Χρέος: το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου

Tiziano Vecelli (Titian) Sisyphys (1548–49). Prado Museum.

Ρώτησαν τον κύριο Κ:

-Θα χάσω το σπίτι μου για 5 ψωροχιλιάρικα, είναι δυνατόν, είναι δικαιοσύνη αυτό;

-Βεβαίως και θα το χάσετε και μάλιστα θάστε και από τους πρώτους.

-Μα γιατί ;

-Ακούστε με. εσείς θα χάσετε 100 χιλιάρικα και αυτό είναι που μετράει για την τράπεζά σας. δεν σας φαίνεται δίκαιο ; τώρα αν η τράπεζα σας δάνεισε αυτά που της χρωστάτε ήξερε πολύ καλά ότι μπορούσε και να κέρδιζε 95 χιλιάρικα στη δεύτερη ευκαιρία που θα της δίνατε. 

και συνέχισε ο κ. Κ:

Η πρώτη της ευκαιρία ήταν ότι της ζητήσατε δάνειο και μάλιστα τόσο μικρό. Ένας φωροτόκος ακόμη και τοκογλυφικός δεν αρκεί...Μικρά δάνεια-μεγάλες ευκαιρίες. ή με άλλα λόγια δεν είναι όλοι ωραίοι αυτοί που έχουν χρέη αλλά αυτοί που έχουν μεγάλα χρέη, μεγαλύτερα από τον συσωρευμένο πλούτο που ήδη έχουν....

-Τότε δεν μου μένει παρά να ξοφλήσω, αλλά πώς, δεν υπάρχει μία...

-Αν δεν είχες χθές, αν δεν έχεις σήμερα, δεν υπάρχει καμμία πιθανότητα να έχεις αύριο. Και γι' αυτό προνόησε και φροντίζει η καλή σου τράπεζα με την κυβέρνησή σου.

και με αυτό τον ωμό και συνάμα αποκαλυπτικό διάλογο ας ξεκινήσουμε...

Χρέος: η ύψιστη θεότητα που στις βουλές της υποτάσσονται όλες οι άλλες: χρήμα, δάνεια, ελείμματα. Ναοί και μοναστήρια χτίζονται εις δόξαν της, εικόνες της κάνουν τον γύρο του κόσμου, εισχωρούν σε σπίτια, κρέμονται σε σύγχρονα εικονοστάσια, φοβερίζουν και γιατρεύουν την απληστία κατακτημένων δικαιωμάτων, καταργούν μνήμες και όνειρα ξεστρατημένων πληθυσμών.

Χρέος: το πλέον σύγχρονο και αποδοτικό εμπόρευμα προϊόν της βιομηχανίας ελειμμάτων, φετίχ των κερδοσκόπων. Και αν κάποιο άλλο εμπόρευμα μπορεί να εξισωθεί μαζί του είναι ο πατήρ του, το χρήμα. σε μορφή νομίσματος, σε επιταγές ή γραμμάτια, σε ομόλογα και κάθε είδους τίτλο. Α-διάστατο κατά τις επιθυμίες των διακόνων του τόσο που κανένας προϋπολογισμός και καμμία απογραφή δεν μπορεί με ακρίβεια να προσδιορίσει το μέγεθός του. τη μέρα προσμετράται με το μέγεθος των δανείων που δίνονται για να θεραπεύσουν τα ελείμματα και τη νύχτα απλώνεται σαν το σκοτάδι πάνω από την στέγη κάθε χώρας, καθορίζει πολιτικές και τρόπους ζωής, σε τελευταία πια ανάλυση την ίδια την ύπαρξή του ανθρώπου και όποιου άλλου όντος η φύση δώρισε για να τον υπηρετεί.

