Το προφανές θα μας σκοτώσει (αναδημοσίευση)

από εφημερίδα Άπατρις, φύλλο 30

Ο ηγέτης, το τσακάλι, ο εργολάβος

του μέλλοντος, το ένστολο γουρούνι,

ο υιός ο εκλεκτός της Εκκλησίας

που πλένει μ’αγιασμό τα ωχρά του δόντια

και κάνει μάθημα αγγλικών κατ’οίκον

ή και δημοκρατίας, 

αθέατοι τοίχοι

και σάπιες προσωπίδες που χωρίζουν

τον άνθρωπο από τους άλλους τους ανθρώπους

τον άνθρωπο από τον ίδιο,

καταρρέουν.

Σε μία αχανή στιγμή καθώς για λίγο

νιώθουμε τη χαμένη ενότητά μας.

Οκτάβιο Παζ, Ηλιόπετρα στίχοι 350-355

Μερικοί άνθρωποι έχουν ανάγκη να είναι δυστυχισμένοι. Ακόμη και να μην έχουν ποτέ συναντηθεί μαζί της, θα τη βρουν τη δυστυχία σε οποιαδήποτε κατάσταση. Δεν καταλαβαίνουν ότι είναι τόσος λίγος ο χρόνος για τον καθένα μας σ’ αυτήν την παράξενη ζωή για να προλάβουμε να ολοκληρωθούμε; κι ότι το να σπαταλάμε τη ζωή μας έτσι είναι σχεδόν ασυγχώρητο; κι ότι δεν υπάρχει ποτέ τρόπος ν’ ανακτήσουμε όσα θα χαθούν μ’ αυτόν τον τρόπο για πάντα;

Αυτοί που καταπιέζουν τις επιθυμίες τους το κάνουν επειδή οι επιθυμίες τους είναι τόσο αδύναμες, ώστε μπορούν να καταπιεστούν.

Η ενεργητικότητα είναι μια αιώνια απόλαυση, κι αυτός που επιθυμεί αλλά δεν ενεργεί, πάσχει από θανάσιμη αρρώστια.

Μερικές φορές είναι απαραίτητο να θυμίζουμε τα αυτονόητα:

Ο καταναλωτισμός έχει εκλαϊκεύσει και εξαπλώσει παντού τη δημοκρατία του σουπερμάρκετ, όπου ο πολίτης διαθέτει τη μεγαλύτερη ελευθερία επιλογής υπό τον όρο να καταβάλλει το αντίτιμο κατά την έξοδο από το κατάστημα.

Οι παλιές ιδεολογίες έχουν χάσει το ουσιαστικό τους περιεχόμενο κι έχουν καταντήσει διαφημιστικά χαρτοφυλάκια που εξυπηρετούν τους εκλεγμένους πολιτικούς να πολλαπλασιάσουν την πελατεία και την εξουσία τους.

Η πολιτική, είτε αριστερή θέλει να λέγεται είτε δεξιά, δεν είναι παρά ένα σύστημα πελατειακό, όπου οι εκλεγμένοι προάγουν τα προσωπικά τους συμφέροντα κι όχι αυτά των πολιτών που υποτίθεται πως εκπροσωπούν.

Τα κράτη σήμερα είναι πλέον σκέτοι υπηρέτες της δικτατορίας των τραπεζών και των πολυεθνικών. Η δικτατορία τους διαφέρει από τις παραδοσιακές δικτατορίες γιατί δεν έχει ούτε πρόσωπο ούτε όνομα. Απαρτίζεται από ένα δαιδαλώδες σύστημα υπαλλήλων και νομικών εκπροσώπων και τα παραθυράκια του νόμου είναι ο στρατός της. Θα μπορούσε να παρομοιαστεί σαν μία διαδραστική Λερναία Ύδρα. Δύσκολος ο αγώνας εναντίον τους, αλλά το ανθρώπινο είδος αναπτύχθηκε γιατί ανέκαθεν θεωρούσε τις προκλήσεις και τις δυσκολίες των, σαν ένα βήμα προς την εξέλιξή του.

Είμαστε μάρτυρες της κατάρρευσης ενός συστήματος θεμελιωμένου στην ακόρεστη εκμετάλλευση του ανθρώπου και της φύσης. Βρισκόμαστε σε μια οικονομία που καταστρέφεται καταστρέφοντας τον πλανήτη. Πώς επιτυγχάνουν το στόχο τους οι αντίπαλοί μας;

Συχνά ενσταλάζουν στο μυαλό μας μια παράλογη πίστη στην παντοδυναμία τους. Ενεργοποιούν το αντανακλαστικό του φόβου ότι ο παλιός κόσμος είναι αήττητος, την ώρα που ο κόσμος αυτός καταρρέει ολοσχερώς.

Είμαστε έρμαια των διαχειριστών της χρεωκοπίας, που βιάζονται να στραγγίξουν και την τελευταία σταγόνα γρήγορου κέρδους με την υπερεκμετάλλευση των πολιτών, των πολιτών που καλούνται να γεμίσουν, με αντάλλαγμα μια ζωή ολοένα και πιο επισφαλή.

Eίμαστε άραγε διατεθειμένοι να προσφέρουμε τις δυνάμεις μας για να ανακουφίσουμε τη χρεωκοπία ενός κράτους που όχι μόνο δεν υπηρετεί πια τους πολίτες αλλά ως βρυκόλακας τους ρουφά το αίμα για να ταΐσει τα πλοκάμια του παγκόσμιου τραπεζικού κήτους;

Δεν είναι τίποτα να πεθάνεις. Είναι τρομακτικό να μη ζεις.

Να δεις τον Κόσμο σε έναν κόκκο άμμου,

και τον Ουρανό σ’ ένα αγριολούλουδο,

να κρατήσεις το Άπειρο στην παλάμη σου

και την Αιωνιότητα σε μια ώρα.

Η επιβίωση είναι για τα ζώα. Η ζωή είναι για τους ανθρώπους.

Firewater

Το δικαίωμα στη Στέγη είναι δικαίωμα στην Αξιοπρέπεια

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Εποχή

¨Ενα ανάχωμα κατά των πλειστηριασμών έπεσε* με την ψήφιση της τροποποίησης του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (Κ.Πολ.Δ). Οι νέες διατάξεις "απλοποιούν" τις διαδικασίες εκτέλεσης για απαιτήσεις ιδιωτών (τραπεζών, επιχειρήσεων, κ.λπ.) έναντι των οφειλετών τους. Ο νέος Κ.Πολ.Δ θα αρχίσει να εφαρμόζεται από το 2016. Ο ισχύων Κ.Πολ.Δ παρείχε στην πράξη σχεδόν απόλυτη προστασία κάθε είδους ακινήτου μιας και προέβλεπε ότι η τιμή εκκίνησης ενός εκπλειστηριαζόμενου ακινήτου ήταν η αντικειμενική του αξία. Η οποία, όντας κατά πολύ υψηλότερη της εμπορικής, απέτρεπε κάθε επίδοξο "επενδυτή" να "χτυπήσει" το ακίνητο. Γνωρίζουμε και μπορούμε να θυμηθούμε την τεράστια συσσώρευση ακινήτων στα χρόνια της κατοχής και αμέσως μετά. 

Το κίνημα κατά των πλειστηριασμών είχε εξ' αρχής επισημάνει ότι τυχόν κατάργηση/τροποποίηση της διάταξης που όριζε την τιμή εκκίνησης ενός πλειστηριασμού θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου αλλά και την όρεξη κάθε κερδοσκοπικού ομίλου που θα αποζητούσε να δώσει έγγειο αξία στα τεράστια κέρδη από τη χρηματοπιστωτική του δραστηριότητα. 

Ένα από τα βασικά αιτήματα του κινήματος κατά των πλειστηριασμών ήταν να διατηρηθούν οι διατάξεις του Κ.Πολ.Δ που αφορούσαν τη διαδικασία εκτέλεσης (τιμή εκκίνησης, δυνατότητα απόκρουσης σε διάφορα προδικαστικά ή δικαστικά στάδια μιας κατάσχεσης ή ενός πλειστηριασμού, τήρηση των διατάξεων περί συνάφειας του ύψους της οφειλής με την αξία του ακινήτου). 

Να επισημανθεί ότι ο Κ.Πολ.Δ ήταν το κύριο νομικής φύσης "εμπόδιο" στην ολοκλήρωση των πλειστηριασμών, μιας και κάθε άλλη νομική προστασία είχε παύσει να υφίστατο από τις αρχές του 2014. Με την κατάργηση τον Δεκέμβρη του 2013 του "νόμου Παπαθανασίου" του 2008 με τον οποίο απαγορευόταν ο πλειστηριασμός κάθε είδους ακινήτου για οφειλές ανά περίπτωση δανειακής σύμβασης έως 200.000 ευρώ, απέμενε ο "νόμος Κατσέλη", που προστατεύει με αυστηρές προϋποθέσεις την πρώτη μόνο κατοικία όσων δεν έχουν την εμπορική ιδιότητα. 

Από τις αρχές του 2014 που έπαυσε η ουσιαστική προστασία των ακινήτων, όσες φορές απειλούνταν σπίτια, το κίνημα κατά των πλειστηριασμών πρωτοστάτησε για την αποτροπή τους. Με παραστάσεις σε υπουργεία, με διαμαρτυρίες έξω από εφορίες, τράπεζες αλλά κυρίως μέσα στα ειρηνοδικεία, το κίνημα έγινε ανάχωμα αλλά και ελπίδα για απελπισμένους συμπολίτες μας. Ακούσθηκε δυνατά η φωνή του "Κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη". Η κυβέρνηση της αριστεράς θα μπορούσε να στηριχθεί σε αυτή τη φωνή και να επιβάlλει το κοινωνικό της πρόσημο στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Αντί αυτού και ενώ το κίνημα κάμφθηκε λόγω των προεκλογικών υποσχέσεων, η κυβέρνηση κατέληξε να υιοθετήσει πλήρως τις προτάσεις των δανειστών, ψηφίζοντας αυτά που οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν τόλμησαν μα και δεν μπόρεσαν. 

Μέσα στο νέο πλαίσιο που διαμορφώνεται το κίνημα κατά των πλειστηριασμών θα πρέπει να επανεξετάσει τις προτεραιότητές του αλλά και τα αιτήματά του. Με μια απλή καταγραφή είναι: 

Προτεραιότητες 

-Μαζικοποίηση του κινήματος μέσω της απεύθυνσης στα πλατειά λαϊκά στρώματα και κυρίως μέσω της έγκυρης ενημέρωσης. 

