Προσφυγιά: φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου (αναδημοσίευση)

πηγή: http://www.artinews.gr/untitled-resource41.html

Κοιτώ τη φωτογραφία του Μπεχράκη: τον Σύρο πρόσφυγα, τον πατέρα που σφίγγει στην αγκαλιά του το παιδί, εκεί στα όρια, στο τράνζιτο ψυχών, σκουπίζοντας μ' ένα φιλί του τη βροχή.

Και δεν έχω άλλο τρόπο παρά να προσφύγω στους ποιητές, καθώς θεωρώ τις αναλύσεις περιττές, άχρηστες, γιατί εδώ χρειαζόμαστε ζεστασιά ψυχής κι "ομπρέλες από αρχαίους κατακλυσμούς". 

Ακούω, λοιπόν, την Ευαγγελία-Αγγελική Πεχλιβανίδου να εξηγεί πως η "Προσφυγιά- (είναι) αρμονίας κατάλυση":

Τους βλέπω μαζί της καθώς

"Κάθυγροι οδοιπορούν οι απόλεμοι «αθώοι» μετανάστες",

"….Κι άφησα πίσω τα παιχνίδια μου

Το παρελθόν και το μέλλον μου

Τα ’κρυψα κάτω απ’ το πλατύσκαλο της ξώθυρας

Ελπίζοντας στο γυρισμό,

Αγνοώντας…", λέει το παιδί

"Και μπροστά η χαραυγή, τα παιδιά μας

Άλλο κολλημένο στ’ αδειανό βυζί της μάνας.

Άλλο κουρνιασμένο στο στιβαρό κόρφο του πατέρα

Όπου η καρδιά χτυπούσε από κακό προαίσθημα"

Κι ύστερα ακούω τον Τ. Έλιοτ να λέει 

"Αυτός είναι ο τρόπος που ο κόσμος τελειώνει

Όχι μ’ έναν πάταγο αλλά με έναν λυγμό"

ΑΠΕΛΠΙΣΙΑ 

Και δεν μένει παρά να βυζάξει το παιδί ελπίδα, 

γιατί αν σώσουμε το παιδί υπάρχει ελπίδα

Έτσι που ...

 Κάποτε θὰ ἀποδίδουμε δικαιοσύνη

μ᾿ ἕνα ἄστρο ἢ μ᾿ ἕνα γιασεμὶ

σὰν ἕνα τραγοῦδι ποὺ καθὼς βρέχει

παίρνει τὸ μέρος τῶν φτωχῶν"

Τάσος Λειβαδίτης

Μετά την συντριβή… (εξαιρετικό)

γράφει ο Φώτης Τερζάκης
πηγή: απέρανο γαλάζιο

Είναι τουλάχιστον ειρωνεία ένα απολυταρχικό καθεστώς που έχει μετέλθει όλα τα μέσα για να τσακίσει τη λαϊκή βούληση να σε καλεί σε εκλογές. Θυμίζει το περίφημο δημοψήφισμα του «Ναι στο Σύνταγμα» της απριλιανής δικτατορίας. Αυτή είναι όμως η πραγματικότητα μπροστά στην οποία βρισκόμαστε σήμερα, στην Ελλάδα, Σεπτέμβριο του 2015.

Έξι μήνες παρακολουθήσαμε με κομμένη την ανάσα το ευρωπαϊκό σήριαλ τρόμου που μια διπλωματική γλώσσα αποκαλούσε «διαπραγμάτευση»: τη δυσφήμιση και τον διασυρμό, την τρομοκράτηση και τον κεκλεισμένων των θυρών βασανισμό ενός πρωθυπουργού και μιας εθνικής αντιπροσωπείας, και μέσω αυτών, αναμφίβολα, ενός ολόκληρου λαού που τόλμησε να διαλέξει ενάντια στις οδηγίες των αφεντικών του, από γραβατοφορεμένους τραμπούκους τύπου Ντάισενμπλουμ, Σώυμπλε, Γιούνγκερ, Σουλτς και τις ορντινάτσες τους· δεν κρατήθηκαν καν πρακτικά εκείνων των τρομερών «συνομιλιών», για να κρίνει ο ιστορικός του μέλλοντος τα πεπραγμένα.

Ακόμη και όσοι υποδεικνύαμε την ολοκληρωτική φύση του παγκοσμιοποιούμενου καπιταλισμού, καταγγέλλαμε την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη ως δικτατορία του κεφαλαίου, παγώσαμε από το μέγεθος, και κυρίως από τον κυνικό και απροσχημάτιστο χαρακτήρα της βίας που άσκησαν τα ευρωπαϊκά όργανα σε μια μικρή χώρα και τους εκπροσώπους της: βία που ανακαλεί στη μνήμη την αποικιακή κτηνωδία των ευρωπαϊκών δυνάμεων, την αληθινή κολυμπήθρα του ευρωπαϊκού, δηλαδή του δυτικού, «πολιτισμού».

Πολλές αναλογίες έρχονται στο μυαλό για την τελική πράξη του δράματος, που οδήγησε διαδοχικά από μια χειρονομία έσχατης συμβολικής αντίστασης, την προκήρυξη δημοψηφίσματος, στον χρηματοοικονομικό πνιγμό που προκάλεσαν οι συνασπισμένοι δανειστές στη χώρα, στην παρ’ όλ’ αυτά και πέραν κάθε .ρεαλιστικής προσδοκίας νίκη τού δημοψηφίσματος, και στην πράξη ακύρωσής του μία στιγμή μετά με την ταπεινωτική συνθηκολόγηση της κυβέρνησης: είπαν «ξεπούλημα», «προδοσία», «νέα Βάρκιζα»· θα μπορούσε ακόμη ευστοχότερα κάποιος να μιλήσει για πραξικόπημα τύπου Χιλής, όταν ο Κίσινγκερ έκανε την περίφημη δήλωση «Δεν μπορούμε ν’ αφήσουμε μια χώρα να κατρακυλήσει στον κομμουνισμό επειδή ο λαός της είναι ανώριμος», ή τη σοβιετική εισβολή του ’68 στην Τσεχοσλοβακία (που η επέτειός της ήταν τώρα, στις 21 Αυγούστου), η οποία ενδεχομένως κρύβει και μια προφητική αναλογία: το κάταγμα που προκλήθηκε στο ίδιο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα είναι πιθανό -και ευχόμαστε ολόψυχα-να έχει ανάλογες μακροπρόθεσμες συνέπειες με αυτές που οδήγησαν στην κατάρρευση, μέσα σε μια εικοσαετία, του φαινομενικά ακαταμάχητου Σοβιετικού μπλοκ.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση -όπως και σε άλλες περιπτώσεις στο πρόσφατο παρελθόν, αλλού- τα χρηματοοικονομικά όπλα έπαιξαν τον ρόλο των αρμάτων μάχης, φαινόμενο αποκαλυπτικό για τη δομή και τη λειτουργία τού χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού των ημερών μας.

Η άλλη όψη του δράματος, η ακόμη πιο απελπιστική, είναι ότι η συγκεκριμένη ελληνική κυβέρνηση έκαψε μόνη της, εξ αρχής, όλα τα όπλα που είχε στη διάθεσή της για ν’ αντισταθεί, προετοιμάζοντας τη συντριβή της (και μπορούμε να πούμε ποια ήταν αυτά: η ανάληψη του ελέγχου των τραπεζών και η επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, τουλάχιστον από τις 27 Φεβρουάριου όταν φάνηκε ήδη πώς παίζουν οι αντίπαλοί της· η άσκηση βέτο σε μια ολόκληρη σειρά κρίσιμων αποφάσεων της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης, εξαιρετικά δυσοίωνων ούτως ή άλλως, που θα μπορούσε να προκαλέσει ανυπέρβλητες δυσκολίες στη λειτουργία της· προπαντός, η άρνηση της παραμικρής πληρωμής μέχρι την τελική έκβαση της διαπραγμάτευσης, που θα εξασφάλιζε πολύτιμα συναλλαγματικά αποθέματα στη χώρα σε περίπτωση χρηματοοικονομικού αποκλεισμού).

Και το ερώτημα που επανέρχεται μοιραία, βασανιστικά, είναι: Ηταν μόνο άγνοια του κινδύνου, αφελής εμπιστοσύνη στη «δημοκρατικότητα» της Ευρώπης και των συνομιλητών της, παραπλάνηση από αμφίβολους κι επιζήμιους διεθνείς «συμβούλους», ή απλή, ξεκάθαρη απειρία και ανικανότητα;

Ήταν οπωσδήποτε όλ’ αυτά, σε κυμαινόμενους βαθμούς· αλλά δεν είναι δυνατόν επαγγελματίες πολιτικοί να μη βάζουν στο μυαλό τους εκείνο που συζητιέται και στο τελευταίο καφενείο της χώρας. Η κυβέρνηση δεν θα είχε ξεγελαστεί τόσο εύκολα εάν δεν ήθελε να ξεγελαστεί, αν δεν είχε ήδη ένα επενδυμένο συμφέρον στην εθελοτυφλία της.

Δυστυχώς, όπως εκ των υστέρων φαίνεται όσο συναρμόζονται τα ελλείποντα κομμάτια του παζλ και φωτίζονται οι κρυφές πτυχές, οπωσδήποτε μετά την εκλογική της νίκη, και πιθανότατα από πριν, διαπραγματεύτηκε τη στήριξή της με κύκλους των αδίστακτων οικονομικών ελίτ της χώρας (τραπεζίτες, βιομήχανους, εφοπλιστές, γραφειοκράτες ακαδημαϊκούς, μεγιστάνες του τύπου), το πραγματικό «ευρωπαϊκό λόμπι» τού οποίου τα συμφέροντα είναι οργανικώς εξαρτημένα από τους μηχανισμούς αναπαραγωγής του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, και αυτοί προφανώς ζήτησαν μόνο ένα πράγμα: την πάση θυσία παραμονή στην Ευρωζώνη.

Προετοίμασε έτσι μεθοδικά την αδυναμία της να αντέξει στους εκβιασμούς των αντιπάλων της, και παρέδωσε μαζί της ως σφάγια τις λαϊκές μάζες που την στήριξαν και ήλπισαν να την χρησιμοποιήσουν σαν εργαλείο πολιτικής αντίστασης στον ευρωπαϊκό εφιάλτη. Διότι ναι μεν ουδέποτε κήρυξε ρητά την έξοδο από την Ευρώπη, αλλά όντως δεσμεύτηκε για απόσειση του ζυγού των μνημονίων που ήταν η φυσική συνέπεια της ένταξης στον ευρωπαϊκό οικονομικό και πολιτικό Λεβιάθαν, στις πύλες του οποίου είναι γραμμένο La.scia.te ogne speranza, voi ch’intrate. To μόνο που δεν είπε, βέβαια, ήταν, εάν αποδειχθεί αδύνατο να τηρηθούν ταυτόχρονα και δύο όροι, ποια θα ήταν η έσχατη «κόκκινη γραμμή»: η απόσειση των μνημονίων ή η παραμονή στην Ευρωζώνη.

