πως το μόνο που λυπάμαι είναι εκείνα τα βράδια που έφυγα νωρίς από την Ιπποκράτους, εκείνα τα Χριστούγεννα που πάλι την είχαμε κλείσει (την Ιπποκράτους ντε) με γέλια και ποτά στα χέρια, κι ίσως να ήταν η τελευταία φορά που σε είδα, και μού’χες φανεί καλά, αλλά έφυγες εσύ πολύ νωρίς.

Εκείνο το βράδυ έφυγες νωρίς. Αλλά και γενικά. Ξαναδιαβάζω τα δώρα και νιώθω πλούσια, δεν ξέρω ποιο να πρωτοδιαλέξω, σου χρωστάω ξέρεις πολλά, αλλά δε στό’πα ποτέ, αυτή τη μαλακία κάνουμε μωρέ, νομίζουμε πως θα είμαστε εδώ για πάντα και δεν μιλάμε, δεν λέμε στους ανθρώπους αυτά που λάμπουν στα μάτια μας, το αφήνουμε για αργότερα, μην και μας πέσει η μύτη, και μετά είναι αργά πια και λες γαμώτο, έφυγε, πέρασε η ώρα, πέρασε η μέρα, πέρασε η ζωή -και δεν πρόλαβα.

Πάλι για μένα θα πω, αυτό το «δεν πρόλαβα» δεν παίζει να ξανασυμβεί, άλλαξα ούτε και φαντάζεσαι πόσο, δεν υπάρχει «δεν πρόλαβα», δεν υπάρχει «άστο για αύριο», όχι, αύριο θα είναι αργά, αύριο παίζει και να μην προλάβω, τώρα, τώρα πρέπει, τώρα *θέλω*. Τώρα που το νιώθω, τώρα που έχω τις λέξεις έτοιμες και θέλουν λίγο σπρωξιματάκι για να αρθρωθούν. Λίγο τσιπουράκι.

Λίγο τσιπουράκι, σαν εκείνο που πίναμε στην Ιπποκράτους, γαμώτο σου, και βρίζαμε όλοι μαζί το μλκ τον κουμπάρο σου που γενικά σπαστικός είναι -το ξες- αλλά τους αγαπάμε τους σπαστικούς που μας κάνουν να γελάμε και μπορούμε άνετα να τους βρίζουμε και μετά πάλι να γελάμε.

Άλλαξα που λες. Δεν κάνω πλάνα γιατί βαρέθηκα να κάνω το θεό να γελάει, λέω καλύτερα να γελάω εγώ. Δηλαδή μερικά πλάνα τα κάνω, όχι μόνη, με όσους θέλουν να ακολουθήσουν. Όποιος θέλει καλώς, όποιος δε θέλει κρίμα. Αλλά αν έμαθα κάτι στο ίδρυμα (ξές, το ίδρυμα της Ιπποκράτους), είναι πως είναι καλό να αφήνεις τους ανθρώπους να ανθίσουν, και τα ζιζάνια καλά είναι, γνώση και εμπειρία, ειδικά όταν τα ξεριζώνεις. Πιο καλά όμως ακόμα να ποτίζεις το σπόρο της αμφιβολίας και μετά να τον βλέπεις να θεριεύει.

Όλοι αλλάζουμε, όλα αλλάζουν, αυτή είναι η ουσία στη ζωή, αυτή είναι η ζωή τελικά. Κι ακόμα κι αν μένουμε αμετακίνητοι, πάλι αλλάζουμε, γιατί αλλάζει το πλαίσιο, οπότε αναγκαστικά αμετακίνητος εσύ σε άλλο φόντο, κι αυτό ακόμα συνιστά αλλαγή και εξέλιξη, ανεξάρτητα από σένα. Ανθρώπινο να φοβόμαστε το ξένο, το διαφορετικό, το καινούριο, το άγνωστό. Θαρραλέος δεν είσαι επειδή δε φοβάσαι. Θαρραλέος είσαι όταν φοβάσαι, αλλά παρόλαυτά πηγαίνεις, τολμάς, πράττεις κι ας τρέμεις.
***παύση***
νοτιφικέσιο στο φβ. αυτό.

Πάνω που σκεφτόμουν πως κι ο θάνατος είναι κομμάτι της ζωής. Πάνω που ξαναθυμόμουν την απόλυτη εκλογίκευση αυτού που δε χωράει στο μυαλό του ανθρώπου. «Στις κηδείες δεν κλαίμε για κείνους που έφυγαν. Κλαίμε για εκείνους που έμειναν πίσω, κλαίμε για μας.» Φυσικά. Γιατί ο άλλος την έκανε και πια δε νιώθει, εμείς όμως νιώθουμε ακόμα και ζούμε και όχι, δεν το χωράει ο νους του ανθρώπου. Και δεν τη δέχεται βρε αδερφέ την αδικία, δεν την θέλει.

Πάω να γράψω «μου λείπεις». Αντί γι’αυτό προτιμώ να πω πως χαίρομαι που σε γνώρισα, που έζησα το μοίρασμα, την αίσθηση να ξαναγίνομαι μαθήτρια και να ρουφάω την κάθε λέξη, το κάθε πείραγμα, το κάθε απόσταγμα σοφίας που έλαβα από σένα. Χαρά και ευγνωμοσύνη μόνο. Κρίμα για όποιον δεν είχε τη δική μου τύχη, ακόμα χειρότερα για όποιον δεν κατάλαβε. Και ξυπνάει ο ελιτισμός μου και μου ψιθυρίζει πως όποιος δεν κατάλαβε δεν το άξιζε, αλλά δεν είναι ώρα τώρα γι’αυτά. Τέρμα πια με τα δηλητήρια. Αρκετό δηλητήριο κύλησε στις δικές σου φλέβες, φτάνει να καταστρέψει ολόκληρη χώρα.

Εγώ δεν ήμουν εκεί όταν σου είπαν το τελευταίο γεια χαρά. Αλλά νιώθω να φουσκώνω από χαρά και περηφάνεια που ήταν εκεί άνθρωποι που δε σε γνώρισαν καν. Έτσι πρέπει να γίνεται, αυτό είναι το σωστό. Ένα θησαυρό πρέπει να τον μοιραζόμαστε, ακόμα και αν είμαστε πια στο «και πέντε», δεν είναι αργά.

Σαν την αγάπη: όσο πιο πολλή δίνεις, τόσο πιο πολλή έχεις. Χωρίς προϋποθέσεις, χωρίς αστερίσκους, χωρίς απαιτήσεις, χωρίς προσδοκίες. Και χωρίς επεξηγήσεις. Αγαπάς γιατί απλά δεν μπορείς να κάνεις διαφορετικά. Ή αγαπάς ή δεν αγαπάς. Δεν έχει λίγο, πολύ, μέτρια. Δεν είναι καφές η αγάπη. Μερικά μεγέθη είναι απολύτως απόλυτα, και αυτά είναι που αξίζουν, αυτά είναι που γεμίζουν, εκεί είναι η ουσία.

Η αγάπη είναι το αντίθετο της σύγκρισης. Στην αγάπη δε χωρούν τα γιατί. Γιατί έτσι. Γιατί αγάπη. Στην αγάπη δεν υπάρχει το πιο και το λιγότερο. Αγάπη τόσο. Αγάπη έτσι. Χωρίς ερωτηματικά. Χωρίς σημεία στίξης. Συνεχής και αρμονική ροή είναι η αγάπη.

Και δε σταματάς να αγαπάς επειδή ο άλλος έφυγε. Και τι πα’να πει «έφυγε»; Τι πα’να πει «πέθανε»;
***
 

Άνοιξα σήμερα, για χάρη σου, ένα κουτάκι με αναμνήσεις. Βρήκα εκεί μέσα ξεχασμένα, καλά και κακά. Θύμωσα, στεναχωρήθηκα, μετάνιωσα, έκλαψα, χαμογέλασα, έσκασα στα γέλια, μου κόπηκε η όρεξη, μου κόπηκε ο βήχας, ντράπηκα λίγο, αναστέναξα από χαρά, αναστέναξα από λύπη.
Ένιωσα.
Έζησα.

Ευχαριστώ.

Σάββατο 23 Ιουλίου 2016

σκάβει από μέσα τον πλανήτη (αναδημοσίευση)

Solitude 
εικόνα κλεμμένη από τον @zero_iv
Posted by Кроткая

Είμαι τόσο πολύ χρεωμένη που τρεις ζωές δεν φτάνουν να ξεπληρώσω. Απόψε ακούω αυτό στο ρηπήτ, δεν ξέρω πόσες φορές, πάνω από δέκα ήδη. Διαβάζω και ξαναδιαβάσω τους στίχους και νιώθω μια ζεστασιά, παρά τη θλίψη. Είναι αλλόκοτο πώς μια κουβέντα μπορεί να σε σκοτώσει ή να σε σώσει. Αλλόκοτο. Όσο αλλόκοτες είναι και οι συναισθηματικές μεταπτώσεις. Όσο αλλόκοτοι είμαστε οι άνθρωποι τελικά.

Κοιτάζω γύρω μου και βλέπω εκείνους που πιο πολλά αξίζουν, να υποφέρουν. Εκείνους που επιλέγουν να πράττουν τα όμορφα πράγματα, τα λιγοστά έστω όμορφα πράγματα που μας περιβάλλουν. Εκείνους που ξέρουν να χαμογελούν, να λένε ευχαριστώ και συγγνώμη και να τα εννοούν. Εκείνους που τα μάτια τους λάμπουν πυρετικά στο άκουσμα ενός στίχου και που τρέμουν από οργή μπροστά σε ένα ξεριζωμένο δέντρο, μπροστά στην αδικία, μπροστά σε αυτό τον τόσο στρεβλά φτιαγμένο κόσμο. Αυτούς που θέλουν μια αλλιώτικη κοινωνία, χτισμένη από ανθρώπους που δεν χρειάζεται να δώσουν διαπιστευτήρια. Που δεν ζητούν από κανένα να απολογηθεί για την διαφορετική του τοποθέτηση. Που δεν κατατάσσουν τους ανθρώπους σε κουτάκια. Που νιώθουν τον πόνο του άλλου ακόμα κι αν χιλιάδες χιλιόμετρα τους χωρίζουν. Εκείνους που τελικά μπορώ να αποκαλώ «συντρόφους«.