-Οργάνωση και συντονισμός των κατά τόπους κινημάτων κατά των πλειστηριασμών. 

-Έκδοση ενημερωτικών κειμένων αλλά και δελτίων για τους επικείμενους πλειστηριασμούς. 

-Κοινωνική και ψυχολογική στήριξη των νοικοκυριών που απειλούνται από πλειστηριασμό. 

-Μαζικές κινητοποιήσεις σε ειρηνοδικεία, τράπεζες, εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία. 

Αιτήματα

-Απαίτηση για διαγραφή/κούρεμα οφειλών με κοινωνικά κριτήρια από τράπεζες, δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία. 

-Απαίτηση για πλήρη και χωρίς όρους προστασία της πρώτης κατοικίας εμπορικής αξίας έως 350.000 ευρώ αλλά και κάθε ακινήτου των αδύναμων οικονομικά νοικοκυριών. 

-Απαγόρευση πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας για οφειλές στο Δημόσιο/Ασφαλιστικά ταμεία ελεύθερων επαγγελματιών. 

Η μεθοδευμένη εδώ και χρόνια φτωχοποίηση των νοικοκυριών απέβλεπε σε αυτό: στην αρπαγή και του τελευταίου περιουσιακού του στοιχείου, στην αρπαγή της αξιοπρέπειάς του, της ζωής του. Και αν για τους κερδοσκόπους αυτό είναι το τελευταίο τους ριφιφί, για μας το κάθε σπίτι, το κάθε μαγαζί, ή χωράφι, ας γίνει ένα μετερίζι μάχης. 

Θανάσης Αλεξάνδρου 

Μέλος του Δικτύου Κοινωνικής Αλληλεγγύης Εξαρχείων και της Πρωτοβουλίας Πλειστηριασμοί-Stop 

*Για άγνωστο σε εμένα λόγο τόσο στην έντυπη όσο και στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας στη θέση του ρ. "επεσε" μπήκε το ρ. "δημιουργήθηκε". Η "δημιουργία" αυτή ελπίζω να μην απαξιώνει το όλο κείμενο.

Η αριστερά, το παρελθόν και η ήττα (αναδημοσίευση)

Του Θωμά Τσαλαπάτη

Κι ἤθελε ἀκόμη πολὺ φῶς νὰ ξημερώσει. Ὅμως ἐγὼ

Δὲν παραδέχτηκα τὴν ἧττα. Ἔβλεπα τώρα

Πόσα κρυμμένα τιμαλφῆ ἔπρεπε νὰ σώσω

Πόσες φωλιὲς νεροῦ νὰ συντηρήσω μέσα στὶς φλόγες.

Μιλᾶτε, δείχνετε πληγὲς ἀλλόφρονες στοὺς δρόμους

Τὸν πανικὸ ποὺ στραγγαλίζει τὴν καρδιά σας σὰ σημαία

Καρφώσατε σ᾿ ἐξῶστες, μὲ σπουδὴ φορτώσατε τὸ ἐμπόρευμα

Ἡ πρόγνωσίς σας ἀσφαλής: Θὰ πέσει ἡ πόλις.

Ἐκεῖ, προσεχτικά, σὲ μιὰ γωνιά, μαζεύω μὲ τάξη,

Φράζω μὲ σύνεση τὸ τελευταῖο μου φυλάκιο

Κρεμῶ κομμένα χέρια στοὺς τοίχους, στολίζω

Μὲ τὰ κομμένα κρανία τὰ παράθυρα, πλέκω

Μὲ κομμένα μαλλιὰ τὸ δίχτυ μου καὶ περιμένω.

Ὄρθιος καὶ μόνος σὰν καὶ πρῶτα περιμένω.

Μανώλης Αναγνωστάκης

Τόσο συχνά τα τελευταία χρόνια το παρελθόν χρησιμοποιήθηκε ως ένα πρόχειρο ερμηνευτικό εργαλείο. Πυκνή σε γεγονότα κάθε είδους, η πρόσφατη ελληνική ιστορία προσέφερε παραλληλισμούς σε κάθε κατάσταση του παρόντος μας. Ο Τσολάκογλου, η Μικρασιατική καταστροφή, η πτώχευση, τα Ιουλιανά έπαψαν να είναι απλά γεγονότα και ονόματα, έγιναν κώδικες ερμηνείας, παραλληλίες απόλυτες, εγχειρίδια βοηθείας στο να κατανοήσουμε το ξαφνικό παρόν μας. Κωδικοποιημένα ιστορικά γεγονότα χωρίς αποχρώσεις ή αντίλογο, κομμάτια της ιστορίας με το ιστορικό τους βάθος να απέχει, περιοριζόμενα στη μία και μόνη τρέχουσα άποψη με όρους δημοσίου λόγου και όχι επιστημονικής τεκμηρίωσης.

Σίγουρα η συγκεκριμένη πτυχή του δημοσίου λόγου, όπως αυτός καθιερώθηκε τα χρόνια της κρίσης, είναι μία από τις λιγότερο προβληματικές. Είναι άλλωστε κατανοητό πως στην πιο ρευστή εποχή κάποιος ψάχνει βράχους για να κρατηθεί, βεβαιότητες μέσα στην τρικυμία. Ειπωμένο με τρόπο απόλυτα καταφατικό, το παρελθόν προσέφερε την ασφάλεια της οικειότητας, τη σιγουριά του κοινού τόπου, τη βεβαιότητα του ήδη βιωμένου.

To ρευστό έγινε αχαρτογράφητο

Ανάμεσα σε εμάς και την περίοδο χρήσης αυτής της ρητορικής, όμως, μεσολάβησε ένα γεγονός που δεν έβρισκε παρόμοιο, ούτε στην ελληνική, ούτε στην ευρωπαϊκή ιστορία. Και αυτό είναι η εκλογική νίκη της αριστεράς. Το ρευστό έγινε πια αχαρτογράφητο και οι τρόποι με τους οποίους αντιλαμβανόμασταν το παρόν έμοιαζαν πως μπορούσαν να ταυτιστούν με τον τρόπο που το διαμορφώναμε. Έστω για λίγο, έστω σαν αίσθηση ενός γεγονότος που πλησιάζει, η δημιουργία έμοιαζε να συνορεύει με την αντίληψη. Μια τέτοια αίσθηση όμως κόπηκε απότομα.

Από την ανάταση του δημοψηφίσματος περάσαμε στην απότομη πτώση του κακού αποτελέσματος της διαπραγμάτευσης. Και κάπου εκεί όλα έμοιαζαν να αλλάζουν ξανά. Κάπου εκεί επέστρεψε και το παρελθόν: Η Βάρκιζα, οι χειρισμοί του ΚΚΕ πριν τον εμφύλιο, η ήττα του εμφυλίου, η ήττα γενικά. Ενώ θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε την περιγραφή στην αρχή του κειμένου (για τη χρήση του παρελθόντος ως εργαλείου στο παρόν) ώστε να περιγράψουμε τους νέους αυτούς παραλληλισμούς, νομίζω πως έχει μεγαλύτερη σημασία να εστιάσουμε στη προβληματική τους φύση.

Το μέγεθος του αγώνα

Καταρχάς, έχω την αίσθηση -και χωρίς καμία πρόθεση να ηθικολογήσω- πως το να τοποθετούμε τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης ακόμα και στην ίδια πρόταση με τους αγώνες της αριστεράς είναι ασέβεια. Το να ψάχνουμε σχήματα λόγου ή αναλογίες για τη σημερινή ήττα με μια ήττα που είχε σαν κόστος νεκρούς, φυλακίσεις και εξορίες μοιάζει με μια ανώριμη συμπεριφορά και με μια προσπάθεια να αυξήσουμε το βραχύ μας μπόι. Η κατάθεση των όπλων ως κυριολεξία και ως μεταφορά έχουν την απόσταση του «πεθαίνω στη δουλειά» όταν δουλεύεις υπερωρίες, με την εγκληματική κυριολεξία των εργατικών ατυχημάτων.

Ταυτόχρονα, υπάρχει άλλη μια προβληματική ευκολία στις παραπάνω χρήσεις. Η ταύτιση της αριστεράς με την ήττα. Γιατί μπορεί οι ήττες του παρελθόντος να συγκρότησαν ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής αριστερής ταυτότητας, να διαχύθηκαν μέσα σε ποιήματα και τραγούδια, τον παλμό των οποίων κρατούμε ακόμη, να έγιναν κομμάτι και απόδειξη (ως κόστος) του ηθικού πλεονεκτήματος της αριστεράς, αλλά με μια βασική διαφορά. Η ήττα αυτή ήρθε ως αποτέλεσμα αγώνα. Το μέγεθος του αγώνα αυτού είναι που προσδιορίζει την ηθική, τη σημασία και τελικά την ίδια την ταυτότητα της ήττας.

Για ξεκαθαρίσουμε λίγο προς τι όλα αυτά. Έχω την αίσθηση πως η χρήση όλων αυτών των γεγονότων έχουν ως αποτέλεσμα να προσδιορίζουν την ήττα ως απαρέγκλιτη ταυτότητα της αριστεράς. Έχω την αίσθηση πως ταυτίζονται με μια ευκολία και μια προχειρότητα που με τη σειρά τους ταυτίζονται με την παραίτηση. Και ακόμη και αν δεν έχουμε απαντήσεις, ας διακινδυνεύσουμε τη βεβαιότητα πως η αριστερά ταυτίζεται με τον αγώνα και όχι με την ήττα, ακόμα και αν αυτή συναντήσουμε στο τέλος, ακόμη και αν «είν’ η προσπάθειές μας, των συφοριασμένων/είν’ η προσπάθειές μας σαν των Τρώων». Αυτά.

(δημοσεύθηκε στην εφημερίδα Εποχή)

ΚΙΜΠΙ: Έντεκα υποσημειώσεις σε ένα κείμενο που δεν πρόλαβα να γράψω* (αναδημοσίευση)

Σημείωση ιστολογίου: Μπορεί κάποιος, διαβάζοντας αυτές τις λίγες γραμμές του ΚΙΜΠΙ, να αντιληφθεί πόσο είναι σαθρή η επιχειρηματολογία των θιασωτών του ΝΑΙ.