Όχι, δεν ήταν λάθος η εκλογική στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε το ότι του παρασχέθηκε η λαϊκή συγκατάθεση να εφαρμόσει το πρόγραμμά του, ούτε η ανοχή και η στάση αναμονής απέναντι στην αμφισημία πολλών τακτικών του κινήσεων. Στην πολιτική, και ιδίως σε περιόδους εκτάκτου ανάγκης όπως αυτή που διανύουμε, είναι η στρατηγική εκείνη που κρίνει τις τακτικές κινήσεις, και το αποτέλεσμα εκείνο που κρίνει την στρατηγική. Το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ απέτυχε να εκπληρώσει τα κριτήρια μιας αριστερής διακυβέρνησης, που είναι κριτήρια αξιακά και αδιαπραγμάτευτα ταξικού χαρακτήρα, μας φέρνει αντιμέτωπους με βαθύτερες δομικές αδυναμίες -παθολογίες, ακριβέστερα- της ελληνικής κοινωνίας, πέρα από την επιφανειακή πολιτική ανάγνωση. Γιατί η ρήση «Κάθε λαός έχει την κυβέρνηση που του αξίζει», παρά τον κυνισμό της, έχει ένα ποσοστό αλήθειας που δεν μπορούμε να παρακάμψουμε αβασάνιστα.

Πέπη Ρηγοπούλου: Η ζωή δίνει λύσεις που δεν φαντάζεται η ιδεολογία (αναδημοσίευση)

Από τον Δρόμο της Αριστεράς

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Γιώργο Παπαϊωάννου

Η συζήτηση με την Πέπη Ρηγοπούλου δύσκολα περιορίζεται σε ένα μόνο πεδίο. Μιλήσαμε μαζί της κυρίως για την κατάσταση που διαμορφώνεται σήμερα στο πολιτικό πεδίο και την καταστρατήγηση της δημοκρατίας και της κυριαρχίας. Όπως και για το κενό πολιτικής εκπροσώπησης, το ρόλο του μαζικού κινήματος και του πολίτη, τη σχέση του με τους «εκπροσώπους». Αλλά και για τη βαθύτερη φύση των μνημονίων για τα οποία δηλώνει ότι «δεν είναι και δεν ήταν μόνον οικονομικά ή έστω και πολιτικά. Το πολιτισμικό μνημόνιο προηγήθηκε κατά πολύ και ήταν προϋπόθεση για να επιβιώνει μέχρι σήμερα το οικονομικό».

Η Πέπη Ρηγοπούλουδιδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων σχετικών με τον Πολιτισμό, την Τέχνη, το Μύθο, την Ψυχανάλυση. Το τελευταίο της βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ταξιδευτής με τίτλο Θάλαμος ανανήψεως: Μικρά Ασία, Πολυτεχνείο, Κύπρος, Μνημόνια.

Στην πρόσφατη ομιλία σας στο περιστύλιο της Βουλής για τα 41 χρόνια από την πτώση της δικτατορίας, κάνατε λόγο για τη συμπληρωματικότητα που θα έπρεπε να έχουν η Βουλή και η -σύμφωνα με τη διατύπωσή σας- «άμεση και αυθόρμητη σε μεγάλο βαθμό έκφραση της πλατείας, που καταγράφει τον παλμό του κάθε πολίτη». Μπορεί αυτό να συμβεί χωρίς βαθιές τομές στο πολιτικό σύστημα και ποιες θα ήταν αυτές;

Η μνήμη μας λέει πως τη Βουλή δεν μας την χάρισε κανένας. Δεν εκχωρήθηκε, αλλά κατακτήθηκε. Και γι αυτό, με την επίγνωση ότι σήμερα, αυτήν την μετέωρη ώρα, η Βουλή των Ελλήνων είναι μειωμένης κυριαρχίας, και σε αντίθεση με την τάση που κυριαρχεί στην Ευρώπη και αλλού, και που έχει ενταθεί στην Ελλάδα, μετά από την πρόσφατη ήττα, χρειαζόμαστε μια εκπροσώπηση, όσο μπορούμε, όσο το δυνατόν, πιο δημοκρατική και ουσιαστική. Οι εκπρόσωποι χρειάζονται πολλά: Γνώση των ζητημάτων και όχι υπογραφές με κλειστά μάτια. Θάρρος, ανιδιοτέλεια και ικανότητα να κρατούν το καλύτερο, ακόμα και από τα λόγια του εξωκομματικού είτε εσωκομματικού αντιπάλου. Το εξουσιαστικό μοντέλο που αναπαράγεται συνεχώς, με ανθρώπους που γίνονται οι καρέκλες τους, που θεωρούν ότι το κράτος είναι εκείνοι και άρα όλα τους επιτρέπονται, χωρίς διάθεση αυτοκριτικής, οδηγεί στην αλλοτρίωση. Όχι μόνο τη δική τους αλλά και της κοινωνίας. Αυτό που πρωτίστως χρειάζεται είναι να εμπνέονται όχι από τα Μέσα και τις δημοσκοπήσεις, καταλήγοντας να γίνουν ετερόνομοι και απρόσωποι, επιρρεπείς στη διαπλοκή, αλλά από τον ουσιαστικό διάλογο με την κοινωνία. Τη ζωντανή πάσχουσα και αγωνιζόμενη κοινωνία και όχι το ιδεολόγημα ή την καρικατούρα της. Και αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να νιώθουν και να είναι όχι πάνω και έξω από τον κόσμο αλλά μέσα σ’ αυτόν. Μέσα στις αγωνίες του, μέσα στους αγώνες του, ακόμα και στα λάθη του, που δεν πρέπει να τα χαϊδεύουν, για να κλέψουν σήμερα την ψήφο του, έτοιμοι να αθετήσουν κυνικά αύριο όσα υποσχέθηκαν. Ο κόσμος, διστάζω να πω τη λέξη λαός έτσι που την έχουν διασύρει οι διάφοροι δεκάρικοι, δεν πρέπει να φοβίζει, με το πρόσχημα ότι είναι «ανεξέλεγκτος», «ανώριμος». Μέσα στον αγωνιζόμενο λαό υπάρχουν σπέρματα σκέψης που είναι ένα δώρο: Δώρο που ο πολιτικά δρων και σκεπτόμενος πρέπει να μπορεί να συλλαμβάνει, να επεξεργάζεται και να επιστρέφει στον δωρητή με την μορφή πολιτικού προτάγματος. Με αγάπη αλλά χωρίς κολακείες. Αυτή η υπέρβαση από την μεριά του εκπροσώπου, η κριτική και υπεύθυνη πορεία του προς τον λαό χρειάζεται και μια άλλη υπέρβαση. Αυτή του μαζικού κινήματος, των ανθρώπων που δρουν συλλογικά στη βάση. Όσοι μετέχουμε στη βάση πρέπει να εμπνεόμαστε από την Εκκλησία του Δήμου μάλλον και όχι την Απέλλα ή την Αρένα. Να βουλευόμαστε, δηλαδή, όχι να βοούμε σαν οπαδοί ή θεατές. Αν αυτή η υπέρβαση γινόταν -και μακάρι να γίνει- εκλεγμένοι/ες εκπρόσωποι και κοινωνική βάση θα μπορούσαν να πλησιάσουν και -με επίγνωση των διαφορετικών ρόλων τους- να συναντηθούν και να συνδυαστούν δημιουργικά και κριτικά ως αυτόνομοι και ενεργοί πολίτες.

Το κενό πολιτικής εκπροσώπησης που υπάρχει στην ελληνική κοινωνία, δεν επανέρχεται στο προσκήνιο μετά τις τελευταίες εξελίξεις; Τι θα διαπιστώναμε συγκρίνοντας το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος με όσα ψηφίζει αυτές τις μέρες η Βουλή των Ελλήνων;

Επανέρχεται με φόντο την υποτέλεια και την ταπείνωση, την σχιζοείδεια είτε τον κυνισμό που δεν εγκυμονούν το καλό. Αλλά ενώ η καταγγελία μοιάζει απλή, η χάραξη εναλλακτικής πορείας απαιτεί όραμα, γνώση και τόλμη. Και επίγνωση ότι η ζωή δίνει λύσεις που δεν φαντάζεται η ιδεολογία.

Το τέλος της μεταπολίτευσης προαναγγέλλεται διαρκώς. Δεν φαίνεται όμως να έχει κλείσει οριστικά αυτός ο κύκλος, από την άποψη του τρόπου που οργανώνεται η πολιτική ζωή, που υπάρχουν τα κόμματα, που συμμετέχει ή δεν συμμετέχει ο πολίτης.

Κατ’ αρχήν ας σκεφθούμε πώς θα ήταν τα πράγματα σήμερα αν έστω και με τον οδυνηρό τρόπο που έγινε, δεν είχε πέσει η δικτατορία. Η Μεταπολίτευση -παρά τις κούφιες και ύποπτες ρητορικές, παρά την μεταμφίεση των συμφερόντων και την αναρρίχηση αρκετών που εισέπραξαν το αίμα άλλων στην Ελλάδα και την Κύπρο- έδωσε μια ανάσα σε πολλούς ανθρώπους, ήταν μια υπόσχεση για ένα αλλιώς που θα μπορούσε ίσως να υπάρξει με ουσιαστικό τρόπο. Η συνολική απαξίωσή της βολεύει όσους βιάζονται να θάψουν την κατάσταση που τους έφτιαξε, αλλά εμείς δεν πρέπει να κόβουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας. Κρατάμε τα πρόσωπα και τις πράξεις, σαν αυτές του Παναγούλη, του Κοροβέση και άλλων, όχι για να τις καταναλώνουμε εν κενώ σώματος και ψυχής ευτελίζοντάς τις, αλλά για να προχωρήσουμε πέρα από τη μίμηση, σε μια νέα σύνθεση που θα βρούμε.

Μοιάζει σήμερα να επιβεβαιώνεται η περίφημη ρήση ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική». Το πιο τραγικό είναι όταν αυτό επαναλαμβάνεται από την πλευρά εκείνη που βασίστηκε ακριβώς στην αμφισβήτηση αυτού του δόγματος. Τελικά, η Ελλάδα μπορεί να υπάρξει έξω από το καθεστώς της «αποικίας χρέους» που της έχουν επιφυλάξει ευρωπαϊκή ελίτ και «αγορές»;

Μιλάτε για μια εκσυγχρονισμένη, με όλες τις έννοιες, άποψη περί αυτόματου πιλότου, μόνο που τώρα πια ο «πιλότος» αποφάσισε να μας πάει φούντο. Αρνούμαι να προτείνω συνταγές και βέβαια ξέρω ότι δεν είναι αυτό που μου ζητάτε. Αλλά λύση δεν θα υπάρξει, αν δεν διαβάσουμε σωστά και συλλογικά την ελληνική και την διεθνή συγκυρία και αν δεν σχεδιάσουμε απάντηση. «Σιγανά και ταπεινά», δηλαδή χωρίς έπαρση, αλλά με τόλμη. Συλλογικά.

Τα τελευταία γεγονότα φαίνεται να δείχνουν ότι δεν αρκεί μια κυβερνητική εναλλαγή, ένα κόμμα, ένα ποσοστό για να βγούμε από την σημερινή καθολική κρίση. Ποιες θα ήταν οι προϋποθέσεις και οι απαιτήσεις μιας πιο σύνθετης πολιτικής για αυτή τη διέξοδο;

Να καταλάβουμε ότι τα μνημόνια δεν είναι και δεν ήταν μόνον οικονομικά ή έστω και πολιτικά. Το πολιτισμικό μνημόνιο προηγήθηκε κατά πολύ και ήταν προϋπόθεση για να επιβιώνει μέχρι σήμερα το οικονομικό. Εννοείται ότι στον όρο πολιτισμός περιλαμβάνω την επικοινωνία, τα «Μέσα» με τη διαπλοκή τους καθώς και την εκπαίδευση, αλλά και την ιστορική, την συλλογική και την προσωπική μνήμη. Από αντίθεση στην ψευδεπίγραφη ρητορική της χούντας, αλλά και υπό την επίδραση του νεοφιλευθερισμού οικοδομήθηκε στη χώρα μας μια ολόκληρη ιδεολογία και βιοθεωρία που εξαγίαζε την εξάρτηση από τη Δύση, μεταμφιέζοντας την υποτέλεια σε ευρωπαϊσμό: Το καλύτερο για να παραδοθούμε αμαχητί σε κάθε θεωρία περί αυτόματου πιλότου ή προσφάτως περί εντιμότητος και συνέπειας των «εταίρων» που μας γέλασαν γιατί πιστέψαμε ότι δεν επιθυμούν τίποτε άλλο από το καλό μας κ.λπ. Η πρώτη επείγουσα τομή είναι η πολιτισμική. Για να έχεις διάλογο με τον άλλο, πρέπει να υπάρχεις.

