Μεταλλαγές στην ιδιοκτησία ακινήτων στο κέντρο της Αθήνας τη δεκαετία της οικονομικής κρίσης (2009-2018). Η περίπτωση των Εξαρχείων. (αναδημοσίευση)

Η Μπλε πολυκατοικία

Πηγή: https://www.athenssocialatlas.gr/%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%BF/%ce%bc%ce%b5%cf%84%ce%b1%ce%bb%ce%bb%ce%b1%ce%b3%ce%ad%cf%82-%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b9%ce%b4%ce%b9%ce%bf%ce%ba%cf%84%ce%b7%cf%83%ce%af%ce%b1-%ce%b1%ce%ba%ce%b9%ce%bd%ce%ae%cf%84%cf%89%ce%bd/

Λιάλιος Γιώργος

Το κέντρο της Αθήνας κατά την οικονομική κρίση

Από το 2009, όταν η διεθνής οικονομική κρίση «μεταφέρθηκε» στη χώρα μας και ήρθαν στην επιφάνεια οι αδυναμίες της εγχώριας οικονομίας, η αγορά ακινήτων άρχισε να «παγώνει». Σε όλο το κέντρο της Αθήνας τα καταστήματα έκλειναν το ένα μετά το άλλο και οι συνθήκες διαβίωσης επιδεινώνονταν ραγδαία. Ταυτόχρονα, τα πρώτα χρόνια της κρίσης, το κέντρο έγινε πεδίο διαδηλώσεων, διαμαρτυριών, βίαιων συγκρούσεων.

Στα Εξάρχεια το κλίμα ήταν ήδη βαρύ, καθώς είχε προηγηθεί ένα κομβικό γεγονός: η δολοφονία Γρηγορόπουλου τον Δεκέμβριο του 2008. Οι συνεχείς συγκρούσεις του αντιεξουσιαστικού χώρου με την αστυνομία και οι καταστροφές, παράλληλα με το πρόβλημα των ναρκωτικών, θα «χαρακτηρίσουν» στη δημόσια σφαίρα την περιοχή (συχνά και εκτός Ελλάδας) για το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας της κρίσης.

Λίγα χρόνια μετά την αφετηρία της κρίσης, όμως, το αστικό τοπίο άρχισε να μεταβάλλεται, επηρεαζόμενο από τρεις αλληλένδετες εξελίξεις: την άνοδο από το 2014 του τουριστικού ρεύματος προς την Αθήνα, η οποία μετατρεπόταν ταχύτατα σε προορισμό city break. Την επέλαση του Airbnb, που «σάρωσε» όλο το κέντρο της Αθήνας (στην εικόνα προστέθηκε στην πορεία και η Golden Visa, αν και με σαφώς μικρότερη επίδραση στην αγορά ακινήτων). Τέλος την ανάδυση της Αθήνας διεθνώς ως «επενδυτική ευκαιρία» στην αγορά ακινήτων, κυρίως εξαιτίας των πολύ χαμηλών τιμών (λόγω της βαθιάς οικονομικής κρίσης). Οι εξελίξεις άρχισαν διστακτικά να φαίνονται και στα Εξάρχεια από το 2015 και εμφανώς από το 2017-2018, οπότε και το εγχώριο και διεθνές επενδυτικό κεφάλαιο έκανε εμφανή την παρουσία του στο κέντρο της Αθήνας.

Η έρευνα

Για να διερευνηθεί η επίδραση όλων αυτών των παραγόντων, επελέγη ως περιοχή μελέτης η ευρύτερη περιοχή των Εξαρχείων. Με δεδομένο ότι τα διοικητικά όρια μιας περιοχής (πόσο μάλλον εντός του ίδιου δήμου) δεν περιορίζουν στην πράξη την εξέλιξη αστικών διεργασιών, επελέγη ένα «νοητό» buffer zone γύρω από την -ορισθείσα διοικητικώς- γειτονιά των Εξαρχείων, που περιλαμβάνει 227 οικοδομικά τετράγωνα και (εκτός από τα Εξάρχεια) ολόκληρες τις γειτονιές του Μουσείου, του λόφου Στρέφη, ένα τμήμα της Νεάπολης και μικρό τμήμα του ιστορικού κέντρου. Η περιοχή ορίστηκε από την οδό Πατησίων (28ης Οκτωβρίου), την οδό Πανεπιστημίου (Ελ. Βενιζέλου), τη λεωφόρο Αλεξάνδρας και την οδό Ιπποκράτους (χάρτης 1).

Χάρτης 1: Η περιοχή μελέτης

Ακολούθησε πρωτογενής έρευνα στο Υποθηκοφυλακείο Αθηνών το καλοκαίρι του 2019, με βάση την οποία μελετήθηκαν όλες (3.132) οι αγορές ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων που έγιναν το 2009-2018 στην εν λόγω περιοχή. Από το υποθηκοφυλακείο συλλέχθηκαν στοιχεία για την ταυτότητα του κάθε ακινήτου (εμβαδόν, χρήση, όροφος), τον αγοραστή του (φυσικό ή νομικό πρόσωπο, εθνικότητα φυσικών προσώπων) και βέβαια το έτος αγοράς. Συνολικά κατεγράφησαν 3.132 ιδιοκτησιακά δικαιώματα (μέρους ή του όλου ενός ακινήτου) από 2.121 διαφορετικούς ιδιοκτήτες.

Σημείωση διαχειριστή: Να επισημανθεί εδώ ότι στο μεγαλύτερο μέρος αυτής της περιόδου (από την 21.10.2010 έως την 31.12.2013 και από 1.1.2015 έως την 10/7/2019 δεν έγιναν πλειστηριασμοί ακινήτων (κυρίως κατοικιών) λόγω των υπαρχόντων νομικών περιορισμών αλλά και των παρεμβάσεων από τις κυβερνήσεις. Αυτή η συνθήκη επέτρεψε ώστε να διατηρηθούν σε χαμηλά επίπεδα οι μεταβιβάσεις ακινήτων μιας και ιστορικά οι πλειστηριασμοί συντελούν κατά ένα μεγάλο ποσοστό (άνω του 55%) στη κινητικότητα των  ακινήτων, διαμορφώνοντας σε τελική ανάλυση και το επίπεδο τιμών.

Χρόνος

Όπως προκύπτει, η κρίση στην αγορά ακινήτων της ευρύτερης περιοχής των Εξαρχείων ξεκίνησε να γίνεται αισθητή το 2010 (-23,6% σε σχέση με το 2009). Το 2012 και το 2013 οι αγοραπωλησίες στην περιοχή μελέτης ήταν πια ελάχιστες (το 2013 -73% σε σχέση με το 2009). Το 2014 αρχίζει να διαφαίνεται μια ελαφρά ανοδική πορεία, ενώ ουσιαστική διαφορά φαίνεται το 2017 (+43,1% σε σχέση με το 2016) και 2018 (+44,1%) σε σχέση με το 2017), οπότε οι αγοραπωλησίες φτάνουν και ξεπερνούν τα επίπεδα του 2009 (γράφημα 1, χάρτης 2).

Γράφημα 1: Αγορές ακινήτων ανά έτος (2009-2018)

Χάρτης 2: Χωροθέτηση αγοραπωλησιών ανά έτος (2009-2018)

Χώρος

Οι αγοραπωλησίες είχαν πολύ μεγάλη διασπορά στην περιοχή μελέτης. Αγορές εντοπίζονται σχεδόν στο σύνολο των οδών της εξεταζόμενης περιοχής. Το αγοραστικό ενδιαφέρον είναι εντονότερο στις κεντρικές οδούς, εκεί όπου υπάρχει μεγάλος αριθμός κτιρίων γραφείων (συνήθως των 10-30 τμ έκαστο) αλλά δεν περιορίζεται εκεί:

-στην οδό Ακαδημίας (227 καταγραφές, ή 7,25% του συνόλου)

-στην οδό Χαριλάου Τρικούπη (219 καταγραφές, ή 6,99% του συνόλου)

-στην οδό Μαυρομιχάλη (135 καταγραφές, ή 4,31% του συνόλου)

-στην οδό Ιπποκράτους (133 καταγραφές, ή 4,25% του συνόλου)

-στη οδό Ζωοδόχου Πηγής (102 καταγραφές ή 3,26%).

Σημαντικός αριθμός αγοραπωλησιών ακινήτων έγινε και στις οδούς Εμμ. Μπενάκη, Κωλέττη, Νικηταρά, Σολωμού και Σόλωνος. Να σημειωθεί ωστόσο ότι οι αγοραπωλησίες στα εξεταζόμενα τμήματα της λεωφόρου Αλεξάνδρας, της οδού Πανεπιστημίου (Ελ. Βενιζέλου) και της οδού Πατησίων (28ης Οκτωβρίου) ήταν πολύ λιγότερες από ότι σε μικρές οδούς της ευρύτερης περιοχής (χάρτης 3).

Χάρτης 3: Κατανομή αγοραπωλησιών (2009-2018) ανά οδό

Χρήση

Μόνο στις μισές περιπτώσεις (1.809 από 3.132, ήτοι 57,9%) τα ακίνητα που αγοράστηκαν την περίοδο 2009-2018 ήταν κατοικίες. Τα 727 ήταν ακίνητα με χρήση γραφείου (ποσοστό 23,2% του συνόλου), τα 193 ήταν αποθήκες (6,1% του συνόλου), τα 180 ήταν εμπορικοί χώροι (καταστήματα, 5,7% του συνόλου), τα 68 ήταν θέσεις στάθμευσης (2,1% του συνόλου), τα 57 δηλώθηκαν ως επαγγελματικοί χώροι (υπηρεσίες), οι 46 ως χώροι εκπαίδευσης και οι υπόλοιποι άλλες κατηγορίες. Όπως παρατηρείται, το ενδιαφέρον για κατοικίες στην περιοχή μελέτης εκτινάσσεται το 2017 (+48,2% σε σχέση με το 2016) και το 2018 (+35,3% σε σχέση με το 2017), με τις πωλήσεις κατοικιών να ξεπερνούν ήδη από το 2017 τις αντίστοιχες του 2009. Αντίθετα για τα γραφεία, που αντιπροσωπεύουν τη δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα ακινήτων που πωλήθηκαν την περίοδο μελέτης, οι πωλήσεις τους ακόμα και το 2017 και 2018 παραμένουν πολύ χαμηλότερες από εκείνες του 2009. Τέλος, στους εμπορικούς χώρους (καταστήματα), οι πωλήσεις σχεδόν εκμηδενίζονται το 2012 (μόλις 5) για να επανέλθουν σταδιακά το 2017 και 2018 στα ίδια επίπεδα με το 2009. Οι ελάχιστες πωλήσεις καταστημάτων στην καρδιά της οικονομικής κρίσης απηχούν και το γενικότερο κλίμα, καθώς πλήθος καταστημάτων είχαν κλείσει εκείνη την περίοδο και στα Εξάρχεια (πίνακας 1, χάρτες 4-8).

Πίνακας 1: Χρήσεις μεταβιβασθέντων ακινήτων 2009-2018

Χάρτες 4-8: Χωροθέτηση μεταβιβασθέντων ακίνητων 2009-2018 ανάλογα 

με την χρήση. Οι συνηθέστερες κατηγορίες χρήσης.