1. Λένε πολλά κυβερνητικά στελέχη που ζητούσαν τη στήριξη του νέου μνημονίου (π.χ. Γ. Σταθάκης) ότι «ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ, ούτε η κυβέρνηση, έχει εντολή για άλλο νόμισμα. Έχει εντολή για διατήρηση της χώρας στο ευρώ». Παρατήρηση πρώτη: Από αυτό συνάγεται ότι είχαν εντολή για τρίτο μνημόνιο, με πρόσθετη λιτότητα, πρόσθετες περικοπές μισθών και συντάξεων, πρόσθετη ύφεση τουλάχιστον 7% του ΑΕΠ και ολική επαναφορά της τρόικας; Παρατήρηση δεύτερη: Τότε, γιατί δεν έκαναν αντικείμενο του δημοψηφίσματος ακριβώς το δίλημμα όπως εκβιαστικά το έθεταν οι δανειστές «ευρώ ή Grexit»; Αν ισχύουν όσα ισχυρίζονται ως προς τη λαϊκή βούληση, σήμερα θα είχαν μια τεράστια, καθαρή εντολή για υπερψήφιση του νέου μνημονίου. Ή μήπως όχι;

2. Από όσα, ως μετά Χριστόν προφήτης, λέει ο Γ. Βαρουφάκης και επιβεβαιώνουν ο πρωθυπουργός και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, συνάγεται ότι έγινε κάποια μελέτη του εναλλακτικού σεναρίου ρήξης με την ευρωζώνη, αλλά απορρίφθηκε διότι τα αποτελέσματά του ήταν τρομακτικά. Ωραία. Μπορεί, παρακαλώ, να δοθεί στη δημοσιότητα αυτή η μελέτη, με όλη της την τεκμηρίωση, για να αξιολογηθεί από τους ειδικούς, από την κοινή γνώμη την οποία τελικά αφορά κι από μας τους «εμμονικούς δραχμοφονιάδες»; Διότι τα αποτελέσματα του άλλου σεναρίου, του μνημονιακού μονόδρομου, τα ξέρουμε: στο τέλος του τρίτου μνημονίου – αν φτάσουμε ως εκεί, που δεν…- θα έχει κλείσει μια οκταετία που θα έχει επισωρεύσει ύφεση πάνω από 33%, ανεργία επίσης πάνω από 30%, θα έχει εκτινάξει το χρέος στο 200% του ΑΕΠ και θα έχει καταστήσει τη χώρα προτεκτοράτο των πιστωτών. Δικαιούμαστε να γνωρίζουμε «πόσο πιο καταστροφικό» είναι το άλλο σενάριο; Μπορεί κάποιος να περιγράψει με τεκμηριωμένο τρόπο αυτό που αποκαλείται «άβυσσος»;

3. Περιγράφονται ως «σχέδιο τρελών», «πραξικόπημα της δραχμής» και «εκτροπή κατά της δημοκρατίας» οι εισηγήσεις για εθνικοποίηση της Τράπεζας της Ελλάδος, δέσμευση των χρηματικών αποθεμάτων της, αποκοπή της από το Ευρωσύστημα, μεταβατικό παράλληλο νόμισμα, προετοιμασία εκτύπωσης εθνικού νομίσματος, ως ελάχιστων μέτρων προστασίας του πληθυσμού και ανάκτησης της κυριαρχίας της χώρας. Ενώ η κατάληψη των τραπεζών από τους δανειστές, η δέσμευση των καταθέσεων από την ΕΚΤ, η υφαρπαγή 200 δισ. και πλέον καταθέσεων από γερμανικές, γαλλικές και άλλες τράπεζες κατά το μακρόχρονο bank run, ο χρηματοδοτικός στραγγαλισμός του πληθυσμού, η απαλλοτρίωση της δημόσιας περιουσίας και το πραξικόπημα της χούντας του ευρώ εις βάρος της λαϊκής εντολής του όχι είναι απαύγασμα δημοκρατίας και ευρωπαϊκού πολιτισμού.

4. Να υποθέσουμε ότι ήταν ατυχής σύμπτωση το γεγονός ότι το «σχέδιο των τρελών» για την ΤτΕ αποκαλέστηκε «ριφιφί» πρώτα σε δημοσίευμα στη ιστοσελίδα του «Βήματος» (http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=722553) και ύστερα από τον πρωθυπουργό στην ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ.

5. Ενόσω εδώ το λόμπι του ευρώ, μαζί με τα επανασυναρμολογημένα ράκη της ολιγαρχίας και της διαπλοκής, και τους πανικοβλημένους από το «όχι» αστούς δίνουν μάχη υπέρ ευρω-βωμών και ευρω-εστιών, στο Βερολίνο, στις Βρυξέλλες και στη Φρανκφούρτη προσθέτουν τις τελευταίες πινελιές στην τέλεια παγίδα τους. Η Κομισιόν έριξε το «κοκκαλάκι» του δανείου- γέφυρα των 7 δισ. που επαρκεί για να καλύψει τις πληρωμές προς ΔΝΤ και ΕΚΤ μόνο για τον Ιούλιο. Δηλαδή, δανείζουν χρήματα που θα επανεισπράξουν την ίδια στιγμή. Και με τις λοιπές ανάγκες; «Μπορείτε πάντα να εκδώσετε IOUs», λέει ο Σόιμπλε, υποδηλώνοντας ότι παραμένει με το… Grexit παρά πόδα. Η Κομισιόν, επίσης, έκανε και τα αποκαλυπτήρια του «αναπτυξιακού πακέτου» των 35 δισ., που δεν είναι φρέσκο χρήμα αλλά το άθροισμα των πόρων του ΕΣΠΑ, της ΚΑΠ και του «Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων» που ούτως ή άλλως αναλογούν στην Ελλάδα, όπως και σε κάθε μέλος της Ε.Ε. Τι σημαίνουν αυτά; Ότι, ενώ βάζουν το ελληνικό κοινοβούλιο με εξευτελιστικές διαδικασίες να δεσμευτεί με νέα σκληρή λιτότητα, οι ίδιοι δεν ρισκάρουν απολύτως τίποτα. Ούτε ευρώ. Δεν είναι καθόλου βέβαιοι, ίσως και να μην πιστεύουν διόλου ότι θα φτάσουν σε υπογραφή του νέου Μνημονίου και κρατάνε πισινή με το Plan B τους στο συρτάρι. Η κυβέρνηση και οι όψιμοι μνημονιόφρονες αρωγοί της μπορεί να πιστεύει ότι με τη συμφωνία κερδίζει χρόνο, αλλά μπορεί να ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Να κερδίζουν – πάλι- χρόνο οι δανειστές, ώστε να τελειοποιήσουν τα οχυρωματικά έργα τους.

6. Για τη μη βιωσιμότητα της νέας συμφωνίας η Κομισιόν και το ΔΝΤ προσέφεραν όσα περισσότερα στοιχεία μπορούσαν μέσα σε δυο 24ωρα. Ύφεση έως 4% φέτος, έως 2% του χρόνου, χρέος 200% από φέτος, μεταξύ 150% και 176% του ΑΕΠ μέχρι το 2022, μεταξύ 111% και 142% του ΑΕΠ το 2030*. Στις εκθέσεις τους δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά στις προβλέψεις για την εξέλιξη της ανεργίας, των μισθών και των εισοδημάτων (ποιος χέστηκε, θα μού πείτε). Αλλά, όταν υπολογίζουν ότι το ετήσιο μικτό κόστος εξυπηρέτησης του χρέους φτάνει το 15% του ΑΕΠ, δεν υπάρχει λόγος να υπεισέλθουν σε τέτοιες ασήμαντες «λεπτομέρειες». Ακόμη κι αν η συμφωνία τελεσφορήσει και προχωρήσει στο επόμενο βήμα της, την τεχνική αναδιάρθρωση του χρέους με επιμήκυνση κατά 30 ακόμη έτη, οι δανειστές έχουν δεμένο τον γάιδαρό τους. Η Ελλάδα θα παραμείνει σε καθεστώς «ενισχυμένης επιτήρησης» μέχρι εξοφλήσεως του 75% του χρέους της, βάσει του Συμφώνου για το ευρώ+ και του Κανονισμού 472/2013 για τα κράτη που βγαίνουν από πρόγραμμα του ESM. Δηλαδή, περίπου μέχρι το 2050 μ.Χ. Κάτι περισσότερο ξέρει ο Σόιμπλε που εμφανίζεται διαλλακτικός για την 30ετή επιμήκυνση, αλλά αδιάλλακτος σε ονομαστικό κούρεμα του χρέους.

7. Ακόμη κι αν η κυβέρνηση - με την όποια πλειοψηφία την στηρίξει για τους δυο τουλάχιστον μήνες που θα χρειαστούν μέχρι την υπογραφή του νέου Μνημονίου- κάνει ό,τι κάνει γιατί φοβάται το χάος των κλειστών τραπεζών, του οικονομικού αποκλεισμού, των ελλείψεων σε βασικά αγαθά, γιατί προσβλέπει στην επιστροφή σε μια κάποια μνημονιακή «κανονικότητα» και γιατί δεν έχει έτοιμο κάποιο «πειστικό εναλλακτικό σχέδιο», αναρωτιέμαι: θα αξιοποιήσει αυτό τον λίγο χρόνο για να ετοιμάσει αληθινά κάτι τέτοιο; Ή έχει προσχωρήσει οριστικά στην νεοφιλελεύθερη μεταφυσική της TINA (There Is No Alternative);

8. Ενώ η παγκόσμια κοινή γνώμη τις τελευταίες εβδομάδες αντιλήφθηκε πόσο ασύμβατη είναι η δημοκρατία και η λαϊκή κυριαρχία με την μαφία που κυβερνά το ευρώ, ενώ ένα μεγάλο μέρος της λαϊκής πλειοψηφίας φαίνεται πιο έτοιμο από ποτέ να αναλάβει τα ρίσκα του άλλου δρόμου, κάποιοι στην κυβέρνηση και στον ΣΥΡΙΖΑ επιμένουν να ισχυρίζονται ότι η κρίση είναι «πρωτογενώς ελληνική» και όχι «εισαγόμενη από το ευρώ» (Γ. Δραγασάκης). Δεν θέλω να ξελασπώσω τον εγχώριο κλεπτοκρατικό καπιταλισμό, αλλά για να μην μπλέκουμε το μείζον με το έλασσον, παραθέτω το παρακάτω γράφημα της Standard & Poors που αποτυπώνει την επίδραση της τελευταίας δεκαετίας του ευρώ στο καθαρό εξωτερικό χρέος των χωρών της Ευρωζώνης. Όπως μπορεί να δει κανείς, δεν υπάρχει κανένα κοινό νόμισμα, υπάρχει ένας ολετήρας που μετέτρεψε 15 χώρες της Ευρωζώνης (και τη Γαλλία) σε καθαρούς οφειλέτες της Γερμανίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου και του πλυντηρίου Λουξεμβούργου. Το ευρώ είναι μασκαρεμένο μάρκο, κυρίως, και δευτερευόντως φράγκο (βελγικό και λουξεμβούργιο) και φιορίνι.