Κοιτάζω γύρω μου και σκέφτομαι πως τελικά αυτός ο κόσμος μπορεί και να μην αλλάξει, κι είναι απελπιστικό αυτό το ενδεχόμενο. Και μετά σκέφτομαι πως αν υπάρχουν κάποιοι που γράφουν τραγούδια σαν αυτά, αν υπάρχουν άνθρωποι που δακρύζουν στη θέα ενός άστεγου που ψάχνει στα σκουπίδια, στη θέα ενός παιδιού που σώθηκε από ναυάγιο, στη θέα ενός πληγωμένου ζώου -αν υπάρχουν άνθρωποι που δε δακρύζουν μονάχα γι’αυτά, αλλά προσφέρουν τις λγοστές τους δυνάμεις, τη μηδαμινή τους ύπαρξη στην προσπάθεια για να μην συμβαίνουν αυτά – ε, αν υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι [που υπάρχουν, φυσικά και υπάρχουν, τους ξέρω με τα ονόματά τους τα πραγματικά], απλά δεν γίνεται να μην αλλάξει αυτός ο κόσμος.

Η απόσταση τελικά μπορεί και να μηδενιστεί, αφού η αγάπη σκάβει από μέσα τον πλανήτη και τρέχει με ταχύτητα φωτός στα λαγούμια, διαπερνά κοιτάσματα και βράχια. Στο λέω πως είναι δυσκολα. Το ξέρω πως «οι άνθρωποι πόσο είναι κακοί«. Το ξέρω πως φοβάσαι. Το ξέρεις πως φοβάμαι.
Όμως, όπως μου’πε και η φίλη μου, μέσα από τις χαραμάδες περνάει το φως. Υπάρχει το φως.
Υπάρχει η αγάπη.
Την ακούω.
Ακούω τις χαρές σου ακούω τις λύπες σου.
Και μια μικρή ζεστή αγωνία μου γλυκαίνει το αίμα.
Και δεν ακούω τις σκέψεις μου.

Παρασκευή 22 Ιουλίου 2016

Κόκκινα δάνεια"-Eξουδετερώστε τ’ «αρπακτικά»!


 
Της Βάλιας Μπαζού (από το «ΠΟΝΤΙΚΙ»).
Οι δανειολήπτες ν’ αγοράζουν το δάνειό τους όσο τα funds
Τις 80.000 πλησιάζουν οι διαδικτυακές υπογραφές που έχουν συγκεντρωθεί με αίτημα να δοθεί το δικαίωμα στους δανειολήπτες να ξεχρεώσουν τα δάνειά τους στην τιμή που θα τα αγόραζαν τα funds, πριν από τη διαδικασία πώλησής τους στα λεγόμενα και «αρπακτικά».

Η πρωτοβουλία της συγκέντρωσης υπογραφών είναι της δικηγόρου και μέλους του Avaaz Αριάδνης Νούκα, η οποία, όπως επισημαίνει στο κείμενο που έχει αναρτήσει στη διαδικτυακή πλατφόρμα, «ίσως είναι η τελευταία μας ευκαιρία να σταματήσουμε το μεγαλύτερο ξεπούλημα της ιδιωτικής περιουσίας στην Ελλάδα».

Το κείμενο με τις υπογραφές των πολιτών που θα παραδοθεί στον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο και τον υπουργό Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού Γιώργο Σταθάκη αναφέρει: «Ως πολίτες, σας καλούμε να προστατεύσετε τα σπίτια και τις επιχειρήσεις μας από τα ξένα funds και να περάσετε άμεσα νόμο που θα υποχρεώνει τις τράπεζες να δίνουν πρώτα το δικαίωμα στους δανειολήπτες να ξεχρεώσουμε τα δάνειά μας στην τιμή που θα τα αγόραζαν τα funds -όπως έκανε πρόσφατα η Κύπρος. Αυτή είναι μια ευκαιρία να βάλετε τους Έλληνες πολίτες πάνω από τα συμφέροντα των αρπακτικών κερδοσκόπων».

Περίεργη παράλειψη
Η πρόβλεψη να έχει ο δανειολήπτης ή ο εγγυητής προτεραιότητα στην εξαγορά του δανείου πριν από τα funds ισχύει στην Κύπρο, όπου δίνεται η δυνατότητα στους δανειολήπτες να υποβάλουν οι ίδιοι, πριν από την απόφαση πώλησης του δανείου τους, πρόταση εξαγοράς στις τράπεζες εντός 45 ημερών. Παράλληλα έχει νομοθετηθεί και η υποχρέωση της τράπεζας να καλεί τον δανειολήπτη, πριν πουλήσει το δάνειό του, να του γνωστοποιεί την πώληση και να τον καλεί αν θέλει κι εκείνος να συμμετέχει στην αγορά του δανείου του.

Η πρόβλεψη αυτή δεν υπάρχει στον σχετικό νόμο που ψηφίστηκε στην Ελλάδα, με τη λογική ότι θα αποτελούσε ένα είδος κινήτρου προκειμένου ακόμα και εκείνοι που εξυπηρετούν τα δάνειά τους να σταματήσουν προκειμένου να μπορέσουν να επωφεληθούν από μια τέτοια πρόβλεψη. Και αυτό γιατί στις ρυθμίσεις δεν προβλέπεται μόνο η πώληση «κόκκινων» δανείων στα «αρπακτικά», αλλά και των εξυπηρετούμενων δανείων.

Όσοι ζητούν, πάντως, να δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία στους δανειολήπτες, θέτουν και ένα ηθικό θέμα, που έχει να κάνει με την εξευτελιστική, όπως λένε, τιμή πώλησής των δανείων. Λένε, δηλαδή, εφόσον οι τράπεζες θα πουλήσουν σε κερδοσκοπικά funds τα «κόκκινα» δάνεια όσο-όσο, γιατί να μη δοθεί «πρώτα το δικαίωμα στους Έλληνες πολίτες να ξεχρεώσουμε οι ίδιοι τα δάνειά μας στις εξευτελιστικές τιμές που θα πωλούνταν στα funds». Και το υποστηρίζουν αυτό επισημαίνοντας ότι έτσι κι αλλιώς οι τράπεζες θα κερδίσουν ό,τι ακριβώς θα κέρδιζαν από τη συναλλαγή τους με τα «αρπακτικά», με μόνη διαφορά ότι η περιουσία θα παραμείνει στους σημερινούς ιδιοκτήτες.

Μπιρ-παρά
Το πώς θα καθοριστούν οι τιμές πώλησης των «κόκκινων» δανείων από τα κερδοσκοπικά funds και τις τράπεζες είναι το μεγάλο ζητούμενο. Η πρακτική, όμως, σε άλλες χώρες δείχνει ότι πράγματι οι τιμές είναι εξευτελιστικές. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε έκθεση που είχε παρουσιάσει το 2015 η Deloitte, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες παροχής συμβουλευτικών, λογιστικών και φορολογικών υπηρεσιών, σχετικά με τις τιμές που προσφέρουν τα «αρπακτικά» για την αγορά δανείων στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, οι τιμές είναι πέρα από κάθε λογική. Σύμφωνα με την έρευνα, στη Ρουμανία καταναλωτικά δάνεια πουλήθηκαν στο 6% έως 10% της ονομαστικής αξίας τους, στην Ουγγαρία στο 12%-15% της αξίας τους, στην Τσεχία και τη Σλοβακία έναντι 19%-21%, ενώ στην Πολωνία τα καταναλωτικά δάνεια πουλήθηκαν μεταξύ 11% και 14% της ονομαστικής και τα επιχειρηματικά δάνεια έναντι 6% με 10% της ονομαστικής αξίας τους.

Τα «κόκκινα» δισεκατομμύρια
Σύμφωνα με την έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια φτάνουν το 45% και σε απόλυτα μεγέθη τα 108,6 δισ. ευρώ, που αποτελεί το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη μετά την Κύπρο.

Στον τομέα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων το ποσοστό μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων φθάνει στο 67%, στα στεγαστικά στο 42% και στα καταναλωτικά στο 55%.
Ο στόχος που έχει τεθεί είναι στο επίπεδο των τεσσάρων συστημικών τραπεζών ως το 2019 τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα να έχουν μειωθεί κατά 40% ή 41 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει τα «κόκκινα» δάνεια να μειώνονται κατά 13 με 14 δισ. ευρώ τον χρόνο για την επόμενη 3ετία.

Σύμφωνα πάντα με τις εκτιμήσεις της ΤτΕ, σε funds αναμένεται να μεταβιβαστούν δάνεια ύψους 5,4 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 5% των «κόκκινων» δανείων, ενώ σε ό,τι αφορά τους πλειστηριασμούς, σύμφωνα με την ΤτΕ, σε τροχιά ρευστοποίησης θα βρεθεί το 7% των καθυστερούμενων οφειλών, που αντιστοιχεί σε δάνεια ύψους 7,6 δισ. ευρώ.

Πέμπτη 21 Ιουλίου 2016

Δεν υπάρχει Αντιγόνη, μόνο Κρέοντες (αναδημοσίευση)

Γιώργος X. Παπασωτηρίου
στο Artinews

Η σύγκρουση μεταξύ των δύο γιων του Οιδίποδα, Πολυνείκη και Ετεοκλή, για την εξουσία στη Θήβα έχει τελειώσει. Τα δύο αδέλφια βρίσκονται νεκρά στο πεδίο της μάχης. Ο Κρέων, ο νέος βασιλιάς της Θήβας, έχει δώσει διαταγή να παραμείνει άταφος ο Πολυνείκης, που πολέμησε ενάντια στην πατρίδα του. Όμως η αδελφή του νεκρού, Αντιγόνη, αποφασίζει να τον τιμήσει με την πρέπουσα ταφή. Συλλαμβάνεται και οδηγείται στον Κρέοντα, που, τηρώντας τους νόμους της πολιτείας, την καταδικάζει σε θάνατο. Ο βασιλιάς παραμένει αμετάπειστος ακόμη και μετά την παρέμβαση του γιου του, Αίμονα, και διατάζει να θαφτεί η Αντιγόνη ζωντανή σε μια σπηλιά. Ωστόσο, τα δεινά που έχει προβλέψει ο μάντης Τειρεσίας δεν θα αργήσουν να γίνουν πραγματικότητα. Η καθυστερημένη υπαναχώρηση του βασιλιά δεν θα προλάβει την καταστροφή. Η Αντιγόνη έχει απαγχονιστεί μέσα στη φυλακή της, ο Αίμονας έχει αυτοκτονήσει και η Ευρυδίκη, γυναίκα του Κρέοντα, ακολουθεί τον γιο της στο θάνατο.