Εμβαδόν

Την εξεταζόμενη περίοδο στην περιοχή μελέτης πωλήθηκαν ακίνητα συνολικού εμβαδού 90.088 τμ. Τα ακίνητα που πουλήθηκαν τη δεκαετία της κρίσης είχαν κατά μέσο όρο εμβαδόν 53,67 τμ. Η κατανομή του μέσου όρου κάθε έτους δείχνει ότι δεν υπάρχουν ιδιαίτερες αυξομοιώσεις, προφανώς ελλείψει πολλών μεγάλων ακινήτων στην περιοχή, επομένως αντανακλά την «ταυτότητά» της (πίνακας 2).

Πίνακας 2: Μέσος όρος εμβαδού μεταβιβασθέντων ακινήτων ανά έτος

Η ιδιοκτησία

Όπως προκύπτει από την επεξεργασία των στοιχείων (πίνακας 3), από τις 3.132 αγοραπωλησίες, οι 2.158 (68,9% του συνόλου) αφορούσαν το 100% μιας ιδιοκτησίας (δηλαδή ένα ολόκληρο ακίνητο). Ακόμα 691 (22,1% του συνόλου) αφορούσαν το 50% μιας ιδιοκτησίας. Συνήθως οι αγορές αυτές γίνονται ταυτόχρονα από δύο φυσικά πρόσωπα. Επομένως το 91,0% των αγοραπωλησιών αφορούσαν την απόκτηση του 50% ή 100% μιας ιδιοκτησίας, άρα αυτό είναι το κυρίαρχο “μοτίβο”.

Πίνακας 3: Αγορές ακινήτων ανά ποσοστό ιδιοκτησίας

Οι υπόλοιπες αφορούν διάφορα ποσοστά ιδιοκτησίας, που ξεκινούν ακόμα και από 1% (προφανώς στις περιπτώσεις αυτές η αγορά έγινε συνδυαστικά με άλλους ανθρώπους/ εταιρίες). Υπάρχουν περιπτώσεις που την περίοδο μελέτης εμφανίζεται να έχει πωληθεί μόνο ένα μέρος κάποιας ιδιοκτησίας και όχι το σύνολό της. Στην περίπτωση αυτή το πιο πιθανό είναι να εξαγοράστηκε το μερίδιο κάποιου/κάποιων προκειμένου να ξεκαθαριστεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς ενός ακινήτου.

Σημείωση διαχειριστή: Σύνηθες είναι να γίνονται αγορές μέσω εκπλειστηριασμών μόνο του ποσοστού που κατέχει αυτός εναντίον του οποίου έγινε ο πλειστηριασμός.

Ως προς την κατηγορία των αγοραστών, τη δεκαετία 2009-2018 έγιναν 3.132 αγορές ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων από 2.121 διαφορετικούς ιδιοκτήτες (φυσικά ή νομικά πρόσωπα). Από αυτές, οι 2.680 αγορές έγιναν από 1.994 φυσικά πρόσωπα:

-1.658 Έλληνες απέκτησαν 2.221 ιδιοκτησιακά δικαιώματα (ποσοστό 70,9% του συνόλου των αγορών)

-336 αλλοδαποί απέκτησαν 459 ιδιοκτησιακά δικαιώματα (ποσοστό 14,6% του συνόλου των αγορών).

Οι υπόλοιπες 452 αγορές ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων έγιναν από 127 νομικά πρόσωπα (ποσοστό 14,5% του συνόλου των αγορών). Όπως προκύπτει (πίνακας 4, γράφημα 2), οι Έλληνες (φυσικά πρόσωπα) κυριαρχούν στις αγορές ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων καθ’όλη την εξεταζόμενη δεκαετία, φθάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδό τους το 2014 και επιστρέφοντας το 2018 στα επίπεδα του 2011.

Πίνακας 4: Αγορές ακινήτων από Έλληνες και αλλοδαπούς ανά έτος (φυσικά πρόσωπα)

Οι αγορές ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων από αλλοδαπούς αντιπροσώπευαν αρχικά ένα πολύ μικρό ποσοστό των συνολικών αγορών από φυσικά πρόσωπα το 2009-2013 (ενδεικτικά, 2009: 5,2%). Από το 2014 όμως άρχισαν να αντιπροσωπεύουν ολοένα και πιο σημαντικό κομμάτι. Ξεκινούν από 16,4% το 2014, ανεβαίνουν στο 21,3% το 2015, 17,2% το 2016 και 24,9% το 2017. Αίφνης το 2018 ανεβαίνουν στο 42,5% των αγορών από φυσικά πρόσωπα. Είναι εντυπωσιακό ότι το 2018 οι αγορές ακινήτων από αλλοδαπούς (φυσικά πρόσωπα) αντιπροσωπεύουν 34,7% του συνόλου των αγορών εκείνης της χρονιάς (από φυσικά πρόσωπα ή εταιρείες) και το 42% των αγορών από αλλοδαπούς καθόλη την δεκαετία της οικονομικής κρίσης.

Γράφημα 2: Ποσοστό αγορών ακινήτων από Έλληνες και αλλοδαπούς 

ανά έτος (φυσικά πρόσωπα)

Αντίστοιχα οι αγορές από νομικά πρόσωπα (γράφημα 1), ενώ το 2009 αντιπροσωπεύουν το 21,6% των συνολικών αγορών εκείνης της χρονιάς, πέφτουν στο 6,6% το 2013, σημάδι της ανισορροπίας που επικρατούσε εκείνη την περίοδο στην αγορά. Ξαφνικά το 2014 ανεβαίνουν στο 31,1% του συνόλου και μετα ακολουθούν πάλι καθοδική πορεία: πέφτουν στο 14,5% το 2015 (χρονιά αλλαγής εξουσίας), στο 12,6% το 2016 και στο 5,7% το 2017. Για να ανέβουν πάλι στο 18,5% το 2018.

Τα νομικά πρόσωπα

Τη δεκαετία μελέτης, 127 νομικά πρόσωπα απέκτησαν 452 ιδιοκτησιακά δικαιώματα. Τα περισσότερα νομικά πρόσωπα (τα 73 από τα 127) αγόρασαν από ένα ακίνητο μόνο, καθ’όλη τη διάρκεια της κρίσης (οι αγορές τους αντιπροσωπεύουν το 16,15% του συνόλου των αγορών από νομικά πρόσωπα). Από δύο ακίνητα αγόρασαν 22 νομικά πρόσωπα (9,73% των αγορών από νομικά πρόσωπα), ενώ από τρία ακίνητα 11 νομικά πρόσωπα (7,3% των αγορών). Επομένως, το 33,18% των αγορών από νομικά πρόσωπα πραγματοποιήθηκαν από εκείνα που αγόρασαν από ένα έως τρία ακίνητα (πίνακας 5).

Πίνακας 5: Αγορές ακινήτων από νομικά πρόσωπα ανά έτος

Αντίθετα, υπήρξαν οκτώ νομικά πρόσωπα που απέκτησαν μεγάλο αριθμός ακινήτων (πάνω από δέκα). Σωρευτικά, αγόρασαν σχεδόν τα μισά (49,55%) ιδιοκτησιακά δικαιώματα στην ευρύτερη περιοχή των Εξαρχείων από όσα απέκτησε το σύνολο των νομικών προσώπων κατά τη δεκαετία της κρίσης στην ίδια περιοχή. Χαρακτηριστικό είναι ότι η αγορά από μια μόνο εταιρεία 73 ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων αντιπροσωπεύει μόνη της το 16,67% των αγορών από νομικά πρόσωπα το 2009-2018. Όλες οι αγορές άνω των πέντε ακινήτων αναλύονται στη συνέχεια.

Όσον αφορά το ποσοστό της ιδιοκτησίας που αγοράστηκε από νομικά πρόσωπα, τα 407, δηλαδή το 90% του συνόλου, ήταν ολόκληρα (100% μιας ιδιοκτησίας) και το υπόλοιπο 10% αφορούσε αγορά ενός ποσοστού μιας ιδιοκτησίας. Υπήρχε μια περίπτωση εταιρείας η οποία αγόρασε το 15% σε 32 ακίνητα στο ίδιο κτίριο.

Τα νομικά πρόσωπα έχουν διάφορες μορφές: οι περισσότερες (33) είναι ανώνυμες εταιρίες κάποιας μορφής. Ακολουθούν οι μονοπρόσωπες ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρίες (10), οι Limited Companies-LTD (10), οι ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρείες- ΙΚΕ (8), οι μονοπρόσωπες εταιρείες περιορισμένης ευθύνης-ΜΕΠΕ (6), οι εταιρείες περιορισμένης ευθύνης-ΕΠΕ (5) και οι υπόλοιπες είναι άλλης μορφής. Ως προς τον τομέα λειτουργίας τους, πρόκειται κυρίως για επενδυτικές εταιρείες, εταιρείες real estate, εταιρείες χρηματοδοτικών μισθώσεων, τεχνικές εταιρείες.

Να σημειωθεί ότι δεν είναι εταιρείες όλα τα νομικά πρόσωπα. Ανάμεσά τους υπάρχουν ασφαλιστικά ταμεία, επιμελητήρια, ενώσεις, εθνοτοπικοί σύλλογοι, οργανώσεις, θρησκευτικοί φορείς. Λίγα από αυτά βρίσκονται στις πρώτες θέσεις ως προς το πλήθος των αγορών τους, καθώς τα περισσότερα όμως απέκτησαν μόλις ένα ακίνητο.

Όσον αφορά στις χωρικές προτιμήσεις των νομικών προσώπων, σχεδόν το ένα τρίτο (28%) των αγορών έχουν γίνει σε ακίνητα επί της οδού Ακαδημίας. Το ενδιαφέρον των νομικών προσώπων συγκέντρωσαν και οι οδοί Κωλέττη, Ιπποκράτους και Ζωοδόχου Πηγής.

Τα φυσικά πρόσωπα

Όπως προαναφέρθηκε, από τις 3.132 αγορές ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων σε ακίνητα κατά τη δεκαετίας της οικονομικής κρίσης στην περιοχή μελέτης, οι 2.221 έγιναν από 1.658 Έλληνες και οι 459 από 336 αλλοδαπούς. Αυτό που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον στην κατανομή των αγορών ανά έτος (γράφημα 2) είναι ότι ενώ στο ξεκίνημα της οικονομικής κρίσης οι αγορές από αλλοδαπούς είναι πολύ περιορισμένες (ενδεικτικά, 2009 5,2% των αγορών εκείνης της χρονιάς από φυσικά πρόσωπα, 2010 το 3,3%), σταδιακά στα μέσα της οικονομικής κρίσης ξεκινούν να αυξάνονται και στο τέλος της εξεταζόμενης δεκαετίας να αντιπροσωπεύουν σχεδόν τις μισές αγορές: το 2015 το 21,3%, το 2016 το 17,2%, το 2017 το 24,9% και ξαφνικά το 2018 το 42,5% των αγορών από φυσικά πρόσωπα (Έλληνες ή ξένους) εκείνη τη χρονιά. Αυτό υποδεικνύει πως τη στιγμή που η οικονομική δύναμη των ημεδαπών είχε συρρικνωθεί δραματικά, ξεκινά (όπως και με τις εταιρείες) μια είσοδος αλλοδαπών μικρο- ή μεγαλο- επενδυτών, που αναζητούν ευκαιρίες στην υποσχόμενη (καταρρακωμένη;) αγορά ακινήτων.