Εν ονόματι του χρέους κόβουν μισθούς, απολύουν, κλείνουν νοσοκομεία, σχολεία. στο όνομά του ορκίζονται κυβερνήσεις και κόμματα, δέρνουν και δολοφονούν οι μπάτσοι, δικάζουν οι δικαστές, εκμισθώνονται στρατοί και παρακρατικές εξουσίες. Ο οφείλων και να υποκύπτει οφείλει. Όσο πιο πολλοί οι οφείλοντες τόσο πιο άνετη η εξουσία του, τόσο πιο ισχυρή η πίστη των μετανοημένων.

Λαοί και κράτη εν μια νυχτί βαφτίζονται οφειλέτες, χρεοκοπούν, υποτιμάται η περιουσία τους, το νόμισμά τους. Και από αυτή την καταβόθρα των οφειλετών χρειάζεται να γίνει ένα κοσκίνισμα για να επιλεγούν εκείνοι που θα εκτελέσουν τις εντολές του ή θα συνδράμουν απαθώς ή ενεργώς στην εφορμογή τους. Έχουμε κόμματα και συνιστώσες οφειλετών, στρώματα πληθυσμού που απολαμβάνει ασύμβατα με την εποχή προνόμια ή επιβιώνει χάρη στην ύπαρξη του χρέους.

Αν θέλουμε να το δούμε στις πολιτικές του διαστάσεις αρκεί να μελετήσουμε την επιρροή των κομμάτων εξουσίας πάνω σε λαϊκά (:) στρώματα. Ένα ποσοστό 35% θεωρείται επαρκές, είναι το κρίσιμο μέγεθος που μπορεί να στηρίξει και να διαωνίσει αυτές τις πολιτικές. Από αυτό ένα ποσοστό όχι ευκαταφρόνητο κερδίζει περισσότερα από ό,τι κέρδιζε στο παρελθόν και το υπόλοιπο απλά επιβιώνει στη σκιά των κερδοσκόπων του χρέους, υπηρετώντας το άμεσα ή έμμεσα.

Αν σε μια επόμενη φάση οι ανάγκες περαιτέρω συσσώρευσης πλούτου (που συνεπάγονται τη δημιουργία νέων χρεών*) επιτάξουν αυτό το ποσοστό να μειωθεί, μοιραία θα έλθουν σε σύγκρουση με τις πολιτικές ανάγκες. Σε αυτό ακριβώς το σταυροδρόμι η εκάστοτε κυβέρνηση και ο εκάστοτε υπουργός Οικονομικών διαπραγματεύονται (σκληρά ...εννοείται) με το ΔΝΤ, την τρόϊκα, το ΕΚΟΦΙΝ, την Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα, τον κ. Σόϊμπλε ή την αντ' αυτού κ. Μέρκελ.

Εργασία, ποιά υπεραξία; 