Βλέπετε στο βάθος την πρόθεση να χτυπηθεί βαθύτερα η υπόσταση της χώρας ή και να μετατραπεί σε χώρο και πεδίο παρέμβασης γεωπολιτικών μεγαπαικτών; Ή μήπως αυτό αποτελεί συνωμοσιολογία;

Αυτοί που αποκλείουν πάση θυσία τις συνωμοσίες, που μπορεί να υπάρχουν είτε να μην υπάρχουν, είναι κυρίως επαγγελματίες συνωμότες, και συνειδητοί είτε αφελείς υποστηρικτές τους. Ή εν πάση περιπτώσει δεν έχουν διαβάσει καλά αστυνομικά. Χρειάστηκε να έρθει ο Κλίντον και να ζητήσει συγγνώμη για την Χούντα για να παραδεχτούν -ίσως- κάποιοι ότι ήταν αμερικανοκίνητη. Χρειάστηκε να έρθει ο εγγράμματος Πάπας Ιωάννης Παύλος στην Ελλάδα και να ζητήσει συγγνώμη για την άλωση της Πόλης το 1204, για να καταλάβουμε ότι αυτή οφείλονταν σε συνωμοσία της τότε ΕΦΕ (Ευρωπαϊκής Φεουδαρχικής Ένωσης) και ότι οι Σταυροφόροι δεν είχαν «χάσει» τον δρόμο τους. Ναι, η Ελλάδα δυστυχώς βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα των γεωπολιτικών συγκρούσεων. Ουκρανία, Κύπρος, Κουρδικό, Ιράκ, Συρία μας πείθουν ότι ο κόσμος των ισχυρών ελαύνεται από συμφέροντα και όχι από ιδανικά. Ας συλλάβουμε, όμως, επίσης ότι η νεοφιλελεύθερη θηριωδία γέννησε και γεννά ένα νέο παγκόσμιο προλεταριάτο, τα θύματά της, που είναι ο στρατηγικός σύμμαχός μας. Και με συνείδηση και των δύο αυτών αντίθετων γεγονότων, ας αντιδράσουμε με λογισμό και όνειρο.

Η αλληλεγγύη είναι το όπλο μας... (αναδημοσίευση)

από Achilles M. Peklaris

Δεν θέλω να πω μπράβο στους συντρόφους μου από το Στέκι Μεταναστών.

Ούτε και στους 5-10 Αναρχικούς που το ξεκίνησαν και όλους εκείνους που ακολούθησαν αμέσως. 

Ούτε και στις διάφορες συλλογικότητες και ανένταχτους που “τρέχουν” ακούραστα κάθε μέρα, από νωρίς το πρωί έως αργά το βράδυ, την Αλληλεγγύη στους...

πρόσφυγες του ‪#‎pedion_areos‬.

Κι ούτε καν μισό μπράβο στον εαυτό μου - αγαπώ αυτό που κάνω, οπότε δεν κάνω κάποια θυσία.

Εμείς την έχουμε την “πετριά”, όλοι κάπως έτσι ζούμε, αυτό είναι το ψωμοτύρι μας και η καθημερινότητά μας και δεν κάναμε τίποτα παραπάνω απ’ ό,τι κάνουμε πάντα.

Αυτούς, όμως, στους οποίους θεωρώ ότι οφείλω μια βαθιά υπόκλιση, ένα πλατύ χαμόγελο και ένα μεγάλο “εύγε”, είναι οι άνθρωποι που δεν είχαν καμία σχέση με τον κινηματικό χώρο και όμως έτρεξαν από την πρώτη στιγμή και τρέχουν ακόμα, κάθε μέρα μες στο κατακαλόκαιρο και τον καύσωνα, γι’ αυτή την υπόθεση, σαν να είναι δική τους υπόθεση. Είτε τροφοδοτώντας διαρκώς τις διανομές ειδών πρώτης ανάγκης από το υστέρημά τους, είτε με προσωπική δουλειά καθημερινά στο "πεδίο της μάχης”.

Αυτοί είναι οι Αλληλέγγυοι.

-Η νεαρή φοιτήτρια που έφερε 2-3 μαχαιροπήρουνα, μια πετσέτα, ένα αλάτι και δύο πακέτα μακαρόνια, αδειάζοντας σε μια πλαστική σακούλα την ήδη άδεια κουζίνα της. 

-Ο σύλλογος εργαζομένων γνωστής και μεγάλης εταιρίας που χωρίς να ζητήσει κανένα αντάλλαγμα ή οποιαδήποτε προβολή, αγόρασε και προσέφερε 400 σκηνές, οι οποίες κάλυψαν άμεσα τις ανάγκες των προσφύγων. 

-Οι οικογενειάρχες που έβγαλαν απ’ τα ντουλάπια τους τα στοκαρισμένα "ζυμαρικά και όσπρια της χρεοκοπίας" και μας τα έφεραν μαζικά σε σακούλες του ΙΚΕΑ. 

-Η φτωχή πολύτεκνη κυρία που μας παρέδωσε τα 45 κιλά ροδάκινα που δικαιούταν από την πρόνοια χωρίς να κρατήσει ούτε μισή σακούλα για τα παιδιά της.

-Ο θαλερός παππούς με το καπελάκι του Πολεμικού Ναυτικού που ήρθε στο Πεδίο του Άρεως με πέντε μεγάλες σακούλες πλημμένα μήλα και τα μοίρασε χέρι με χέρι στις οικογένειες, στην αρχή διστακτικά και στη συνέχεια με ένα μεγάλο χαμόγελο ανθρωπιάς.

-Η ντόπια γιαγιά που έσφιξε με δάκρυα στην αγκαλιά της τη γιαγιά πρόσφυγα από το Αφγανιστάν, λες κι έσφιγκε την ίδια της την αδελφή. 

-Όλα τα παιδιά, ντόπιοι και μετανάστες, που ξημεροβραδιάζονται στην Τσαμαδού και στα άλλα σημεία συγκέντρωσης Αλληλεγγύης, κάνουν δεκάδες δρομολόγια με φορτία στο Πεδίο του Άρεως, ξεδιαλέγουν ρούχα, ταξινομούν τρόφιμα, μοιράζουν μερίδες, πλένουν φρούτα, κουβαλάνε κιβώτια.

-Αυτούς που συγκεντρώνουν επί μέρες φάρμακα και ρουχισμό κινητοποιώντας τον κύκλο τους, παίρνοντας τηλέφωνα και κανοντας διαδρομές πάνω κάτω στην πόλη για να τα μαζέψουν και να τα παραδώσουν. 

-Κι εκείνους που απλά μπήκαν σ’ ένα σούπερ μάρκετ με τη λίστα της αλληλεγγύης στο χέρι, γέμισαν ένα καρότσι μέχρι πάνω και το έφεραν καρφί στην Τσαμαδού.

Χίλια μπράβο. Μόνο αυτό έχω να πω. 

Είσαστε όλοι ΑΝΘΡΩΠΟΙ και νιώθω μεγάλη χαρά που βρεθήκαμε και συντονίσαμε τις καρδιές μας σ’ αυτή την απίστευτη, αυθόρμητη και αυτο-οργανωμένη κινητοποίηση.

Η αλληλεγγύη είναι το όπλο μας.

Να μην το ξεχνάμε ποτέ και πάντα να βρισκόμαστε!

Το προφανές θα μας σκοτώσει (αναδημοσίευση)

από εφημερίδα Άπατρις, φύλλο 30

Ο ηγέτης, το τσακάλι, ο εργολάβος

του μέλλοντος, το ένστολο γουρούνι,

ο υιός ο εκλεκτός της Εκκλησίας

που πλένει μ’αγιασμό τα ωχρά του δόντια

και κάνει μάθημα αγγλικών κατ’οίκον

ή και δημοκρατίας, 

αθέατοι τοίχοι

και σάπιες προσωπίδες που χωρίζουν

τον άνθρωπο από τους άλλους τους ανθρώπους

τον άνθρωπο από τον ίδιο,

καταρρέουν.

Σε μία αχανή στιγμή καθώς για λίγο

νιώθουμε τη χαμένη ενότητά μας.

Οκτάβιο Παζ, Ηλιόπετρα στίχοι 350-355

Μερικοί άνθρωποι έχουν ανάγκη να είναι δυστυχισμένοι. Ακόμη και να μην έχουν ποτέ συναντηθεί μαζί της, θα τη βρουν τη δυστυχία σε οποιαδήποτε κατάσταση. Δεν καταλαβαίνουν ότι είναι τόσος λίγος ο χρόνος για τον καθένα μας σ’ αυτήν την παράξενη ζωή για να προλάβουμε να ολοκληρωθούμε; κι ότι το να σπαταλάμε τη ζωή μας έτσι είναι σχεδόν ασυγχώρητο; κι ότι δεν υπάρχει ποτέ τρόπος ν’ ανακτήσουμε όσα θα χαθούν μ’ αυτόν τον τρόπο για πάντα;

Αυτοί που καταπιέζουν τις επιθυμίες τους το κάνουν επειδή οι επιθυμίες τους είναι τόσο αδύναμες, ώστε μπορούν να καταπιεστούν.

Η ενεργητικότητα είναι μια αιώνια απόλαυση, κι αυτός που επιθυμεί αλλά δεν ενεργεί, πάσχει από θανάσιμη αρρώστια.

Μερικές φορές είναι απαραίτητο να θυμίζουμε τα αυτονόητα:

Ο καταναλωτισμός έχει εκλαϊκεύσει και εξαπλώσει παντού τη δημοκρατία του σουπερμάρκετ, όπου ο πολίτης διαθέτει τη μεγαλύτερη ελευθερία επιλογής υπό τον όρο να καταβάλλει το αντίτιμο κατά την έξοδο από το κατάστημα.

Οι παλιές ιδεολογίες έχουν χάσει το ουσιαστικό τους περιεχόμενο κι έχουν καταντήσει διαφημιστικά χαρτοφυλάκια που εξυπηρετούν τους εκλεγμένους πολιτικούς να πολλαπλασιάσουν την πελατεία και την εξουσία τους.

Η πολιτική, είτε αριστερή θέλει να λέγεται είτε δεξιά, δεν είναι παρά ένα σύστημα πελατειακό, όπου οι εκλεγμένοι προάγουν τα προσωπικά τους συμφέροντα κι όχι αυτά των πολιτών που υποτίθεται πως εκπροσωπούν.