Ο Σοφοκλής έκανε τον Κρέοντα σύμβολο της εξουσίας και την Αντιγόνη σύμβολο της Ανυπακοής στο διηνεκές. Κάποιοι δεν εστιάζουν στην Ανυπακοή της Αντιγόνης, αλλά στην Αγάπη της. Κάθε εποχή θέλει την τραγωδία να φωτίζεται από τη δική της πλευρά. Αλλά να που η τραγωδία επαναλαμβάνεται. Μιλώ για την Τουρκία. Μόνο που δεν ξέρουμε, αν υπάρχει Αντιγόνη. Μόνο Κρέοντες. Παντού Κρέοντες. Νικητές ή ηττημένοι. Η μάχη των «Πάνω» στην πιο άγρια μορφή. Και τα συνήθη θύματα, οι «κάτω», οι σφαγμένοι φαντάροι με το απορημένο βλέμμα της αρνάδας.

Ο Λιβαθινός, κάπου διάβασα, πως έχει τη δική του οπτική, την αυθεντική, λέει, οπτική του Σοφοκλή. Δεν ξέρω αν αυτό ήθελε να πει ο ποιητής. Ξέρω ότι δεν ταιριάζει στην εποχή. Σήμερα, έχουμε ανάγκη την Αντιγόνη της Ανυπακοής, το σύμβολο της αντίστασης και της υπέρβασης των κατεστημένων ορίων αλλά και των ορίων του ατόμου. Την Αντιγόνη των ετερόδοξων. Την Αντιγόνη που έπαιζαν οι σύντροφοι του Νέλσονα Μαντέλα στη φυλακή για να αντέχουν, για να συνεχίσουν να σκέφτονται και να αισθάνονται «μεγαλοπρεπώς», να αποτολμούν σκέψεις υψιπετείς και να επιδεικνύουν συνάμα μία υψηλή αίσθηση του εαυτού τους. Αυτή η «α-μετροέπεια», που οι αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν «ύβρη», καθιστά το άτομο ιερόσυλο αλλά και ήρωα αν η στάση του επιβεβαιωθεί εκ των υστέρων. Σε όλα τα καθεστώτα, ακόμη και στα δημοκρατικά, όπως εκείνο που γνώριζε ο Σοφοκλής, υπάρχουν πάντα αιτίες για ετεροδοξία, μόνο που η θέση της είναι ανάλογη με την αξία που αποδίδεται στην «ιδιωτική ευτυχία ή στη δημόσια δράση», δηλαδή στην απόφαση της Ισμήνης για υπακοή ή της Αντιγόνης για ανυπακοή.

Σήμερα, είκοσι πέντε αιώνες μετά το δράμα της Αντιγόνης βρισκόμαστε υπό την καταλυτική επιρροή της Ισμήνης. Η ύβρις έχει αντικατασταθεί από τον χαρακτηρισμό «γραφικός» και «παρανοϊκός». Αυτός ο τρόπος αποκλεισμού απορρέει από την αντιπαράθεση αντιφατικών κοινωνικών παραστάσεων, τις οποίες εκφράζουν αντίστοιχα ο αιρετικός και ο εκπρόσωπος της τάξης. Οι λειτουργικοί θεσμοί, όπως τους βιώσαμε τις τελευταίες δεκαετίες, μας δίνουν για τον εαυτό μας μια εικόνα πιονιών, τροχών ενός κοινωνικού συστήματος που λειτουργεί σαν μηχανή. Έξω από τη λειτουργία που μας έχει ανατεθεί, όπως αυτή ορίζεται μέσα στους κόλπους των ιεραρχημένων σχέσεων, δεν θα είχαμε καμιά δύναμη απέναντι σε μια αδικία της οποία είμαστε μάρτυρες ή θύματα εκτός από το να προσφύγουμε σε άλλους θεσμούς (δικαστήρια, συνδικάτα, σωματεία, κόμματα, κ.λπ.). 
Ο θεσμικά αμφισβητίας, αφού πρώτα αποπειράται μάταια να κινητοποιήσει αυτούς τους θεσμούς, αποτολμά να παλέψει μόνος επαληθεύοντας και πάλι, με μια συμβολική πράξη, τις αρχές του θεσμού που οι πρακτικές έχουν ποδοπατήσει. Ο άνθρωπος αυτός, παρόμοια με την Αντιγόνη, τελεί υπό πλήρη αμετροέπεια, μια αμετροέπεια που δεν ερμηνεύεται πια στην εποχή μας ως «ιεροσυλία», αλλά σαν κρούσμα της «παράνοιάς» του. Αυτή η απόρριψη είναι πιο έκδηλη από εκείνους που κατέχουν την ίδια θέση με αυτόν και οι οποίοι τίθενται υπό κρίση καθώς ο ετερόδοξος με τη συμπεριφορά του αμφισβητεί μαζί με την κοινωνική πραγματικότητα και την αναπαράσταση, την ιδέα που έχουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους.

Γενικά, με την πράξη του ο αμφισβητίας προκαλεί αντιδράσεις εκ μέρους της ιεραρχίας του, των συναδέλφων του, κινητοποιώντας εις βάρος του μια δέσμη δυνάμεων, η οποία τον κατηγορεί ως υποκείμενο «μανίας καταδιώξεως». Από εδώ αρχίζουν να εμφανίζονται ένα-ένα τα διαγνωστικά στοιχεία της «παράνοιας» που θα επιτύχουν τον εξοστρακισμό και τον αποκλεισμό ή τον εγκλεισμό του ετερόδοξου. Υπ’ αυτή την οπτική, η «ψυχιατρική» διαγνωστική γίνεται ένα «σύστημα υπεράσπισης των κανόνων» της καθεστηκυίας τάξης που αποσκοπούν έκδηλα να αποδυναμώσουν τον λόγο-πράξη του αμφισβητία, έναν λόγο που εξαιτίας της ετερότητάς του κλονίζει πολλά επίπεδα.

Ο ετερόδοξος, όπως η Αντιγόνη, είναι ο «άλλος» που θέτει την αξία μιας ιδεώδους αρχής ως πηγή του νοήματος της ζωής του και την οποία αντιπαραθέτει σε πλειοψηφικές πρακτικές που την εξευτελίζουν. Η ετεροδοξία εισηγείται πάντα μια ηθική διάσταση εντός του κοινωνικο-πολιτικού πεδίου και αρνείται το διαζύγιο ανάμεσα στο πρέπει και στο είναι. Και για τούτο μία όντως δημοκρατική κοινωνία έχει συμφέρον να δίνει χώρο στον «άτοπο λόγο» των αιρετικών της.

Τρίτη 12 Ιουλίου 2016

Πιστοποιημένοι εκτιμητές ακινήτων: άλλο ένα όπλο στα χέρια των αρπαχτικών.

Αναδημοσιεύουμε το νόμο για τους λεγόμενους "πιστοποιημένους" εκτιμητές στην αρμοδιότητα των οποίων υπάγεται κάθε κινητό, ακίνητο αλλά και άΰλο περιοyσιακό στοιχείο (π.χ. Φήμη και Πελατεία, Εμπορικό Σήμα, κ.α). Αναλυτικά θα διαβάσετε στη συνέχεια.

Στην προκειμένη περίπτωση εμάς μας "καίει" ο κλάδος των ακινήτων. Και μας "καίει" διότι με τις νέες διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας κάθε πλειστηριασμός που θα διενεργείται στο προσεχές διάστημα για πρώτη φορά θα εκκινεί από την εμπορική και όχι την αντικειμενική αξία του ακινήτου. Την οποία, φυσικά, αρμόδιοι να εκτιμήσουν είναι οι πιστοποιημένοι" εκτιμητές. Όπως έχει ειπωθεί κατ' επανάληψη μια χαμηλή εμπορική αξία διευκολύνει στο να τελεσφορήσει ένας πλειστηριασμός μιας και το ακίνητο γίνεται από "τσιπούρα  ανοικτής θαλάσσης" (λόγω αντικειμενικής αξίας) "τσιπούρα ιχθυοτροφείου".

Πριν παραθέσω τη σχετική νομολογία για τους "πιστοποιημένους" εκτιμητές και την εκλαϊκευμένη εκδοχή της από σχετικό site, θα εστιάσω στο εξής σημείο του νόμου: Οι "πιστοποιημένους" εκτιμητές ελέγχονται από πενταμελές πειθαρχικό συμβούλιο (2 δικαστικοί, ένας υπάλληλος του Υπουργείου Ανάπτυξης και 2  έμπειρα μέλη από το σώμα των "πιστοποιημένων" εκτιμητών. Δηλαδή η δικαστική εξουσία είναι μειοψηφούσα.

Ο κατάλογος με τα νομικά πρόσωπα (δλδ. εταιρείες) που απέσπασαν το σχετικό πιστοποιητικό διατίθεται στο site (https://www1.gsis.gr/ektimites/Nomika) του Υπουργείου Υικονομικών. Αυτές οι εταιρείες θα ασχοληθούν με τα φιλέτα. Ο κατάλογος  με τα φυσικά πρόσωπα διατίθεται στο https://www1.gsis.gr/ektimites/Fysika.

Ο σχετικός νόμος θέσπισης Κώδικα Δεοντολογίας Πιστοποιημένων Εκτιμητών  είναι εδώ. (http://www.peoplecert.org/en/Test-Takers/PEOPLECERT_Certification/PEOPLECERT_Professional_Valuer/Documents/kodikas-deontologias-ektimiton.pdf). ΦΕΚ Αρ. Φύλλου 1147-13 Μαΐου 2013

Μια εκλαϊκευμένη μεταφορά του νόμου από το site 

Αθήνα 27.4.2014
Στο πολυνομοσχέδιο της κυβέρνησης (Παράγραφος Γ) ρυθμίζονται θέματα σχετικά με την άσκηση του επαγγέλματος του πιστοποιημένου εκτιμητή. Μεταξύ άλλων προβλέπεται ότι το επάγγελμα του πιστοποιημένου εκτιμητή ασκείται ελεύθερα, μετά πάροδο τριμήνου από την αναγγελία της έναρξής του, στη Διεύθυνση Τομέων Παραγωγής της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών και την εγγραφή του πιστοποιημένου εκτιμητή στο Μητρώο Πιστοποιημένων Εκτιμητών. Επίσης, καθορίζεται ο τρόπος διενέργειας των εξετάσεων για τη χορήγηση του σχετικού πιστοποιητικού και ορίζονται οι κλάδοι στους οποίους δύνανται να δραστηριοποιούνται και να πιστοποιούνται οι εκτιμητές.