Οι "ορθόδοξοι" μαρξιστές μιλούν ακόμη για την υπεραξία της εργασίας, για τους βιομηχανικούς εργάτες, για την εμπορευματική αξία του προϊόντος που παράγουν. Ο καπιταλισμός γι' αυτούς γεννήθηκε επί Adam Smith και ετάφη με τα νάματα του Marx. Έκτοτε δεν φαίνεται να απασχολούν κανέναν οι μεταλλάξεις του, το αντικείμενο του πόθου του, τα μέσα που διαθέτει για να συσσωρεύει πλούτο. Επικαλούνται συνεχώς τον κορακοζώητο βιομήχανο της βικτωριανής εποχής που κλέβει από το μεροκάματο του εργάτη του 5, 10, 30, 100 ευρώ σε μια ώρα, μια μέρα, ένα μήνα. Αγνοούν ή κάνουν πως δεν βλέπουν τον γιάπι των κερδοσκόπων που μπροστά από έναν υπολογιστή στο άνετο γραφείο του από τη μια άκρη της γής μπορεί να βγάλει μερικά δις σε ελάχιστα λεπτά της ώρας παίζοντας με τα χρέη των κρατών της άλλης άκρης, τα αξιόγραφα που τα καλύπτουν, κάνοντας εμπόριο δανείων, χαντακώνοντας σε λίγα λεπτά προϋπολογισμούς και νομίσματα, ευτελίζοντας σοδειές γεωργικών αγαθών, ανεβοκατεβάζοντας τιμές βασικών αγαθών, υποτιμώντας πλουτοπαραγωγικές πηγές που δωρήθηκαν στον άνθρωπο από τη φύση. Και όλα αυτά γιατί ΚΑΠΟΙΟΣ θέλει να αγοράσει φτηνά, γιατί η περιουσία ενός κράτους, μιας οικογένειας πρέπει να πουληθεί φτηνά για να καλυφθούν τα χρέη, να διασφαλισθούν τα δάνεια, να αποκτήσουν έγγειο αξία τα κέρδη της φούσκας.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: τεχνικές εταιρείες, σύμβουλοι επενδυτές και τεχνικοί από την Ελλάδα που είχαν μεταναστεύσει στο Πεκίνο το 2005 για να μετέχουν στην προετοιμασία των ολυμπιακών αγώνων του 2008, δεν άφησαν την ευκαιρία να πάει χαμένη. Έτσι εκτός της κύριας δραστηριότητάς των (τεχνικός τομέας) ασχολήθηκαν παράλληλα και με το real estate της πόλης. Ένα φιλόδοξο gentrification (χωροταξική αναβάθμιση με κερδοσκοπικούς στόχους) εξελίχθηκε στα όρια της πόλης, ξεσπιτώνοντας χιλιάδες κατοίκους από τα περίχωρα, προκειμένου η νέα ελίτ της Κίνας να βρεί γή πρόσφορη και να κτίσει τα δικά της χολυγουντιανά παλάτια.

Τόσο απλό μα δύσκολα κατανοητό είναι το μέγεθος της απειλής για τη ζωή του καθενός, για τον πλούτο μιας χώρας. είτε αυτός είναι πλούτος συσωρευμένος από εργασία (μετρητά, αξίες, γή, στέγη), είτε πλούτος μιας αρχικής συσσώρευσης της φύσης (ορυκτός πλούτος, πηγές ενέργειας, νερό). Ο καπιταλισμός ποτέ δεν γκρέμισε τη φεουδαρχία. Απλά συνυπάρχει μαζί της, ενσωματώνοντας τις πρακτικές της ειδικά στον τομέα των φυσικών πόρων της γής, υπάγοντάς τες στους νόμους της υπερεκμετάλλευσης, στους νόμους πια της υπερσυσσώρευσης.

Κρίση, ποιά κρίση ; Αέρας κοπανιστός είναι που ζητά γή και ύδωρ

Αυτή τη στιγμή στον πλανήτη έχουν σωρευθεί πάνω από 87 τρις δολάρια κέρδη που παραμένουν ανεκμετάλλευτα, περιμένοντας επενδυτές. Ας βεβαιώσει κάποιος ότι το μεγαλύτερο ποσοστό, (γύρω στο 75%), από αυτόν τον πλούτο δεν προέρχεται άμεσα από το εμπόριο των διεθνών δανειακών χρεών (κρατών-για την ακρίβεια κυβερνήσεων) και από τον κουβά των δανειακών χρεών επιχειρήσεων και ιδιωτών σε εμπορικές τράπεζες. Ένα αξιοσημείωτο ποσοστό προέρχεται από τα κερδοσκοπικά παιγνίδια πάνω στα εθνικά νομίσματα (σπόρ προσφιλέστατο στους κερδοσκόπους μέχρι πριν μια εικοσαετία), από την μονοπωλιακή σωσσώρευση πλούτου από την εκμετάλλευση βασικών κοινωνικών αγαθών (υγεία, τρόφιμα, νερό, ενέργεια, στέγαση) και ένα ελάχιστο πια ποσοστό από την βιομηχανική ή πρωτογενή παραγωγή (που άλλωστε έχει μονοπωληθεί από εταιρείες μεγαθήρια).