Τα κράτη σήμερα είναι πλέον σκέτοι υπηρέτες της δικτατορίας των τραπεζών και των πολυεθνικών. Η δικτατορία τους διαφέρει από τις παραδοσιακές δικτατορίες γιατί δεν έχει ούτε πρόσωπο ούτε όνομα. Απαρτίζεται από ένα δαιδαλώδες σύστημα υπαλλήλων και νομικών εκπροσώπων και τα παραθυράκια του νόμου είναι ο στρατός της. Θα μπορούσε να παρομοιαστεί σαν μία διαδραστική Λερναία Ύδρα. Δύσκολος ο αγώνας εναντίον τους, αλλά το ανθρώπινο είδος αναπτύχθηκε γιατί ανέκαθεν θεωρούσε τις προκλήσεις και τις δυσκολίες των, σαν ένα βήμα προς την εξέλιξή του.

Είμαστε μάρτυρες της κατάρρευσης ενός συστήματος θεμελιωμένου στην ακόρεστη εκμετάλλευση του ανθρώπου και της φύσης. Βρισκόμαστε σε μια οικονομία που καταστρέφεται καταστρέφοντας τον πλανήτη. Πώς επιτυγχάνουν το στόχο τους οι αντίπαλοί μας;

Συχνά ενσταλάζουν στο μυαλό μας μια παράλογη πίστη στην παντοδυναμία τους. Ενεργοποιούν το αντανακλαστικό του φόβου ότι ο παλιός κόσμος είναι αήττητος, την ώρα που ο κόσμος αυτός καταρρέει ολοσχερώς.

Είμαστε έρμαια των διαχειριστών της χρεωκοπίας, που βιάζονται να στραγγίξουν και την τελευταία σταγόνα γρήγορου κέρδους με την υπερεκμετάλλευση των πολιτών, των πολιτών που καλούνται να γεμίσουν, με αντάλλαγμα μια ζωή ολοένα και πιο επισφαλή.

Eίμαστε άραγε διατεθειμένοι να προσφέρουμε τις δυνάμεις μας για να ανακουφίσουμε τη χρεωκοπία ενός κράτους που όχι μόνο δεν υπηρετεί πια τους πολίτες αλλά ως βρυκόλακας τους ρουφά το αίμα για να ταΐσει τα πλοκάμια του παγκόσμιου τραπεζικού κήτους;

Δεν είναι τίποτα να πεθάνεις. Είναι τρομακτικό να μη ζεις.

Να δεις τον Κόσμο σε έναν κόκκο άμμου,

και τον Ουρανό σ’ ένα αγριολούλουδο,

να κρατήσεις το Άπειρο στην παλάμη σου

και την Αιωνιότητα σε μια ώρα.

Η επιβίωση είναι για τα ζώα. Η ζωή είναι για τους ανθρώπους.

Firewater

Το δικαίωμα στη Στέγη είναι δικαίωμα στην Αξιοπρέπεια

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Εποχή

¨Ενα ανάχωμα κατά των πλειστηριασμών έπεσε* με την ψήφιση της τροποποίησης του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (Κ.Πολ.Δ). Οι νέες διατάξεις "απλοποιούν" τις διαδικασίες εκτέλεσης για απαιτήσεις ιδιωτών (τραπεζών, επιχειρήσεων, κ.λπ.) έναντι των οφειλετών τους. Ο νέος Κ.Πολ.Δ θα αρχίσει να εφαρμόζεται από το 2016. Ο ισχύων Κ.Πολ.Δ παρείχε στην πράξη σχεδόν απόλυτη προστασία κάθε είδους ακινήτου μιας και προέβλεπε ότι η τιμή εκκίνησης ενός εκπλειστηριαζόμενου ακινήτου ήταν η αντικειμενική του αξία. Η οποία, όντας κατά πολύ υψηλότερη της εμπορικής, απέτρεπε κάθε επίδοξο "επενδυτή" να "χτυπήσει" το ακίνητο. Γνωρίζουμε και μπορούμε να θυμηθούμε την τεράστια συσσώρευση ακινήτων στα χρόνια της κατοχής και αμέσως μετά. 

Το κίνημα κατά των πλειστηριασμών είχε εξ' αρχής επισημάνει ότι τυχόν κατάργηση/τροποποίηση της διάταξης που όριζε την τιμή εκκίνησης ενός πλειστηριασμού θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου αλλά και την όρεξη κάθε κερδοσκοπικού ομίλου που θα αποζητούσε να δώσει έγγειο αξία στα τεράστια κέρδη από τη χρηματοπιστωτική του δραστηριότητα. 

Ένα από τα βασικά αιτήματα του κινήματος κατά των πλειστηριασμών ήταν να διατηρηθούν οι διατάξεις του Κ.Πολ.Δ που αφορούσαν τη διαδικασία εκτέλεσης (τιμή εκκίνησης, δυνατότητα απόκρουσης σε διάφορα προδικαστικά ή δικαστικά στάδια μιας κατάσχεσης ή ενός πλειστηριασμού, τήρηση των διατάξεων περί συνάφειας του ύψους της οφειλής με την αξία του ακινήτου). 

Να επισημανθεί ότι ο Κ.Πολ.Δ ήταν το κύριο νομικής φύσης "εμπόδιο" στην ολοκλήρωση των πλειστηριασμών, μιας και κάθε άλλη νομική προστασία είχε παύσει να υφίστατο από τις αρχές του 2014. Με την κατάργηση τον Δεκέμβρη του 2013 του "νόμου Παπαθανασίου" του 2008 με τον οποίο απαγορευόταν ο πλειστηριασμός κάθε είδους ακινήτου για οφειλές ανά περίπτωση δανειακής σύμβασης έως 200.000 ευρώ, απέμενε ο "νόμος Κατσέλη", που προστατεύει με αυστηρές προϋποθέσεις την πρώτη μόνο κατοικία όσων δεν έχουν την εμπορική ιδιότητα. 

Από τις αρχές του 2014 που έπαυσε η ουσιαστική προστασία των ακινήτων, όσες φορές απειλούνταν σπίτια, το κίνημα κατά των πλειστηριασμών πρωτοστάτησε για την αποτροπή τους. Με παραστάσεις σε υπουργεία, με διαμαρτυρίες έξω από εφορίες, τράπεζες αλλά κυρίως μέσα στα ειρηνοδικεία, το κίνημα έγινε ανάχωμα αλλά και ελπίδα για απελπισμένους συμπολίτες μας. Ακούσθηκε δυνατά η φωνή του "Κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη". Η κυβέρνηση της αριστεράς θα μπορούσε να στηριχθεί σε αυτή τη φωνή και να επιβάlλει το κοινωνικό της πρόσημο στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Αντί αυτού και ενώ το κίνημα κάμφθηκε λόγω των προεκλογικών υποσχέσεων, η κυβέρνηση κατέληξε να υιοθετήσει πλήρως τις προτάσεις των δανειστών, ψηφίζοντας αυτά που οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν τόλμησαν μα και δεν μπόρεσαν. 

Μέσα στο νέο πλαίσιο που διαμορφώνεται το κίνημα κατά των πλειστηριασμών θα πρέπει να επανεξετάσει τις προτεραιότητές του αλλά και τα αιτήματά του. Με μια απλή καταγραφή είναι: 

Προτεραιότητες 

-Μαζικοποίηση του κινήματος μέσω της απεύθυνσης στα πλατειά λαϊκά στρώματα και κυρίως μέσω της έγκυρης ενημέρωσης. 

-Οργάνωση και συντονισμός των κατά τόπους κινημάτων κατά των πλειστηριασμών. 

-Έκδοση ενημερωτικών κειμένων αλλά και δελτίων για τους επικείμενους πλειστηριασμούς. 

-Κοινωνική και ψυχολογική στήριξη των νοικοκυριών που απειλούνται από πλειστηριασμό. 

-Μαζικές κινητοποιήσεις σε ειρηνοδικεία, τράπεζες, εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία. 

Αιτήματα

-Απαίτηση για διαγραφή/κούρεμα οφειλών με κοινωνικά κριτήρια από τράπεζες, δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία. 

-Απαίτηση για πλήρη και χωρίς όρους προστασία της πρώτης κατοικίας εμπορικής αξίας έως 350.000 ευρώ αλλά και κάθε ακινήτου των αδύναμων οικονομικά νοικοκυριών. 

-Απαγόρευση πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας για οφειλές στο Δημόσιο/Ασφαλιστικά ταμεία ελεύθερων επαγγελματιών. 

Η μεθοδευμένη εδώ και χρόνια φτωχοποίηση των νοικοκυριών απέβλεπε σε αυτό: στην αρπαγή και του τελευταίου περιουσιακού του στοιχείου, στην αρπαγή της αξιοπρέπειάς του, της ζωής του. Και αν για τους κερδοσκόπους αυτό είναι το τελευταίο τους ριφιφί, για μας το κάθε σπίτι, το κάθε μαγαζί, ή χωράφι, ας γίνει ένα μετερίζι μάχης. 

Θανάσης Αλεξάνδρου 

Μέλος του Δικτύου Κοινωνικής Αλληλεγγύης Εξαρχείων και της Πρωτοβουλίας Πλειστηριασμοί-Stop 

*Για άγνωστο σε εμένα λόγο τόσο στην έντυπη όσο και στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας στη θέση του ρ. "επεσε" μπήκε το ρ. "δημιουργήθηκε". Η "δημιουργία" αυτή ελπίζω να μην απαξιώνει το όλο κείμενο.

Η αριστερά, το παρελθόν και η ήττα (αναδημοσίευση)

Του Θωμά Τσαλαπάτη

Κι ἤθελε ἀκόμη πολὺ φῶς νὰ ξημερώσει. Ὅμως ἐγὼ

Δὲν παραδέχτηκα τὴν ἧττα. Ἔβλεπα τώρα

Πόσα κρυμμένα τιμαλφῆ ἔπρεπε νὰ σώσω

Πόσες φωλιὲς νεροῦ νὰ συντηρήσω μέσα στὶς φλόγες.

Μιλᾶτε, δείχνετε πληγὲς ἀλλόφρονες στοὺς δρόμους

Τὸν πανικὸ ποὺ στραγγαλίζει τὴν καρδιά σας σὰ σημαία

Καρφώσατε σ᾿ ἐξῶστες, μὲ σπουδὴ φορτώσατε τὸ ἐμπόρευμα

Ἡ πρόγνωσίς σας ἀσφαλής: Θὰ πέσει ἡ πόλις.

Ἐκεῖ, προσεχτικά, σὲ μιὰ γωνιά, μαζεύω μὲ τάξη,

Φράζω μὲ σύνεση τὸ τελευταῖο μου φυλάκιο

Κρεμῶ κομμένα χέρια στοὺς τοίχους, στολίζω

Μὲ τὰ κομμένα κρανία τὰ παράθυρα, πλέκω

Μὲ κομμένα μαλλιὰ τὸ δίχτυ μου καὶ περιμένω.

Ὄρθιος καὶ μόνος σὰν καὶ πρῶτα περιμένω.

Μανώλης Αναγνωστάκης

Τόσο συχνά τα τελευταία χρόνια το παρελθόν χρησιμοποιήθηκε ως ένα πρόχειρο ερμηνευτικό εργαλείο. Πυκνή σε γεγονότα κάθε είδους, η πρόσφατη ελληνική ιστορία προσέφερε παραλληλισμούς σε κάθε κατάσταση του παρόντος μας. Ο Τσολάκογλου, η Μικρασιατική καταστροφή, η πτώχευση, τα Ιουλιανά έπαψαν να είναι απλά γεγονότα και ονόματα, έγιναν κώδικες ερμηνείας, παραλληλίες απόλυτες, εγχειρίδια βοηθείας στο να κατανοήσουμε το ξαφνικό παρόν μας. Κωδικοποιημένα ιστορικά γεγονότα χωρίς αποχρώσεις ή αντίλογο, κομμάτια της ιστορίας με το ιστορικό τους βάθος να απέχει, περιοριζόμενα στη μία και μόνη τρέχουσα άποψη με όρους δημοσίου λόγου και όχι επιστημονικής τεκμηρίωσης.

