Στην τελική ευθεία το σχέδιο για να μας πάρουν τα σπίτια...
Μέσα στο τρίμηνο σχεδόν ταρατατζούμ των εκλογών φαίνεται πως πέρασαν απαρατήρητες οι μεθοδεύσεις της κυβέρνησης και των τραπεζών σχετικά με το θέμα των πλειστηριασμών. Και επειδή οι πάντες (από την εξωκοινοβουλευτική έως τη θεσμική αριστερά) ασχολήθηκαμε δεόντως με τα προεκλογικά, αφήνοντας κατά μέρος τα καυτά θέματα, θα κάνουμε μια ανακεφαλαίωση του τί προχώρησε με γοργά και αθόρυβα βήματα η κυβέρνηση με τις τράπεζες. Εμείς επαναπαυόμαστε και αυτοί δουλεύουν.
Έχουμε λοιπόν:
1. μέσα στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου πέρασαν από δημόσια διαβούλευση οι αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠΔικ). Στην ουσία πρόκειται για ριζική αναμόρφωση του ΚΠΔικ, ειδικά στο θέμα των εκτελέσεων, κατασχέσεων και πλειιστηριασμών. Η αλλαγή του ΚΠΔικ. επεβλήθη ουσιαστικά από την τρόϊκα και τους δανειστές με την πρόφαση την επίσπευση της απονομής της δικαιοσύνης στις μεταξύ των ιδιωτών σχέσεις. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα εισηγητικής έκθεσης για την αλλαγή του ΚΠΔικ.
"Το φαινόμενο των δεκάδων αιτήσεων, αναστολών, ανακοπών και λοιπά, που σήμερα καθορίζουν το στάδιο των εκτελέσεων, καταργείται και προβλέπονται μόλις δύο σταθμοί, που μπορούν οι διάδικοι να προσβάλουν οτιδήποτε σχετικά με τους πλειστηριασμούς. Πριν από τη διενέργεια του πλειστηριασμού με μία αίτηση, θα αναλύουν όλα τα επιχειρήματά τους, και μία μετά, αν τυχόν έχουν υπάρξει προβλήματα κατά τη διενέργεια του πλειστηριασμού."
Ο νέος ΚΠΔΙκ. θωρακίζει νομικά όλες τις αλλαγές που επέρχονται στο θέμα της οριστικής ρύθμισης των κόκκινων δανείων. Όπως το ρόλο του ειδικού διαμεσολαβητή, το ελάχιστο όριο διαβίωσης, την τιμή εκκίνησης ενός πλειστηριασμού, τους όρους και προϋποθέσεις της κατάσχεσης, την κατάργηση προστατευτικών διατάξεων του νόμου Κατσέλη, την έννοια του συνεργάσιμου δανειολήπτη. Για μερικά από αυτά τα θέματα έχουμε αναλυτικά αναφερθεί σε παλαιότερες αναρτήσεις μας:
Ο νέος κώδικας πρόκειται κατ' απαίτηση της τρόϊκας να ψηφισθεί έως και το τέλος Ιουνίου. Τα άρθρα που τροποποιούνται και που έχουν ενδιαφέρον για το θέμα μας είναι (ολόκληρος ο νέος κώδικας
εδώ) περιλαμβάνονται στο 8ο βιβλίο του σχεδίου του νέου ΚΠΔικ. (άρθρα 904 έως 1021). Για το θέμα των πλειστηριασμών ειδικά ανατρέξτε στο κεφάλαιο ΣΤ! του βιβλίου.
Το ζητούμενο είναι αν οι νομικοί της αριστεράς έχουν πάρει χαμπάρι για αυτή την εξέλιξη και επίσης αν έχουν σκοπό να παλέψουν μαζί με το κίνημα για να μην περάσει αυτό το νέο έκτρωμα. Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα για το τί προβλέπεται με τον νέο κώδικα είναι το παρακάτω.