Για να υπάρξει η μόχλευση αυτών των κερδοσκοπικών κεφαλαίων από τα σεντούκια των τραπεζών θα πρέπει να υπάρξουν ευκαιρίες. Και αν δεν υπάρχουν δημιουργούνται πάραυτα με έναν νόμο για τους πλειστηριασμούς, με μια υπουργική απόφαση για τις κατασχέσεις, με μια ντιρεχτίβα για το κούρεμα των ομολόγων. Εν μια νυχτί "ξεθάφονται" ελείμματα που εκτοξεύουν το χρέος πέρα από τα "επιτρεπτά" όρια, ψηφίζονται "προγράμματα στήριξης και ανόρθωσης"

Για να υπάρξει αυτή η πρωτοφανής στην παγκόσμια οικονομία συσσώρευση, έχουν συμβεί σημεία και τέρατα στον θαυμαστό καπιταλιστικό θερμοκήπιο: έχουν κλείσει εκατομμύρια επιχειρήσεις, έχουν χρεικοπήσει εταιρείες μεγαθήρια, έχουν υποδουλωθεί κράτη, έχουν καταληστευθεί περιουσίες και αποταμιεύσεις δεκαετιών. Κοινώς το τέρας τρώει από τα έτοιμα πια. Η μπουκιά της εργασιακής υπεραξίας δεν αρκεί. Χορταίνει μόνο αν δανείσει ενεχύρως μια χώρα (ταίζοντας μια κυβέρνηση με τους κολαούζους της), αν μπορέσει να αρπάξει το νερό, μια έκταση, χιλιάδες σπίτια. Βλέπει σαν χρυσή ευκαιρία μια βροχή που δεν θα πέσει, μια καταιγίδα που θα καταστρέψει τις σοδειές, μια αρρώστεια που μπορεί εξολοθρεύσει τον μισό πλανήτη, ένα φάρμακο που θα θεραπεύσει τον άλλο μισό, 100 πόλεις ή μερικά κράτη που θα ισοπεδωθούν (αν έχουν την ατυχία να κρύβουν κάποιο μυστικό κοίτασμα). Ποιός αλήθεια σύγχρονος επενδυτής χέζεται από τη χαρά του νάχει έναν εργάτη σκλάβο, έστω και με ένα ξεροκόματο σαν αμοιβή. Ίσως μόνο οι νταβατζήδες της φράουλας της καθ' ημάς φεουδαρχίας. Αλήθεια, ποιός επενδυτής θάχανε την ευκαιρία να ξεζουμίζει καθημερινά μέσα σε μια φάμπρικα στρατιές εργατών, αν το ποσοστό κέρδους από αυτή την ενασχόληση θα ήταν συγκρίσιμο έστω με το ποσοστό μιας τοποθέτησης στο χρηματιστήριο ; 

Εστιάζοντας μόνο μέσα στον γυάλινο ναό του βιομηχανικού καπιταλισμού (όπως ο Μαρξ) οι συνοδοιπόροι** έχουν σαφέστατα δίκηο. Πλην όμως οι γυάλινοι ναοί του καπιταλισμού είναι πολλοί και συνεχώς χτίζονται νέοι. Κάθε νεόκτιστος σαφώς υπερτερεί σε λαμπρότητα, σαφέστατα ελκύει νέες θεραπενίδες, προπαγανδίζει νέους μύθους, κομματιάζει και αποπροσανατολίζει ακόμη μεγαλύτερα κοινωνικά στρώματα, υπόσχεται συνεχώς σωτηρία και ευκαιρίες, επιβάλλει την αδιάλειπτη προσευχή στον ναό του κέρδους, στον ναό της κατανάλωσης. Οι ναοί του βιομηχανικού και εν συνεχεία του μεταπρατικού καπιταλισμού ξεθώριασαν προ πολλού. Τη λαμπρότητά τους έκλεψαν ναοί του χρηματιστηριακού καπιταλισμού και τώρα οι ναοί του τερατογεννούς. Ακριβώς όπως το προσκύνημα της Αγίας Λαύρας των Καλαβρύτων δεν είναι πια της μόδας και την περίλαμπρη θέση του έχει πάρει το τερατόμορφο και 67πάγκαρο προσκύνημα της Μαλεβής στην Αρκαδία όραμα της Βγενιώς Γιόβα (κατά δήλωσή της αδελφή Παρθενία). 