9. Το κυριότερο νόμισμα είναι η εμπιστοσύνη, είπε η Μέρκελ. Εμπιστοσύνη, αξιοπιστία, πίστη είναι οι λέξεις που γίνανε τρέντι από το περασμένο Σαββατοκύριακο. Όλες έχουν ως ρίζα την «πίστη». Οι άνθρωποι λένε την πάσα αλήθεια. Το μόνο νόμισμά τους είναι η πίστη. Η τραπεζική. Τις τράπεζές τους σώζουν ξανά. Κατά τα λοιπά είναι κοινοί απατεώνες- όπως κάθε καθωσπρέπει τραπεζίτης. Από τα τέλη του 2014 ο Ντράγκι μας τσαμπουνάει ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι φερέγγυες και οι καλύτερα ανακεφαλαιοποιημένες στην Ευρώπη (γι’ αυτό και δεν γινόταν χρήση των 11 δισ. του ΤΧΣ). Στις 15 Ιουνίου, πριν ένα μήνα δηλαδή, είπε ακριβώς το ίδιο στο Ευρωκοινοβούλιο η Ντανιέλ Νουί, η επικεφαλής του SSM, του εποπτικού βραχίονα της ΕΚΤ. Τώρα λένε ότι η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών «διαβρώθηκε» και θα χρειαστούν μέχρι και 25 δισ. επιπλέον. Τι μας λέτε; Τόση ζημιά έκανε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ; Μπούρδες! Θα μας φορτώσουν με 25 δισ. φρέσκο χρέος για να απαλλαγεί η ΕΚΤ από όσο γίνεται περισσότερα collateral. Απατεώνες με τη βούλα! (Αλλά, καλό θα ήταν να μην έχουν και τόσους αφελείς συνεργούς).

10. Αγαπητοί φίλοι, σύντροφοι, συναγωνιστές εντός ΣΥΡΙΖΑ, εκτός ΣΥΡΙΖΑ, δεξιόθεν και αριστερόθεν του ΣΥΡΙΖΑ, ευρωπαϊστές και μη, εθνοκεντριστές και διεθνιστές, μετριοπαθείς και ριζοσπάστες, μεταρρυθμιστές και επαναστάτες, τσιπρικοί και αντιτσιπρικοί, οφείλετε να παραμείνετε ελπίδα της λαϊκής πλειοψηφίας που σας (μας) ξάφνιασε το βράδυ της 5ης Ιουλίου. Τώρα που κατέπεσαν όλες οι αυταπάτες και ψευδαισθήσεις, ας σοβαρευτούμε. Η εναλλακτική λύση υπάρχει, αλλά προφανώς δεν περιγράφεται με απλοϊκότητες, όρκους ρήξης και παραπομπές στη Δευτέρα Παρουσία. Χρειάζεται επιστημονική αρτιότητα, τεχνοκρατική επάρκεια, ρεαλισμό, πρέπει να εμπνέει ασφάλεια και αυτοπεποίθηση στον λαό, πρέπει να καταλήγει σε ένα πλήρες πρόγραμμα λαϊκής σωτηρίας, πρέπει να διαλύει τον μύθο της «τριτοκοσμικής Ελλάδας της δραχμής», πρέπει να πλαισιώνεται από ανθρώπους επαρκείς, αποφασισμένους και διαθέσιμους. Επίσης, χρειάζεται ηγέτες. Ηγέτες της χαρισματικότητας, της γοητείας, της ακτινοβολίας και της διεθνούς εμβέλειας ενός Τσίπρα. Ιδεωδώς τον ίδιο τον Τσίπρα. Αλλά…

11. Υπάρχει κι αυτό που ’γραψε ο Λένιν, δεν θυμάμαι πότε ακριβώς, πιθανότατα προ της διάσπασης των ρώσων σοσιαλδημοκρατών, δεν έχω και πρόχειρα τα άπαντα: «Αν δεν χωρίσουμε, δεν θα ξανασμίξουμε». Βεβαίως, δεν μού πέφτει και λόγος…

*Διότι, όπως όλοι υποθέτω, έχω γίνει «τζάνκι» του καταιγισμού εξελίξεων που δεν προλαβαίνουμε να συνθέσουμε σε κάτι που να βγάζει πλήρες νόημα. Οι υποσημειώσεις γράφτηκαν εν αναμονή της ψηφοφορίας για το πρώτο πακέτο μέτρων του νέου μνημονίου.

ΚΙΜΠΙ

*Ας θυμηθούμε ότι η προσφυγή στο ΔΝΤ και στην ΕΚΤ για πρόγραμμα διάσωσης το 2010 έγινε με τη διαπίστωση ότι το χρέος ανερχόταν στο 110% του ΑΕΠ !.

Ας μετρηθούν λοιπόν οι συνειδήσεις… (αναδημοσίευση)

Πηγή: Λευτέρης Χαραλαμπόπουλος - "Unfollow"

Έφτασε λοιπόν η ώρα που όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ απεύχονταν… Το «αριστερό» Μνημόνιο είναι προ των πυλών. Για την ακρίβεια, το πακέτο των μέτρων έχει ήδη κατατεθεί στη Βουλή. Στα αγγλικά. Ούτε αυτόν τον συμβολισμό δεν σκέφτηκαν – κι ας φώναζε ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ τόσα χρόνια για τα «μνημονιακά κόμματα» που κατέβαζαν και ψήφιζαν τα μέτρα σε ένα άρθρο, με παράρτημα αγγλιστί…

Όσο κι αν φτιασιδώσουν τη «συμφωνία», όσο κι αν κάνουν επίκληση στην εμπιστοσύνη του αριστερού κόσμου του ΣΥΡΙΖΑ στον Ε. Τσακαλώτο, όσο κι αν δεν θέλουν να το παραδεχτούν, πρόκειται για ένα τριετές Μνημόνιο. Από αυτά που θα έσκιζε ο ΣΥΡΙΖΑ. Από αυτά για τα οποία το 61% του ελληνικού λαού, μόλις την περασμένη Κυριακή, είπε ένα ηχηρότατο όχι.

Τα Μνημόνια καταπίνουν πρωθυπουργούς. Θα πρέπει να το γνωρίζει πια ο Αλέξης Τσίπρας αυτό. Γιατί το κάνει;

Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, γιατί δεν έχει καμιά άλλη επιλογή. Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, γιατί από τη συμφωνία της 20ής Φλεβάρη και μετά, η κυβέρνηση δεν προετοίμασε καμία άλλη επιλογή, δεν προετοιμάστηκε για κανένα άλλο ενδεχόμενο, ούτε καν ως σχέδιο επί χάρτου! Τόσο πολύ πίστευαν στις «καλές προθέσεις» των ευρωπαίων εταίρων, που ήδη από τις 20 Φλεβάρη τους είχαν ήδη απειλήσει με Grexit; Τόσο πολύ πίστευαν ότι η δημοκρατία -που επικαλέστηκε ο Τσίπρας πολλές φορές εν όψει δημοψηφίσματος- θα νικούσε το Γιούρογκρουπ; Ή μήπως η ίδια η κυβέρνηση, από τη σύνθεσή της, ήδη είχε βάλει τις βάσεις για αυτό που ζούμε σήμερα;

Στον πόλεμο πας με όπλα. Και τα όπλα αυτά, η κυβέρνηση δεν φρόντισε να τα ετοιμάσει. Αντιθέτως, ήταν πολλοί περισσότεροι αυτοί που ήθελαν να υπογράψουν συνθηκολόγηση πριν καν πολεμήσουν… Από τις 20 Φλεβάρη, τότε που ο Αλέξης Τσίπρας έλεγε στην Κοινοβουλευτική Ομάδα ότι με τη συμφωνία «κέρδισαν χρόνο», όλοι περίμεναν τουλάχιστον να ξεδιπλωθεί η πολιτική της κυβέρνησης στο εσωτερικό της χώρας. Περίμεναν επίσης να γίνουν κάποιες κινήσεις -έστω και ως διαπραγματευτικό χαρτί- που θα έδειχναν ότι, αν μας εκβιάσουν ξανά με grexit, είμαστε έτοιμοι να πάμε συντεταγμένα σε έξοδο από το ευρώ. Ακόμη κι αν δεν θες να χρησιμοποιήσεις αυτό το όπλο, πρέπει οπωσδήποτε να το έχεις στο τραπέζι.

Τι έγινε στο μεταξύ; Ελάχιστα. Ψηφίστηκαν λίγα νομοσχέδια, τα εντελώς βασικά. Αντί να στρωθούν στη δουλειά, οι υπουργοί έγιναν θαμώνες των τηλεπαραθύρων. Αντί να έρθει το νομοσχέδιο για τις τηλεοπτικές άδειες, δόθηκε η ΕΡΤ στον Λάμπη Ταγματάρχη. Αντί να κυνηγάει το λαθρεμπόριο για να φέρει έσοδα, όπως είχε υποσχεθεί, ο αρμόδιος υπουργός κ. Μάρδας ασχολιόταν με τις τηλεοπτικές του εμφανίσεις και τη διαφωνία του για το δημοψήφισμα. Άλλωστε, ήταν προφανές ότι η ηγετική ομάδα του Μαξίμου, οι στενοί συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα, όχι μόνο δεν ήταν έτοιμοι να κάνουν οποιαδήποτε ρήξη στο εξωτερικό, αλλά και στο εσωτερικό της χώρας είχαν βολευτεί στις καθημερινές συνομιλίες τους με τους μεγαλοεπιχειρηματίες της χώρας. Ο Σ. Σαγιάς, ο Γ. Δραγασάκης, ο Γ. Σταθάκης, ο Δ. Μάρδας και ο Γ. Πανούσης δεν ήταν απλώς αυτοί που διαφώνησαν με την επιλογή του δημοψηφίσματος και ζητούσαν «συμφωνία πάση θυσία». Είναι πολύ περισσότερο αυτοί που εκπροσωπούν μέσα στην κυβέρνηση εκείνο το αφανές σύστημα εξουσίας που συνεχίζει να υπάρχει στη χώρα και επιμένει να κινεί τα νήματα με κάθε κυβέρνηση. Μόνο που αντί να φύγουν αυτοί, την επομένη του δημοψηφίσματος, στο βωμό των «θεσμών» θυσιάστηκε ο Γ. Βαρουφάκης. Το σύστημα καλά κρατεί…

Φτάσαμε στο και πέντε, πλέον, με κλειστές τράπεζες, πάγωμα της ρευστότητας από τον ELA, με τη Γερμανία να κρατά σκληρή στάση και να διοχετεύει απειλές για Grexit. Πολύ περισσότερο, η προηγούμενη βδομάδα ήταν και ένα crash test για τη δυνατότητα της ΕΕ να μετριάσει τις απώλειες -ή να δείξει ότι μπορεί να τις μετριάσει- από ένα πιθανό Grexit. Από τη μέρα που αναγγέλθηκε το δημοψήφισμα μέχρι τη διεξαγωγή του, η «δημοκρατική» ΕΕ έριξε τόσα δις για να στηρίξει το ευρώ στις διεθνείς χρηματαγορές, όσο θα κόστιζε να «σώσει» την Ελλάδα και όλες τις χώρες του νότου μαζί. Αποδεικνύοντας ότι δεν είναι οικονομία, πολιτική είναι.