"Άρθρο 1000
Ύστερα από αίτηση του οφειλέτη, η οποία κατατίθεται, με ποινή απαραδέκτου, δεκαπέντε (15) τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα του πλειστηριασμού, το δικαστήριο του άρθρου 933, δικάζοντας κατά τη διαδικασία των άρθρων 686 επ., μπορεί να αναστείλει τη διαδικασία του πλειστηριασμού έως έξι (6) μήνες από την αρχική ημέρα του πλειστηριασμού, αν δεν υπάρχει κίνδυνος βλάβης του επισπεύδοντος και εφόσον προσδοκάται βάσιμα ότι ο οφειλέτης θα ικανοποιήσει μέσα στο χρονικό αυτό διάστημα τον επισπεύδοντα ή ότι, αν περάσει το χρονικό αυτό διάστημα, θα επιτευχθεί μεγαλύτερο πλειστηρίασμα. Η απόφαση εκδίδεται υποχρεωτικά έως τις 12.00 το μεσημέρι της Δευτέρας που προηγείται του πλειστηριασμού και η αναστολή χορηγείται πάντοτε υπό τον όρο της καταβολής: (α) των τυχόν εξόδων επίσπευσης του πλειστηριασμού, τα οποία καθορίζονται κατά προσέγγιση στην απόφαση και (β) του ενός τετάρτου τουλάχιστον του οφειλόμενου κεφαλαίου στον επισπεύδοντα. "
Ένα ακόμη κρίσιμο ζήτημα είναι η τιμή πρώτης προσφοράς για το εκπλειστηριαζόμενο ακίνητο. Κάτι που με μια πρώτη ανάγνωση δεν διακρίνεται στον νέο κώδικα. Ο προηγούμενος κώδικας (που ακόμη είναι σε ισχύ) όριζε σαν πρώτη τιμή την αντικειμενική αξία του ακινήτου κάτι που νομικά προστάτευε τον ιδικτήτη. Αν οριστικοποιηθεί ότι για τα κινητά πράγματα που εκπλειστηριάζονται σαν τιμή πρώτης προσφοράς ορίζονται τα δύο τρίτα της αξίας των (άρθρο 966 του νέου κώδικα), τότε κάλλιστα θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι αυτή η λογική θα πρυτανεύσει και στα ακίνητα.
Και αρνητική εξέλιξη είναι "η απλούστευση" των διαδικασιών για την απίσπευση της ικανοποίησης των προσφευγομένων τραπεζών κατά των οφειλετών τους.
Κλείνοντας το κεφάλαιο αυτό θα αναφέρουμε απλά ότι στις 30 Μάη έγινε η συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, υπό την προεδρία του Υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα και με συμμετοχή των υπουργών Ανάπτυξης Κ. Χατζηδάκη και Εργασίας Γ. Βρούτση όπου εξετάσθηκε και το θέμα της επίσπευσης της ψήφισης του νέου κώδικα με ειδική μνεία στο να περιλαμβάνονται διατάξεις που προβλέπουν σαν υποχρεωτική την εξωδικαστική διαμεσολάβηση (ώστε να φθάνουν κατά το δυνατόν λιγότερες υποθέσεις στα δικαστήρια και να επιτευχθεί αποσυμφόρηση) αλλά και που ουσιαστικά καταργούν τη δυνατότητα πολλαπλών ανακοπών που καθυστερούν την εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων (βλέπε εκτελέσεις).
2. Στην ίδια σύσκεψη του Κυβερνητικού Συμβουλίου Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους εξετάσθηκε και το θέμα του Κώδικα καλών πρακτικών της Τράπεζας της Ελλάδος με αφορμή την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης στην οποία μετείχαν καταναλωτικές οργανώσεις, η Ένωση Τραπεζών, κ.α. Όπως έγινε γνωστό ο Κώδικας θα θεσμοθετηθεί με Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου ώστε το κείμενο να έχει αυξημένο ειδικό βάρος και θα τεθεί σε πιλοτική εφαρμογή στα τέλη του έτους ώστε να προσαρμοστούν τόσο οι τράπεζες όσο και οι δανειολήπτες.
Όπως είναι γνωστό ο Κώδικας περιγράφει τις διαδικασίες επικοινωνίας και ενημέρωσης μεταξύ τραπεζών και οφειλετών, προβλέπει διάφορα στάδια παρέμβασης ανάλογα με τις ημέρες καθυστέρησης των οφειλών και υποδεικνύει εναλλακτικές δυνατότητες ρύθμισης των δανείων σε καθυστέρηση που περιλαμβάνουν:
-Βραχυπρόθεσμες λύσεις: καταβολή μόνο τόκων, μειωμένες δόσεις, περίοδο χάριτος, αναβολή πληρωμής δόσης/δόσεων, τακτοποίηση καθυστερούμενου υπολοίπου και κεφαλαιοποίηση καθυστερήσεων.