Πίνακας 6: Αγορές ακινήτων από φυσικά πρόσωπα ανά έτος

Όσον αφορά το πλήθος των αγορών (πίνακας 6), η πλειονότητα (61,6%) των φυσικών προσώπων αγόρασε μόνο ένα ακίνητο (συνολικά 1.660 ιδιοκτησιακά δικαιώματα). Από δύο ακίνητα αγόρασε το 15,9% των φυσικών προσώπων (δηλαδή 215 άτομα απέκτησαν 430 ιδιοκτησιακά δικαιώματα), από τρία το 6,5% (59 άτομα απέκτησαν 177 ακίνητα), από τέσσερα το 4,4% (30 άτομα απέκτησαν 120 ακίνητα) και από πέντε το 1,3% (7 άτομα αγόρασαν 35 ακίνητα). Συνολικά, το 84,1% των ακινήτων που αγοράστηκαν από φυσικά πρόσωπα ήταν περιπτώσεις ατόμων που αγόρασαν 1-3 ακίνητα.

Εθνικότητες

Συνολικά, αγορές στην ευρύτερη περιοχή των Εξαρχείων το 2009-2018 αγόρασαν ακίνητα άνθρωποι από 42 διαφορετικές εθνικότητες (πίνακας 7). Υπενθυμίζεται ότι ως αλλοδαποί έχουν καταγραφεί άτομα με εθνικότητα άλλη από την ελληνική – ο τόπος κατοικίας επέλεξα να μην εξεταστεί, καθώς στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον δεν έχει αποφασιστική σημασία. Έτσι ανάμεσα στους καταχωρημένους ως αλλοδαπούς βρίσκονται και άτομα με ελληνικά ονοματεπώνυμα, που είναι όμως υπήκοοι άλλων χωρών.

Πίνακας 7: Αγορές από αλλοδαπούς και πλήθος αλλοδαπών αγοραστών 

ανά εθνικότητα (2009-2018)

Η ανάλυση των στοιχείων των αγορών εκείνης της περιόδου ανά εθνικότητα (πίνακας 7) δείχνει να επιβεβαιώνει εν μέρει τη γενική πεποίθηση της περιόδου, ότι Κινέζοι (τελικά λιγότερο) και Ισραηλινοί (τελικά περισσότερο) ήταν ανάμεσα στις εθνικότητες που πραγματοποίησαν σημαντικό αριθμό πράξεων. Ωστόσο η δεύτερη μετά τους Ισραηλινούς μεγαλύτερη ομάδα αγοραστών δεν είναι τόσο αναμενόμενη: οι Αλβανοί. Μεγάλος αριθμός αγοραστών ήταν επίσης από τη Γαλλία και την Κύπρο. Συνολικά σχεδόν οι μισοί αγοραστές (48,8%) είναι υπήκοοι μόλις τεσσάρων χωρών (Ισραήλ, Αλβανία, Γαλλία, Κύπρος).

Χάρτες 9-12: Χωροθέτηση αγοραπωλησιών ανά εθνικότητα αγοραστή

Ως προς το πλήθος των αγορών, που είναι το πιο ουσιαστικό (πίνακας 7), οι Ισραηλινοί παραμένουν στην κορυφή της λίστας, καθώς υπήκοοι της χώρας αυτής αγόρασαν στην ευρύτερη περιοχή των Εξαρχείων το 2009-2018 74 ακίνητα (το 16,2% του συνόλου των αγορών από αλλοδαπούς). Στη δεύτερη θέση όμως βρίσκεται η Κίνα, από κοινού με την Κύπρο, υπήκοοι των οποίων αγόρασαν 52 ακίνητα (οι αγορές από υπηκόους της κάθε χώρας αντιπροσωπεύουν έκαστη 11,3% του συνόλου). Οι υπήκοοι Αλβανίας βρίσκονται στην επόμενη θέση με 42 ακίνητα (9,1%) και ακολουθούν οι Γάλλοι με 39 ακίνητα (8,5%) και οι Τούρκοι με 29 ακίνητα (6,3%). Σωρευτικά, περίπου τα μισά (47,9%) ακίνητα που αγοράστηκαν από αλλοδαπούς, είναι από υπηκόους τεσσάρων χωρών (Ισραήλ, Κύπρος, Κίνα, Αλβανία).

Συμπεράσματα

Από την ανάλυση των στοιχείων αποδεικνύεται ότι μεγάλο μέρος των ακινήτων που αγοράστηκε, ιδίως μετά το 2015 έπαψε να ενοικιάζεται μακροπρόθεσμα και οδηγήθηκε σε βραχυχρόνια μίσθωση. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει και έμμεσα (από τον πολύ μεγάλο αριθμό καταχωρήσεων στο airbnb και τα στοιχεία για την άνοδο των ενοικίων έως 30-35% το 2018), αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις και άμεσα, καθώς η έρευνα εντόπισε είτε ολόκληρα κτίρια που μετατράπηκαν σε εγκαταστάσεις φιλοξενίας είτε την απόκτηση διαμερισμάτων από επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο αυτό. Επίσης στα καταστατικά πολλών από τις εταιρείες που αγόρασαν ακίνητα στα Εξάρχεια προκύπτει ότι ο σκοπός τους είναι η διαχείριση ακινήτων και, ξεκάθαρα, η βραχυχρόνια μίσθωσή τους.

Η εικόνα που υπήρχε καθ’όλη τη δεκαετία της κρίσης στη δημόσια σφαίρα για τα Εξάρχεια φαίνεται ότι τελικά υποβοήθησε, αν όχι ενίσχυσε την κερδοσκοπία στο χώρο των ακινήτων. Τα συνεχή επεισόδια με την αστυνομία, οι καταστροφές και το εμπόριο ναρκωτικών, όλα αυτά συγκρότησαν μια εικόνα παρακμής για την περιοχή στη δημόσια σφαίρα, που κατ’αρχήν αποθάρρυνε την είσοδο νέων κατοίκων. Παράλληλα ως πραγματικά γεγονότα, λειτούργησαν αρνητικά για μερίδα των κατοίκων της περιοχής, που αναζήτησε αλλού κατοικία ενδεχομένως μην αντέχοντας την υποβάθμισή της και την παραβατικότητα. Η πτώση των τιμών των ακινήτων ενθάρρυνε σταδιακά τις αγορές και τα Εξάρχεια, λόγω του νεανικού και “επαναστατικού” τους χαρακτήρα (που συχνά παρουσιαζόταν ως “εμπειρία” από αυτούς που δραστηριοποιούνταν στο χώρο της βραχυχρόνιας μίσθωσης), αλλά και της εγγύτητάς τους με το ιστορικό κέντρο μετατράπηκαν το 2017-2018 σε πεδίο επενδυτικής ευκαιρίας. Το αν αυτή η εικόνα (δηλαδή η παρουσίαση στη δημόσια σφαίρα των Εξαρχείων ως άβατο αναρχίας και ναρκωτικών) “μεγεθύνθηκε” με πολιτική/οικονομική σκοπιμότητα, προκειμένου να πέσουν οι τιμές των ακινήτων και να “αλωθεί” (ώστε να “κανονικοποιηθεί”) η περιοχή μέσω του real estate είναι κάτι που εύκολα μπορεί κανείς να ισχυριστεί αλλά προφανώς δεν μπορεί να αποδειχθεί. Αποδεικνύεται όμως ότι το επενδυτικό κεφάλαιο προσβλέπει στην «κανονικοποίηση» αυτή, πιθανότατα στο βαθμό που δεν αλλοιώνει τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της ως “brand”, επενδύοντας σε ακίνητα και στη βραχυχρόνια μίσθωσή τους. Είναι πάντως εξαιρετικά ενδιαφέρον – μια περιοχή, η οποία παρουσιάζεται συστηματικά στη δημόσια σφαίρα ως “βασίλειο της ανομίας” να μπαίνει τόσο ευθέως στο στόχαστρο του επενδυτικού κεφαλαίου (εγχώριου ή ξένου), σε σημείο που να παρουσιάσει σημάδια εξευγενισμού (gentrification).

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Για την οικονομική κρίση και τις συνέπειές της στην αγορά ακινήτων και την κατοικία

Μονοκρούσος Π (2014) ξελίξεις στην αγορά κατοικίας στην Ελλάδα – Οικονομετρική μελέτη για τους ερμηνευτικούς παράγοντες και την εξέλιξη των τιμών στην εγχώρια αγορά κατοικίας. Αθήνα: Eurobank Greece Macro Monitor.

Μπελαβίλας Ν και Πρέντου Π (2005) Τα εγκαταλελειμμένα κτίρια και τα ξενοίκιαστα εμπορικά καταστήματα: Το χωρικό σχήμα της κρίσης. Στο: Κοινωνικός άτλαντας της Αθήνας. Ηλεκτρονική συλλογή κειμένων και εποπτικού υλικού, Αθήνα.

Σαμπανιώτης Θ και Χαρδούβελης Γ (2012) Η ελληνική αγορά ακινήτων στα χρόνια της κρίσης. Στο: Η αγορά ακινήτων στην πρόσφατη χρηματο-οικονομική κρίση, Αθήνα: Τράπεζα της Ελλάδος.

Ρεβύθης Ι (2017) Εξελίξεις στην Ελληνική αγορά Ακινήτων. Οικονομικά Χρονικά 159.

Kapopoulos P, Rizos A and Zekente K-M (2020) Alpha Bank Economic Research. Athens.

Για το Airbnb και την golden visa

Μπαλαμπανίδης Δ, Παπατζανή Ε και Πέττας Δ (2021) Το Airbnb στην πόλη. Ευκαιρία ή απειλή; Αθήνα: Εκδόσεις Πόλις.

Κουκουμάκας Κ (2019) Οι Κινέζοι σπάνε κάθε ρεκόρ στο πρόγραμμα της Golden Visa. Vice. Available from: https://www.vice.com/el/article/wjwwm5/oi-kinezoi-spane-ka8e-rekor-sto-ellhniko-programma-ths-golden-visa (ημερομηνία πρόσβασης 11 Δεκεμβρίου 2019).

Alexandri G (2018) Planning Gentrification and the “absent” state in Athens. International Journal of Urban and Regional Research 42.

Thornton G (2019) Οικονομία διαμοιρασμού: Κοινωνικές επιπτώσεις και ρυθμιστικές παρεμβάσεις. Grant Thornton. Available from: https://www.grant-thornton.gr/press-releases/2019/sharing-economy-2019/.

Για τα Εξάρχεια

Αθηνάκης Δ (2017) Εξάρχεια: Να ζει κανείς ή να μη ζει; Περιοδικό «Κ» Καθημερινής. Available from: https://www.kathimerini.gr/k/k-magazine/939704/exarcheia-na-zei-kaneis-i-na-mi-zei/ (ημερομηνία πρόσβασης 18 Δεκέμβριος 2017).

Βατόπουλος Ν (2015) Η ατμόσφαιρα των γκέτο απλώνεται στην Αθήνα. Η Καθημερινή. Available from: https://www.kathimerini.gr/life/city/837713/i-atmosfaira-ton-gketo-aplonetai-stin-athina/ (ημερομηνία πρόσβασης 7 Νοεμβρίου 2015).

Δασκαλοπούλου Ν (2018) Ξεναγοί στο τελευταίο «γαλατικό χωριό των αναρχικών στον κόσμο. Εφημερίδα των Συντακτών. Available from: https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/152401_xenagoi-sto-teleytaio-horio-ton-anarhikon-ston-kosmo (ημερομηνία πρόσβασης 2 Ιουνίου 2018).

Τζιαντζή Α (2016) Θα εξαφανίσωμεν τα Εξάρχεια. Εφημερίδα των Συντακτών. Available from: https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/82149_tha-exafanisomen-ta-exarheia (ημερομηνία πρόσβασης 12 Σεπτεμβρίου 2016).