Αναλυτικά:
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ Γ
Ρυθμίσεις για την παροχή εκτιμητικών υπηρεσιών
Υποπαράγραφος Γ1. : Ορισμοί
Για τους σκοπούς των της παραγράφου Γ του παρόντος νόμου ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:
«Εκτίμηση»: Κάθε εργασία και έρευνα που έχει ως σκοπό την αποτίμηση της αξίας περιουσιακών στοιχείων, άυλων ή ενσώματων και εκτελείται με βάση τα ευρωπαϊκά ή διεθνώς αναγνωρισμένα εκτιμητικά πρότυπα. 
«Πιστοποιημένος εκτιμητής»: Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο οποιασδήποτε μορφής, το οποίο διενεργεί εκτιμήσεις, όπως αυτές ορίζονται στο παρόν άρθρο, έχει λάβει την πιστοποίηση της υποπαραγράφου Γ.2.  του παρόντος νόμου και έχει καταχωρηθεί στο Μητρώο Πιστοποιημένων Εκτιμητών του Υπουργείου Οικονομικών, που προβλέπεται στο ίδιο άρθρο.
«Αρμόδια Διοικητική Αρχή» : Ορίζεται η Διεύθυνση Τομέων Παραγωγής της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών

Υποπαράγραφος Γ2.: Εγγραφή στο Μητρώο
Το επάγγελμα του πιστοποιημένου εκτιμητή ασκείται ελεύθερα μετά πάροδο τριμήνου από την αναγγελία έναρξής του στην Αρμόδια Διοικητική Αρχή και την εγγραφή του πιστοποιημένου εκτιμητή στο Μητρώο Πιστοποιημένων Εκτιμητών.
Το Μητρώο Πιστοποιημένων Εκτιμητών τηρείται στην Αρμόδια Διοικητική Αρχή και δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονομικών. Στην ίδια αρχή τηρείται κατάλογος διενεργηθεισών εκτιμήσεων.
Προκειμένου περί φυσικών προσώπων, η αναγγελία συνοδεύεται από τα κάτωθι απαραίτητα δικαιολογητικά:
α. Αίτηση πιστοποίησης, όπου αναφέρεται ο συγκεκριμένος ή οι συγκεκριμένοι κλάδοι στους οποίους επιθυμεί να πιστοποιηθεί ο ενδιαφερόμενος, συνοδευόμενη από βιογραφικό σημείωμα.
β. Πιστοποιητικό ποινικού μητρώου γενικής χρήσης, το οποίο ανανεώνεται κάθε δύο έτη με επιμέλεια της Αρμόδιας Διοικητικής Αρχής. Ο αιτών πρέπει να μην έχει καταδικαστεί αμετακλήτως για οποιοδήποτε κακούργημα ή για τα πλημμελήματα  της κλοπής, υπεξαίρεσης, απάτης, υπεξαίρεσης στην υπηρεσία, πλαστογραφίας, απιστίας, ψευδορκίας, δόλιας χρεοκοπίας, καταδολίευσης δανειστών, τοκογλυφίας ή για κάποιο άλλο οικονομικής φύσεως έγκλημα.
γ. Φωτοαντίγραφο πτυχίου ανώτερης ή ανώτατης σχολής της ημεδαπής. Οι τίτλοι σπουδών που προέρχονται από ιδρύματα της αλλοδαπής πρέπει να είναι αναγνωρισμένοι από τον αρμόδιο Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ) ως ισότιμοι και αντίστοιχοι ή ισότιμοι προς τους απονεμόμενους από τα ελληνικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
δ. Υπεύθυνη δήλωση, με την οποία ο ενδιαφερόμενος δηλώνει τα εκτιμητικά πρότυπα (ευρωπαϊκά ή διεθνή) που εφαρμόζει κατά τη διενέργεια εκτιμήσεων και τη δέσμευσή του για την πιστή τήρηση του κώδικα δεοντολογίας της υποπαραγράφου Γ.8. .
ε. Βεβαίωση με υπογραφή και σφραγίδα πιστοποιημένου εκτιμητή ή άλλο πρόσφορο έγγραφο στοιχείο, από το οποίο να αποδεικνύεται διετής εκτιμητική εμπειρία του ενδιαφερόμενου.
στ. Πιστοποιητικό, από το οποίο αποδεικνύεται ότι ο αιτών εκπληρώνει τουλάχιστον μία από τις κάτωθι προϋποθέσεις:
αα) Έχει πιστοποιηθεί ως εκτιμητής από φορέα διαπιστευμένο από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (ΕΣΥΔ) ή από επαγγελματική ένωση ή οργανισμό που πληροί τις προϋποθέσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του π.δ.38/2010 (Α’ 78).
ββ) Ασκεί νόμιμα το επάγγελμα του εκτιμητή σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε τρίτο κράτος σύμφωνα με την αρχή της αμοιβαιότητας. Στην περίπτωση αυτή, ο ενδιαφερόμενος υποχρεούται να προσκομίσει σχετικό πιστοποιητικό από τον αρμόδιο φορέα του κράτους μέλους, ή του τρίτου κράτους.
γγ) Έχει επιτυχώς ολοκληρώσει τη διαδικασία εξετάσεων, όπως αυτή ορίζεται στην υποπαράγραφο Γ.3. .
ζ. Αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας, το οποίο πρέπει να ανανεώνεται κάθε έτος από τον ενδιαφερόμενο.
η. Αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας, το οποίο πρέπει να ανανεώνεται κάθε έτος  από τον ενδιαφερόμενο.
Προκειμένου περί νομικών προσώπων, η αναγγελία συνοδεύεται από τα κάτωθι απαραίτητα δικαιολογητικά:
α. Αίτηση πιστοποίησης, στην οποία θα αναφέρεται ο συγκεκριμένος ή οι συγκεκριμένοι κλάδοι, στους οποίους επιθυμεί να πιστοποιηθεί.
β. Αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας, το οποίο πρέπει να ανανεώνεται κάθε έτος από το  ενδιαφερόμενο νομικό πρόσωπο.
γ. Αποδεικτικό ασφαλιστικής ενημερότητας, το οποίο πρέπει να ανανεώνεται κάθε έτος από το ενδιαφερόμενο νομικό πρόσωπο.
δ. Επικυρωμένο αντίγραφο του ιδρυτικού του εγγράφου ή τυχόν τροποποιητικού αυτού, από το οποίο να προκύπτει ότι στον σκοπό του προβλέπεται η παροχή εκτιμητικών υπηρεσιών.
ε. Αποδεικτικά έγγραφα από τα οποία προκύπτει ότι στο νομικό πρόσωπο απασχολείται ένας ή περισσότεροι πιστοποιημένοι εκτιμητές, οι οποίοι είναι και οι μόνοι αρμόδιοι να διενεργούν εκτιμήσεις για λογαριασμό του νομικού προσώπου.
Η Αρμόδια Διοικητική Αρχή μπορεί εντός τριών (3) μηνών από την υποβολή της αναγγελίας να απαγορεύσει την έναρξη του επαγγέλματος εφόσον δεν πληρούνται οι ανωτέρω νόμιμες προϋποθέσεις ή δεν προκύπτει η συνδρομή τους από τα υποβληθέντα στοιχεία. Στην περίπτωση αυτή, η Αρμόδια Διοικητική Αρχή ενημερώνει εγγράφως τον ενδιαφερόμενο ότι δεν είναι δυνατή η εγγραφή του στο Μητρώο, γνωστοποιώντας του και τους σχετικούς λόγους.
Εφόσον πληρούνται όλες οι ανωτέρω προϋποθέσεις, η Αρμόδια Διοικητική Αρχή εγγράφει τον ενδιαφερόμενο στο Μητρώο Πιστοποιημένων Εκτιμητών, εντός τριών μηνών, στον κλάδο ή στους κλάδους στους οποίους έχει πιστοποιηθεί και εκδίδει σχετικό πιστοποιητικό.

Υποπαράγραφος Γ3.: Διενέργεια εξετάσεων
Το πιστοποιητικό της περίπτωσης στ’ της περίπτωσης 2, της υποπαραγράφου Γ.2. του παρόντος νόμου, χορηγείται μετά από επιτυχία του ενδιαφερόμενου σε εξετάσεις, στο γνωστικό αντικείμενο του κλάδου ή των κλάδων, στους οποίους επιθυμεί να πιστοποιηθεί. Οι  εξετάσεις διεξάγονται κυρίως με το σύστημα των πολλαπλών επιλογών. Ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει σχετική αίτηση στην Αρμόδια Διοικητική Αρχή, συνοδευόμενη από τα δικαιολογητικά των υποπεριπτώσεων α’, γ’ και ε’, της περίπτωσης 2 της υποπαραγράφου Γ.2. του παρόντος νόμου.
Οι εξετάσεις διενεργούνται δύο φορές το χρόνο από Εξεταστική Επιτροπή, τα μέλη της οποίας είναι τα εξής:
α. Δύο μέλη του Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.) από συναφείς, ως προς το γνωστικό αντικείμενο του εκτιμητή, Ανώτερες ή Ανώτατες Σχολές, με τους  αναπληρωτές τους, εκ των οποίων ο αρχαιότερος ορίζεται   πρόεδρος. Τα εν λόγω μέλη δεν θα πρέπει να ασκούν το επάγγελμα του πιστοποιημένου εκτιμητή.
β. Δύο εκπρόσωποι του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής με τους αναπληρωτές  τους με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών μετά από πρόταση του Ελληνικού Ινστιτούτου Εκτιμητικής.
γ. Ένας Προϊστάμενος Τμήματος ή Δ/νσης, της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών, με τον αναπληρωτή του.
Γραμματέας της Επιτροπής ορίζεται υπάλληλος της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών, με τον αναπληρωτή του.
Η θητεία της Επιτροπής είναι τριετής.Proslipsis.gr
Η συγκρότηση της Επιτροπής γίνεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, μετά από εισήγηση της Αρμόδιας Αρχής.
Η Εξεταστική Επιτροπή συνεδριάζει νόμιμα, όταν παρίστανται, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία). Οι αποφάσεις της επιτροπής λαμβάνονται εγγράφως, κατά πλειοψηφία και με συνοπτική αιτιολογία.
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, που εκδίδεται εντός τριών μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος, ύστερα από εισήγηση της Εξεταστικής Επιτροπής, ορίζονται μεταξύ άλλων, η εξεταστέα ύλη και τα θέματα των εξετάσεων, ο τρόπος  βαθμολόγησης των υποψηφίων,  η διαδικασία, ο τρόπος, τα κριτήρια, οι όροι, οι προϋποθέσεις εξέτασης των υποψηφίων εκτιμητών ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής και κάθε άλλο θέμα συναφές με τη λειτουργία της Επιτροπής και τη διενέργεια των εξετάσεων. Με όμοια απόφαση ορίζονται τα μαθήματα προς εξέταση, μετά από εισήγηση της Αρμόδιας Αρχής, μετά από γνώμη της Εξεταστικής Επιτροπής στα οποία περιέχονται αντικείμενα συναφή με τα κεφάλαια της υποπαραγράφου Γ.4. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών ορίζεται η εξεταστέα ύλη, το ύψος και η διαδικασία καταβολής του παραβόλου της συμμετοχής των υποψηφίων στις εξετάσεις, καθώς και η αμοιβή των μελών της Εξεταστικής Επιτροπής του παρόντος άρθρου.