- Μακροπρόθεσμες λύσεις: μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του συμβατικού περιθωρίου, αλλαγή Τύπου Επιτοκίου (π.χ. από κυμαινόμενο σε σταθερό), παράταση της διάρκειας, διαχωρισμό ενυπόθηκου δανείου σε βιώσιμο δάνειο με εμπράγματη εξασφάλιση, το οποίο ο δανειολήπτης αποπληρώνει, και το υπόλοιπο του δανείου, στο οποίο δεν λογίζονται τόκοι έως μια μεταγενέστερη ημερομηνία αποπληρωμής. Επίσης, παροχή πρόσθετης εξασφάλισης από τον δανειολήπτη, λειτουργική αναδιάρθρωση επιχείρησης και συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο.
Τέλος, προβλέπονται λύσεις οριστικής διευθέτησης που αποσκοπούν στην οριστική τακτοποίηση της απαίτησης της τράπεζας έναντι του δανειολήπτη. Σε αυτές περιλαμβάνονται η εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου, η μετατροπή σε Χρηματοδοτική Μίσθωση, η πώληση και ενοικίαση (ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου είτε στο ίδρυμα είτε σε τρίτο αποπληρώνοντας μέρος ή το σύνολο του δανείου), μεταβίβαση του δανείου σε άλλο ίδρυμα, αντικατάσταση παλαιού δανείου με νέο μικρότερου υπολοίπου, διαχείριση σε εκκαθάριση στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας, ρευστοποίηση εξασφαλίσεων και δικαστικές/νομικές Ενέργειες πέραν της ρευστοποίησης εξασφαλίσεων.
Συμπερασματικά αυτός ο κώδικας περιγράφει τις προϋποθέσεις που μπορεί κάποιος να σώσει την κύρια κατοικία του. Πρόκειται για την έννοια του
συνεργάσιμου δανειολήπτη που έχουμε περιγράψει σε
προηγούμενη ανάρτηση. Κάθε
μη συνεργάσιμος δηλαδή και χωρίς άλλη κουβέντα χάνει με συνοπτικές διαδικασίες το σπίτι του.
Σύμφωνα με τον κώδικα αυτόν είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης αυτός που:
- Είναι διαθέσιμος σε επικοινωνία με την τράπεζα και παρέχει επικαιροποιημένα στοιχεία επικοινωνίας
-Απαντά σε ανακοινώσεις και επιστολές της τράπεζας εντός μιας εβδομάδας
-Ενημερώνει λεπτομερώς την τράπεζα για την παροντική οικονομική του κατάσταση
-Προβαίνει με τη θέλησή του σε πλήρη και ειλικρινή γνωστοποίηση πληροφοριών που παίζουν καταλυτικό ρόλο στην μελλοντική του οικονομική κατάσταση, εντός 15 ημερών από την ημέρα που θα περιέλθουν σε γνώση του.
Εξετάσθηκε επίσης και μένει να οριστικοποιηθεί το ελάχιστο επίπεδο δαπανών διαβίωσης των νοικοκυριών. Με βάση αυτό κάθε πλεονάζον εισόδημα του νοικοκυριού θα 'αφιερώνεται" αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση κάθε είδους χρέους προς το Δημόσιο ή τις τράπεζες.
Πρόκειται για τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τα ποσά που χρειάζονται οι πολίτες προκειμένου να έχουν μια αξιοπρεπή διαβίωση ανά μήνα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα προκύπτει ότι κάθε νοικοκυριό χρειάζεται για την επιβίωσή του (ενοίκιο, ΔΕΚΟ, ιατρικές δαπάνες, διατροφή, κ.λπ.) τα εξής ποσά.
[αναφέρουμε και το ενοίκιο διότι το κριτήριο αυτό θα ισχύσει και για τον καθορισμό του ύψους της δόσης για οφειλές στην εφορία ή για το ύψος της δόσης για χρέη από πιστωτικές κάρτες ή άλλα δάνεια. Αναφερόμαστε λοιπόν και στους μη έχοντες ακίνητο).
1 ενήλικας - 537 έως 682 ευρώ
Ζευγάρι- 906 έως 1.160 ευρώ
Οικογένεια με ένα παιδί- 1.126 έως 1.440 ευρώ
Οικογένεια με δύο παιδιά- 1.344 έως 1.720 ευρώ.
Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι στην ίδια σύσκεψη εξετάσθηκε και το θέμα της αναμόρφωσης της λειτουργίας της αγοράς ακινήτων.
3. Ένα θέμα που "έτρεξε" επίσης μέσα στο τρίμηνο της
αφασίας μας μας και απλά υπενθυμίζουμε. Η Τράπεζα Ελλάδος έμμεσα υποχρεώνει τις ιδιωτικές τράπεζες να
πουλήσουν τα κόκκινα δάνειά τους.