Η Καθημερινή (2018) Επιστολή διαμαρτυρίας κατοίκων των Εξαρχείων στον Εισαγγελέα για την εγκληματικότητα στην περιοχή. Available from: https://www.kathimerini.gr/society/962019/epistoli-diamartyrias-katoikon-ton-exarcheion-ston-eisaggelea-gia-tin-egklimatikotita-stin-periochi/ (ημερομηνία πρόσβασης 2 Μαΐου 2018).

Pettas D, Avdikos V, Iliopoulou E, et al. (2021) “Insurrection is not a spectacle”: experiencing and contesting touristification in Exarcheia, Athens. Urban Geography, Taylor & Francis: 1–23.

Cappuccini M (2015) Urban space and social networks in times of crisis. A local perspective from the Exarchia neighbourhood of Athens. Greek Review of Social Research 144: 129–134.

Vradis A (2020) Spatial politics and the spatial contract in Exarcheia, Athens, Greece (1974–2018). Transactions of the Institute of British Geographers, Wiley Online Library 45(3): 542–558.

Να μην περάσει η κρατική σκευωρία: Αλληλεγγύη στους αγωνιστές Γιώργο Καλαϊτζίδη και Νίκο Ματαράγκα

Στις 13 Οκτώβρη δικάζονται στο Εφετείο Αθηνών οι αγωνιστές και μέλη της αναρχικής συλλογικότητας «Ρουβίκωνας», Νίκος Ματαράγκας και Γιώργος Καλαϊτζίδης, με την κατηγορία της φυσικής και ηθικής αυτουργίας αντίστοιχα στην ανθρωποκτονία ενός εμπόρου ναρκωτικών τον Ιούνη του 2016 στα Εξάρχεια. Σε μια πρωτοφανή προσπάθεια στοχοποίησης τους από το κράτος και τους δικαστικούς μηχανισμούς, κλήθηκαν από τον ανακριτή τον Ιούνη του 2020, τέσσερα ολόκληρα χρόνια μετά τη δολοφονία, και ελλείψει οποιουδήποτε επιβαρυντικού στοιχείου εκτός από κάποιες κατευθυνόμενες καταθέσεις εμπόρων ναρκωτικών, αφέθηκαν ελεύθεροι.

Η περιοχή των Εξαρχείων βρίσκεται διαρκώς στο στόχαστρο της κρατικής καταστολής καθώς αποτελεί ιστορικά ένα διαρκές αγκάθι στη γενικευμένη επιχείρηση καθυπόταξης των κοινωνικών και ταξικών αντιστάσεων. Μια επιχείρηση που η παρούσα πολιτική διαχείριση έχει τοποθετήσει στην προμετωπίδα των πολιτικών της διακηρύξεων. Σε αυτό το πλαίσιο, η καταστολή που ξεδιπλώθηκε όλο το προηγούμενο διάστημα ως κεντρική στρατηγική του κράτους και έγινε ορατή μέσα από τις διαρκείς επιθέσεις σε κοινωνικούς χώρους, καταλήψεις και σε αγωνιστές του κινήματος, καθώς και μέσα από την αστυνομική κατοχή της περιοχής, ήρθε δήθεν να απαντήσει στην μετατροπή της πλατείας και των γύρω στενών σε μια απέραντη πιάτσα ναρκωτικών, μια συνθήκη που είχε αρχίσει να εμφανίζεται αρκετά χρόνια πριν, εντός της οποίας ξεδιπλώνονται κάθε είδους επικίνδυνες και αντικοινωνικές συμπεριφορές. Στην ουσία όμως, λειτούργησε συμπληρωματικά και συντονισμένα, εξυπηρετώντας τον ευρύτερο και γενικευμένο σχεδιασμό για τη ριζική μετάλλαξη και απονοηματοδότηση της περιοχής. Ένας σχεδιασμός που αποσκοπεί στη σταδιακή μετατροπή της σε μια πλήρως αποστειρωμένη ζώνη διασκέδασης και κατανάλωσης, καθώς και στην άλωση της από την τουριστική βιομηχανία. Σε μια ζώνη κερδοφορίας για το νόμιμο και παράνομο κεφάλαιο.

Απέναντι σε αυτή την απόπειρα γενικευμένου επαναπροσδιορισμού του χαρακτήρα των Εξαρχείων και σβησίματος της ιστορίας της γειτονιάς ως ένας χώρος έντονης ανάπτυξης πολιτικών ζυμώσεων και διεργασιών, ανατρεπτικής πολιτιστικής έκφρασης και αδιαμεσολάβητων αγώνων, ένα πλήθος συλλογικοτήτων και αγωνιστών όρθωσαν ανάχωμα, πολλές με φορές με κίνδυνο για την ίδια τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα τους, ώστε να αποχωρήσουν οι ναρκομαφίες και οι μπάτσοι από την πλατεία και να παραμείνουν ζωντανά τα Εξάρχεια της αλληλεγγύης, της αυτοοργάνωσης και του αγώνα.

Σήμερα, οι δύο αγωνιστές οδηγούνται σε δίκη με βάση ένα σαθρό και διάτρητο κατηγορητήριο, γεγονός που αποτυπώνει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την εκδικητική μανία του κράτους και των μηχανισμών του απέναντι στις αντιστάσεις που ορθώθηκαν όλο αυτό το διάστημα. Μέσα από μια κακοστημένη σκευωρία της αστυνομίας σε συνεργασία με τους μαφιόζους του ναρκεμπορίου, επιχειρείται η εγκληματοποίηση του αγώνα υπεράσπισης των Εξαρχείων ενάντια στις μαφίες των ναρκωτικών και τον κοινωνικό κανιβαλισμό και η ευρύτερη ποινικοποίηση όσων σταθερά βρίσκονται αντιμέτωποι με τις αντικοινωνικές πολιτικές του κράτους και του κεφαλαίου στις γειτονιές, στους χώρους δουλειάς, στα σχολεία και τις σχολές.

Αυτοί που εδώ και ενάμιση χρόνο αδιαφόρησαν πλήρως για την προστασία της ανθρώπινης ζωής και της κοινωνικής βάσης από την πανδημία, μην παίρνοντας ούτε ένα ουσιαστικό μέτρο για την καταπολέμησή της, έρχονται σήμερα με διάφορες αφορμές να στήσουν διώξεις σε βάρος αγωνιστών εξοντώνοντας τους υλικά και πολιτικά ώστε να τους καταστήσουν ανενεργούς, για να μπορούν να εφαρμόζουν ακόμα πιο εύκολα τις πολιτικές λεηλασίας της κοινωνίας και της φύσης.

Απέναντι στην κατασταλτική εκστρατεία του κράτους σε βάρος όσων αγωνίζονται και στην προσπάθεια συνολικής καθυπόταξης των ταξικών και κοινωνικών αντιστάσεων, οφείλουμε να παραμείνουμε στο δρόμο του ανυποχώρητου αγώνα. Με όπλο μας την αλληλεγγύη, να μην αφήσουμε κανέναν αγωνιστή μόνο του στα χέρια του κράτους. Στις δύσκολες μάχες που έρχονται να σταθούμε μαζί!

αναρχική ομάδα «δυσήνιος ίππος»

Πάτρα, 4 Οκτώβρη 2021

Βερολίνο: Ψήφισε υπέρ της κοινωνικοποίησης της στέγης

  Βερολίνο: Ψήφισε υπέρ της κοινωνικοποίησης της στέγης

Πηγή: https://www.efsyn.gr/oikonomia/diethnis-oikonomia/312380_oi-berolinezoi-tahthikan-yper-tis-koinonikopoiisis-tis-stegis

Παράλληλα με τις βουλευτικές εκλογές, οι κάτοικοι του Βερολίνου κλήθηκαν να συμμετάσχουν την περασμένη Κυριακή σε ένα δημοψήφισμα για ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η γερμανική πρωτεύουσα: αυτό της στέγασης. Το 56% των Βερολινέζων ψήφισαν υπέρ της κοινωνικοποίησης της στέγασης, ώστε όλοι οι κάτοικοι της πόλης να μπορούν να βρουν αξιοπρεπή στέγη και σε αποδεκτό κόστος.

Το πρόβλημα δημιουργήθηκε εδώ και χρόνια, σε όλη τη Γερμανία. Ειδικά στο Βερολίνο, μεγάλες εταιρείες real estate αγόραζαν μαζικά ακίνητα, τα οποία στη συνέχεια νοίκιαζαν σε πολύ υψηλές τιμές, γεγονός που καθιστούσε αδύνατο για έναν μέσο εργαζόμενο να βρει στέγη την οποία να μπορεί να πληρώσει. Υπολογίζεται ότι για να καλυφθούν οι ανάγκες χρειάζονται περίπου 205.000 διαμερίσματα. Μόνο τους τελευταίους 12 μήνες, οι τιμές ενοικίων στην πόλη είχαν αυξηθεί 13%.

Αν και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν είναι δεσμευτικό για τη μητροπολιτική κυβέρνηση του Βερολίνου, αν τελικά εφαρμοστεί -θα πρέπει να πάρει την έγκριση και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, όταν αυτή σχηματιστεί-, η τοπική κυβέρνηση θα αναγκαστεί να αγοράσει έως και 240.000 διαμερίσματα από τις μεγάλες εταιρείες real estate. Μεταξύ αυτών ο κολοσσός Deutsche Wohnen, που έχει στην ιδιοκτησία του περισσότερα από 100.000 σπίτια μόνο στο Βερολίνο.

Το δημοψήφισμα ήταν αποτέλεσμα μεγάλων κινητοποιήσεων με τους πολίτες να τονίζουν ότι η στέγαση είναι ανθρώπινο δικαίωμα και πως αν το Δημόσιο γίνει ιδιοκτήτης των κατοικιών αυτών, θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερο οικονομικές λύσεις από αυτές που υπάρχουν σήμερα.

Οι εκπρόσωποι των εταιρειών real estate υποστηρίζουν βέβαια ότι η αγορά από το κράτος ιδιόκτητων από ιδιώτες κατοικιών δεν μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα. Και οι Σοσιαλδημοκράτες που βγήκαν πρώτοι στις εκλογές στο Βερολίνο παραμένουν σκεπτικοί. Η υποψήφιά τους για τη δημαρχία, Φραντζίσκα Γκίφι, δήλωσε ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος πρέπει να γίνει σεβαστό, αλλά δεν είναι σίγουρη «ότι μπορεί να λύσει το πρόβλημα». Και δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι ίσως θα πρέπει να ξεκινήσει η... ανοικοδόμηση στα περίχωρα της γερμανικής πρωτεύουσας.

Παγκόσμιο πρόβλημα

Πάντως το Βερολίνο δεν είναι η μόνη περιοχή του κόσμου που αντιμετωπίζει το πρόβλημα της στέγασης των κατοίκων της και των υψηλών τιμών των ενοικίων.

Στις ΗΠΑ, το Κογκρέσο εξετάζει νομοθεσία για την αύξηση της διαθεσιμότητας κατοικιών, στο πλαίσιο ενός προγράμματος ομοσπονδιακών κοινωνικών πολιτικών συνολικού ύψους 3,5 τρισ. σε βάθος δεκαετίας. Για την κατασκευή 2 εκατ. σπιτιών, προβλέπεται κονδύλι της τάξης των 213 δισ. δολ. Ανάλογα προγράμματα προωθούνται σε πολιτειακό επίπεδο.