Μερικοί ονομάζουμε Κρίση του καπιταλισμού τις ίδιες τις αντιφάσεις του, τη ολοένα και μεγαλύτερη μείωση του ποσοστού του κέρδους του από τη δευτερογενή (βιομηχανική) κυρίως παραγωγή. Δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι το εμπόρευμα αυτό και η κατανάλωσή του έχει μετατραπεί πια σε ένα εργαλείο υποταγής και μόνο, ένα εργαλείο εξαγοράς και δημιουργίας δανειακών αναγκών. Το Όλον του καπιταλιστικού γίγνεσθαι ίσως κάποτε παύσει να παράγει βιομηχανικά προϊόντα μιας μεγάλης γκάμας σε τέτοια κλίμακα, μιας και άλλες ανάγκες (υγεία, παιδεία, ασφάλεια, στέγαση, διατροφή) θα έχουν προτεραιότητα στην αφαίμαξη του γλίσχρου μισθού ή ευτελούς μεροκάματου.

Άλλωστε οι αντιφάσεις από μόνες τους δίνουν παράταση ζωής σε κάθε κοινωνικό γίγνεσθαι και σε καμμία περίπτωση δεν αποτελούν τον επιθανάτιο ρόγχο του. Όσο για τη μείωση του ποσοστού του κέρδους ασφαλώς και ακολουθεί τη μείωση της αμοιβής εργασίας, διαφοροποιούμενη ως προς το ποσοστό αυτής της μείωσης, διότι καρπούται παράλληλα την παραγωγικότητα που του προσφέρει η τεχνολογική εξέλιξη. Αποβλέπει δε στη διασφάλιση της δυνατότητας διάθεσης ενός μέρους της παραγωγής (όσο το δυνατόν μεγαλύτερης) και σε μεγαλύτερα τμήματα πληυθσμών.

Πέρα και κυρίως έξω από τον γυάλινο ναό του βιομηχανικού καπιταλισμού συμβαίνουν σημεία και τέρατα. Τόσο παραγωγικά, που δίνουν ανάσα και στους έγκλειστους του ναού αυτού. Οι συγκοινονούντες γυάλινοι ναοί είναι τα συγκοινωνούντα οχυρά του καπιταλισμού. Στο κάτω-κάτω αν πέσει στα χέρια του εχθρού ο ναός του βιομηχανικού καπιταλισμού για το Όλον του καπιταλισμού χέστηκε η φοράδα στ' αλώνι. Οϋτως ή άλλως το ψωράλογο θατάχει φάει τα ψωμιά του, ας το πάρουν οι πληβείοι να βαυκαλίζονται ότι έπεσε ο καπιταλισμός. Η ανεργία που σε παγκόσμια κλίμακα αυξάνει, τα αδιάθετα για επενδύσεις συσσωρευμένα κεφάλαια μαρτυρούν την οριστική μεταστροφή του καπιταλισμού από τον βιομηχανικό καπιταλισμό του Adam Smith και του Keynes στον σύγχρονο καπιταλισμό που εξήγγειλε η Σχολή του Σικάγου, στον σύγχρονο οραματισμό των νεομαλθουσιανών.