Υποπαράγραφος Γ4.: Κλάδοι πιστοποιημένων εκτιμητών
Οι πιστοποιημένοι εκτιμητές δύνανται να δραστηριοποιούνται και να πιστοποιούνται σε έναν ή περισσότερους από τους εξής κλάδους:
α) Ακίνητα
β) Μηχανολογικός και Τεχνικός εξοπλισμός - Βιομηχανικές εγκαταστάσεις
γ) Άυλα αγαθά
δ) Πλοία
ε) Επιχειρήσεις
στ) Κινητά κάθε είδους

Υποπαράγραφος Γ5.: Αντικείμενο εργασιών πιστοποιημένων εκτιμητών
Με την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας με τις οποίες καθορίζεται ειδική διαδικασία εκτιμήσεων συγκεκριμένων αγαθών, οι πιστοποιημένοι εκτιμητές διενεργούν εκτιμήσεις της αξίας αγαθών  (ενσώματων ή άυλων), που αφορούν ενδεικτικά σε:
Ακίνητα και εμπράγματα δικαιώματα.
Βιομηχανικές εγκαταστάσεις και τον εξοπλισμό τους.
Μετοχές μη εισηγμένες στο Χρηματιστήριο και άλλους τίτλους κινητών αξιών ανωνύμων εταιρειών ή συμμετοχές σε άλλες εταιρείες ή συνεταιρισμούς. 
Πάγια στοιχεία για την προσαρμογή στα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα.
- Έργα τέχνης.
Συλλογές, τιμαλφή, έπιπλα.
Άυλα αγαθά, περιλαμβανομένων δικαιωμάτων βιομηχανικής και εμπορικής ιδιοκτησίας, πνευματικών, συγγενικών δικαιωμάτων και γενικά κάθε άυλου στοιχείου που έχει οικονομική αξία.
Εκπόνηση μελετών οικονομικής σκοπιμότητας, εναλλακτικής  χρησιμοποίησης ή βέλτιστης χρήσης περιουσιακών στοιχείων.
Εύλογο κόστος υλοποίησης επενδυτικών προγραμμάτων.
Ακίνητη περιουσία του ενεργητικού των Αμοιβαίων Κεφαλαίων.
Ακίνητη περιουσία των Ανώνυμων Εταιρειών Επενδύσεων.
Μελέτες οικονομικής σκοπιμότητας, εναλλακτικής ή βέλτιστης χρήσης περιουσιακών στοιχείων.
- Κοστολόγηση τεχνικών έργων και λοιπών κατασκευών.
- Ζημίες από τρομοκρατικές ενέργειες.

Υποπαράγραφος Γ6.: Αμοιβή
Η αμοιβή για τη διενέργεια εκτιμήσεων καθορίζεται ελεύθερα μετά από κοινή συμφωνία του  πιστοποιημένου  εκτιμητή  και του ενδιαφερομένου.

Υποπαράγραφος Γ7.: Κανόνες εκτιμήσεων
Οι πιστοποιημένοι εκτιμητές οφείλουν να συντάσσουν τις εκτιμήσεις τους σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά ή διεθνή αναγνωρισμένα εκτιμητικά πρότυπα και με τον κώδικα δεοντολογίας, που προβλέπεται στο άρθρο 41 του παρόντος νόμου.

Υποπαράγραφος Γ8.: Υποχρεώσεις πιστοποιημένων εκτιμητών
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, η οποία εκδίδεται εντός τριών μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος, θεσπίζεται Κώδικας Δεοντολογίας των πιστοποιημένων εκτιμητών.
Οι πιστοποιημένοι εκτιμητές οφείλουν να συμμορφώνονται με τις διατάξεις του παρόντος νόμου και του κώδικα δεοντολογίας.
Οι πιστοποιημένοι εκτιμητές υποχρεούνται ανά διετία να προσκομίζουν στην αρμόδια Διοικητική Αρχή σχετική βεβαίωση, επαγγελματική ταυτότητα ή άλλο πρόσφατο - πρόσφορο αποδεικτικό στοιχείο, από το οποίο να προκύπτει η διαρκής συμμόρφωσή τους με τις προϋποθέσεις των υποπεριπτώσεων αα) και ββ) της υποπεριπτώσεως στ’ της περίπτωσης 2 της υποπαραγράφου Γ.2.  του παρόντος νόμου.
Σε περίπτωση κατά την οποία διαπιστωθεί η μη πλήρωση των ανωτέρω προϋποθέσεων, ο Υπουργός Οικονομικών, μετά από σχετική πρόταση της Αρμόδιας Διοικητικής Αρχής, μπορεί να προβεί σε οριστική ή προσωρινή ανάκληση της πιστοποίησης, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης ή την καθ’ υποτροπή συμπεριφορά του πιστοποιημένο εκτιμητή,  σε περίπτωση μη πλήρωσης των προϋποθέσεων της περίπτωσης 3 της παρούσας υποπαραγράφου , αφού θέσει στον ενδιαφερόμενο εύλογη προθεσμία για την υποβολή των στοιχείων που προβλέπονται στην περίπτωση 3 και αυτή παρέλθει άπρακτη.

Υποπαράγραφος Γ9. : Πειθαρχικό συμβούλιο
Συνιστάται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, η οποία εκδίδεται εντός τριών μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος, πενταμελές Πειθαρχικό Συμβούλιο πιστοποιημένων εκτιμητών, το οποίο αποτελείται από:
α) Έναν Πάρεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας με τον αναπληρωτή του.
β) Έναν Πάρεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου με τον αναπληρωτή του.
γ) Τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τομέων Παραγωγής της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών, με τον αναπληρωτή του.
δ) Δύο πιστοποιημένους εκτιμητές με ελάχιστη εκτιμητική εμπειρία 10 ετών, με τους αναπληρωτές τους, οι οποίοι επιλέγονται μετά από κλήρωση.
Πρόεδρος του Πειθαρχικού Συμβουλίου ορίζεται ο αρχαιότερος εκ των δύο Παρέδρων και γραμματέας  υπάλληλος της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομικών, με τον αναπληρωτή του.
Η θητεία του Πειθαρχικού Συμβουλίου είναι τριετής, με δυνατότητα ανανέωσης.
Το Πειθαρχικό Συμβούλιο επιλαμβάνεται, αυτεπάγγελτα ή κατόπιν έγγραφης καταγγελίας, παραβάσεων της νομοθεσίας και του εκάστοτε ρυθμιστικού πλαισίου που διέπει τις εργασίες των πιστοποιημένων εκτιμητών, περιπτώσεων πλημμελούς ασκήσεως των καθηκόντων του πιστοποιημένου εκτιμητή, ανάρμοστης ή αναξιοπρεπούς  συμπεριφοράς κατά την άσκηση των καθηκόντων του, καθώς και παραβάσεων του ισχύοντος κώδικα δεοντολογίας και των ευρωπαϊκών ή διεθνών αναγνωρισμένων εκτιμητικών προτύπων ή προδήλως εσφαλμένων εκτιμήσεων.