Στον Καναδά, ο πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό, πρότεινε στις αρχές Σεπτεμβρίου ένα στεγαστικό πρόγραμμα με «τυφλές δημοπρασίες» ώστε οι υποψήφιοι αγοραστές να μην μπορούν να δουν τις προσφέρουν οι ανταγωνιστές τους για την αγορά σπιτιού. Επίσης, σχεδιάζει την απαγόρευση αγοράς κατοικιών για επενδυτικούς σκοπούς, τονίζοντας ότι «δεν μπορεί οι πολίτες να πέφτουν θύματα όσων κάνουν σπέκουλα με τις τιμές».

Αιτία, το γεγονός ότι τόσο στις ΗΠΑ και στον Καναδά, όσο και στη Νέα Ζηλανδία, οι τιμές των ακινήτων, είτε για ενοικίαση είτε για αγορά, εκτοξεύονται λόγω των ελλείψεων κατοικιών και των μαζικών αγορών από «επενδυτές» που εκμεταλλεύονται την κατάσταση αυτή.

«Ποιήματα και Εγκλήματα»

  

Γιάννης Ψυχοπαίδης, «Καμένη γη»

«Ποιήματα και Εγκλήματα»

Γιάννης Ψυχοπαίδης

Πηγή: https://www.efsyn.gr/nisides/299896_poiimata-kai-egklimata

"Μετά τον αδόκητο χαμό του Σάμη Γαβριηλίδη, οι τράπεζες-δανειστές προτίμησαν την πολτοποίηση των εκατοντάδων βιβλίων της περιουσίας του εκδότη".

Στη μνήμη του Σάμη Γαβριηλίδη

Η πλατεία Μπέμπελ, που ήταν και η παλιά πλατεία της Οπερας στο κέντρο του σημερινού ενωμένου Βερολίνου -μερικά μόλις μέτρα απόσταση από το Πανεπιστήμιο Χούμπολντ-, υπήρξε η σκηνή όπου διαδραματίστηκαν βίαια και σημαδιακά γεγονότα στην ιστορία της εθνικοσοσιαλιστικής, γερμανικής βαρβαρότητας.

Στις 10 Μαΐου 1933, σ’ αυτήν ακριβώς την πλατεία ρίχτηκαν από τους ναζί σε μια τεράστια πυρά τα βιβλία σημαντικών διανοητών, λογοτεχνών και ποιητών, κάτω από τους ήχους των παρελάσεων και τις κραυγές της επίσημης ομιλίας του Γκέμπελς.

Και όλα αυτά μέσα στα κύματα μιας ανθρωποθάλασσας, που όταν δεν χειροκροτούσε ξέφρενα τα συμβάντα, «απλώς» τα ανεχόταν. Ανάμεσα στα καμένα βιβλία βρίσκονταν έργα τόσο διαφορετικών συγγραφέων, όπως ο Γκόρκι και ο Τουχόλσκι, ο Μαρξ και ο Κέστνερ, ο Τόμας Μαν και ο Χάινριχ Μαν, ο Σίγκμουντ Φρόιντ και ο Βάλτερ Μπένγιαμιν, ο Αλφρεντ Ντέμπλιν και ο Γιοχάνες Μπέχερ, ο Στέφαν Τσβάιχ και πολλοί άλλοι. Η βαθιά συμβολική αυτή πράξη ενάντια στο ελεύθερο πνεύμα ήταν και η αρχή για τη βίαιη απομάκρυνση από τις δημόσιες βιβλιοθήκες κάθε απαγορευμένης από τους ναζί λογοτεχνίας και μαζί και η αρχή για τη φυσική εξόντωση των συγγραφέων, κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Ο σημερινός διαβάτης, που τα βήματά του τον οδηγούν στον ιστορικό αυτό χώρο, περπατώντας στην κυκλική πλατεία με το αδρό λιθόστρωτο, μάταια αναζητεί τη φανερή υπόμνηση ενός εφιαλτικού παρελθόντος. Η άδεια πλατεία, χωρίς ίχνος μνημειώδους υπόδειξης της ιστορικότητάς της, χωρίς κάποιο κραυγαλέο μνημείο, χωρίς την όποια τραγική-ηρωική έπαρση ενός συμβατικού ανδριάντα, μοιάζει σαν να ’χει ξεχάσει τα γεγονότα που τη σημάδεψαν.

Τα κτίρια που περιβάλλουν τον χώρο με τον ανακτορικό τους ρυθμό, με τα αγάλματα και τη διακοσμητική φλυαρία, πνίγουν κάθε διάθεση για μια εύκολη καταβύθιση στην ιστορική μνήμη. Ακριβώς στο κέντρο αυτής της πλατείας, όμως, ο απρόσεκτος διαβάτης πατά επάνω σ’ ένα οριζόντιο γυάλινο παράθυρο στο ύψος του εδάφους, το οποίο, παρατηρώντας πιο προσεκτικά, του επιτρέπει να ρίξει το βλέμμα κάτω από τη γη σ’ έναν λευκό χώρο υπόγειου δωματίου, ερμητικά κλειστού.

Στους τοίχους του βρίσκονται τα λιτά, λευκά ράφια μιας άδειας βιβλιοθήκης, που παρακολουθεί τις τέσσερις πλευρές του λευκού τετραγώνου. Τα ράφια αυτά, νοητά, μπορούν να υποδεχτούν τα είκοσι χιλιάδες βιβλία, που το 1933 κάηκαν δημόσια στον ίδιο αυτό χώρο.

Το πνεύμα όμως αυτού του κλειστού δωματίου-βιβλιοθήκης είναι να παραμένει άδειο και τα ράφια του κενά. Εξήντα χρόνια μετά την πυρά της ντροπής και συνειδητά, ακριβώς στην αντίστοιχη 10η Μαΐου του 1993, η πόλη του Βερολίνου προκήρυξε καλλιτεχνικό διαγωνισμό για το μνημείο σε ανάμνηση του καψίματος των βιβλίων, Μάιο του 1933.

Η υπόγεια άδεια βιβλιοθήκη, που προτάθηκε από τον εννοιολογικό καλλιτέχνη Μίσα Ούλμαν, έσπρωξε και την πόλη του Βερολίνου να ξεπεράσει τα όρια μιας συμβατικής επιλογής και να βραβεύσει μια καλλιτεχνική πρόταση μεγάλης ιδεολογικής και φορμαλιστικής πυκνότητας. Είναι προς τιμήν μιας μεγαλούπολης -φορτωμένης με όλο το βαρύ φορτίο της αρνητικής ιστορικής μνήμης- να τολμά να αναμοχλεύει το ιστορικό της παρελθόν στήνοντας ένα μνημείο με μια γλώσσα ριζοσπαστικής ενδοστρέφειας και καλλιτεχνικής τόλμης.

Αυτό που ασυνείδητα περιμένει κανείς από μια μνημειακή κατασκευή -τη φυσική της δηλαδή υπέργεια παρουσία σ’ έναν διαρκή κατά μέτωπο διάλογο με τον διαβάτη- εδώ ανατρέπεται. Το θέμα των καμένων βιβλίων, ως απουσία, μεταφέρεται πλαστικά με μια «αρνητική», ελλειπτική φόρμα, που οδηγεί το καλλιτεχνικό έργο σε μια απόλυτη και ακραία εξισορρόπηση μορφής και περιεχομένου.

Το θέμα της λογοκρισίας των ελεύθερων ιδεών και η φυσική απουσία των καμένων βιβλίων γίνονται εδώ το αρνητικό καλούπι μιας καινοφανούς καλλιτεχνικής φόρμας. Το αντι-μνημείο αυτό υποχρεώνει τον θεατή του, μετά τον πρώτο αιφνιδιασμό, να αντιληφθεί τη γλώσσα της τέχνης ως γλώσσα της απουσίας. Ο θεατής αναγκάζεται να ανατρέψει το κλισέ των συμβατικών εικόνων και σκύβοντας κάτω από τα πόδια του μέσα από τη μικρή τρύπα να ξανα-ορίσει τη σχέση του με την Ιστορία ως σχέση κριτική, τη σχέση του με την ιστορική μνήμη ως σχέση δημιουργικής εκσκαφής.

«Βιβλιοθήκη», πλατεία Μπέμπελ, Βερολίνο

Η ανυπαρξία κάθε γραπτής αναφοράς για το τι είναι αυτό το λευκό υπόγειο δωμάτιο στο κέντρο μιας άδειας πλατείας κάνει την αυτονόητη εικόνα της πόλης να χάνει τα γνωστά περιγράμματά της. Τα ερωτηματικά της πρώτης ματιάς δίνουν τη θέση τους σε μια βαθιά υποβολή μέσα από έναν ελλειπτικό καλλιτεχνικό λόγο διόλου γνωστών και δεδομένων πλαστικών αξιών. Η παγωμένη ατμόσφαιρα του υπόγειου έργου με τη νεκρική λευκότητα μεταφέρει το κλίμα μιας διάχυτης απειλής.

Η κραυγαλέα σιωπή αυτού του χώρου είναι μια τιμητική σιωπή γι’ αυτό που απουσιάζει και συνάμα η προειδοποίηση για την καταστροφική σημασία της απουσίας του. Ο χώρος αυτός -ταυτόχρονα ένα λευκό κελί και ένα φέρετρο- είναι γεμάτος από την ασφυκτική, εκρηκτική παρουσία του πνευματικού λόγου, που θα ’πρεπε να είναι εδώ, αλλά βίαια έχει απομακρυνθεί.

Πιο εκεί, μέσα στην είσοδο του διπλανού Πανεπιστημίου, ο θεατής, αν αναζητήσει, θα βρει μια μικρή πινακίδα με τα στοιχεία του έργου της πλατείας Μπέμπελ. Ο καλλιτέχνης έχει απαγορεύσει ρητά την οποιαδήποτε αναφορά για το έργο στο κέντρο της πλατείας ή σε κοντινή απόσταση. Η πρώτη έλλειψη των ιστορικών στοιχείων κάνει και τη βαθιά υποβολή αυτής της λιτής σκηνογραφίας των ελάχιστων πυκνών μηνυμάτων ακόμη εντονότερη.

Η πόλη του Βερολίνου τιμά τον πολίτη της με μια καλλιτεχνικά δόκιμη κριτική και ανατρεπτική πρόταση για το ιστορικό του παρελθόν. Τιμά, όμως, και τον εαυτό της και το ιστορικό της παρόν με τα έργα που επιλέγει για τους δημόσιους χώρους, που, πέρα από την πλαστική τους ευρωστία ή την περίτεχνη ευρηματικότητά τους, διαθέτουν κυρίως την πολύτιμη απλότητα, πλούτο και πνευματική οξύτητα και κριτική και αυτοκριτική διάσταση ενός ευρωπαϊκού ουμανιστικού πνεύματος.

Μέσα στην εύκολη ανεμελιά μιας χυδαίας μετα-μοντέρνας ισοπέδωσης, αυτό που φανερά υπονοεί η σιωπηλή δύναμη αυτού του μνημείου είναι η σημασία της κριτικής εσωστρέφειας και η αντίληψη της Ιστορίας σαν ανοιχτό ερώτημα, σ’ ένα συνειδητά βιωμένο παρόν.

Αυτές οι βερολινέζικες εικόνες έρχονται στον νου αυτόν τον καιρό και το μυαλό τρέχει στους αθηναϊκούς δημόσιους χώρους και στους πολύτιμους ανθρώπους που στάθηκαν στυλοβάτες και παραδείγματα, άνθρωποι που με όλες τους τις δυνάμεις στήριξαν τους δημιουργούς -νέους και ώριμους - κάνοντας αξεχώριστες την τέχνη και τη ζωή. Δημιουργώντας τα άυλα μνημεία του σύγχρονου πολιτισμού.