Ναι η καταστροφή είναι ευκαιρία για κάθε κερδοσκόπο της άγριας δύσης και της βάρβαρης ανατολής. Αυτό, να με συμπαθούν οι συνοδοιπόροι** μου κάθε απόχρωσης, δεν λέγεται κρίση. Είναι κρίση ανθρωπιστική που ακολούθησε επακριβώς τις λαθεμένες ατραπούς που χάραξε ταυτισμένη με την καπιταλιστική λογική η αποστεωμένη μαρξιστική ανάλυση. Κρίση για τον καπιταλισμό είναι να μην υπάρχουν οι ευκαιρίες. Κρίση θα είναι να λυθούν ως ...δια μαγείας οι αντιφάσεις του.

Η πρώτη ύλη δημιουργίας πλούτου (κατά τον Μαρξ) παραμένει σε μεγάλο βαθμό αδρανής, παρασέρνοντας στην αδράνεια αυτή όλο και μεγαλύτερα τμήματα της εργατικής τάξης. Πέρα από το ευκολονόητο πολιτικό επικείμενο, αυτό δεν θα συγκινήσει καμμία ελίτ διανοουμένων και στοχαστών, καμμία κυβέρνηση ή παγκόσμιο οργανισμό. Αντίθετα οι κυβερνήσεις και οι οργανισμοί θα ανησυχούν για τα αδρανή υλικά που μένουν ανεκμετάλλευτα όπου γής, για τα αδρανή συσωρευμένα κεφάλαια στις θυρίδες μιας φανταστικής παγκόσμιας τράπεζας.

Κρίση θα αποτελέσει μια ολική άρνηση εξόφλησης του παγκόσμιου χρέους, τουτέστιν μια καθολική επανάσταση. Να μείνουν στα σεντούκια του τα 87 τρις δολάρια ορφανά και ακάλυπτα. Κρίση είναι να πείς στην τράπεζά σου, να πεί ο καθένας μας βάλε στον κώλο σου το χρεώγραφο του δανείου μου.

Ο καπιταλισμός πεθαίνει εδώ και κάμποσες δεκαετίες αλλά το πτώμα του εξακολουθεί να μας κυβερνά, γιατί η ιστορία δεν κάνει τίποτα, όπως έγραφε ο Έγκελς. Ίσως γιατί το δίπολο Εργασία-Κεφάλαιο δεν την συγκινεί πια.

Για επιδόρπιο... μερικά στοιχεία για τη θεότητα του ελληνικού χρέους (δημοσίου και ιδιωτικού)
σε παρένθεση οι πηγές

-Το 2014 το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της Ελλάδας έχει μειωθεί κατά 25% μέσα σε σε σύγκριση με το 2008 ενώ η ανεργία υπερβαίνει το 27%. (Στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ).

-Το 2014 το δημόσιο χρέος θα κλείσει περίπου στα 320 δις ευρώ και αντιστοιχεί στο 175% του ΑΕΠ (Στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ). Τέλος του 2008 το δημόσιο χρέος ήταν περίπου 132 δις (110% του ΑΕΠ)-Στοιχεία που εξήγγειλε η απογραφή του ΠΑΣΟΚ το 2009 και αμφισβητήθηκαν από την κυβέρνηση Καραμανλή.

-Το 2014 το ιδιωτικό χρέος που δεν εξυπηρετείται, προς Τράπεζες, Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία αγγίζει τα 163 δις ευρώ (77 δις κόκκινα δάνεια -επί συνόλου τραπεζικών χορηγήσεων 215 δις-Στοιχεία της Τραπέζης Ελλάδος) (67 δις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο -Υπουργείο Οικονομικών), (18,6 δις ευρώ ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία -8,5 δις στο ΙΚΑ και 9,1 δις στον ΟΑΕΕ-Υπουργείο Εργασίας, στοιχεία ΙΚΑ. ΟΑΕΕ).