Υποπαράγραφος Γ10. : Εξουσίες Πειθαρχικού Συμβουλίου
Το Πειθαρχικό Συμβούλιο αποφαίνεται αιτιολογημένα, μετά από κλήση σε ακρόαση του πιστοποιημένου εκτιμητή, εκτιμώντας δε τα πραγματικά περιστατικά, δύναται να επιβάλει, ανάλογα με τη βαρύτητα του παραπτώματος, τις ακόλουθες ποινές:
α) Έγγραφη επίπληξη.
β) Χρηματικό πρόστιμο έως ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ, ανάλογο της βαρύτητας του παραπτώματος και  του  ύψους της  προκληθείσας ζημίας. Σε περίπτωση υποτροπής, το Πειθαρχικό Συμβούλιο δύναται να επιβάλλει πρόστιμο ύψους έως δύο εκατομμύρια (2.000.000) ευρώ. Ειδικώς, στην περίπτωση επιβολής προστίμου σε νομικό πρόσωπο, το επιβαλλόμενο πρόστιμο δύναται να ανέλθει έως ποσού ίσου με το δεκαπλάσιο της αμοιβής που τιμολογήθηκε στο πελάτη.
γ) Προσωρινή στέρηση πιστοποίησης για χρονικό διάστημα  μέχρι  ένα έτος.
δ) Οριστική διαγραφή του πιστοποιημένου εκτιμητή από το Μητρώο.
Για την επιμέτρηση του επιβαλλομένου προστίμου σε κάθε μία από τις υποπεριπτώσεις α΄ έως και δ΄ της περίπτωσης αυτής λαμβάνονται υπόψη, ενδεικτικώς, η σοβαρότητα της παράβασης, ο κίνδυνος για την αξιοπιστία και την ορθή λειτουργία του θεσμού των πιστοποιημένων εκτιμητών, ο τυχόν προσπορισμός οφέλους και η τυχόν συνδρομή στο πρόσωπο του παραβάτη της ιδιότητας του κυρίου εταίρου στην περίπτωση άσκησης του επαγγέλματος από νομικό πρόσωπο.
Σε περίπτωση διαπίστωσης της τέλεσης παράβασης από πιστοποιημένο εκτιμητή, που διενεργεί πιστοποιήσεις στο όνομα και για λογαριασμό νομικού προσώπου, η ευθύνη του πιστοποιημένου εκτιμητή δεν αίρει την τυχόν σωρευτική πειθαρχική ευθύνη του νομικού προσώπου.
Το Πειθαρχικό Συμβούλιο δύναται για λόγους προστασίας του δημοσίου συμφέροντος να δημοσιοποιεί με κάθε πρόσφορο κατά την κρίση του μέσο τις αποφάσεις αυτού που αφορούν την επιβολή πειθαρχικών κυρώσεων.
Κατά των αποφάσεων του Πειθαρχικού Συμβουλίου χωρεί προσφυγή στα αρμόδια Διοικητικά Δικαστήρια, μέσα σε προθεσμία  60 ημερών από την κοινοποίησή τους.
Τα πρόστιμα που επιβάλλονται κατ’ εφαρμογή της περίπτωσης  3 της παρούσας υποπαραγράφου  αποτελούν έσοδα του Δημοσίου και εισπράττονται κατά τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ν.δ. 356/1974), από την εκάστοτε αρμόδια φορολογική αρχή, η οποία οφείλει να ενημερώσει άμεσα την Αρμόδια Διοικητική Αρχή για την  είσπραξη ή μη του προστίμου.
Το Πειθαρχικό Συμβούλιο στο πλαίσιο της διερεύνησης υποθέσεως για τη διαπίστωση της τυχόν τέλεσης παραβάσεων της νομοθεσίας και του ρυθμιστικού πλαισίου που διέπει τις εργασίες των πιστοποιημένων εκτιμητών δύναται να λαμβάνει κατά την κρίση του ένορκες ή ανωμοτί μαρτυρικές καταθέσεις, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 212 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, και να ζητά επεξηγήσεις για τα γεγονότα ή έγγραφα που σχετίζονται με το αντικείμενο και το σκοπό της πιστοποίησης  και να καταγράφει τις σχετικές απαντήσεις.
Η λήψη μαρτυρικών καταθέσεων, σύμφωνα με την περίπτωσης 4 της παρούσας υποπαραγράφου , πραγματοποιείται στην έδρα της Αρμόδιας Διοικητικής Αρχής. Το ελεγχόμενο πρόσωπο που πρόκειται να καταθέσει κλητεύεται εγγράφως σε ορισμένη ημέρα και ώρα. Η κλήση υπογράφεται από τον Πρόεδρο του Πειθαρχικού Συμβουλίου. Η κλήση περιέχει συνοπτική περιγραφή της υπόθεσης, για την οποία πρόκειται να εξεταστεί ο μάρτυρας και μνημονεύει την αρχή στην οποία αυτό καλείται. Η κλήση επιδίδεται στο εξεταζόμενο πρόσωπο με δικαστικό επιμελητή, εφαρμοζομένων αναλόγως των άρθρων 47 έως 57 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, μία (1) τουλάχιστον εργάσιμη ημέρα πριν από την ημέρα για την οποία καλείται προς εξέταση. Η προθεσμία κλήσης μπορεί να παρατείνεται σε πέντε (5) εργάσιμες ημέρες, εφόσον το εξεταζόμενο πρόσωπο έχει την κατοικία ή έδρα του εκτός του νομού Αττικής. Η προθεσμία κλήσης παρατείνεται σε δέκα (10) εργάσιμες ημέρες, εφόσον το εξεταζόμενο πρόσωπο έχει την κατοικία ή έδρα του εκτός της ελληνικής επικράτειας.
Ο μάρτυρας, πριν καταθέσει, καλείται να δηλώσει το όνομα και το επώνυμό του, τον τόπο της γέννησης και της κατοικίας του, καθώς και την ηλικία του.
Για τη μαρτυρική κατάθεση συντάσσεται από τον γραμματέα του Πειθαρχικού Συμβουλίου, έκθεση μαρτυρικής κατάθεσης. Η έκθεση πρέπει να αναφέρει τον τόπο και την ημερομηνία της κατάθεσης, την ώρα κατά την οποία άρχισε και τελείωσε η κατάθεση και το ονοματεπώνυμο του μέλους του Πειθαρχικού Συμβουλίου που έλαβε την κατάθεση, του γραμματέα και του μάρτυρα, καθώς και ακριβή καταγραφή όσων κατατέθηκαν από τον μάρτυρα. Η έκθεση διαβάζεται από όλα τα παρευρισκόμενα κατά την εξέταση πρόσωπα και υπογράφεται από αυτά. Αν κάποιο από τα πρόσωπα αυτά αρνείται να υπογράψει, αυτό αναφέρεται στην έκθεση. Η έκθεση αποτελεί πλήρη απόδειξη για όσα έχει καταθέσει ο μάρτυρας. Η έκθεση είναι άκυρη, εάν λείπουν η χρονολογία (εκτός αν προκύπτει με βεβαιότητα από το όλο περιεχόμενο της έκθεσης ή από άλλα έγγραφα που επαναλαμβάνονται σε αυτήν), η αναγραφή των ονομάτων και των επωνύμων ή η υπογραφή των προσώπων που παρευρέθηκαν στην κατάθεση. Η έκθεση συντάσσεται σε δύο αντίγραφα, από τα οποία ένα αντίγραφο δίδεται στον μάρτυρα και το άλλο τίθεται στο φάκελο της υπόθεσης.
Ψευδείς ή ανακριβείς μαρτυρικές καταθέσεις τιμωρούνται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2 του άρθρου 225 του Ποινικού Κώδικα.

Υποπαράγραφος Γ11.: Καταργούμενες διατάξεις
Το άρθρο 15 του ν. 820/1978 (Α΄ 174), το π.δ. 279/1979 (Α΄ 81), καθώς και το άρθρο 2 του ν. 2515/1997 (Α΄ 154), όπως ισχύουν, καταργούνται.
Όπου στην κείμενη νομοθεσία, αναφέρεται το Ειδικό Σώμα Ορκωτών Εκτιμητών (Σ.Ο.Ε.), νοείται εφεξής το σύνολο των πιστοποιημένων εκτιμητών του παρόντος νόμου.
Καταργείται οποιαδήποτε άλλη γενική ή ειδική διάταξη, απόφαση ή πράξη, που είναι αντίθετη ή ρυθμίζει διαφορετικά τα θέματα που ρυθμίζονται με  τις διατάξεις του παρόντος νόμου.
Εκκρεμείς υποθέσεις εκτιμήσεων, που έχει αναλάβει το Σ.Ο.Ε. διεκπεραιώνονται μέσα σε χρονικό διάστημα τριών (3) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, το Σ.Ο.Ε. παύει να αναλαμβάνει νέες υποθέσεις εκτιμήσεων.

Υποπαράγραφος Γ12.: Τελικές - Μεταβατικές Διατάξεις
Ειδικότερα ζητήματα σχετικά με την κατάργηση του Σ.Ο.Ε., όπως οι εκκρεμείς δίκες, η διαφύλαξη και διαχείριση  των αρχείων, κάθε θέμα κατάστασης προσωπικού και κάθε άλλο σχετικό θέμα, ρυθμίζονται, κατά περίπτωση, με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που εποπτεύουν το Σ.Ο.Ε.. Οι εν λόγω αποφάσεις θα εκδοθούν εντός τριών μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία θα εκδοθεί εντός έξι μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος, ρυθμίζονται ζητήματα  κινητής και ακίνητης περιουσίας, τρόπου διάθεσης των ταμειακών υπολοίπων και κάθε άλλης σχετικής λεπτομέρειας.
α. Απαιτήσεις, υποχρεώσεις και πάσης φύσεως εκκρεμότητες, που υφίστανται κατά την κατάργηση του Σ.Ο.Ε., μεταφέρονται στα Υπουργεία Οικονομικών και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που εποπτεύουν το Σ.Ο.Ε., τα οποία συνεχίζουν και τις εκκρεμείς δίκες.
β. Η κυριότητα και κάθε άλλο εμπράγματο δικαίωμα επί του συνόλου της κινητής και ακίνητης περιουσίας του Σ.Ο.Ε., περιέρχονται αυτοδικαίως, χωρίς την τήρηση οποιουδήποτε τύπου, πράξης ή συμβολαίου και χωρίς αντάλλαγμα, στο Ελληνικό Δημόσιο, με την επιφύλαξη των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας για δωρεές, κληρονομιές και κληροδοσίες και η αποκλειστική χρήση και διαχείρισή τους ανήκει στα Υπουργεία Οικονομικών και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που εποπτεύουν το Σ.Ο.Ε

Μέσα σε ένα μήνα από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, ο Υπουργός Οικονομικών προβαίνει στη διενέργεια απογραφής όλων των κινητών και ακινήτων, που κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου περιέρχονται στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου. Απόσπασμα της έκθεσης απογραφής, που περιγράφει τα ακίνητα που αποκτώνται κατά κυριότητα από το Ελληνικό Δημόσιο, καθώς και τα λοιπά εμπράγματα δικαιώματα επί των ακινήτων, καταχωρίζεται ατελώς στα οικεία βιβλία του αρμοδίου, κατά περίπτωση, Υποθηκοφυλακείου ή Κτηματολογικού Γραφείου.
γ. Ταμειακά υπόλοιπα και υπόλοιπα τραπεζικών λογαριασμών του Σ.Ο.Ε., μεταφέρονται μέσα σε τρείς (3) μήνες από τη δημοσίευση του παρόντος, με εντολή του Υπουργού Οικονομικών, σε λογαριασμό του Δημοσίου, αποτελούν έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού και εγγράφονται ως αντίστοιχες πιστώσεις στον προϋπολογισμό εξόδων του Υπουργείου Οικονομικών.

Κυριακή 10 Ιουλίου 2016

Ο θάνατος ενός λιποτάκτη (αναδημοσίευση)



του Νίκου Σκοπλάκη
πηγή:http://rednotebook.gr/2015/08/o-thanatos-enos-lipotakti/

Στις 13 Ιουλίου (2015)* ο θεσμοποιημένος νεοφιλελευθερισμός, που ορίζει εαυτόν ως «Ευρωπαϊκή Ένωση, διδάσκει απροκάλυπτα πώς εκβιάζεται το πραξικοπηματικό του συνανήκειν, ποιός ανήκει σε ποιόν-και πώς!-μέσα στον ταξικό κατακερματισμό, ποια συμφέροντα, ποιές εμπειρίες και ποιοί καταναγκασμοί γίνονται η συγκολλητική ύλη των εθνικών ανταγωνισμών, οι οποίοι, ιδεολογικά και υλικά, συνέχουν αυτό το εκμεταλλευτικό μόρφωμα, στρέφοντας τις καταπιεζόμενες τάξεις μιας χώρας ενάντια σ΄ εκείνες μιας άλλης.