Σίγουρα η συγκεκριμένη πτυχή του δημοσίου λόγου, όπως αυτός καθιερώθηκε τα χρόνια της κρίσης, είναι μία από τις λιγότερο προβληματικές. Είναι άλλωστε κατανοητό πως στην πιο ρευστή εποχή κάποιος ψάχνει βράχους για να κρατηθεί, βεβαιότητες μέσα στην τρικυμία. Ειπωμένο με τρόπο απόλυτα καταφατικό, το παρελθόν προσέφερε την ασφάλεια της οικειότητας, τη σιγουριά του κοινού τόπου, τη βεβαιότητα του ήδη βιωμένου.

To ρευστό έγινε αχαρτογράφητο

Ανάμεσα σε εμάς και την περίοδο χρήσης αυτής της ρητορικής, όμως, μεσολάβησε ένα γεγονός που δεν έβρισκε παρόμοιο, ούτε στην ελληνική, ούτε στην ευρωπαϊκή ιστορία. Και αυτό είναι η εκλογική νίκη της αριστεράς. Το ρευστό έγινε πια αχαρτογράφητο και οι τρόποι με τους οποίους αντιλαμβανόμασταν το παρόν έμοιαζαν πως μπορούσαν να ταυτιστούν με τον τρόπο που το διαμορφώναμε. Έστω για λίγο, έστω σαν αίσθηση ενός γεγονότος που πλησιάζει, η δημιουργία έμοιαζε να συνορεύει με την αντίληψη. Μια τέτοια αίσθηση όμως κόπηκε απότομα.

Από την ανάταση του δημοψηφίσματος περάσαμε στην απότομη πτώση του κακού αποτελέσματος της διαπραγμάτευσης. Και κάπου εκεί όλα έμοιαζαν να αλλάζουν ξανά. Κάπου εκεί επέστρεψε και το παρελθόν: Η Βάρκιζα, οι χειρισμοί του ΚΚΕ πριν τον εμφύλιο, η ήττα του εμφυλίου, η ήττα γενικά. Ενώ θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε την περιγραφή στην αρχή του κειμένου (για τη χρήση του παρελθόντος ως εργαλείου στο παρόν) ώστε να περιγράψουμε τους νέους αυτούς παραλληλισμούς, νομίζω πως έχει μεγαλύτερη σημασία να εστιάσουμε στη προβληματική τους φύση.

Το μέγεθος του αγώνα

Καταρχάς, έχω την αίσθηση -και χωρίς καμία πρόθεση να ηθικολογήσω- πως το να τοποθετούμε τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης ακόμα και στην ίδια πρόταση με τους αγώνες της αριστεράς είναι ασέβεια. Το να ψάχνουμε σχήματα λόγου ή αναλογίες για τη σημερινή ήττα με μια ήττα που είχε σαν κόστος νεκρούς, φυλακίσεις και εξορίες μοιάζει με μια ανώριμη συμπεριφορά και με μια προσπάθεια να αυξήσουμε το βραχύ μας μπόι. Η κατάθεση των όπλων ως κυριολεξία και ως μεταφορά έχουν την απόσταση του «πεθαίνω στη δουλειά» όταν δουλεύεις υπερωρίες, με την εγκληματική κυριολεξία των εργατικών ατυχημάτων.

Ταυτόχρονα, υπάρχει άλλη μια προβληματική ευκολία στις παραπάνω χρήσεις. Η ταύτιση της αριστεράς με την ήττα. Γιατί μπορεί οι ήττες του παρελθόντος να συγκρότησαν ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής αριστερής ταυτότητας, να διαχύθηκαν μέσα σε ποιήματα και τραγούδια, τον παλμό των οποίων κρατούμε ακόμη, να έγιναν κομμάτι και απόδειξη (ως κόστος) του ηθικού πλεονεκτήματος της αριστεράς, αλλά με μια βασική διαφορά. Η ήττα αυτή ήρθε ως αποτέλεσμα αγώνα. Το μέγεθος του αγώνα αυτού είναι που προσδιορίζει την ηθική, τη σημασία και τελικά την ίδια την ταυτότητα της ήττας.

Για ξεκαθαρίσουμε λίγο προς τι όλα αυτά. Έχω την αίσθηση πως η χρήση όλων αυτών των γεγονότων έχουν ως αποτέλεσμα να προσδιορίζουν την ήττα ως απαρέγκλιτη ταυτότητα της αριστεράς. Έχω την αίσθηση πως ταυτίζονται με μια ευκολία και μια προχειρότητα που με τη σειρά τους ταυτίζονται με την παραίτηση. Και ακόμη και αν δεν έχουμε απαντήσεις, ας διακινδυνεύσουμε τη βεβαιότητα πως η αριστερά ταυτίζεται με τον αγώνα και όχι με την ήττα, ακόμα και αν αυτή συναντήσουμε στο τέλος, ακόμη και αν «είν’ η προσπάθειές μας, των συφοριασμένων/είν’ η προσπάθειές μας σαν των Τρώων». Αυτά.

(δημοσεύθηκε στην εφημερίδα Εποχή)

ΚΙΜΠΙ: Έντεκα υποσημειώσεις σε ένα κείμενο που δεν πρόλαβα να γράψω* (αναδημοσίευση)

Σημείωση ιστολογίου: Μπορεί κάποιος, διαβάζοντας αυτές τις λίγες γραμμές του ΚΙΜΠΙ, να αντιληφθεί πόσο είναι σαθρή η επιχειρηματολογία των θιασωτών του ΝΑΙ.

1. Λένε πολλά κυβερνητικά στελέχη που ζητούσαν τη στήριξη του νέου μνημονίου (π.χ. Γ. Σταθάκης) ότι «ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ, ούτε η κυβέρνηση, έχει εντολή για άλλο νόμισμα. Έχει εντολή για διατήρηση της χώρας στο ευρώ». Παρατήρηση πρώτη: Από αυτό συνάγεται ότι είχαν εντολή για τρίτο μνημόνιο, με πρόσθετη λιτότητα, πρόσθετες περικοπές μισθών και συντάξεων, πρόσθετη ύφεση τουλάχιστον 7% του ΑΕΠ και ολική επαναφορά της τρόικας; Παρατήρηση δεύτερη: Τότε, γιατί δεν έκαναν αντικείμενο του δημοψηφίσματος ακριβώς το δίλημμα όπως εκβιαστικά το έθεταν οι δανειστές «ευρώ ή Grexit»; Αν ισχύουν όσα ισχυρίζονται ως προς τη λαϊκή βούληση, σήμερα θα είχαν μια τεράστια, καθαρή εντολή για υπερψήφιση του νέου μνημονίου. Ή μήπως όχι;

2. Από όσα, ως μετά Χριστόν προφήτης, λέει ο Γ. Βαρουφάκης και επιβεβαιώνουν ο πρωθυπουργός και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, συνάγεται ότι έγινε κάποια μελέτη του εναλλακτικού σεναρίου ρήξης με την ευρωζώνη, αλλά απορρίφθηκε διότι τα αποτελέσματά του ήταν τρομακτικά. Ωραία. Μπορεί, παρακαλώ, να δοθεί στη δημοσιότητα αυτή η μελέτη, με όλη της την τεκμηρίωση, για να αξιολογηθεί από τους ειδικούς, από την κοινή γνώμη την οποία τελικά αφορά κι από μας τους «εμμονικούς δραχμοφονιάδες»; Διότι τα αποτελέσματα του άλλου σεναρίου, του μνημονιακού μονόδρομου, τα ξέρουμε: στο τέλος του τρίτου μνημονίου – αν φτάσουμε ως εκεί, που δεν…- θα έχει κλείσει μια οκταετία που θα έχει επισωρεύσει ύφεση πάνω από 33%, ανεργία επίσης πάνω από 30%, θα έχει εκτινάξει το χρέος στο 200% του ΑΕΠ και θα έχει καταστήσει τη χώρα προτεκτοράτο των πιστωτών. Δικαιούμαστε να γνωρίζουμε «πόσο πιο καταστροφικό» είναι το άλλο σενάριο; Μπορεί κάποιος να περιγράψει με τεκμηριωμένο τρόπο αυτό που αποκαλείται «άβυσσος»;

3. Περιγράφονται ως «σχέδιο τρελών», «πραξικόπημα της δραχμής» και «εκτροπή κατά της δημοκρατίας» οι εισηγήσεις για εθνικοποίηση της Τράπεζας της Ελλάδος, δέσμευση των χρηματικών αποθεμάτων της, αποκοπή της από το Ευρωσύστημα, μεταβατικό παράλληλο νόμισμα, προετοιμασία εκτύπωσης εθνικού νομίσματος, ως ελάχιστων μέτρων προστασίας του πληθυσμού και ανάκτησης της κυριαρχίας της χώρας. Ενώ η κατάληψη των τραπεζών από τους δανειστές, η δέσμευση των καταθέσεων από την ΕΚΤ, η υφαρπαγή 200 δισ. και πλέον καταθέσεων από γερμανικές, γαλλικές και άλλες τράπεζες κατά το μακρόχρονο bank run, ο χρηματοδοτικός στραγγαλισμός του πληθυσμού, η απαλλοτρίωση της δημόσιας περιουσίας και το πραξικόπημα της χούντας του ευρώ εις βάρος της λαϊκής εντολής του όχι είναι απαύγασμα δημοκρατίας και ευρωπαϊκού πολιτισμού.

4. Να υποθέσουμε ότι ήταν ατυχής σύμπτωση το γεγονός ότι το «σχέδιο των τρελών» για την ΤτΕ αποκαλέστηκε «ριφιφί» πρώτα σε δημοσίευμα στη ιστοσελίδα του «Βήματος» (http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=722553) και ύστερα από τον πρωθυπουργό στην ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ.

5. Ενόσω εδώ το λόμπι του ευρώ, μαζί με τα επανασυναρμολογημένα ράκη της ολιγαρχίας και της διαπλοκής, και τους πανικοβλημένους από το «όχι» αστούς δίνουν μάχη υπέρ ευρω-βωμών και ευρω-εστιών, στο Βερολίνο, στις Βρυξέλλες και στη Φρανκφούρτη προσθέτουν τις τελευταίες πινελιές στην τέλεια παγίδα τους. Η Κομισιόν έριξε το «κοκκαλάκι» του δανείου- γέφυρα των 7 δισ. που επαρκεί για να καλύψει τις πληρωμές προς ΔΝΤ και ΕΚΤ μόνο για τον Ιούλιο. Δηλαδή, δανείζουν χρήματα που θα επανεισπράξουν την ίδια στιγμή. Και με τις λοιπές ανάγκες; «Μπορείτε πάντα να εκδώσετε IOUs», λέει ο Σόιμπλε, υποδηλώνοντας ότι παραμένει με το… Grexit παρά πόδα. Η Κομισιόν, επίσης, έκανε και τα αποκαλυπτήρια του «αναπτυξιακού πακέτου» των 35 δισ., που δεν είναι φρέσκο χρήμα αλλά το άθροισμα των πόρων του ΕΣΠΑ, της ΚΑΠ και του «Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων» που ούτως ή άλλως αναλογούν στην Ελλάδα, όπως και σε κάθε μέλος της Ε.Ε. Τι σημαίνουν αυτά; Ότι, ενώ βάζουν το ελληνικό κοινοβούλιο με εξευτελιστικές διαδικασίες να δεσμευτεί με νέα σκληρή λιτότητα, οι ίδιοι δεν ρισκάρουν απολύτως τίποτα. Ούτε ευρώ. Δεν είναι καθόλου βέβαιοι, ίσως και να μην πιστεύουν διόλου ότι θα φτάσουν σε υπογραφή του νέου Μνημονίου και κρατάνε πισινή με το Plan B τους στο συρτάρι. Η κυβέρνηση και οι όψιμοι μνημονιόφρονες αρωγοί της μπορεί να πιστεύει ότι με τη συμφωνία κερδίζει χρόνο, αλλά μπορεί να ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Να κερδίζουν – πάλι- χρόνο οι δανειστές, ώστε να τελειοποιήσουν τα οχυρωματικά έργα τους.