Στο μικρό αδιέξοδο, πίσω από την οδό Αγίας Ειρήνης, στο Μοναστηράκι, τα «Ποιήματα και τα Εγκλήματα», το στέκι αυτού του πολυπράγμονα εκδότη Σάμη Γαβριηλίδη, κατάφεραν το ακατόρθωτο. Να μαζέψουν -με τη μοναδική και ανεξάντλητη ενέργεια του ιδρυτή τους- τον κόσμο του πολιτισμού και όχι μόνο, τους μουσικούς, εικαστικούς, λογοτέχνες, ποιητές, σκηνοθέτες, ψυχιάτρους, κοινωνικούς επιστήμονες, βιβλιόφιλους και βιβλιοφάγους αλλά και γευσιγνώστες σε μια καθημερινή αυτοσχέδια αλλά και καλά οργανωμένη γιορτή της επικοινωνίας.

Επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων που θέλαν να ξεφύγουν από τον κλειστό τους μικρόκοσμο, να μοιραστούν σκέψεις, προτάσεις και ιδέες και να σκεφτούν από κοινού για τις δομές αλληλεγγύης μεταξύ κοινωνίας και δημιουργών. Να αναστοχαστούν πάνω στους όρους που κάνουν τη ζωή ένα έργο τέχνης και το έργο τέχνης μια άσκηση ζωής.

Εδώ στην καρδιά μιας Αθήνας σε κρίση, μιας «άλλης» Αθήνας, που σφύζει από την ανελέητη νεότητα αλλά και τα πρόωρα γεράματα, από τους πλανόδιους και τους οδοιπόρους, από τους άστεγους και τους κοινωνικά περιθωριακούς, από τους πεισματάρηδες της ανατροπής και τους σκεπτικιστές, από τους απόβλητους, τους αποδιοπομπαίους και τους παρίες, από τους γρηγορούντες και τους καταθλιπτικούς, απ’ τους αιθεροβάμονες και τους αυτοκαταστροφικούς, από τους αποσυρμένους, συμφωνούντες ή βαθιά νυχτωμένους, κρινόταν κάθε φορά και η χαμένη ή ξανακερδισμένη τιμή μιας αυθεντικής τολμηρής, πρωτότυπης καλλιτεχνικής έκφρασης και στάσης ζωής.

Τα δεκάδες βιβλία, απλωμένα προκλητικά πάνω στα τραπέζια του ισόγειου καφέ σαν απαραίτητο συμπλήρωμα, σε «υποχρέωναν» σε μια φευγαλέα καταβύθιση στους πιο απίθανους κόσμους του λογοτεχνικού σύμπαντος. Ποίηση, λογοτεχνία, δοκίμιο και η φευγαλέα ματιά στο τυχαίο βιβλίο κατέληγε συχνά στην αποκάλυψη ενός λογοτεχνικού θαύματος. Ο αέρας μύριζε χαρτί, μελάνι και τυπωμένα αισθήματα. Σ’ αυτόν τον ρευστό χώρο μιας δημιουργικής διαπλοκής ιδεών, εικόνων και ανθρώπων, εκεί όπου όλα μπορούσαν να διηγηθούν τις μύχιες ιστορίες τους, συνέβη το ανεκδιήγητο.

Μετά τον αδόκητο χαμό του Σάμη, οι τράπεζες-δανειστές προτίμησαν την πολτοποίηση των εκατοντάδων βιβλίων της περιουσίας του εκδότη. Ολα πολτός. Ο τυπωμένος θησαυρός της αποθήκης δεν σκέφτηκαν να παραδοθεί έγκαιρα ούτε στους ναυαγοσώστες συγγραφείς του, ούτε στα σχολεία, ούτε στις επαρχιακές βιβλιοθήκες. Πολτός στα μυαλά των ανθρώπων.

Σήμερα ακούμε τον ποιητή να πενθεί μέσα στα χρόνια:

...πια δεν ακούει τσιμουδιά

βούλιαξε και ο στερνός μου φίλος

παράξενο πώς χαμηλώνουν

όλα τριγύρω κάθε τόσο

εδώ διαβαίνουν και θερίζουν

χιλιάδες άρματα δρεπανηφόρα.

Γεώργιος Σεφέρης

Ο πολτός των πολύτιμων βιβλίων στέκεται μπρος μας σαν τραγική, ειρωνική, επετειακή αντίστιξη, σαν σύγχρονος, βάρβαρος χλευασμός απέναντι στα επιτακτικά λόγια του γέρου του Μοριά: «Να σκλαβωθείτε εις τα γράμματα». 

1821 – Διακόσια χρόνια μετά.

Πλειστηριασμοί, άρχισε το ξεπούλημα.

Μετά από ένα μεγάλο διάστημα "απραξίας" και ειδικά αυτών της πρώτης κατοικίας, εντελώς ξαφνικά και πριν εκπνεύσει η περίοδος χάριτος λόγω της πανδημίας, άρχισε το ξεπούλημα μέσω των πλειστηριασμών κατασχεμένων περιουσιακών στοιχείων  και ειδικά πολλών σπιτιών χαμηλής αξίας. 

Με δεδομένο ότι από τον Μάϊο του 2021 και μετά  η ηλεκτρονική πλατφόρμα των πλειστηριασμών μας παρέχει τη δυνατότητα να δούμε πόσοι από τους πλειστηριασμούς που έχουν προγραμματισθεί αποβαίνουν άγονοι και πόσοι γόνιμοι (κατακυρωθέντες), συντάχθηκαν οι δύο επόμενοι πίνακες. Ο πρώτος αφορά το μήνα Μάϊο και ο δεύτερος τον Ιούνιο. 

Παρατηρούμε ότι υπάρχει μια ραγδαία αύξηση των κατακυρωθέντων πλειστηριασμών ή με άλλα λόγια μια αυξητική ζήτηση για αγορά εκπλειστηριαζόμενων ακινήτων. Να σημειωθεί ότι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις η αξία εκπλειστηριασμού δεν διαφέρει από την προτεινόμενη εμπορική αξία. Με μια πρόχειρη ματιά πάντως οι φθηνές κατοικίες, αξίας έως 120.000 ευρώ κατέχουν την πρώτη θέση στις προτιμήσεις των "επενδυτών". Σαφέστερη εικόνα για το προφίλ των αγοραστών και τις προτιμήσεις τους θα να προκύψει από τα στοιχεία των επόμενων μηνών.

Επεξηγηματικά: Οι στήλες του αριστερού πεδίου κάθε πίνακα ("Άγονοι," και "Κατακυρωθέντες"   αθροιστικά ισοδυναμούν με τη στήλη "Ολοκληρωμένοι". Στο δεξί πεδίο κάθε πίνακα  (Γεωγραφική κατανομή Κατακυρωθέντων) εμφανίζεται η κατανομή των κατακυρωθέντων πλειστηριασμών μεταξύ της Αττικής και της υπόλοιπης χώρας.

Συγκρίσεις-Συμπεράσματα:

1. Βλέπουμε μια δραματική αύξηση των κατακυρωθέντων πλειστηριασμών μεταξύ των δύο μηνών.

2. Οι πλειοδότες "κτυπούν" τα πάντα. Όλες σχεδόν οι κατηγορίες ακινήτων τραβούν το ενδιαφέρον τους.

3. Οι πλειστηριασμοί χωραφιών (στην επαρχία) γνωρίζουν άνθιση.

4. Το ενδιαφέρον για κατοικίες και θέσεις στάθμευσης μαρτυρεί πως ανάμεσα στους αγοραστές πολλοί είναι ιδιώτες.

5. Οι αξίες εκπλειστηριασμών, κατά κανόνα, είναι αυτές της αξίας εκκίνησης του πλειστηριασμού.

 

Οι δικηγόροι οφειλέτη που έχασε το σπίτι του απαντούν στον Σταϊκούρα

Οι δικηγόροι οφειλέτη που έχασε το σπίτι του απαντούν στον Σταϊκούρα

πηγή: https://www.efsyn.gr/oikonomia/elliniki-oikonomia/297989_oi-dikigoroi-forologoymenoy-poy-ehase-tin-katoikia-toy-apantoyn

Με αφορμή τις δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα (στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ), με τις οποίες διαψεύδει τα περί πλειστηριασμού κύριας κατοικίας φορολογούμενου, παρά το πάγωμά τους μέχρι το τέλος του μήνα, με το επιχείρημα ότι ο πολίτης δεν πληρούσε τα κριτήρια του ευάλωτου, το δικηγορικό γραφείο της κ. Μίνας Καούνη, που εκπροσωπούσε τον φορολογούμενο, εξέδωσε εκτενή ανακοίνωση - απάντηση στο υπουργό.

Υπενθυμίζεται ότι το θέμα είχε αναδείξει η «Εφ.Συν.» στο φύλλο της Πέμπτης 9/6. Η ανακοίνωση του δικηγορικού γραφείου αναφέρει τα εξής:

Απάντηση στη δημόσια τοποθέτηση του υπουρογύ Οικονομικών για τη (μη) αναστολή των πλειστηριασμών

Έκπληκτοι ακούσαμε σε τηλεοπτική ενημερωτική εκπομπή στις 11.06.2021 τον Υπουργό Οικονομικών, κ. Χρ. Σταϊκούρα, να λαμβάνει θέση για την υπόθεση του εντολέως μας, κατά την οποία ο τελευταίος απώλεσε κατόπιν πλειστηριασμού, την πρώτη του κατοικία, στην οποία κατοικούσε με την τετραμελή οικογένειά του, παρότι άνεργος και με προβλήματα υγείας.

Ο κ. Υπουργός, υποστήριξε τη νομιμότητα και την ορθότητα αυτού του γεγονότος, επισημαίνοντας ότι ο εν λόγω συμπολίτης μας, κατά τα λεγόμενά του, δεν υπαγόταν στην έννοια του «ευάλωτου νοικοκυριού», κι ως εκ τούτου, καλώς έχασε το σπίτι του.

Επειδή, όμως, η παραπληροφόρηση και οι εσφαλμένες εντυπώσεις που δημιουργούνται στον ελληνικό λαό, ιδίως σε ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα όπως η προστασία της πρώτης κατοικίας, καλό θα ήταν να εξαλείφονται και μάλιστα άμεσα, επισημαίνουμε τα ακόλουθα:

Το Νομικό Πλαίσιο

Ο Νέος Πτωχευτικός Νόμος (Ν. 4738/2020), στο άρθρο 217, παρ. 1α) αναφέρει: Ως «ευάλωτος οφειλέτης», νοείται ο οφειλέτης, στο πρόσωπο του οποίου πληρούνται σωρευτικά τα εισοδηματικά, περιουσιακά και λοιπά κριτήρια που ισχύουν, σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 4472/2017 (Α΄ 74) (ήτοι, αυτοί που δικαιούνται το επίδομα στέγασης).

Κατ’ ακολουθία, ο Ν. 4472/2017, στο άρθρο 3, αναφέρει επ’αυτού στην παρ.2 ότι: «Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Εσωτερικών, που εκδίδεται κατόπιν της έκδοσης της απόφασης της περίπτωση β` της παραγράφου 1 του άρθρου 15, ρυθμίζονται: α) το ατομικό εισοδηματικό όριο για τη χορήγηση του επιδόματος, το οποίο δεν μπορεί να ξεπερνά τα εννιά χιλιάδες εξακόσια (9.600) ευρώ, τα περιουσιακά κριτήρια και κάθε άλλη προϋπόθεση που πρέπει να πληρούν οι δικαιούχοι, β) το ακριβές ποσό του επιδόματος και το ανώτατο ύψος αυτού, γ) άλλες προϋποθέσεις, τα αναγκαία δικαιολογητικά και το αρμόδιο όργανο που απονέμει το επίδομα, δ) η διαδικασία, ο τρόπος και ο χρόνος χορήγησης του επιδόματος και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή του παρόντος άρθρου».