4. Με βάση τις αλλαγές στον ΚΠΔικ. επιβάλλεται και με νόμο πια η υποχρεωτική εξωδικαστική διαμεσολάβηση και ο θεσμός του
ειδικού διαμεσολαβητή.
Κατόπιν αυτών όλα είναι έτοιμα για το οριστικό ξεκαθάρισμα του θέματος των κόκκινων δανείων. Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Έθνουςστις 2/6, με τίτλο "Σωσίβιο το νέο σχέδιο ρύθμισης των κόκκινων δανείων", που απηχεί τις απόψεις και εκφράζει ανοικτά τις επιθυμίες κυβέρνησης και τραπεζών...
"εντός Ιουλίου θα τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο για τη ρύθμιση των «κόκκινων δανείων», το οποίο θα γίνει υποχρεωτικό από την 1η Ιανουαρίου του ερχόμενου έτους. Κεντρικό ρόλο στη ρύθμιση των οφειλών θα παίξουν ο «συνεργάσιμος δανειολήπτης» καθώς και οι «εύλογες» δαπάνες διαβίωσης.
Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει έως τώρα γνωστά, όταν ο δανειολήπτης προσφύγει στην τράπεζα για την διευθέτηση των οφειλών του, το πιστωτικό ίδρυμα θα εξετάζει το οικονομικό προφίλ του, όπως επίσης το είδος του δανείου που έχει λάβει αλλά και τις πάγιες δαπάνες διαβίωσής του.
Με βάση όλα τα παραπάνω θα προτείνονται τρεις λύσεις:
1. Βραχυπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης δανείων. H διάρκεια της εν λόγω ρύθμισης δεν ξεπερνά τα 5 έτη. Επί της ουσίας αφορά στην πληρωμή τόκων κατά τη διάρκεια της βραχυπρόθεσμης περιόδου, τη μειωμένη καταβολή της τοκοχρεολυτικής δόσης - κατά την ίδια χρονική περίοδο -, ενώ παρέχεται περίοδος χάριτος, αναβολή πληρωμής δόσης ή δόσεων, τακτοποίηση του υπολοίπου που βρίσκεται σε καθυστέρηση καθώς και κεφαλαιοποίηση των καθυστερήσεων.
2. Μακροπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης. Η διάρκειά τους ξεπερνά τα πέντε χρόνια και αφορούν στην μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του συμβατικού περιθωρίου, αλλαγή τύπου επιτοκίου (π.χ. από κυμαινόμενο σε σταθερό), «σπάσιμο» του δανείου στα δύο. Στο πρώτο μέρος προβλέπεται εμπράγματη εξασφάλιση δανείου για το οποίο ο δανειολήπτης πληρώνει τη δόση, και στο δεύτερο μέρος, δεν θα υπολογίζονται οι τόκοι για χρονικό διάστημα που θα συμφωνηθεί με την Τράπεζα. Για το ποσό αυτό, ο δανειολήπτης θα επαναξιολογηθεί.
3. Λύσεις οριστικής διευθέτησης
-Εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου δανείου. Μετατροπή σε χρηματοδοτική μίσθωση, με την οποία ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου στην τράπεζα και υπογράφει μία σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης, για ελάχιστη χρονική διάρκεια, που είναι συνήθως τα 5 χρόνια.
-Πώληση και ενοικίαση. Ο δανειολήπτης, μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου, είτε στην τράπεζα, είτε σε τρίτο (άλλο ίδρυμα, άλλον αγοραστή, Κρατική εταιρεία διαχείρισης ακινήτων κ.λπ.) αποπληρώνοντας μέρος ή το σύνολο του δανείου. Η συμφωνία μπορεί να συνοδεύεται με παραχώρηση του δικαιώματος διαμονής στο ακίνητο για κάποια ελάχιστη χρονική διάρκεια, έναντι μισθώματος. Συνήθως, προβλέπεται μία ελάχιστη περίοδος 3 ετών.
-Mεταβίβαση του δανείου σε άλλη τράπεζα. Αντικατάσταση του παλαιού δανείου με νέο, μικρότερου υπολοίπου. Διαχείριση σε εκκαθάριση στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας. Ρευστοποίηση εξασφαλίσεων για την ικανοποίηση της απαίτησης του ιδρύματος.
-Δικαστικές και νομικές ενέργειες, πέραν της ρευστοποίησης εξασφαλίσεων.
Είναι πράγματι σωσίβιο -για τους τραπεζίτες- το νέο σχέδιο ρύθμισης των κόκκινων δανείων.