Ο Αλέξης Τσίπρας κάλεσε τον λαό να διατρανώσει τη θέλησή του. Στην επιλογή αυτή συγκρούστηκε με το εγχώριο σύστημα και τους εκπροσώπους του μέσα στην κυβέρνηση. Το αποτέλεσμα τον δικαίωσε, αν και ίσως το ΟΧΙ πήρε λίγο περισσότερο τα πάνω του από ότι και ο ίδιος θα ήθελε… Βγήκε κερδισμένος, διαλύοντας ταυτόχρονα την αντιπολίτευση και όλα τα σενάρια για «ανακτορικό πραξικόπημα» που θα οδηγούσε σε δοτή κυβέρνηση, που σχεδίαζαν τα επιτελεία των Βρυξελλών στα δείπνα τους με τον Σταύρο Θεοδωράκη.

Μόνο που την επόμενη ακριβώς μέρα ο Αλέξης Τσίπρας δεν έκανε το επόμενο βήμα. Για την ακρίβεια, έκανε όλα εκείνα τα βήματα που έδειχναν ότι μάλλον είχε κερδίσει το ΝΑΙ. Αντί να στραφεί στο 61% και να του θέσει ανοιχτά το ερώτημα της ρήξης, στράφηκε ξανά στο περιβάλλον του μέσα στο Μαξίμου. Αυτούς που δεν στήριξαν το δημοψήφισμα, αυτούς που δεν πιστεύουν σε καμιά εναλλακτική από την διαχείριση από τους ίδιους του προηγούμενου συστήματος. Και ανακάλυψε το προφανές: ότι δεν υπάρχει plan B. Ούτε στο κόμμα, ούτε στην κυβέρνηση. Δεν υπάρχει καν ένα σενάριο για το πώς μπορεί να επιβιώσει η χώρα, πώς μπορεί να κόψει νόμισμα, πώς μπορεί να κανονίσει τις εισαγωγές και τις εξαγωγές της. Όχι γιατί δεν το «θέλει ο κόσμος», που επέδειξε αξιοθαύμαστη ως τώρα ψυχραιμία και υπομονή ακόμη και με τις κλειστές τράπεζες. Αλλά γιατί δεν το θέλει το σύστημα και οι εκπρόσωποί του.

Γυρίσαμε εκεί από όπου ξεκινήσαμε λοιπόν: το μπαλάκι είναι ξανά πίσω στους «θεσμούς». Τα μέτρα που κατατέθηκαν δεν συνιστούν «έντιμο» συμβιβασμό, συνιστούν άτακτη υποχώρηση. Κι όμως, το ερώτημα είναι αν, ακόμη κι αυτά, θα τα δεχτεί ο Σόιμπλε!

Είναι όμως αυτό το ερώτημα; Γιατί υπάρχει κι ένα άλλο ερώτημα, που μπορεί να ανατρέψει το παιχνίδι. Και το ερώτημα αυτό είναι πόσοι από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ είναι διατεθειμένοι να βάλουν την υπογραφή τους (διά της ψήφου τους) στο πρώτη φορά αριστερό Μνημόνιο. Πόσοι είναι διατεθειμένοι να αποδείξουν ότι τελικά και η αριστερά μπορεί άλλα να λέει προεκλογικά κι άλλα να κάνει μετεκλογικά. Πόσοι είναι διατεθειμένοι να προσυπογράψουν ότι ακόμη και η Αριστερά δεν μπορεί (δηλαδή δεν θέλει) να τα βάλει με το σύστημα. Πόσοι είναι διατεθειμένοι, πριν αλέκτωρ λαλήσει,να προδώσουν την εμπιστοσύνη του 61%.

Κι αυτό το ερώτημα ξεπερνά κατά πολύ τα συγκεκριμένα μέτρα και καταλήγει αξιακό, για την ίδια την ύπαρξη της Αριστεράς. Άρα και το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο. Ας μετρηθούν λοιπόν οι συνειδήσεις…

σχόλια από το blog: 
1.ήδη στο φαντασιακό πολλών στήνεται το σενάριο μια ιλαροτραγωδίας. Να ψηφιστεί το μνημόνιο από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ (-ΑΝΕΛ) και στη συνέχεια να μεθοδευτεί  η ανατροπή της από τον Σόϊμπλε και τους πραιτωριανούς του, έχοντας ως άτυπο "σύμμαχο" τον παροπλισμένο και απογοητευμένο πια λαό.
2. Διάβασα ένα ενδιαφέρον άρθρο στο RedNoteBook (το κύριο άρθρο της ημέρας). Για όσους θέλουν να ανατρέξουν είναι εδώ.  

Κι ήταν που λέτε μια φορά (από το Παραμύθι χωρίς όνομα)

Το εγχείρημα της αυτοδιαχείρισης στις εναλλακτικές κατοικίες Cohousing

Σύντομη παρουσίαση της ερευνητικής δουλειάς της Αγγελικής Πλέσσα* από την Άννα Χατζηευγενιάδου στα πλαίσια του πανευρωπαϊκού διημέρου Το Δικαίωμα στη Στέγη που οργανώθηκε στις 20 και 21 Ιούνη στην Αρχιτεκτονική Σχολή.

*****

Υπάρχει πάντα λόγος να αναφερόμαστε σε εναλλακτικά εγχειρήματα κατοίκησης που ευδοκιμούν στις χώρες του βορρά, στον βαθμό που αυτά εγείρονται από τα κάτω και στηρίζονται στις πρωτοβουλίες και την αυτοοργάνωση των ίδιων των πολιτών που τους αφορούν. 

Η πρωτότυπη ερευνητική δουλειά της Αγγελικής Πλέσσα, αφορά μια αναζήτηση δομών, τόσο κοινωνικών όσο και χωρικών, με στόχο την υποστήριξη ενός διαφορετικού τρόπου ζωής, λιγότερο συμβατού με τις αξίες που υποβάλλονται από το σύγχρονο μοντέλο του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Δομές που υπαγορεύουν λιγότερη αλλοτρίωση, λιγότερη αποξένωση, λιγότερες φοβίες. Δομές που προάγουν την αποδοχή και την συνοχή και ενισχύουν την δυνατότητα ανάπτυξης δεσμών μεταξύ των μελών μιας ομάδας, εγκαθιστώντας ανάμεσα τους τη συνεργασία - ήδη, σε ότι αφορά τις απλές καθημερινές διαδικασίες. 

Πρόκειται για ανησυχίες που διατρέχουν το θεωρητικό έργο της Αγγελικής Πλέσσα και συνοψίζονται στις δυο διπλωματικές εργασίες της: “Το Cohousing ως εναλλακτικός τρόπος κατοίκησης” (2010) και “Cohousing/Gated Communities - Αποτίμηση των μοντέλων και η προοπτική τους για το μέλλον” (2013), για το ΔΠΜΣ της Αρχιτεκτονικής σχολής του ΕΜΠ, κατατεθειμένες στις κατευθύνσεις “Σχεδιασμός-χώρος-πολιτισμός” και “Πολεοδομία-Χωροταξία” αντίστοιχα. 

Στα πλαίσια της εν λόγω διερεύνησης, είναι κυρίαρχη η προβολή ενός αιτήματος συμβίωσης μέσα σε συνθήκες κοινωνικής πολυμορφίας. Ταυτόχρονα, γίνεται φανερό το πάθος για μια Αρχιτεκτονική αναδυόμενη μέσα από τις συλλογικές διαδικασίες που στοχεύει στην παραγωγή φιλόξενου χώρου, ικανού να συμπεριλάβει το διαφορετικό και να επιτρέψει την συνύπαρξη. 

Το Cohousing, το νόημα του οποίου θα συνοψιζόταν στην φράση Συνύπαρξη με την ετερότητα με όρους ισότητας και συμπληρωματικότητας, έρχεται ως απάντηση στα παραπάνω αιτήματα. Δομημένο στην βάση της συλλογικής οργάνωσης μιας κοινότητας, προτείνει ουσιαστικά μια εναλλακτική μορφή Κατοίκησης, επιχειρώντας να εισάγει στοιχεία αλληλεγγύης και άμεσης δημοκρατίας στην διαχείριση της καθημερινής ζωής.   

Δεν πρόκειται για ένα ιδεατό μοντέλο, μια θεωρητική κατασκευή ή μια ουτοπία, αλλά αποτελεί ζωντανό, υπαρκτό παράδειγμα επιτυχούς εφαρμογής ενός τέτοιου εγχειρήματος, έχοντας γνωρίσει ποικίλες εκφάνσεις. 

Η Σουηδία και η Δανία, δυο χώρες- σταθμοί, όσον αφορά την εξέλιξη της θεσμοθετημένης συλλογικής κατοίκησης, προσφέρονται για μια συλλογή αντιπροσωπευτικών παραδειγμάτων μέσω των οποίων αναδεικνύεται η κοινωνική δυναμική που παράγει το Cohousing και φανερώνονται τα όρια και οι δυνατότητες της.   

Το νέο μοντέλο κατοίκησης δεν αποτελεί ακριβώς καινοτομία. Προέρχεται από την εξέλιξη του τύπου Κατοικία με Συλλογικές Εξυπηρετήσεις του 20ου αιώνα - όπως αυτός εμφανίζεται αρχικά στις κηπουπόλεις της Βρετανίας, στις κομμούνες της σοβιετικής ένωσης, κ.τλ., δίνοντας εν συνεχεία το στίγμα του στο μοντέρνο κίνημα και εμπνέοντας αντίστοιχες εκ μέρους του προσπάθειες. 