Αντίστοιχα, και με βάση τον εν λόγω νόμο, εκδόθηκε αντίστοιχα η υπ’αριθμ. Δ13οικ.10747/256 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β' 792/06.03.2019) (“Καθορισμός όρων και προϋποθέσεων για την εφαρμογή προγράμματος Επιδόματος Στέγασης”), στο άρθρο 4 (“Κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα”) το οποίο αναφέρει ρητά:

«1. Εισοδηματικά κριτήρια

Το συνολικό εισόδημα του νοικοκυριού, όπως υπολογίζεται για τους σκοπούς της ένταξης στο πρόγραμμα, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε μέλος του νοικοκυριού.

2. Περιουσιακά κριτήρια

α. Ακίνητη περιουσία:

Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, όπως αυτή προσδιορίζεται για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ΕΝ.Φ.Ι.Α. με τις διατάξεις του ν. 4223/2013 (Α` 287) και προκύπτει από την τελευταία εκδοθείσα πράξη προσδιορισμού φόρου, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολο της το ποσό των 120.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως του ποσού των 180.000 ευρώ.

β. Κινητή περιουσία:

Το συνολικό ύψος των καταθέσεων του νοικοκυριού ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κτλ, όπως προκύπτουν από την τελευταία εκκαθαρισμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα όρια του κατωτέρω πίνακα για κάθε τύπο νοικοκυριού, μέχρι και το ποσό των 21.000 ευρώ.

Δηλαδή, ο ίδιος ο νομοθέτης, με το ως τώρα νομικό πλαίσιο, έδιδε ξεκάθαρα τα κριτήρια περί ένταξης κάποιου προσώπου στην έννοια του «ευάλωτου νοικοκυριού», χωρίς να απαιτείται περαιτέρω ερμηνευτική ανάλυση.

(Μάλιστα, για να γίνει αντιληπτό ότι πράγματι αυτά είναι μόνο τα κριτήρια που μπορούσαν να ισχύουν εν προκειμένω, μπορεί κανείς να ανατρέξει και σε δημοσιεύματα αυτών των ημερών στο διαδίκτυο και στον έντυπο τύπο, όπου ενημερώνουν τον κόσμο για τα κριτήρια των «ευάλωτων νοικοκυριών», των οποίων ο πλειστηριασμός θα ανασταλεί υποτίθεται, κατόπιν της συμφωνίας Κυβέρνησης-πιστωτικών ιδρυμάτων - https://www.imerisia.gr/oikonomia/15510_proti-katoikia-ta-3-senaria-gia-ta-eyalota-noikokyria-pote-xekinoyn-oi, https://www.ethnos.gr/oikonomia/160087_proti-katoikia-anastellontai-eos-30-ioynioy-oi-pleistiriasmoi-gia-eyalota)

Τα χαρακτηριστικά του εντολέως μας

Ας δούμε, όμως, τα στοιχεία του εντολέως μας, που, κατά τον κ. Υπουργό, δεν μπορούσε να ενταχθεί με τίποτα στην έννοια αυτή, και ορθώς έχασε το σπίτι του. Συγκεκριμένα, κατά τα δύο τελευταία έτη, είχε:

μηδενικά εισοδήματα (άνεργος),

συνολική ακίνητη περιουσία με αξία (όπως αυτή προσδιορίζεται για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού ΕΝ.Φ.Ι.Α.) 92.644,44€ και

κινητή περιουσία 2.033,00€

Κατά τα ανωτέρω, συνάγεται ξεκάθαρα και χωρίς καμία αμφιβολία ότι ο εντολέας μας ΠΛΗΡΟΥΣΕ ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ που έχουν τεθεί από τον ίδιο το νόμο. Μάλιστα, όλα τα στοιχεία αυτά τα γνωστοποίησε έγκαιρα, και πριν τη διενέργεια του πλειστηριασμού, μέσω αποστολής όλων των φορολογικών του εγγράφων, και στην επισπεύδουσα εταιρεία, και στον πληρεξούσιο δικηγόρο της και στον συμβολαιογράφο που διενήργησε τον πλειστηριασμό. Ούτε μία απάντηση φυσικά δεν έλαβε ποτέ ούτε ο ίδιος ο εντολέας μας, ούτε εμείς ως πληρεξούσιοι δικηγόροι του.

Επισημαίνεται επίσης δε, ότι η αξία 300.000€ της ακίνητης περιουσίας του εντολέως μας αφορά την κατά εκτίμηση εμπορική της αξία και χαρακτηρίστηκε σε αυτό το ύψος από εκτιμητές, μέσα στους οποίους ήταν και εντεταλμένος από την επισπεύδουσα εταιρεία-δανειστή. Παρόλα αυτά, και δυστυχώς για τον κ. Υπουργό, ο ίδιος ο νόμος δεν χρησιμοποιεί τέτοια κριτήρια, καθώς ρητά ορίζει ότι λαμβάνεται υπόψιν αποκλειστικά μόνο η αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας, ως αυτή προκύπτει από τον ΕΝΦΙΑ του οφειλέτη, καθώς, σε αντίθετη περίπτωση, κάθε πιστωτικό ίδρυμα-δανειστής, θα μπορούσε οποτεδήποτε, να προσλαμβάνει εκτιμητές να ανεβάζουν την αξία ακινήτων, προκειμένου να μην μπορούν οι οφειλέτες να ενταχθούν στα «ευάλωτα νοικοκυριά».

Μάλιστα, ο κ. Σταικούρας δεν έμεινε μόνο σε αυτά, αλλά συνέχισε, αναφέροντας το πρωτάκουστο επιχείρημα, ότι δήθεν, ο εντολέας μας δεν μπορούσε να ενταχθεί επίσης στο προστατευτικό πλαίσιο του νόμου, διότι, κατά τα λεγόμενά του, οφείλει 500.000 και πλέον ευρώ.

Καταρχάς, τουλάχιστον κατά τα δικά μας στοιχεία, αυτό είναι αναληθές, καθώς το χρέος του δεν υπερβαίνει τις 370.000€. Παρόλα αυτά, ακόμα κι έτσι να ήταν, και 500 εκατομμύρια ευρώ να όφειλε ο συγκεκριμένος και γενικά ο οποιοσδήποτε οφειλέτης πολίτης, είναι δυνατόν να θεωρηθεί γενικά και αόριστα, ότι μόνο εξ αυτού του λόγου παύει να ανήκει σε «ευάλωτο νοικοκυριο»; Άτομα δηλαδή που για παράδειγμα κληρονόμησαν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ χρέη, χάνουν εξ αυτού και μόνο του λόγου το δικαίωμα να προστατεύσουν την πρώτη κατοικία τους; Και σε κάθε περίπτωση, ας μας εξηγήσει η ηγεσία του Υπ.Οικ., πού το ορίζει αυτό ο νόμος, σε ποια διάταξη και με ποια κριτήρια. Πώς είναι δυνατόν ένα ολόκληρο Υπουργείο να εξειδικεύει κριτήρια που δεν προκύπτουν από κανένα κανόνα δικαίου και μάλιστα, αφού ολοκληρωθούν πρώτα επιτυχώς οι πλειστηριασμοί κατοικιών;

Δυστυχώς, δεν φταίει κανένας άλλος αν η Πολιτειακή εξουσία πρώτη ανακοινώνει περιχαρής «συμφωνίες με δανειστές», και μετά, κατόπιν εορτής και αφού έχουν πεταχτεί οικογένειες στο δρόμο, θυμάται να εξετάσει τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις εφαρμογής των συμφωνιών αυτών, οι οποίες μάλιστα, δεν χρειάστηκε καν να θεσμοθετηθούν με νόμο, καθώς όλα επαφίονται αποκλειστικά στην καλή προαίρεση των δανειστών και μόνο! Αν θέλουν οι ίδιοι οι δανειστές, θα αναστείλουν τον πλειστηριασμό της οικίας, αν όχι, δεν πειράζει, έχουν τη συναίνεση και τις ευλογίες του Κράτους, ό,τι κι αν επιλέξουν.

Μάλιστα, το περιστατικό με τον δικό μας εντολέα, έρχεται στην επιφάνεια ως ένα από τα πολλά που θα ανακύψουν, δεδομένης της καθυστέρησης του Κρατικού Φορέα να ολοκληρώσει το σύνολο των διαδικασιών και τη σύσταση των απαραίτητων φορέων για την πλήρη και ομαλή λειτουργία του Νέου Πτωχευτικού Κώδικα (βλ. και την από 11.06.2021 απόφαση της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων περί αποχής των δικηγόρων από του πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας).

Περιμένουμε απάντηση από τον Υπουργό, προκειμένου να θεμελιώσει αποδεικτικά και νομικά τα λεγόμενά του. Περιμένουμε επίσης με μεγάλη ανυπομονησία την πορεία της εξέλιξης των πλειστηριασμών της πρώτης κατοικίας και άλλων συμπολιτών μας κατά τις προσεχείς εβδομάδες.

Αθήνα, 11.06.2021

Δικηγορικό Γραφείο ....

και ένα πρόσθετο σχόλιο συνεργάτη της ΕΦΣΥΝ

«Σε συνεχείς τηλεφωνικές κλήσεις τόσο των πληρεξουσίων δικηγόρων όσο και άλλων ενδιαφερόμενων για ενημέρωση εν όψει των πλειστηριασμών στους: Συμβολαιογραφικούς Συλλόγους της χώρας, στη Γενική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, τις γραμματείες και τα νομικά τμήματα των υπουργείων Οικονομικών και Ανάπτυξης, καθώς και στις ίδιες τις τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, όλοι και μηδενός εξαιρουμένου απαντούσαν ότι καμία επίσημη ενημέρωση δεν έχουν και ουδείς γνώριζε κάτι περί εφαρμογής κάποιας τέτοιας συμφωνίας - απόφασης αναστολής των πλειστηριασμών... Ανακοινώθηκε μια συμφωνία η οποία ουδέν αποτέλεσμα και καμιά αναστολή πλειστηριασμών επέφερε! Αντιθέτως, καθησύχασε πάρα πολλούς οφειλέτες, πείθοντάς τους ψευδώς ότι, έστω προσωρινά, θα μπορούσαν να προστατεύσουν την πρώτη κατοικία τους... Αποτελεί πρωτοφανή κοροϊδία στα χρονικά της χώρας», σημειώνει το δικηγορικό γραφείο και είναι περιττό να πούμε ότι προσυπογράφουμε. Και φυσικά θα επανέλθουμε.

Οι δικηγόροι θα απέχουν από πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας ευάλωτων νοικοκυριών

  Οι δικηγόροι θα απέχουν από πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας ευάλωτων νοικοκυριών

πηγή: https://www.efsyn.gr/node/297862

Μια σημαντική απόφαση έλαβε η Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας, εκφράζοντας την αντίθεσή της στον Νέο Πτωχευτικό Κώδικα που φέρνει απελευθέρωση πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία.

Η ολομέλεια καλεί τα Διοικητικά Συμβούλια των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας να αποφασίσουν την αποχή των δικηγόρων-μελών τους από διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης για επίσπευση πλειστηριασμών, με εντολείς τράπεζες ή εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, κατά της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών.