Οι προσαρμοστικοί, εκόντες ή άκοντες, επιδιώκουν πια να ξεχάσουν τέτοιες αναλυτικές κατηγορίες, ενώ οι από καιρό προσηλωμένοι στην κοινωνική εκβαρβάρωση «ευρωπαϊσταί» μας, με γουρλωμένα μάτια και σάλια που κελαρύζουν, εγκωμιάζουν τη θαυματουργή πρίζα του Σόιμπλε, της Μέρκελ και του Ντράγκι ή την διαμαντοπουλημένη επιστροφή σε μια εκπαίδευση αβυσσαλέας ταξικότητας και ασφυκτικής επιτήρησης. Πόσοι και πόσες πρόσεξαν, μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, ότι στις 13 Ιουλίου πέθανε ένας λιποτάκτης από τη Γερμανία;

Γεννημένος στις 3 Ιουνίου του 1925, ο λιποτάκτης Γκέρχαρντ Τσβέρεντς (Gerhard Zwerenz), είχε θέσει ως στόχο της ζωής του να παρουσιάζει «τα πράγματα, τα οποία είναι αλλιώς». Παιδί εργατικής οικογένειας από τη Σαξονία, μελέτησε από νωρίς, εμπειρικά και θεωρητικά, τις στρατηγικές και τις διοικητικές μεθόδους της γερμανικής αστικής τάξης, την επισφαλή συνοχή και τις συμμαχίες της, τις σταθερές ανάμεσα στα μεταβλητά στοιχεία της εντός του ιστορικού χρόνου.

«Η Πρωσία εξαφανίστηκε, αλλά, δόξα τω Θεώ, μάς έμεινε η αίγλη των συγκρουόμενων όπλων. Ζήτω η μεγάλη μας, η κραταιά, δυσώδης, δολοφονική, σήπουσα, συρραμμένη με αναθέματα, αγία Γερμανία, αυτή η απαθλιωμένη κοιλιά, τούτο το οδωδός πτώμα από καιρούς μεγαλείων, αυτό το αδιάκοπο, το μανιακό με τον εφοδιασμό του φρενοκομείο, σφαγείο, αναμορφωτήριο, χαμαιτυπείο, νεκροταφείο», έγραφε ο Τσβέρεντς το 1965. Τίποτα από όλα αυτά δεν ήταν ρητορικό πυροτέχνημα καιροσκοπικής μεγαλοστομίας ή θορυβώδους εντυπωσιοθηρίας. Ήταν η γνήσια ανησυχία και η άσβεστη φλόγα του λιποτάκτη να γίνουν αντιληπτές οι τροχιές των βαθύτερων ιστορικών μετασχηματισμών στην καπιταλιστική κοινωνία, από την προ-ιστορία του «οικονομικού θαύματος», τον επιταχυνόμενο μετασχηματισμό του σε οικονομικό εθνικισμό και λαϊκισμό της πειθάρχησης, μέχρι τον σημερινό πολεμικό μεταμοντερνισμό της πρίζας, που τόσο εκτιμούν και οι «ευρωπαϊσταί» μας.

Ο λιποτάκτης θα μπορούσε, λοιπόν, να είναι και προφήτης, αλλά ούτε η μεταφυσική αγωνία, ούτε η μυθοποίηση της ακαδημαϊκής αυτοσυντήρησης τον έσπρωξαν προς τα εκεί. Η γνήσια αγωνία και η άσβεστη φλόγα είναι πολιτική στάση-και, μάλιστα, αριστερή πολιτική στάση (θυμάστε;).

Και γι’ αυτούς που θα ενδιαφερθούν να ανιχνεύσουν εν θερμώ τη συστοιχία των πραγμάτων σε αυτή τη στάση, γράφει ο λιποτάκτης Τσβέρεντς: «παρατηρώ τη ζωή μου να τέμνεται από μια τριπλή λιποταξία». Εν αρχή, ήταν η λιποταξία του από τη ναζιστική Βέρμαχτ, μέσα σε εφιαλτικές συνθήκες, στην κατεχόμενη Βαρσοβία. Έπειτα, ήταν η σύγκρουσή του με τον σταλινικό γραφειοκρατικό μηχανισμό στην Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, όπου αρχικά εγκαταστάθηκε με ενθουσιασμό, και η λιποταξία του το 1957 από το δόγμα που ήθελε να μεταλλάξει τον κομμουνιστή του χθες σε βοναπαρτικό σπιούνο του αύριο. «Είμαι ένα απόβλητο παιδί της ΛΔΓ», συνήθιζε να λέει. Η τρίτη λιποταξία του ήταν από τα στερεότυπα της δυτικογερμανικής συναίνεσης μετά τον πόλεμο, τα οποία διεκδικούσαν ιδεολογική κυριαρχία και υπέρτερη σημασία μέσα σ’ έναν χυλό υπαλληλοποιημένων διανοούμενων, όπου συνυπήρχαν αξιοθαύμαστα πρώην ναζιστές, φιλόδοξοι ακαδημαϊκοί, επιλεκτικά αντι-ολοκληρωτικοί.

Ήξερε και σε όλη τη διάρκεια της ζωής του επέμενε να αποκαλύπτει με αναλυτική δεινότητα, καυστικό χιούμορ και παρρησία την εσωτερική διάπλεξη αυτών των διανοουμένων με τα πιο χυδαία συμφέροντα, το ειδικό βάρος της εύκαμπτης συνείδησής τους, τα κίνητρα της αταραξίας τους απέναντι στην πλημμελή αποναζιστικοποίηση, την πολεμική όψη του νομίσματός τους, η οποία σήμερα, έχοντας περάσει όλη τη διαδικασία του καπιταλιστικού «εκσυγχρονισμού» υπό την αιγίδα των σοσιαλδημοκρατών, συντηρεί αυτούς τους «μικροαστούς της γνώσης» σε τιμητές της πιο εκμεταλλευτικής συνθήκης.

Ο λιποτάκτης Τσβέρεντς υπήρξε εξαιρετικά δυσάρεστος, ανείπωτα επικίνδυνος και ανυπόφορα ενοχλητικός, διότι, εκτός των άλλων, θυμόταν και θύμιζε τους αμετανόητους ναζιστές στις γραμμές της κεντρώας και συνετής Χριστιανοδημοκρατίας, αυτή την «Stahlhelm-Fraktion», η οποία συσπειρωνόταν κατ’ αρχήν γύρω από τον πρώην (και παντοτινό) ταγματάρχη Άλφρεντ Ντέγκερ. Υποστήριζαν (και οι επίγονοί τους εξακολουθούν να υποστηρίζουν) ότι ο «πόλεμος μέχρι την τελευταία στιγμή» στο Ανατολικό Μέτωπο ήταν «δικαιολογημένος», ενώ εξακολουθούν να παρεμποδίζουν την ιστορική αποκατάσταση των 40.000 λιποτακτών από τα ναζιστικά στρατιωτικά σώματα στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. «Στην αποποίηση των λιποτακτών της Βέρμαχτ, εκφράζεται ακόμα και σήμερα η απροθυμία του γερμανικού εθνικισμού να καταδικάσει τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, να αποστασιοποιηθεί από αυτόν», επεσήμαινε ο Γκέρχαρντ Τσβέρεντς μερικά χρόνια πριν.

Με την οξυδερκή σατιρική γραφή (στα χνάρια ενός άλλου λιποτάκτη, του Κουρτ Τουχόλσκι), τη συστηματική τεκμηρίωση και την κριτική επεξεργασία των προσωπικών του εμπειριών, ο λιποτάκτης Τσβέρεντς εισέβαλε εκκωφαντικά σ’ αυτόν τον κόσμο της λήθης εν μετεωρισμώ, στο βιβλίο του «Οι στρατιώτες είναι δολοφόνοι. Οι Γερμανοί και ο πόλεμος» («Die Soldaten sind Mörder-Die Deutschen und der Krieg», εκδ. Knesebeck&Schuler, Μόναχο, 1991). Γνωρίζουμε πώς ο κόσμος της φιλελεύθερης μεσότητας ανακαλεί στην τάξη όσους αποδομούν τα στερεότυπα της εθνικής της συναίνεσης: ο Γκέρχαρντ Τσβέρεντς αντιμετώπισε 25 δικαστικές διώξεις γι’ αυτό το βιβλίο. Σε μία από αυτές, ενάγων ήταν ο υποστράτηγος του ομοσπονδιακού στρατού, Χορστ Όρλοφ (Horst Ohrloff), ο οποίος είχε παρασημοφορηθεί από τον Χίτλερ για τις πολεμικές του δραστηριότητες το 1941, κατά τη διάρκεια της εισβολής στην ΕΣΣΔ. Ριζική αποναζιστικοποίηση; «Αυτό δεν ήταν εφικτό, διότι ο ομοσπονδιακός στρατός συγκροτήθηκε από τους ίδιους εγκληματίες, οι οποίοι σχεδίασαν επιτελικά τον πόλεμο του Χίτλερ».

Ο τρόμος του άδειου βλέμματος ενώπιον ενός κόσμου που συντρίβεται κάτω από τη βαρβαρότητα των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, ώθησε τον λιποτάκτη Τσβέρεντς να αναζητεί ακούραστα μέχρι τον θάνατό του μέσα για τον συντονισμό της ιδεολογικής μάχης, δηλαδή για την οργανικότερη και πληρέστερη σύνδεση Λόγου και Πράξης. Μαθητής και φίλος κριτικών και φιλοσόφων, όπως του Βόλφγκανγκ Χάριχ και του κορυφαίου Έρνστ Μπλοχ, συνήθιζε να λέει, με έναυσμα τη μνήμη του μεγάλου δασκάλου του: «γνώρισα στη Λειψία με τον Μπλοχ αυτή τη χώρα των θαυμάτων, την ουτοπία, αλλά δεν πληροφορήθηκα πώς μπορεί να φθάσει κανείς εκεί». Ως πεισματάρης ανανεωτικός κομμουνιστής, δεν έπαψε ποτέ να συγκρούεται με τις στασιμότητες, τις αδράνειες, τους εφησυχασμούς της ενσωμάτωσης ή της «ορθοδοξίας», αλλά και να οργανώνει συλλογικά τις τολμηρές κινήσεις, τις πρωτοβουλίες, τις εγρηγόρσεις της λιποταξίας με κατεύθυνση την ουτοπία.