-Τα κόκκινα δάνεια τέλος του 2013 ήσαν σε ποσοστό το 35% του συνολικού χαρτοφυλακίου τραπεζικών χορηγήσεων έναντι του 5,1 % σστο τέλος του 2008 (Τράπεζα Ελλάδος). Να λάβουμε υπόψη ότι από αυτό το 5,1% μόλις το 1,2% αφορούσε δάνεια προς ιδιώτες και το υπόλοιπο κυρίως προς επιχειρήσεις τύπου pafa-pufa Co. και ένα ποσοστό δάνεια παγωμένα σε επιχειρήσεις μεγάλου κυρίως μεγέθους προς εκκαθάριση. Εκτιμήσεις της τρόϊκας αναφέρουν ότι το ποσοστό των κόκκινων δανείων θα εκτιναχθεί στο τέλος του 2014 στο 40% και το μέγεθος θα φτάσει στα 90 δις.

-Το 2009 ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο είχαν 700.000 πολίτες με οφειλές 33,7 δις ευρώ, σήμερα οι οφειλέτες είναι 2.600.000 και τα χρέη 67,25 δις ευρώ (Υπουργείο Οικονομικών).

Σε αυτό το μέγεθος αποτυπώνεται το μέγεθος της προμελετημένης και επερχόμενης καταστροφής. Δεν είναι απλά ο διπλασιασμός των ληξιπρόθεσμων (μάλιστα εν μέσω μιας ύφεσης) αλλά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των οφειλετών. Διότι τα 33,7 δις είναι ένα μέγεθος που αφορά ιστορικά όλη την περίοδο ύπαρξης του ελληνικού κράτους (βέβαια κατά περιόδους πολλά χρέη διαγράφηκαν, παρόλα αυτά οι προϋπολογισμοί δεν γνώρισαν αναταράξεις του σημερινού μεγέθους-κάτι που μαρτυρεί την ομαλή διασπορά των ληξιπρόθεσμων ανά έτος). Εξάλλου μην ξεχνάμε ότι στα 33,7 δις περιλαμβάνονται χρέη συνεταιρισμών, χρέη μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων που μεταβιβάσθηκαν στο δημόσιο ή έκλεισαν, π.χ.όμιλοι Κατσάμπα, Λαδόπουλος, Ανδρεάδης, Μποδοσάκη) αλλά και χρέη που χορηγούσε το ΚΕΒΑ (μετέπειτα ΕΟΜΜΕΧ) προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις με την αγγύηση του δημοσίου.

-Να πούμε τέλος, ανακεφαλαιώνοντας πως:

-ανά μήνα δημιουργούνται περί τα 2 δις ληξιπρόθεσμα χρέη, τόσο προς την εφορία, όσο και προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Κάτι που μαρτυρεί τη φοροληστρική και μελετημένη επιδρομή των κυβερνώντων.

-πέρα από τους οφειλέτες προς το δημόσιο (2.600.000***) οι οφειλέτες στο ΙΚΑ είναι 442.000, στον ΟΑΕΕ 659.000, στον ΟΓΑ 183.000 και στο ΤΣΜΕΔΕ 50.000 (σύνολο εγκλωβισμένων οφειλετών στα ασφ. ταμεία 1.329.000***).

παραπομπές

*ένα χρέος δημιουργείται πολλαπλώς. και δανειζόμενος χρήματα αλλά και χάνοντας απλά το σπίτι σου, τις κοινωνικές παροχές, την εργασία σου. Μια τέτοια απώλεια θα σε οδηγήσει στην στην ανάγκη να ξανα-αποκτήσεις μέρος ή το όλα τα απολεσθέντα. Ή θα σε οδηγήσει στην εξαφάνιση αν δεν έχεις πιστοληπτική ικανότητα και δουλική δεινότητα.Και στη γενική αυτή έννοια υπάγονται και τα εθνικά νομίσματα μιας και αυτά είναι ένα αποδεκτό από τις νομισματικές αρχές κάθε χώρας κρατικό χρέος. Το ίδιο ισχύει για κάθε είδους χρώγραφα που εκδίδουν κρατικές ή και μεγάλες ιδιωτικές οικονομικές οντότητες.

**προφανώς στη μαρξιστική ανάλυση

*** δεν συνυπολογίζονται τα μέλη των οικογενειών τους