Η ιστορική διαδρομή της Κατοικίας με Συλλογικές Εξυπηρετήσεις, ενός μοντέλου με μακρά παράδοση τόσο στην Σουηδία - ως kollektivhus - όσο και στην Δανία - ως bofællesskab - με ευρύτατη εφαρμογή στα πλαίσια των προγραμμάτων δημόσιας κοινωνικής κατοικίας, αποτελεί πεδίο αναφοράς των οικονομικών αλλαγών και των κοινωνικών μετατοπίσεων που διαμορφώνουν τις συνθήκες για την ανάπτυξη της σύγχρονης εκδοχής του Cohousing.   

Η μορφή του, σημαδεύεται από την κρίση του κράτους πρόνοιας και του μοντέρνου κινήματος. Αναδύεται μέσω του προβληματισμού και της κριτικής επί των εφαρμοζόμενων κοινωνικών προγραμμάτων και οφείλει πολλά στα αστικά κοινωνικά κινήματα και ιδιαίτερα στο φεμινισμό, των δεκαετιών '60 και '70. Συνδέεται με τον θεωρητικό λόγο που αναπτύχθηκε πάνω σε ζητήματα σχετικά με την πόλη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την πολιτική χειραφέτηση, την ισότητα, την σεξουαλική απελευθέρωση, διαμορφώνοντας τις διεκδικήσεις των κινημάτων. Συνδέεται ακόμη, με την εμπειρία των κοινοβιακών κοινοτήτων της ίδιας εποχής, που (παρά την περιθωριακότητα τους) αποτέλεσαν "ένα σημαντικό κοινωνικό εργαστήριο" , συντελώντας έτσι στην μεταστροφή των κοινωνικών αντιλήψεων και στην διαμόρφωση μιας νέας νοοτροπίας. 

Οι μετασχηματισμοί της μορφής της συλλογικής κατοικίας, αποτελούν εν κατακλείδι μια καταγραφή της μετάβασης από το Κράτος πρόνοιας προς την Κοινωνία πρόνοιας. Αυτή η αλλαγή, επιτελούμενη επελαύνοντος του νεοφιλελευθερισμού, ανοίγει τον δρόμο για την θέσμιση εναλλακτικών εγχειρημάτων αυτοδιαχείρισης και επιτρέπει την επιτυχή τους έκβαση.

Πιο συγκεκριμένα, ο όρος Κατοικία με Συλλογικές Εξυπηρετήσεις, αναφερόμενος σε οικιστικά συγκροτήματα, σημαίνει παροχή υπηρεσιών υποστήριξης της καθημερινής ζωής - όπως παρασκευή φαγητού, πλύσιμο ρούχων, καθαριότητα αλλά και φύλαξη παιδιών, φροντίδα ηλικιωμένων, κτλ. - στεγαζόμενες σε επί πλέον διατιθεμένους κοινόχρηστους χώρους. Η διαχείριση αυτών των εξυπηρετήσεων, παρεχόμενων από τις κρατικές ή τις δημοτικές αρχές, ενέπιπτε κατ' αρχήν, στην λογική ενός συγκεντρωτικού συστήματος. Ένα κέντρο εξυπηρέτησης αναλάμβανε την οργάνωση των οικιακών εργασιών που διεκπεραιωνόταν από έμμισθο προσωπικό. 

Η αλλαγή αντιμετώπισης της κοινωνικής συλλογικής κατοικίας, οφείλεται κατά πολύ στην ανεπάρκεια του επιβεβλημένου εκ των άνω, οικιστικού στερεότυπου - που μέσα από τον διαχωρισμό και την ομοιογένεια των προστατευόμενων ομάδων (ανύπαντρες μητέρες, ηλικιωμένοι, κ.τλ.) προάγει τελικά τον ιδρυματισμό και τον κοινωνικό αποκλεισμό, ενώ αδυνατεί να παρακολουθήσει τις αλλαγές στην δομή των νοικοκυριών (καθώς αυξάνονται, οι μονογονεϊκές οικογένειες, τα διαζύγια και τα μοναχικά νοικοκυριά, κ.τλ.). Ακόμη χειρότερα, η σκλήρυνση της στάσης του κεφαλαίου με τη στροφή του προς τον ακραίο νεοφιλελευθερισμό, γίνεται αιτία επίθεσης στο κράτος πρόνοιας και προτάσσοντας ως αναγκαιότητα τις ιδιωτικοποιήσεις, απειλεί τις κοινωνικές παροχές με κατάργηση. Αυτός είναι ο ουσιαστικός παράγοντας που ευθύνεται για την δομική αλλαγή της συλλογικής κατοικίας και προσδιορίζει την νέα εναλλακτική της ταυτότητα.  Διαμορφώνει τους όρους ανάπτυξης μιας κοινωνικής δυναμικής που ωθεί προς την αυτοοργάνωση και την αυτοδιαχείριση τέτοιων εγκαταστάσεων ενώ όσον αφορά τον χώρο, καθιστά εμφανή την βαθμιαία αντικατάσταση της αντίληψης του δημόσιου από την αντίληψη του κοινού. Ως προς την αντιμετώπιση του δεδομένου μοντέλου, καθορίζει την μετατόπιση από την παθητική αποδοχή προς την ενεργό συμμετοχή των ίδιων των κατοίκων για την λειτουργία του. 

Οι κάτοικοι είναι αυτοί που βαθμηδόν, αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία για την κατάρτιση των προγραμμάτων του Cohousing κι από απλοί αποδέκτες υπηρεσιών γίνονται μέτοχοι, σχεδιαστές και παραγωγοί αυτών των συλλογικών συγκροτήσεων που πλέον, αλλάζουν στόχο.   

Δημιουργώντας κοινότητες, επιδιώκουν την βελτίωση των όρων της καθημερινής τους διαβίωσης, διεκδικώντας συλλογικά πια, μέσα από την δική τους πρακτική, όχι μόνο την ανάκτηση αλλά και την αναβάθμιση μιας ποιότητας ζωής που οι 'κανόνες της αγοράς' τείνουν να τους στερήσουν. 

Φαίνεται, ότι «…το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα που εξελισσόμενο προάγει το ατομικό και το αγοραίο… αποτελεί κατ’ αντιπαράθεση, το έδαφος για την ανάπτυξη του συλλογικού …και του αλληλέγγυου». 

Δυο είναι οι κύριες παράμετροι για την επιτυχία των εγχειρημάτων Cohousing: η κοινωνική δυναμική και η χωρική διαμόρφωση. Η σχέση ανάμεσα τους είναι αμφίδρομη, όπως έχει δείξει η εμπειρία.   

Βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη της απαιτούμενης κοινωνικής δυναμικής, είναι η συνειδητή επιλογή της συλλογικότητας, όχι απλά ως τρόπου διεκδίκησης αλλά ως τρόπου ζωής και διαχείρισης των προβλημάτων της καθημερινότητας. 

Ο αλληλοσεβασμός, η μετατροπή του ατομικού ζητήματος σε κοινή υπόθεση, ο εντοπισμός της συμπληρωματικότητας των καθημερινών αναγκών και δραστηριοτήτων και η συνεργασία για την αντιμετώπιση τους, κτίζουν την αλληλεγγύη σε στέρεα βάση. Η δέσμευση των συγκατοίκων για εκ περιτροπής ανάληψη καθηκόντων παροχής υπηρεσιών και η διασφάλιση της μέσα από την συνέπεια και την υπευθυνότητα ως προς την τήρηση κανόνων που οι ίδιοι έχουν θεσπίσει, πέρα από πρακτικά και οικονομικά οφέλη, προσφέρει κάτι ανεκτίμητο: το συναίσθημα του ανήκειν σε μια κοινότητα - μαζί με την πληρότητα, την ασφάλεια και την φυσική εξωστρέφεια που απορρέουν απ' αυτό.   

Σε τέτοιες αξίες, θεμελιώδεις στα πλαίσια της έμπρακτης αυτοδιαχείρισης, στηρίζεται η λειτουργία του self-work model (που αντικαθιστά το service model) στη Σουηδία και του bofaellesskab στην Δανία… 

Το πρώτο βήμα στην κατεύθυνση υλοποίησης του συλλογικού τρόπου κατοίκησης, αποτελεί η σύσταση συνεταιριστικών ομάδων, είτε ενοικιαστών είτε ιδιοκτητών. Προσδιορίζεται έτσι, το καθεστώς κυριότητας αυτών των εγκαταστάσεων, διαμορφώνοντας συγχρόνως το πλαίσιο για την ανάπτυξη της συλλογικής ιδιοκτησίας. 

Το είδος των εγκαταστάσεων ποικίλει: παλιά κτίρια πόλεων που ανακαινίζονται, πολυκατοικίες που αναπροσαρμόζονται, πρώην βιομηχανικά κτίρια που αλλάζουν χρήση μέσα από μετατροπές και προσθήκες, καινούργιες κατασκευές, σχεδιασμένες εξ αρχής ως συλλογικές κατοικίες, κατακόρυφης ή οριζόντιας δόμησης, εντός ή εκτός του αστικού ιστού - όλα, βρίσκουν εφαρμογή στα πλαίσια του Cohousing.   

Σε κάθε περίπτωση, η διαχείριση του εκάστοτε συγκροτήματος βρίσκεται πάντα στα χέρια των κατοίκων - υπεύθυνων, τόσο για την μορφή όσο και για την λειτουργία του. 

Μέσω του θεσμικά κατοχυρωμένου Συμμετοχικού σχεδιασμού, οι κάτοικοι συνεργάζονται εξ αρχής για την διαμόρφωση του χώρου όπου πρόκειται να ζήσουν. Οι αποφάσεις για τα κάθε είδους κοινά ζητήματα, λαμβάνονται μέσα από τακτικές συνελεύσεις που προϋποθέτουν τη συμμετοχή όλων. Οι διαδικασίες άμεσης δημοκρατίας σε συνδυασμό τον ισότιμο, κυκλικό τρόπο κατανομής των αναγκαίων καθημερινών εργασιών, καταδεικνύουν την μη ιεραρχική δομή αυτών των κοινοτήτων - που χαρακτηρίζονται από την μείξη ηλικιακών ομάδων και την συνύπαρξη νοικοκυριών διαφορετικών κατηγοριών.   

Η πλέον χαρακτηριστική συλλογική λειτουργία που συνδέει τα μέλη κάθε τέτοιας κοινότητας, είναι η παρασκευή του φαγητού και τα κοινά γεύματα. Κουζίνα και τραπεζαρία, μαζί με καθιστικό και παιδότοπο είναι οι στοιχειώδεις κοινές χρήσεις που χωροθετούνται στο 'Common House' κάθε αξιοπρεπούς Cohousing    

Εργαστήρια μουσικής, φωτογραφίας, ξύλου, ραψίματος, εντευκτήρια εφήβων, ξενώνες, βιβλιοθήκες και γυμναστήρια, προστίθενται συχνά στις συλλογικές δραστηριότητες που οι κάτοικοι μοιράζονται, όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και με την γειτονιά και την πόλη στην οποία ανήκουν.  