Από την κριτική συμπόρευση με τους Πράσινους, κατά την πρώτη περίοδο της συγκρότησής τους, στηλίτευσε με δριμύτητα τις επιλογές της πλειοψηφίας τους από νωρίς. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, συνεργάστηκε με την PDS και τη μετεξέλιξή της, το κόμμα DIE LINKE, μέχρι τον θάνατό του. Κατά το διάστημα 1994-1998 εκπροσώπησε την Αριστερά στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο, με τον διεισδυτικό, κριτικό και αντικομφορμιστικό λόγο του. Οι προσπάθειες του Τσβέρεντς να οργανώσει την ιστορική του σύλληψη είχαν ως αποτέλεσμα 103 βιβλία: λογοτεχνία, λογοτεχνική κριτική, πολιτική φιλοσοφία, ιστορία, ποίηση, μεταξύ των οποίων πολύ σημαντικές συμβολές, οι οποίες τον ανέδειξαν σε έναν από τους πιο ενδιαφέροντες σύγχρονους συγγραφείς στη Γερμανία. Πλάι στα προηγούμενα, 150 ραδιοφωνικές εκπομπές και, ασφαλώς, οι συνεργασίες του με τον Ράϊνερ-Βέρνερ Φασμπίντερ. Σε μία από αυτές, το «Μπερλίν-Αλεξάντερπλατς» (από το μυθιστόρημα του Άλφρεντ Ντέμπλιν), ο Γκέρχαρντ Τσβέρεντς συμμετείχε ως ηθοποιός, ερμηνεύοντας τον ρόλο του Μπάουμαν.

Ο Τσβέρεντς αυτοπροσδιοριζόταν ως «πληβειακός διανοούμενος», θεωρώντας πως εκδημοκρατισμός της κουλτούρας είναι η εξάλειψη της απόστασης ανάμεσα στις κατακτήσεις της διανόησης και τις καταπιεζόμενες τάξεις. Εξάλλου, επαναλάμβανε ότι «τα φαντασιακά είναι εφαλτήρια απείθειας». Διπλής απείθειας, τόσο απέναντι στην εργαλειακή παρερμηνεία της λαϊκότητας από τη σοσιαλρεαλιστική μηχανική όσο και απέναντι στις καταπιεστικά ιεραρχημένες προσλήψεις των καπιταλιστικών ελίτ. Η διπλή του απείθεια και η τριπλή του λιποταξία ρευματοδοτούνταν από αμείωτη κριτική διάθεση προς ό, τι μετέβαλλε την πολιτική πρόταση της Αριστεράς σε ατελέσφορα σχήματα, στερημένα από κάθε ανάσα δημοκρατίας, αλλά και σε ό, τι ρευστοποιούσε τη διαλεκτική της ενότητα στον αυθαίρετο και αντιδραστικό πραγματισμό της υποταγής.

Συνήθιζε να αναφέρεται στον διαφωτισμό μέσα από τις ρήξεις και τις αντιπαραθέσεις, που εμφανίζονται μέσα στους κοινωνικούς σχηματισμούς και τα συλλογικά σώματα, υπογραμμίζοντας πως για εκείνον «διαφωτισμός δεν είναι να παρασταίνεις ουρανούς, αλλά να εξηγείς την κόλαση». Αυτή την προβληματική διερεύνησε μεθοδολογικά σε βιβλία, όπως «Sklavensprache und Revolte» («Γλώσσα των σκλάβων και εξέγερση», με τη συνεργασία της συζύγου του, Ίνγκριντ Τσβέρεντς), «Die Erde ist unbewohnbar wie der Mond» («Η γη δεν μπορεί να κατοικηθεί, όπως και το φεγγάρι»), στη βιογραφία για τον Κουρτ Τουχόλσκι, στα δοκίμιά του για τον χριστιανικό αντισημιτισμό στην Ευρώπη του αναπτυσσόμενου καπιταλισμού.

Ο λιποτάκτης Τσβέρεντς αντιμαχόταν την αυταρχικά επιβεβλημένη υπερουσιότητα του αμετακίνητου και απολιόρκητου δόγματος, θεωρώντας ότι ο αριστερός κριτικός λόγος είναι ριζικά διακριτός από αυτό σε όλες τις εκδοχές του. Ακόμα και διατρέχοντας τον κίνδυνο να μην είναι πάντα κατανοητός από την εποχή του, ο ανανεωτικός κομμουνιστής οφείλει να μιλάει για τον κομμουνισμό ενοχλητικά, προς όλες τις κατευθύνσεις. Αυτή είναι η λιποταξία, που ακόμα και μοναχική, μπορεί να κινητοποιήσει τις καταπιεζόμενες τάξεις για την πραγματική χειραφέτησή τους. Με αυτή την έννοια, το βιβλίο του «Die Liebe der toten Männer» («Η αγάπη των νεκρών ανδρών»), για την εξέγερση της 17ης Ιουνίου 1953 στο Βερολίνο, παρέμεινε διπλά εξόριστο.

Ο λιποτάκτης πέθανε τη στιγμή που ακυρωνόταν η βολική και επιπόλαια άποψη ότι ο αριστερός ριζοσπαστισμός μπορεί να υπάρξει και να ριζώσει μέσα από εξωτερικούς διακανονισμούς της ανάθεσης. Σε αυτούς τους καιρούς, που οι κίνδυνοι ενθαρρύνουν το κριτικό βλέμμα στην ιστορία και την κοινωνία, για όσους τουλάχιστον επιμένουν να μην τυφλώσουν την καλή τους μερίδα, του αξίζουν όχι μόνο ένα δάκρυ κι ένας χαιρετισμός, αλλά και η διανοητική προσοχή, η ανα-κάλυψη της ανησυχίας, της αμφισβήτησης και της φλεγόμενης εγρήγορσής του. Ο ίδιος είχε γράψει στις 19 Ιουνίου 1956, με αφορμή τον θάνατο του Μπέρτολτ Μπρεχτ: «ας τον τιμήσουμε, αγνοώντας τον θάνατό του». Μολονότι, λοιπόν, ο θάνατος είναι πάντα γεγονός απαράκαμπτο, το κείμενο αυτό δεν είναι νεκρολογία, αλλά υπόμνηση του ζωντανού μηνύματος του Γκέρχαρντ Τσβέρεντς, της λιποταξίας που παραμένει σπίθα στις στάχτες, πασχίζοντας να φωτίσει και να θερμάνει το ιστορικό της υποκείμενο.
σ.δ: το άρθρο γράφτηκε και πρωτοδημοσιεύθhκε τον Αύγουστο του 2015

Παρασκευή 8 Ιουλίου 2016

Χρόνια και χρόνια υφάνατε τη σημαία σας (αναδημοσίευση)

του Χρήστου Κάτσικα

Χρόνια και χρόνια υφάνατε τη σημαία σας
με σιωπή, υπομονή, αδιαφορία
και αφελώς ή και με ιδιοτέλεια πιστεύατε
πως άμα μάθετε να καταπίνετε τις ταπεινώσεις
και κοιτάζετε τη δουλειά σας
θα κερδίσετε περισσότερα.
Μετά ήρθαν οι περικοπές, οι απολύσεις,
οι χιλιάδες πραγματικοί θάνατοι
η Ηλεκτρονική, η Ledra Marriott, ο Μαρινόπουλος
και λυπηθήκατε και κάνατε το σταυρό σας
και είπατε, εντάξει, μακρυά από μας «κοίταζουμε τη δουλειά μας».
Σκεφτήκατε και πάλι ότι έτσι μόνο υπάρχει περίπτωση
να χάσετε λιγότερα...
Και σκεφτήκατε ότι τέλος πάντων "που να τα βάλουμε με τα θηρία" και που θα πάει "θα φάνε, θα φάνε και κάποια στιγμή θα χορτάσουν και θα σταματήσουν".
Και κύλισε ο καιρός και η βαρβαρότητα μεγάλωνε
και οι πληγές άρχισαν να πληθαίνουν και στο δικό σας σώμα.
Και τότε αρχίσατε να καταλαβαίνετε ότι σταματημός δεν θα υπάρξει,
ότι σας περικυκλώνει το αδιανόητο
και ότι αν δεν γίνει κάτι η ζωή σας θα είναι "για ένα κομμάτι ψωμί"
Ε, λοιπόν σε σας απευθύνομαι.Σε σας.


Και σας εκσφενδονίζω ένα μήνυμα κλεισμένο σε στίχους
του Γιώργου Ζιόβα, στίχους γεμάτους φωτιά:


Ξανανοίγουμε χάρτες, κατεβάζουμε
παλιά βιβλία, συγκρίνουμε
τις εποχές.
Βλαστημάμε την τύχη.
Ένα σάλπισμα καραβιού
μια φωτιά στο βουνό,
μια ντουφεκιά στο κούτελο του φόβου.
Θα βγούμε πάλι.
Είμαστε ράτσα ατάκτων και κλεφτών,
έχουμε το πείσμα του σίδερου,
την υπομονή του νερού.
Όσοι πιστοί.
Με συμπόνια και με μαχαίρι.
Κι αν δεν καταλαβαίνεις
ψάξε Μεσολόγγι
Μακρόνησο και Νοέμβρη...
Χρήστος Κάτσικας

Τετάρτη 6 Ιουλίου 2016

Τίποτα δεν θα ξεχασθεί. Σε περιμένω

από ένα τοίχο στο θέατρο Εμπρός
Μια αναδημοσίευση από το Περιοδικό
αρχικός τίτλος: Σου γράφω γιατί ξέρω πως θα ξεχαστούν αυτές οι μέρες. 

Κατά τη διάρκεια μιας από τις πιο έντονες και γεμάτες και ενδιαφέρουσες εβδομάδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας Το Περιοδικό δημοσίευσε 15 γράμματα ανθρώπων σε κοντινούς/ες τους, με σκοπό να μιλήσουν για τις μέρες αυτές. Αποτελούν, και σήμερα παρά τα όσα συνέβησαν τον τελευταίο χρόνο, μια συγκλονιστική καταγραφή συναισθημάτων, σκέψεων, αγωνιών, προσδοκίας. 
Για να μην ξεχαστούν αυτές οι μέρες, λοιπόν τις μαζέψαμε όλες μαζί και σας τις θυμίζουμε. Γιατί το εύκολο συνήθως είναι υπό το βάρος του παρόντος να αποχωρίζεσαι τέτοιες σκέψεις του παρελθόντος. Το δύσκολο και πιθανόν πιο αποτελεσματικό είναι να προσπαθείς να τις καταλάβεις. Για χάρη του μέλλοντος φυσικά…

Τα 15 γρράμματα