6. Για τη μη βιωσιμότητα της νέας συμφωνίας η Κομισιόν και το ΔΝΤ προσέφεραν όσα περισσότερα στοιχεία μπορούσαν μέσα σε δυο 24ωρα. Ύφεση έως 4% φέτος, έως 2% του χρόνου, χρέος 200% από φέτος, μεταξύ 150% και 176% του ΑΕΠ μέχρι το 2022, μεταξύ 111% και 142% του ΑΕΠ το 2030*. Στις εκθέσεις τους δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά στις προβλέψεις για την εξέλιξη της ανεργίας, των μισθών και των εισοδημάτων (ποιος χέστηκε, θα μού πείτε). Αλλά, όταν υπολογίζουν ότι το ετήσιο μικτό κόστος εξυπηρέτησης του χρέους φτάνει το 15% του ΑΕΠ, δεν υπάρχει λόγος να υπεισέλθουν σε τέτοιες ασήμαντες «λεπτομέρειες». Ακόμη κι αν η συμφωνία τελεσφορήσει και προχωρήσει στο επόμενο βήμα της, την τεχνική αναδιάρθρωση του χρέους με επιμήκυνση κατά 30 ακόμη έτη, οι δανειστές έχουν δεμένο τον γάιδαρό τους. Η Ελλάδα θα παραμείνει σε καθεστώς «ενισχυμένης επιτήρησης» μέχρι εξοφλήσεως του 75% του χρέους της, βάσει του Συμφώνου για το ευρώ+ και του Κανονισμού 472/2013 για τα κράτη που βγαίνουν από πρόγραμμα του ESM. Δηλαδή, περίπου μέχρι το 2050 μ.Χ. Κάτι περισσότερο ξέρει ο Σόιμπλε που εμφανίζεται διαλλακτικός για την 30ετή επιμήκυνση, αλλά αδιάλλακτος σε ονομαστικό κούρεμα του χρέους.

7. Ακόμη κι αν η κυβέρνηση - με την όποια πλειοψηφία την στηρίξει για τους δυο τουλάχιστον μήνες που θα χρειαστούν μέχρι την υπογραφή του νέου Μνημονίου- κάνει ό,τι κάνει γιατί φοβάται το χάος των κλειστών τραπεζών, του οικονομικού αποκλεισμού, των ελλείψεων σε βασικά αγαθά, γιατί προσβλέπει στην επιστροφή σε μια κάποια μνημονιακή «κανονικότητα» και γιατί δεν έχει έτοιμο κάποιο «πειστικό εναλλακτικό σχέδιο», αναρωτιέμαι: θα αξιοποιήσει αυτό τον λίγο χρόνο για να ετοιμάσει αληθινά κάτι τέτοιο; Ή έχει προσχωρήσει οριστικά στην νεοφιλελεύθερη μεταφυσική της TINA (There Is No Alternative);

8. Ενώ η παγκόσμια κοινή γνώμη τις τελευταίες εβδομάδες αντιλήφθηκε πόσο ασύμβατη είναι η δημοκρατία και η λαϊκή κυριαρχία με την μαφία που κυβερνά το ευρώ, ενώ ένα μεγάλο μέρος της λαϊκής πλειοψηφίας φαίνεται πιο έτοιμο από ποτέ να αναλάβει τα ρίσκα του άλλου δρόμου, κάποιοι στην κυβέρνηση και στον ΣΥΡΙΖΑ επιμένουν να ισχυρίζονται ότι η κρίση είναι «πρωτογενώς ελληνική» και όχι «εισαγόμενη από το ευρώ» (Γ. Δραγασάκης). Δεν θέλω να ξελασπώσω τον εγχώριο κλεπτοκρατικό καπιταλισμό, αλλά για να μην μπλέκουμε το μείζον με το έλασσον, παραθέτω το παρακάτω γράφημα της Standard & Poors που αποτυπώνει την επίδραση της τελευταίας δεκαετίας του ευρώ στο καθαρό εξωτερικό χρέος των χωρών της Ευρωζώνης. Όπως μπορεί να δει κανείς, δεν υπάρχει κανένα κοινό νόμισμα, υπάρχει ένας ολετήρας που μετέτρεψε 15 χώρες της Ευρωζώνης (και τη Γαλλία) σε καθαρούς οφειλέτες της Γερμανίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου και του πλυντηρίου Λουξεμβούργου. Το ευρώ είναι μασκαρεμένο μάρκο, κυρίως, και δευτερευόντως φράγκο (βελγικό και λουξεμβούργιο) και φιορίνι.

9. Το κυριότερο νόμισμα είναι η εμπιστοσύνη, είπε η Μέρκελ. Εμπιστοσύνη, αξιοπιστία, πίστη είναι οι λέξεις που γίνανε τρέντι από το περασμένο Σαββατοκύριακο. Όλες έχουν ως ρίζα την «πίστη». Οι άνθρωποι λένε την πάσα αλήθεια. Το μόνο νόμισμά τους είναι η πίστη. Η τραπεζική. Τις τράπεζές τους σώζουν ξανά. Κατά τα λοιπά είναι κοινοί απατεώνες- όπως κάθε καθωσπρέπει τραπεζίτης. Από τα τέλη του 2014 ο Ντράγκι μας τσαμπουνάει ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι φερέγγυες και οι καλύτερα ανακεφαλαιοποιημένες στην Ευρώπη (γι’ αυτό και δεν γινόταν χρήση των 11 δισ. του ΤΧΣ). Στις 15 Ιουνίου, πριν ένα μήνα δηλαδή, είπε ακριβώς το ίδιο στο Ευρωκοινοβούλιο η Ντανιέλ Νουί, η επικεφαλής του SSM, του εποπτικού βραχίονα της ΕΚΤ. Τώρα λένε ότι η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών «διαβρώθηκε» και θα χρειαστούν μέχρι και 25 δισ. επιπλέον. Τι μας λέτε; Τόση ζημιά έκανε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ; Μπούρδες! Θα μας φορτώσουν με 25 δισ. φρέσκο χρέος για να απαλλαγεί η ΕΚΤ από όσο γίνεται περισσότερα collateral. Απατεώνες με τη βούλα! (Αλλά, καλό θα ήταν να μην έχουν και τόσους αφελείς συνεργούς).

10. Αγαπητοί φίλοι, σύντροφοι, συναγωνιστές εντός ΣΥΡΙΖΑ, εκτός ΣΥΡΙΖΑ, δεξιόθεν και αριστερόθεν του ΣΥΡΙΖΑ, ευρωπαϊστές και μη, εθνοκεντριστές και διεθνιστές, μετριοπαθείς και ριζοσπάστες, μεταρρυθμιστές και επαναστάτες, τσιπρικοί και αντιτσιπρικοί, οφείλετε να παραμείνετε ελπίδα της λαϊκής πλειοψηφίας που σας (μας) ξάφνιασε το βράδυ της 5ης Ιουλίου. Τώρα που κατέπεσαν όλες οι αυταπάτες και ψευδαισθήσεις, ας σοβαρευτούμε. Η εναλλακτική λύση υπάρχει, αλλά προφανώς δεν περιγράφεται με απλοϊκότητες, όρκους ρήξης και παραπομπές στη Δευτέρα Παρουσία. Χρειάζεται επιστημονική αρτιότητα, τεχνοκρατική επάρκεια, ρεαλισμό, πρέπει να εμπνέει ασφάλεια και αυτοπεποίθηση στον λαό, πρέπει να καταλήγει σε ένα πλήρες πρόγραμμα λαϊκής σωτηρίας, πρέπει να διαλύει τον μύθο της «τριτοκοσμικής Ελλάδας της δραχμής», πρέπει να πλαισιώνεται από ανθρώπους επαρκείς, αποφασισμένους και διαθέσιμους. Επίσης, χρειάζεται ηγέτες. Ηγέτες της χαρισματικότητας, της γοητείας, της ακτινοβολίας και της διεθνούς εμβέλειας ενός Τσίπρα. Ιδεωδώς τον ίδιο τον Τσίπρα. Αλλά…

11. Υπάρχει κι αυτό που ’γραψε ο Λένιν, δεν θυμάμαι πότε ακριβώς, πιθανότατα προ της διάσπασης των ρώσων σοσιαλδημοκρατών, δεν έχω και πρόχειρα τα άπαντα: «Αν δεν χωρίσουμε, δεν θα ξανασμίξουμε». Βεβαίως, δεν μού πέφτει και λόγος…

*Διότι, όπως όλοι υποθέτω, έχω γίνει «τζάνκι» του καταιγισμού εξελίξεων που δεν προλαβαίνουμε να συνθέσουμε σε κάτι που να βγάζει πλήρες νόημα. Οι υποσημειώσεις γράφτηκαν εν αναμονή της ψηφοφορίας για το πρώτο πακέτο μέτρων του νέου μνημονίου.

ΚΙΜΠΙ

*Ας θυμηθούμε ότι η προσφυγή στο ΔΝΤ και στην ΕΚΤ για πρόγραμμα διάσωσης το 2010 έγινε με τη διαπίστωση ότι το χρέος ανερχόταν στο 110% του ΑΕΠ !.

Ας μετρηθούν λοιπόν οι συνειδήσεις… (αναδημοσίευση)

Πηγή: Λευτέρης Χαραλαμπόπουλος - "Unfollow"

Έφτασε λοιπόν η ώρα που όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ απεύχονταν… Το «αριστερό» Μνημόνιο είναι προ των πυλών. Για την ακρίβεια, το πακέτο των μέτρων έχει ήδη κατατεθεί στη Βουλή. Στα αγγλικά. Ούτε αυτόν τον συμβολισμό δεν σκέφτηκαν – κι ας φώναζε ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ τόσα χρόνια για τα «μνημονιακά κόμματα» που κατέβαζαν και ψήφιζαν τα μέτρα σε ένα άρθρο, με παράρτημα αγγλιστί…

Όσο κι αν φτιασιδώσουν τη «συμφωνία», όσο κι αν κάνουν επίκληση στην εμπιστοσύνη του αριστερού κόσμου του ΣΥΡΙΖΑ στον Ε. Τσακαλώτο, όσο κι αν δεν θέλουν να το παραδεχτούν, πρόκειται για ένα τριετές Μνημόνιο. Από αυτά που θα έσκιζε ο ΣΥΡΙΖΑ. Από αυτά για τα οποία το 61% του ελληνικού λαού, μόλις την περασμένη Κυριακή, είπε ένα ηχηρότατο όχι.