Ένας οικολογικότερος και λιγότερο καταναλωτικός τρόπος ζωής γίνεται εφικτός μέσα από αρχές και εφαρμογές που υιοθετούνται στα πλαίσια των κοινοτήτων Cohousing, όπως: 

-η ανταλλαγή γνώσεων, υπηρεσιών και εξοπλισμού και η επαναχρησιμοποίηση αγαθών (όπως ρούχα, έπιπλα, παιχνίδια, κτλ) μεταξύ των κατοίκων. 

-η λειτουργία τους ως καταναλωτικών συνεταιρισμών (με αποτέλεσμα πολλά αγαθά να τους είναι διαθέσιμα σε πολύ χαμηλότερο κόστος) 14 

-η χρήση εναλλακτικών συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η οικολογική διαχείριση των φυσικών πόρων (με εγκαταστάσεις ανακύκλωσης, διαχείρισης αποβλήτων, κτλ.) 

-η κτιριακή κατασκευή με βάση τις αρχές του βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής - που εξοικονομεί ενέργεια και ισχύει για πολλά από τα νεώτερα συγκροτήματα. 

Σημαντική παράμετρος για την βιωσιμότητα του συγκροτήματος, είναι η Κλίμακα. Η εμπειρία έχει δείξει ότι μια χωρητικότητα 20-35 νοικοκυριών είναι ιδανική, καθώς προσφέρει μεγαλύτερη δυνατότητα ανάπτυξης σχέσεων αλλά και προσωπικής παρέμβασης του κάθε χρήστη.   

Χωρικά Χαρακτηριστικά 

Είναι φανερή η σημασία του χώρου, τόσο ως υλικής υποδομής όσο και ως οργάνωσης, για την πραγμάτωση των στόχων του Cohousing. Αναμφίβολα, η πραγματοποίηση ενός πλήθους δραστηριοτήτων εντός του συγκροτήματος, δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την ύπαρξη των ανάλογων εγκαταστάσεων, αλλά και χωρίς τον σχεδιασμό που τις καθιστά λειτουργικές, ευνοώντας την καθημερινή τους χρήση. 

Η εναλλακτική αρχιτεκτονική των Cohousing που παρακολουθεί τις ανάγκες των κατοίκων και στοχεύει στην ανάπτυξη της συλλογικότητας, επιδιώκει να καταστήσει εφικτή την οικειοποίηση του χώρου και να διαμορφώσει μια συνεκτική ενότητα. Βασισμένη σε σχεδιαστικές αρχές όπως ευελιξία και μεταβλητότητα, και επιμένοντας στην διαχείριση των μεταβάσεων και των ορίων, προσπαθεί να δημιουργήσει συνθήκες άνεσης σε ότι αφορά την άμεση επαφή των κατοίκων, για να συμβάλλει στην ενίσχυση των σχέσεων εντός της κοινότητας. Εξ ου η έμφαση στην διάρθρωση της μεταβατικής ζώνης. Το δίκτυο κίνησης εμπλουτίζεται με ενδιάμεσους χώρους, παρεμβαλλόμενους ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο, το μέσα και το έξω - δημιουργώντας σκόπιμα σημεία αλληλοεπικάλυψης των δυο χωρικών ποιοτήτων. Η εμπρόθετη ασάφεια των ορίων και ο πλούτος των χωρικών διαβαθμίσεων που εξασφαλίζει ομαλές, σταδιακές μεταβάσεις, εγγυώνται στους κατοίκους μια πολλαπλότητα ευκαιριών για συνεύρεση, χωρίς να τους στερούν το δικαίωμα της επιλογής. 

Η θέση των commons και η σχέση τους τόσο με τις κατοικίες όσο και με την πόλη είναι καθοριστικής σημασίας για την ζωτικότητα του συνόλου. Με την χωροθέτηση αυτών των χώρων επί του δικτύου της κίνησης, επιδιώκεται η δημιουργία πόλων έλξης που προκαλώντας την αυθόρμητη προσέλευση των κατοίκων, αποκτούν ενεργό ρόλο στη ζωή του συγκροτήματος. Η τοποθέτηση σε σημεία επαφής με την πόλη, ιδιαίτερα της κουζίνας και της τραπεζαρίας, είναι ενδεικτική της διάθεσης της κοινότητας για άνοιγμα και εξωστρέφεια. 18 

Η ευελιξία που εκφράζεται σε πολλά επίπεδα, προτρέπει σε εναλλακτική διαχείριση των χώρων. Μέσα από την χρήση ελαστικών συστημάτων δόμησης που προσφέρουν την δυνατότητα μετατροπής και αυξομείωσης του μεγέθους, τόσο των ιδιωτικών (μονάδων κατοικίας) όσο και των κοινών χώρων, οι κάτοικοι εφόσον είναι αναγκαίο, μπορούν να επιφέρουν μεταβολές στο αρχικό σχεδιασμό: να ανταλλάξουν ή να ενοποιήσουν χώρους, να μετατρέψουν την μονάδα σε δύο ανεξάρτητες κατοικίες ή να προσθέσουν δωμάτια στην κατοικία τους, να αλλάξουν τη χρήση σε χώρους κοινών δραστηριοτήτων - να βάλουν τελικά, στο χώρο την σφραγίδα τους παρεμβαίνοντας στην δομή του. 

Συγκρίνοντας τα συγκροτήματα Cohousing με τις Gated Communities, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι από άποψη σχεδιασμού, η διαφορά μεταξύ τους βρίσκεται στην διαχείριση των ορίων. Διαφορά, ανάμεσα στην ασάφεια και τη σαφήνεια, την χειραφέτηση και τον έλεγχο. 

Στα πλαίσια της εμπορευματοποίησης και της κερδοσκοπίας, δεν είναι δύσκολο το επιτυχημένο παράδειγμα του Cohousing να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης εκ μέρους των ιδιωτικών εταιρειών, και να πουλιέται ως μια άλλη εκδοχή του life style. Ο κίνδυνος μιας τέτοιας εξέλιξης είναι ορατός, σε περίπτωση που το συγκρότημα αποβεί ένας απομονωμένος θύλακας, αποκομμένος από την ευρύτερη κοινωνική ζωή. Να καταλήξει δηλαδή, σε κάτι ανάλογο των Gated Communities, της σύγχρονης τάσης του κοινοτισμού, όπου το ανήκειν αγοράζεται ως καταναλωτικό προϊόν. Θέτοντας σαφή όρια, με πρόσχημα την ασφάλεια απέναντι στην εγκληματικότητα, οι οχυρωμένοι αυτοί θύλακες, επιβάλλουν τον σαφή διαχωρισμό μεταξύ των εντός και των εκτός - του μέσα και του έξω, του ιδιωτικού και του δημόσιου. Εμποδίζοντας οποιαδήποτε αλληλεπίδραση μεταξύ των δυο χωρικοτήτων και των δύο διαφορετικών κόσμων που εκπροσωπούν, προκαλούν ρήξη με την ζωή στην πόλη.   

Ωστόσο, η κύρια παράμετρος της επιτυχίας του Cohousing είναι η κοινωνική δυναμική που το παράγει. Γεννιέται από την πρόθεση των ίδιων των κατοίκων του να συγκροτήσουν μια δομή που θα αγκαλιάσει το διαφορετικό, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Εδώ, η συνοχή τροφοδοτείται από τις σχέσεις που αναπτύσσονται και ενδυναμώνονται διαρκώς μέσα από την καθημερινή επαφή και την συλλογική πρακτική ενώ η ενότητα, κερδίζεται μέσα από την έμπρακτη συντροφικότητα και την συνεργασία που αυθόρμητα οδηγούν στην δημιουργία ενός δικτύου αλληλεγγύης. Η ποιότητα ζωής που κατακτάται μέσα από την συμμετοχή στις διαδικασίες της κοινότητας και την επακόλουθη πληρότητα των διαπροσωπικών σχέσεων, συνιστά την ειδοποιό διαφορά μεταξύ των δυο μοντέλων και μεταφράζεται σε μια αξία μη εξαγοράσιμη. 

Άννα Χατζηευγενιάδου
Αρχιτέκτονας 

* η πρώτη παρουσίαση της έρευνας της Αγγελικής Πλέσσα στα πλαίσια του πανευρωπαϊκού διημέρου Το Δικαίωμα στη Στέγη συνέπεσε με τον ένα χρόνο από τον πρόωρο χαμό της. 

ΚΙΜΠΙ: Η όρθια στάση κάνει τον άνθρωπο

από τον ΚΙΜΠΙ

Άκουσα κάτι νόστιμο: το μεγαλύτερο λάθος του είδους μας ήταν ότι αποφάσισε να κατέβει από τα δέντρα. Και τώρα, ιδού το αποτέλεσμα.

Εν μέρει έχει δίκιο ο ποιητής. Τι θες να μπαίνεις σε περιπέτειες, κάτσε στο κλαδί σου, τρώγε τη μπανάνα σου, μάσα τα φιστίκια σου, πήδα, παίξε, κοιμήσου. Και κρύψου. Προ παντός κρύψου όταν εμφανιστεί ο κίνδυνος. Σ’ έφαγε όμως η περιέργεια: Να δω τι θα γίνει αν κατέβω απ’ το δέντρο, τι θα συμβεί αν σταματήσω να περπατώ στα τέσσερα, τι μπορώ να κάνω με τα μπροστινά μου πόδια, τι θα αλλάξει αν σταθώ στα δυο πισινά μου. Κάπως έτσι άρχισαν όλα, έτσι δεν είναι;

Η όρθια στάση έκανε τον άνθρωπο. Είχε τα ρίσκα της, δε λέω. Αλλά μάλλον άξιζε τον κόπο. Αν βάλεις στο δεξί χέρι όλα τα δεινά, όλο τον ζόφο που σώρευσε ο ανθρώπινος πολιτισμός στο πέρασμά του και στ’ αριστερό όλα όσα μεγαλειώδη έχει πετύχει σε μαγικές εικόνες, απίστευτα τεχνολογικά επιτεύγματα, θεσπέσια αρχιτεκτονήματα, υπέροχα γλυπτά, νότες, σκέψεις, ιδέες, θεωρίες, λύσεις που κάνουν τη ζωή ευκολότερη, να ‘σαι σίγουρος, το αριστερό σου χέρι θα λυγίσει απ’ το βάρος. Το ισοζύγιο καταστροφής- δημιουργίας βγάζει συντριπτικό πλεόνασμα υπέρ της δεύτερης. Αν και εκ φύσεως απαισιόδοξος, δεν μπορώ να αφαιρέσω ούτε γραμμάριο από τον στόμφο που μπορεί να έχει η διαπίστωση: ό,τι πετυχαίνει ο άνθρωπος, το πετυχαίνει όρθιος. Όχι σκυφτός, ούτε πολύ περισσότερο γονατιστός ή έρπων.