Συγκεκριμένα, η Ολομέλεια των προέδρων αναφέρει:

Η Ολομέλεια, από την πρώτη στιγμή, εξέφρασε την έντονη διαφωνία της στις ρυθμίσεις του Νέου Πτωχευτικού Κώδικα, διότι δεν εξασφαλίζουν τη λυσιτελή προστασία των ευάλωτων οφειλετών, και δη της πρώτης κατοικίας τους, στο πλαίσιο της διευθέτησης των οφειλών τους και της παροχής δεύτερης ευκαιρίας, λαμβάνοντας υπόψη και τη δυσμενή οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα που έχει διαμορφωθεί.

Με την εφαρμογή του Πτωχευτικού νόμου επίκεινται στο επόμενο χρονικό διάστημα πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας καθώς μέχρι σήμερα δεν έχουν εκδοθεί οι προβλεπόμενες εφαρμοστικές του νόμου υπουργικές αποφάσεις, αλλά κυρίως, δεν έχει συσταθεί «Ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης» και η σχετική πλατφόρμα του εξωδικαστικού συμβιβασμού είναι σήμερα «αδειανό πουκάμισο».

Οι άνω εξελίξεις στερούν πλέον κάθε προστασία των ευάλωτων δανειοληπτών και τους αφήνουν παντελώς εκτεθειμένους στα συμφέροντα των Τραπεζών και των Εταιρειών Διαχείρισης Απαιτήσεων (funds).

Η Ολομέλεια κρίνει ως απόλυτα αναγκαία την αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας των ευάλωτων οφειλετών νομοθετικώς και τη θέσπιση δεοντολογικού κανονισμού λειτουργίας των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων δια νόμου.

Υπό τις συνθήκες αυτές, και λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους που δημιουργούνται, η Ολομέλεια καλεί τα Διοικητικά Συμβούλια των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας να αποφασίσουν την αποχή των δικηγόρων-μελών τους από διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης για επίσπευση πλειστηριασμών, με εντολείς Τράπεζες ή εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων κατά της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών, όπως ορίζονται με το ν. 4738/2020, σύμφωνα με το ειδικότερο πλαίσιο που θα καθορίσει η Συντονιστική Επιτροπή.

  «Καμπανάκια» απ' την ΕΚΤ για τα χρέη μετά την πανδημία και τις τιμές ακινήτων

πηγή: https://www.efsyn.gr/oikonomia/diethnis-oikonomia/294651_kampanakia-ap-tin-ekt-gia-ta-hrei-meta-tin-pandimia

Προσοχή σχετικά με τα μέτρα στήριξης συνέστησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προειδοποιώντας για τους κινδύνους που γέννησε η πανδημία.

Στην εξαμηνιαία έκθεσή της για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, η ΕΚΤ τονίζει ότι οι μεγαλύτερες οικονομικές αδυναμίες της Ευρώπης είναι τα υψηλά επίπεδα χρέους και μία φούσκα στις τιμές των ακινήτων.

«Οι χώρες αντιμετωπίζουν μία ευαίσθητη ισορροπία μεταξύ μίας πρόωρης προσαρμογής των μέτρων στήριξης, η οποία μπορεί να συμβάλει σε ένα κύμα εταιρικών χρεοκοπιών, και στη διατήρηση των μέτρων στήριξης για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, διατηρώντας έτσι στη ζωή μη βιώσιμες εταιρείες», ανέφερε η ΕΚΤ.

Η συνεχιζόμενη ανάγκη για στήριξη του ιδιωτικού τομέα μπορεί να ενισχύσει τις ανησυχίες για τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους των ευάλωτων χωρών της περιοχής, δεδομένου ότι το δημόσιο χρέος αυξήθηκε πολύ πέρυσι, πρόσθεσε.

Ωστόσο, η κεντρική τράπεζα σημείωσε ότι είναι χαμηλοί οι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι από το υψηλότερο δημόσιο χρέος, δεδομένων των χαμηλών επιτοκίων και της πρόσφατης τάσης για την έκδοση πολύ μακροπρόθεσμων ομολόγων που «κλειδώνουν» τα χαμηλά επιτόκια.

«Καθώς η ευρωζώνη αναδύεται από το τρίτο κύμα της πανδημίας, οι κίνδυνοι για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα παραμένουν αυξημένοι και έχουν κατανεμηθεί πιο άνισα», δήλωσε σχετικά ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λούις ντε Γκίντος.

«Η εκτεταμένη υποστήριξη, ιδίως για τις εταιρείες, θα μπορούσε σταδιακά να μετακινηθεί από την ευρεία βάση σε πιο στοχευμένη», πρότεινε ο Ντε Γκίντος.

Οι τιμές των ακινήτων αποτελούν μία άλλη πηγή αδυναμίας, ιδιαίτερα αυτές των εμπορικών ακινήτων, μίας αγοράς που χαρακτηριζόταν από υψηλή ζήτηση και υπερβολικές αποτιμήσεις στα προ της πανδημίας χρόνια. Οι τιμές των εμπορικών ακινήτων αντιμετωπίζουν ήδη σημαντική διόρθωση καθώς η πανδημία αλλάζει τις εργασιακές συνήθειες, ενώ είναι πιθανές και περαιτέρω μειώσεις τους, οδηγώντας σε πιθανές πιστωτικές απώλειες ή σε συμπίεση των ενεχύρων.

«Η αυξανόμενη υπερτίμηση τα τελευταία χρόνια έχει αφήσει περιθώριο για σημαντική μείωση των τιμών, καθώς η πλειονότητα των επενδυτών δηλώνουν ότι οι αποτιμήσεις δεν έχουν πιάσει πάτο ακόμη… Η δραστηριότητα παρέμεινε στα μισά περίπου επίπεδα του μακροπρόθεσμου μέσου όρου, συγκαλύπτοντας πιθανόν μία περαιτέρω μείωση στις τιμές των ακινήτων». Αυτό είναι δυνητικά ένα σημαντικό πρόβλημα, καθώς οι χορηγήσεις δανείων για εμπορικά ακίνητα αντιστοιχούν στο 7% της έκθεσης των τραπεζών στον ιδιωτικό τομέα, αναφέρει η έκθεση της ΕΚΤ.

Σύμφωνα με την έκθεση, οι αγορές οικιστικών ακινήτων είναι σε καλύτερη κατάσταση, αλλά η υπερτίμηση, εν μέρει λόγω των πολύ φθηνών δανείων, είναι ήδη φανερή. «Ο κίνδυνος μίας διόρθωσης στις αγορές κατοικιών έχει αυξηθεί εν μέσω ενδείξεων για υψηλές αποτιμήσεις στην Ευρωζώνη ως σύνολο», ανέφερε η ΕΚΤ. Ο καθοδικός κίνδυνος για τις τιμές των κατοικιών προοιωνίζεται μία επιβράδυνση της αύξησης των τιμών το επόμενο έτος, αλλά δεν αναμένεται μία μείωσή τους, πρόσθεσε.

Πρώτη κατοικία: επιδότηση δόσης δανείου-Τα Κριτήρια

  

Πτωχευτικός κώδικας με επιχορήγηση στους ευάλωτους δανειολήπτες

πηγή: https://www.efsyn.gr/oikonomia/elliniki-oikonomia/295392_ptoheytikos-kodikas-me-epihorigisi-stoys-eyalotoys-daneioliptes

Απευθείας κρατική επιδότηση θα προβλέπει το μεταβατικό πλαίσιο που θα ισχύσει από την έναρξη του πτωχευτικού κώδικα την 1η Ιουνίου μέχρι και τη λειτουργία του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων που τοποθετείται χρονικά στο πρώτο τρίμηνο του 2022. Αυτό συμφώνησαν το υπουργείο Οικονομικών και οι τράπεζες/servicers, ώστε να μην υπάρξει κενό προστασίας για τους ευάλωτους δανειολήπτες, στη χθεσινή συνάντηση που είχαν και τις επόμενες ημέρες θα εκδοθεί Κοινή Υπουργική Απόφαση που θα περιγράφει τις λεπτομέρειες του πλαισίου, το οποίο θα κινείται στη λογική του Φορέα και τα προβλεπόμενα κριτήρια, χωρίς ωστόσο να υπάρχει φορέας.

Ειδικότερα, για την πρώτη κατοικία των ευάλωτων νοικοκυριών (ετήσιο εισόδημα 7.000-21.000 ευρώ) θα χορηγείται επιδότηση 70-210 ευρώ αναλόγως την οικογενειακή κατάσταση για το διάστημα από την έναρξη του πτωχευτικού και μέχρι τη σύσταση του φορέα, και το υπόλοιπο τμήμα της δανειακής δόσης θα καταβάλλεται από τον δανειολήπτη.

Ετσι, αν η δόση του δανείου ανέρχεται σε 300 ευρώ τον μήνα, το κράτος θα καταβάλλει τα 210 ευρώ και το νοικοκυριό (5μελής οικογένεια) τα υπόλοιπα 90 ευρώ αποφεύγοντας τον πλειστηριασμό της κατοικίας του.

Ωστόσο αν για ένα εύλογο χρονικό διάστημα –πιθανότατα 2-3 μήνες– ο δανειολήπτης δεν καταβάλει το ποσό που του αναλογεί, τότε η τράπεζα/servicer μπορεί να εκκινεί τη διαδικασία πλειστηριασμού. Με το μέτρο της κρατικής επιδότησης στην πραγματικότητα παρατείνεται το «πάγωμα» των πλειστηριασμών της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων δανειοληπτών που λήγει στις 31 Μαΐου 2021 –παραμονή της έναρξης του νέου πτωχευτικού– μέχρι την έναρξη λειτουργίας του Φορέα που «προστατεύει» την πρώτη κατοικία, όχι ως περιουσιακό στοιχείο αλλά ως δυνατότητα διατήρησης της στέγασης, έναντι ενοικίου στο σπίτι που θα χάνει δανειολήπτης ώστε να έχει «δικαίωμα» στη 2η ευκαιρία που του δίνει, προσχηματικά, ο νέος πτωχευτικός κώδικας.

Όπως προσχηματική είναι και η δυνατότητα που παρέχει στον ευάλωτο δανειολήπτη ο νόμος για επανάκτηση/επαναγορά του ακινήτου του μετά από 12 χρόνια. Υπενθυμίζεται ότι τα κριτήρια για να κριθεί ένας οφειλέτης είναι:

Τα Κριτήρια

Εισοδηματικά: Ως 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό και προσαυξάνεται κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος. Στη μονογονεϊκή οικογένεια, για το πρώτο ανήλικο μέλος του νοικοκυριού ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ. Στα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα, ορίζεται προσαύξηση 7.000 ευρώ για κάθε απροστάτευτο τέκνο. Οροφή είναι τα 21.000 ευρώ τον χρόνο, ανεξάρτητα από τη σύνθεση του νοικοκυριού.

Περιουσιακά: Συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού ώς τις 120.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως τις 180.000 ευρώ. Συνολικό ύψος καταθέσεων ή/και τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κ.ά. ώς 7.000 ευρώ προσαυξανόμενη κατά 3.500 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Η προσαύξηση για το πρώτο ανήλικο τέκνο μονογονεϊκής οικογένειας ορίζεται στα 7.000 ευρώ. Η ίδια προσαύξηση ισχύει για κάθε απροστάτευτο τέκνο στα νοικοκυριά.