Τα Μνημόνια καταπίνουν πρωθυπουργούς. Θα πρέπει να το γνωρίζει πια ο Αλέξης Τσίπρας αυτό. Γιατί το κάνει;

Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, γιατί δεν έχει καμιά άλλη επιλογή. Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, γιατί από τη συμφωνία της 20ής Φλεβάρη και μετά, η κυβέρνηση δεν προετοίμασε καμία άλλη επιλογή, δεν προετοιμάστηκε για κανένα άλλο ενδεχόμενο, ούτε καν ως σχέδιο επί χάρτου! Τόσο πολύ πίστευαν στις «καλές προθέσεις» των ευρωπαίων εταίρων, που ήδη από τις 20 Φλεβάρη τους είχαν ήδη απειλήσει με Grexit; Τόσο πολύ πίστευαν ότι η δημοκρατία -που επικαλέστηκε ο Τσίπρας πολλές φορές εν όψει δημοψηφίσματος- θα νικούσε το Γιούρογκρουπ; Ή μήπως η ίδια η κυβέρνηση, από τη σύνθεσή της, ήδη είχε βάλει τις βάσεις για αυτό που ζούμε σήμερα;

Στον πόλεμο πας με όπλα. Και τα όπλα αυτά, η κυβέρνηση δεν φρόντισε να τα ετοιμάσει. Αντιθέτως, ήταν πολλοί περισσότεροι αυτοί που ήθελαν να υπογράψουν συνθηκολόγηση πριν καν πολεμήσουν… Από τις 20 Φλεβάρη, τότε που ο Αλέξης Τσίπρας έλεγε στην Κοινοβουλευτική Ομάδα ότι με τη συμφωνία «κέρδισαν χρόνο», όλοι περίμεναν τουλάχιστον να ξεδιπλωθεί η πολιτική της κυβέρνησης στο εσωτερικό της χώρας. Περίμεναν επίσης να γίνουν κάποιες κινήσεις -έστω και ως διαπραγματευτικό χαρτί- που θα έδειχναν ότι, αν μας εκβιάσουν ξανά με grexit, είμαστε έτοιμοι να πάμε συντεταγμένα σε έξοδο από το ευρώ. Ακόμη κι αν δεν θες να χρησιμοποιήσεις αυτό το όπλο, πρέπει οπωσδήποτε να το έχεις στο τραπέζι.

Τι έγινε στο μεταξύ; Ελάχιστα. Ψηφίστηκαν λίγα νομοσχέδια, τα εντελώς βασικά. Αντί να στρωθούν στη δουλειά, οι υπουργοί έγιναν θαμώνες των τηλεπαραθύρων. Αντί να έρθει το νομοσχέδιο για τις τηλεοπτικές άδειες, δόθηκε η ΕΡΤ στον Λάμπη Ταγματάρχη. Αντί να κυνηγάει το λαθρεμπόριο για να φέρει έσοδα, όπως είχε υποσχεθεί, ο αρμόδιος υπουργός κ. Μάρδας ασχολιόταν με τις τηλεοπτικές του εμφανίσεις και τη διαφωνία του για το δημοψήφισμα. Άλλωστε, ήταν προφανές ότι η ηγετική ομάδα του Μαξίμου, οι στενοί συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα, όχι μόνο δεν ήταν έτοιμοι να κάνουν οποιαδήποτε ρήξη στο εξωτερικό, αλλά και στο εσωτερικό της χώρας είχαν βολευτεί στις καθημερινές συνομιλίες τους με τους μεγαλοεπιχειρηματίες της χώρας. Ο Σ. Σαγιάς, ο Γ. Δραγασάκης, ο Γ. Σταθάκης, ο Δ. Μάρδας και ο Γ. Πανούσης δεν ήταν απλώς αυτοί που διαφώνησαν με την επιλογή του δημοψηφίσματος και ζητούσαν «συμφωνία πάση θυσία». Είναι πολύ περισσότερο αυτοί που εκπροσωπούν μέσα στην κυβέρνηση εκείνο το αφανές σύστημα εξουσίας που συνεχίζει να υπάρχει στη χώρα και επιμένει να κινεί τα νήματα με κάθε κυβέρνηση. Μόνο που αντί να φύγουν αυτοί, την επομένη του δημοψηφίσματος, στο βωμό των «θεσμών» θυσιάστηκε ο Γ. Βαρουφάκης. Το σύστημα καλά κρατεί…

Φτάσαμε στο και πέντε, πλέον, με κλειστές τράπεζες, πάγωμα της ρευστότητας από τον ELA, με τη Γερμανία να κρατά σκληρή στάση και να διοχετεύει απειλές για Grexit. Πολύ περισσότερο, η προηγούμενη βδομάδα ήταν και ένα crash test για τη δυνατότητα της ΕΕ να μετριάσει τις απώλειες -ή να δείξει ότι μπορεί να τις μετριάσει- από ένα πιθανό Grexit. Από τη μέρα που αναγγέλθηκε το δημοψήφισμα μέχρι τη διεξαγωγή του, η «δημοκρατική» ΕΕ έριξε τόσα δις για να στηρίξει το ευρώ στις διεθνείς χρηματαγορές, όσο θα κόστιζε να «σώσει» την Ελλάδα και όλες τις χώρες του νότου μαζί. Αποδεικνύοντας ότι δεν είναι οικονομία, πολιτική είναι.

Ο Αλέξης Τσίπρας κάλεσε τον λαό να διατρανώσει τη θέλησή του. Στην επιλογή αυτή συγκρούστηκε με το εγχώριο σύστημα και τους εκπροσώπους του μέσα στην κυβέρνηση. Το αποτέλεσμα τον δικαίωσε, αν και ίσως το ΟΧΙ πήρε λίγο περισσότερο τα πάνω του από ότι και ο ίδιος θα ήθελε… Βγήκε κερδισμένος, διαλύοντας ταυτόχρονα την αντιπολίτευση και όλα τα σενάρια για «ανακτορικό πραξικόπημα» που θα οδηγούσε σε δοτή κυβέρνηση, που σχεδίαζαν τα επιτελεία των Βρυξελλών στα δείπνα τους με τον Σταύρο Θεοδωράκη.

Μόνο που την επόμενη ακριβώς μέρα ο Αλέξης Τσίπρας δεν έκανε το επόμενο βήμα. Για την ακρίβεια, έκανε όλα εκείνα τα βήματα που έδειχναν ότι μάλλον είχε κερδίσει το ΝΑΙ. Αντί να στραφεί στο 61% και να του θέσει ανοιχτά το ερώτημα της ρήξης, στράφηκε ξανά στο περιβάλλον του μέσα στο Μαξίμου. Αυτούς που δεν στήριξαν το δημοψήφισμα, αυτούς που δεν πιστεύουν σε καμιά εναλλακτική από την διαχείριση από τους ίδιους του προηγούμενου συστήματος. Και ανακάλυψε το προφανές: ότι δεν υπάρχει plan B. Ούτε στο κόμμα, ούτε στην κυβέρνηση. Δεν υπάρχει καν ένα σενάριο για το πώς μπορεί να επιβιώσει η χώρα, πώς μπορεί να κόψει νόμισμα, πώς μπορεί να κανονίσει τις εισαγωγές και τις εξαγωγές της. Όχι γιατί δεν το «θέλει ο κόσμος», που επέδειξε αξιοθαύμαστη ως τώρα ψυχραιμία και υπομονή ακόμη και με τις κλειστές τράπεζες. Αλλά γιατί δεν το θέλει το σύστημα και οι εκπρόσωποί του.

Γυρίσαμε εκεί από όπου ξεκινήσαμε λοιπόν: το μπαλάκι είναι ξανά πίσω στους «θεσμούς». Τα μέτρα που κατατέθηκαν δεν συνιστούν «έντιμο» συμβιβασμό, συνιστούν άτακτη υποχώρηση. Κι όμως, το ερώτημα είναι αν, ακόμη κι αυτά, θα τα δεχτεί ο Σόιμπλε!

Είναι όμως αυτό το ερώτημα; Γιατί υπάρχει κι ένα άλλο ερώτημα, που μπορεί να ανατρέψει το παιχνίδι. Και το ερώτημα αυτό είναι πόσοι από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ είναι διατεθειμένοι να βάλουν την υπογραφή τους (διά της ψήφου τους) στο πρώτη φορά αριστερό Μνημόνιο. Πόσοι είναι διατεθειμένοι να αποδείξουν ότι τελικά και η αριστερά μπορεί άλλα να λέει προεκλογικά κι άλλα να κάνει μετεκλογικά. Πόσοι είναι διατεθειμένοι να προσυπογράψουν ότι ακόμη και η Αριστερά δεν μπορεί (δηλαδή δεν θέλει) να τα βάλει με το σύστημα. Πόσοι είναι διατεθειμένοι, πριν αλέκτωρ λαλήσει,να προδώσουν την εμπιστοσύνη του 61%.

Κι αυτό το ερώτημα ξεπερνά κατά πολύ τα συγκεκριμένα μέτρα και καταλήγει αξιακό, για την ίδια την ύπαρξη της Αριστεράς. Άρα και το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο. Ας μετρηθούν λοιπόν οι συνειδήσεις…

σχόλια από το blog: 
1.ήδη στο φαντασιακό πολλών στήνεται το σενάριο μια ιλαροτραγωδίας. Να ψηφιστεί το μνημόνιο από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ (-ΑΝΕΛ) και στη συνέχεια να μεθοδευτεί  η ανατροπή της από τον Σόϊμπλε και τους πραιτωριανούς του, έχοντας ως άτυπο "σύμμαχο" τον παροπλισμένο και απογοητευμένο πια λαό.
2. Διάβασα ένα ενδιαφέρον άρθρο στο RedNoteBook (το κύριο άρθρο της ημέρας). Για όσους θέλουν να ανατρέξουν είναι εδώ.  

Κι ήταν που λέτε μια φορά (από το Παραμύθι χωρίς όνομα)

Το εγχείρημα της αυτοδιαχείρισης στις εναλλακτικές κατοικίες Cohousing

Σύντομη παρουσίαση της ερευνητικής δουλειάς της Αγγελικής Πλέσσα* από την Άννα Χατζηευγενιάδου στα πλαίσια του πανευρωπαϊκού διημέρου Το Δικαίωμα στη Στέγη που οργανώθηκε στις 20 και 21 Ιούνη στην Αρχιτεκτονική Σχολή.

*****

Υπάρχει πάντα λόγος να αναφερόμαστε σε εναλλακτικά εγχειρήματα κατοίκησης που ευδοκιμούν στις χώρες του βορρά, στον βαθμό που αυτά εγείρονται από τα κάτω και στηρίζονται στις πρωτοβουλίες και την αυτοοργάνωση των ίδιων των πολιτών που τους αφορούν. 

Η πρωτότυπη ερευνητική δουλειά της Αγγελικής Πλέσσα, αφορά μια αναζήτηση δομών, τόσο κοινωνικών όσο και χωρικών, με στόχο την υποστήριξη ενός διαφορετικού τρόπου ζωής, λιγότερο συμβατού με τις αξίες που υποβάλλονται από το σύγχρονο μοντέλο του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Δομές που υπαγορεύουν λιγότερη αλλοτρίωση, λιγότερη αποξένωση, λιγότερες φοβίες. Δομές που προάγουν την αποδοχή και την συνοχή και ενισχύουν την δυνατότητα ανάπτυξης δεσμών μεταξύ των μελών μιας ομάδας, εγκαθιστώντας ανάμεσα τους τη συνεργασία - ήδη, σε ότι αφορά τις απλές καθημερινές διαδικασίες. 