****

Από την περασμένη Παρασκευή βλέπω ανθρώπους σκυφτούς μπροστά στις οθόνες των ΑΤΜ. Ουρές από σκυφτούς ανθρώπους που αγωνιούν να φτάσουν στα πλήκτρα του μηχανήματος που ξερνάει ευρώ, πριν αυτό στερέψει (σ.σ. μεταξύ μας, ήμουν κι εγώ σε κάποιες απ’ αυτές τις θλιβερές ουρές). Κι από τη Δευτέρα η κύρτωση του αυχένα και της πλάτης σαν να αυξήθηκε, κι ας λιγόστεψαν τα χαρτονομίσματα που μπορούν να αποσπάσουν απ’ το μηχάνημα. Ίσως δεν ξέρουν, τουλάχιστον όχι όλοι, ότι κάθε ημερήσια επίσκεψή τους στο ATM μετριέται live στις τερματικές οθόνες της ΕΚΤ, στη Φρανκφούρτη. Κάθε ανάληψη του πολυπόθητου πενηντάρικου καταγράφεται σαν μια μικρή κατάθεση της ψυχής τους. Οι άρχοντες του ευρώ μετρούν όλες αυτές τις μικρές καταθέσεις σαν προκαταβολή της μεγάλης, ολόσωμης και ολόψυχης κατάθεσης που θέλουν να εξασφαλίσουν στην Κυριακή της κάλπης. Θέλουν ένα λιπόψυχο, ηττημένο, ταπεινωμένο, φοβισμένο, αγωνιώδες, ένα σκυμμένο, ει δυνατόν και έρπον «ναι» από τα εκατομμύρια των Ελλήνων ψηφοφόρων. Γι’ αυτό και έχουν φορτώσει στην πλάτη του καθενός ένα χρέος 40.000 ευρώ. Να ’χουν να πορεύονται σκυφτοί, στα τέσσερα, έρπην. Χέστηκαν αν αυτό το χρέος θα πληρωθεί ποτέ- το ξέρουν ότι δεν πρόκειται αυτό να συμβεί-. Αρκεί να το ’χει στην πλάτη του κάθε υποζύγιο εφ’ όρου ζωής (κάπως έτσι υπολογίζουν τη «βιωσιμότητα» του χρέους: τη μετρούν με κριτήριο την ανοχή μας).

Μ’ αυτό το φόρτωμα στην πλάτη, με τις τράπεζες κλειστές, με τον ΣΕΒ, τη ΓΣΕΕ, τον αρχιεπίσκοπο, τον Άνθιμο, τον επίτιμο, την ΕΣΕΕ, τον Σαμαρά, τον Βενιζέλο, τη Φώφη, τον Σταύρο, τον Ρουβά, τις εργοδοτικές ενώσεις, τους καθωσπρέπει οικονομολόγους, τους τραπεζίτες, τα ΜΜΕ της διαπλοκής, το λόμπι του ευρώ, τους αρχιτέκτονες της ελληνικής χρεοκοπίας, τον Ραχόι, τον Γιούνκερ, τον Σουλτς, τη Μούσχουρη, τον Ράμφο, τον Ψινάκη, όλους τους αστέρες του καθεστωτικού μπλοκ να κραυγάζουν υστερικά «ΝΑΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙΙ! Ναι σε όλα, ναι σε ό,τι νάναι», πώς θα τα καταφέρεις εσύ να φτάσεις όρθιος και ευθυτενής στην κάλπη; Πώς να αντέξεις να διασώσεις όλα τα «όχι» σου, όλα τα «όχι» που ’χεις μαζεμένα από τότε που στάθηκες όρθιος, βρέφος ενός έτους;

Δεν υπάρχει άλλος τρόπος, παρά μόνο να σταθείς όρθιος, ενάντια στο ρεύμα. Σκέψου λίγο: αυτό που έχεις στην πλάτη σου δεν είναι δικό σου φορτίο. Είναι φορτίο άλλων. Όλων αυτών που συνωθούνται στον κλαυσίγελω του «ναι», στην ιλαροτραγωδία του «μένουμε Ευρώπη». Αυτών που έκαναν πάρτι με τη φούσκα της ευημερίας. Αυτών που έκαναν πάλι πάρτι με τη φούσκα του ευρώ. Των ίδιων που κάνουν για πολλοστή φορά πάρτι με την τσιχλόφουσκα της χρεοκοπίας. Μένουνε Ευρώπη. Εκ του ασφαλούς, βεβαίως. Γιατί έχουν φύγει από την Ελλάδα. Όχι ακριβώς οι ίδιοι. Αλλά τα 110 δισ. των καταθέσεων που έχουν φυγαδεύσει στο Λουξεμβούργο, στο Βερολίνο ή στο Παρίσι. Κι αυτά είναι μόνο αυτά που ξέρουμε, αυτά που παρακολουθεί εδώ και χρόνια ακόμη και ο Ντράγκι online. Για τα άλλα, τα μαύρα κι άραχλα, δεν ξέρω, ρωτήστε τον Γιούνκερ, θα ξέρει καλύτερα.

Πέταξε, λοιπόν, το φορτίο απ’ την πλάτη σου. Φόρτωσέ το στην πλάτη αυτών που τους ανήκει. Στους κατοίκους του «Μενουμευρωπιστάν», αυτής της άγνωστης χώρας που υπερασπίζεται- κατά πως λέει ο Σαμαράς- «σαράντα χρόνια κατακτήσεων». ( Οπ! Για στάκα! Ποιων κατακτήσεων; Αυτών που, κατά την τρόικα, καθιστούν την Ελλάδα failed state και κράτος ανεπίδεκτο μεταρρυθμίσεων; Μενουμευρωπίτες και μενουμευρωπίτισες! Ξεκαθαρίστε το αυτό, γιατί στην τρόικα δεν αρέσουν οι «κατακτήσεις». Ή η τελευταία 40ετία ήταν το επαίσχυντο άγος της μεταπολίτευσης, της πελατοκρατείας, της συντεχνιοκρατίας, του διεφθαρμένου κράτους και της κλεπτοκρατίας. Ή ήταν μια 40ετία ευρωγκλαμουριάς και ευρωκατακτήσεων. Τα δυο καλά δεν γίνονται). Εσύ, κάτοικε της No Man’s Land, που ζεις στο υβρίδιο προτεκτοράτου των δανειστών, πολίτη της άλλης, της συντετριμμένης και ταπεινωμένης Ευρώπης, παρία της Γιουρολάνδης, πήγαινε στην κάλπη ανάλαφρος, χωρίς το φορτίο που σε γονάτιζε. Να θυμάσαι πάντα πως η όρθια στάση κάνει τον άνθρωπο. Μην το υπερβάλουμε, άλλωστε. Οι γονείς μας, οι παππούδες και οι προπαππούδες μας υπήρξαν διαδοχικά θύματα της ίδιας αλαζονικής Δύσης. Μόνο που δεν είχαν απέναντί τους ELA, capital controls και άδεια ATM’s, αλλά κανόνια, σφαίρες, ερπύστριες, ναπάλμ και πείνα. Αληθινή πείνα. Αλλά, στάθηκαν όρθιοι. Με τα μεγάλα «όχι» τους, τα «ναι μεν, αλλά…» τους, τις μεγάλες, αιματηρές τους απώλειες. Αλλά όρθιοι. Γιατί η όρθια στάση κάνει τον άνθρωπο.

Μάζεψε όλα τα «όχι» σου και στάσου όρθιος. Όχι στο ψέμα, όχι στην τρομοκρατία, όχι στον πανικό, όχι στη λιτότητα, όχι στην ευρωυστερία, όχι στην ευρωκρατία, όχι στην ευρωυποκρισία, όχι στις κότες, όχι στους ξενέρωτους, όχι στους χέστηδες, όχι στην εθελοδουλεία, όχι στις κωλοτούμπες (τις παρελθούσες και τις επερχόμενες), όχι στο παράνομο χρέος, όχι στην τοκογλυφία των δανειστών, όχι στους ραντιέρηδες, όχι στο ευρώ των τραπεζών, όχι στη χούντα της ΟΝΕ, όχι στην εξόντωση των ηλικιωμένων, όχι στον ευνουχισμό των ωρίμων, όχι στον εξανδραποδισμό των νέων, όχι στις ομιλούσες κεφαλές της διαπλοκής, όχι σε νέο μνημόνιο, όχι στην τρομοκρατία των εργοδοτών, όχι στον φασισμό των αγορών, όχι στην παράδοση της κρατικής κυριαρχίας, όχι στον εκβιασμό της λαϊκής κυριαρχίας, όλα τα όχι του κόσμου συμπυκνωμένα σε ένα και μόνο όρθιο «ΟΧΙ». (Μ’ αρέσει που το «όχι» της Κυριακής είναι τόσο πλουραλιστικό, ο καθένας θα εισφέρει τη δική του σύνθεση από «όχι». Είναι «όχι» πατριωτικό, αλλά είναι και διεθνιστικό, είναι ευρωσκεπτικιστικό, αλλά είναι και ευρωπαϊκό, είναι φιλοκυβερνητικό, αλλά είναι και αντικυβερνητικό, είναι «όχι» θυμωμένο, αλλά είναι και ψύχραιμο, είναι ρομαντικό, αλλά είναι και ρεαλιστικό, είναι και «όχι» αναδρομικό, όλα τα «όχι» που δεν εκστομίστηκαν από το 2010 και μετά από «ναιναίδες» και «νενέκους». Ενώ το «ναι» τους είναι απλώς ένα μονολιθικό, μονόχρωμο, δογματικό, λιπόψυχο «ναι», μια υπογραφή σε λευκή επιταγή με το πιστόλι στον κρόταφο).

****

Οφείλουμε στους εαυτούς μας ένα όρθιο, καθαρό «όχι». Η όρθια στάση κάνει τον άνθρωπο. Με την οσφυαλγία δεν ξέρω τι παίζει, αλλά θα τ’ αντέξουμε.

ΚΙΜΠΙ