Πρόκειται για ανησυχίες που διατρέχουν το θεωρητικό έργο της Αγγελικής Πλέσσα και συνοψίζονται στις δυο διπλωματικές εργασίες της: “Το Cohousing ως εναλλακτικός τρόπος κατοίκησης” (2010) και “Cohousing/Gated Communities - Αποτίμηση των μοντέλων και η προοπτική τους για το μέλλον” (2013), για το ΔΠΜΣ της Αρχιτεκτονικής σχολής του ΕΜΠ, κατατεθειμένες στις κατευθύνσεις “Σχεδιασμός-χώρος-πολιτισμός” και “Πολεοδομία-Χωροταξία” αντίστοιχα. 

Στα πλαίσια της εν λόγω διερεύνησης, είναι κυρίαρχη η προβολή ενός αιτήματος συμβίωσης μέσα σε συνθήκες κοινωνικής πολυμορφίας. Ταυτόχρονα, γίνεται φανερό το πάθος για μια Αρχιτεκτονική αναδυόμενη μέσα από τις συλλογικές διαδικασίες που στοχεύει στην παραγωγή φιλόξενου χώρου, ικανού να συμπεριλάβει το διαφορετικό και να επιτρέψει την συνύπαρξη. 

Το Cohousing, το νόημα του οποίου θα συνοψιζόταν στην φράση Συνύπαρξη με την ετερότητα με όρους ισότητας και συμπληρωματικότητας, έρχεται ως απάντηση στα παραπάνω αιτήματα. Δομημένο στην βάση της συλλογικής οργάνωσης μιας κοινότητας, προτείνει ουσιαστικά μια εναλλακτική μορφή Κατοίκησης, επιχειρώντας να εισάγει στοιχεία αλληλεγγύης και άμεσης δημοκρατίας στην διαχείριση της καθημερινής ζωής.   

Δεν πρόκειται για ένα ιδεατό μοντέλο, μια θεωρητική κατασκευή ή μια ουτοπία, αλλά αποτελεί ζωντανό, υπαρκτό παράδειγμα επιτυχούς εφαρμογής ενός τέτοιου εγχειρήματος, έχοντας γνωρίσει ποικίλες εκφάνσεις. 

Η Σουηδία και η Δανία, δυο χώρες- σταθμοί, όσον αφορά την εξέλιξη της θεσμοθετημένης συλλογικής κατοίκησης, προσφέρονται για μια συλλογή αντιπροσωπευτικών παραδειγμάτων μέσω των οποίων αναδεικνύεται η κοινωνική δυναμική που παράγει το Cohousing και φανερώνονται τα όρια και οι δυνατότητες της.   

Το νέο μοντέλο κατοίκησης δεν αποτελεί ακριβώς καινοτομία. Προέρχεται από την εξέλιξη του τύπου Κατοικία με Συλλογικές Εξυπηρετήσεις του 20ου αιώνα - όπως αυτός εμφανίζεται αρχικά στις κηπουπόλεις της Βρετανίας, στις κομμούνες της σοβιετικής ένωσης, κ.τλ., δίνοντας εν συνεχεία το στίγμα του στο μοντέρνο κίνημα και εμπνέοντας αντίστοιχες εκ μέρους του προσπάθειες. 

Η ιστορική διαδρομή της Κατοικίας με Συλλογικές Εξυπηρετήσεις, ενός μοντέλου με μακρά παράδοση τόσο στην Σουηδία - ως kollektivhus - όσο και στην Δανία - ως bofællesskab - με ευρύτατη εφαρμογή στα πλαίσια των προγραμμάτων δημόσιας κοινωνικής κατοικίας, αποτελεί πεδίο αναφοράς των οικονομικών αλλαγών και των κοινωνικών μετατοπίσεων που διαμορφώνουν τις συνθήκες για την ανάπτυξη της σύγχρονης εκδοχής του Cohousing.   

Η μορφή του, σημαδεύεται από την κρίση του κράτους πρόνοιας και του μοντέρνου κινήματος. Αναδύεται μέσω του προβληματισμού και της κριτικής επί των εφαρμοζόμενων κοινωνικών προγραμμάτων και οφείλει πολλά στα αστικά κοινωνικά κινήματα και ιδιαίτερα στο φεμινισμό, των δεκαετιών '60 και '70. Συνδέεται με τον θεωρητικό λόγο που αναπτύχθηκε πάνω σε ζητήματα σχετικά με την πόλη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την πολιτική χειραφέτηση, την ισότητα, την σεξουαλική απελευθέρωση, διαμορφώνοντας τις διεκδικήσεις των κινημάτων. Συνδέεται ακόμη, με την εμπειρία των κοινοβιακών κοινοτήτων της ίδιας εποχής, που (παρά την περιθωριακότητα τους) αποτέλεσαν "ένα σημαντικό κοινωνικό εργαστήριο" , συντελώντας έτσι στην μεταστροφή των κοινωνικών αντιλήψεων και στην διαμόρφωση μιας νέας νοοτροπίας. 

Οι μετασχηματισμοί της μορφής της συλλογικής κατοικίας, αποτελούν εν κατακλείδι μια καταγραφή της μετάβασης από το Κράτος πρόνοιας προς την Κοινωνία πρόνοιας. Αυτή η αλλαγή, επιτελούμενη επελαύνοντος του νεοφιλελευθερισμού, ανοίγει τον δρόμο για την θέσμιση εναλλακτικών εγχειρημάτων αυτοδιαχείρισης και επιτρέπει την επιτυχή τους έκβαση.

Πιο συγκεκριμένα, ο όρος Κατοικία με Συλλογικές Εξυπηρετήσεις, αναφερόμενος σε οικιστικά συγκροτήματα, σημαίνει παροχή υπηρεσιών υποστήριξης της καθημερινής ζωής - όπως παρασκευή φαγητού, πλύσιμο ρούχων, καθαριότητα αλλά και φύλαξη παιδιών, φροντίδα ηλικιωμένων, κτλ. - στεγαζόμενες σε επί πλέον διατιθεμένους κοινόχρηστους χώρους. Η διαχείριση αυτών των εξυπηρετήσεων, παρεχόμενων από τις κρατικές ή τις δημοτικές αρχές, ενέπιπτε κατ' αρχήν, στην λογική ενός συγκεντρωτικού συστήματος. Ένα κέντρο εξυπηρέτησης αναλάμβανε την οργάνωση των οικιακών εργασιών που διεκπεραιωνόταν από έμμισθο προσωπικό. 

Η αλλαγή αντιμετώπισης της κοινωνικής συλλογικής κατοικίας, οφείλεται κατά πολύ στην ανεπάρκεια του επιβεβλημένου εκ των άνω, οικιστικού στερεότυπου - που μέσα από τον διαχωρισμό και την ομοιογένεια των προστατευόμενων ομάδων (ανύπαντρες μητέρες, ηλικιωμένοι, κ.τλ.) προάγει τελικά τον ιδρυματισμό και τον κοινωνικό αποκλεισμό, ενώ αδυνατεί να παρακολουθήσει τις αλλαγές στην δομή των νοικοκυριών (καθώς αυξάνονται, οι μονογονεϊκές οικογένειες, τα διαζύγια και τα μοναχικά νοικοκυριά, κ.τλ.). Ακόμη χειρότερα, η σκλήρυνση της στάσης του κεφαλαίου με τη στροφή του προς τον ακραίο νεοφιλελευθερισμό, γίνεται αιτία επίθεσης στο κράτος πρόνοιας και προτάσσοντας ως αναγκαιότητα τις ιδιωτικοποιήσεις, απειλεί τις κοινωνικές παροχές με κατάργηση. Αυτός είναι ο ουσιαστικός παράγοντας που ευθύνεται για την δομική αλλαγή της συλλογικής κατοικίας και προσδιορίζει την νέα εναλλακτική της ταυτότητα.  Διαμορφώνει τους όρους ανάπτυξης μιας κοινωνικής δυναμικής που ωθεί προς την αυτοοργάνωση και την αυτοδιαχείριση τέτοιων εγκαταστάσεων ενώ όσον αφορά τον χώρο, καθιστά εμφανή την βαθμιαία αντικατάσταση της αντίληψης του δημόσιου από την αντίληψη του κοινού. Ως προς την αντιμετώπιση του δεδομένου μοντέλου, καθορίζει την μετατόπιση από την παθητική αποδοχή προς την ενεργό συμμετοχή των ίδιων των κατοίκων για την λειτουργία του. 

Οι κάτοικοι είναι αυτοί που βαθμηδόν, αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία για την κατάρτιση των προγραμμάτων του Cohousing κι από απλοί αποδέκτες υπηρεσιών γίνονται μέτοχοι, σχεδιαστές και παραγωγοί αυτών των συλλογικών συγκροτήσεων που πλέον, αλλάζουν στόχο.   

Δημιουργώντας κοινότητες, επιδιώκουν την βελτίωση των όρων της καθημερινής τους διαβίωσης, διεκδικώντας συλλογικά πια, μέσα από την δική τους πρακτική, όχι μόνο την ανάκτηση αλλά και την αναβάθμιση μιας ποιότητας ζωής που οι 'κανόνες της αγοράς' τείνουν να τους στερήσουν. 

Φαίνεται, ότι «…το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα που εξελισσόμενο προάγει το ατομικό και το αγοραίο… αποτελεί κατ’ αντιπαράθεση, το έδαφος για την ανάπτυξη του συλλογικού …και του αλληλέγγυου». 

Δυο είναι οι κύριες παράμετροι για την επιτυχία των εγχειρημάτων Cohousing: η κοινωνική δυναμική και η χωρική διαμόρφωση. Η σχέση ανάμεσα τους είναι αμφίδρομη, όπως έχει δείξει η εμπειρία.   

Βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη της απαιτούμενης κοινωνικής δυναμικής, είναι η συνειδητή επιλογή της συλλογικότητας, όχι απλά ως τρόπου διεκδίκησης αλλά ως τρόπου ζωής και διαχείρισης των προβλημάτων της καθημερινότητας. 

Ο αλληλοσεβασμός, η μετατροπή του ατομικού ζητήματος σε κοινή υπόθεση, ο εντοπισμός της συμπληρωματικότητας των καθημερινών αναγκών και δραστηριοτήτων και η συνεργασία για την αντιμετώπιση τους, κτίζουν την αλληλεγγύη σε στέρεα βάση. Η δέσμευση των συγκατοίκων για εκ περιτροπής ανάληψη καθηκόντων παροχής υπηρεσιών και η διασφάλιση της μέσα από την συνέπεια και την υπευθυνότητα ως προς την τήρηση κανόνων που οι ίδιοι έχουν θεσπίσει, πέρα από πρακτικά και οικονομικά οφέλη, προσφέρει κάτι ανεκτίμητο: το συναίσθημα του ανήκειν σε μια κοινότητα - μαζί με την πληρότητα, την ασφάλεια και την φυσική εξωστρέφεια που απορρέουν απ' αυτό.   

Σε τέτοιες αξίες, θεμελιώδεις στα πλαίσια της έμπρακτης αυτοδιαχείρισης, στηρίζεται η λειτουργία του self-work model (που αντικαθιστά το service model) στη Σουηδία και του bofaellesskab στην Δανία… 

Το πρώτο βήμα στην κατεύθυνση υλοποίησης του συλλογικού τρόπου κατοίκησης, αποτελεί η σύσταση συνεταιριστικών ομάδων, είτε ενοικιαστών είτε ιδιοκτητών. Προσδιορίζεται έτσι, το καθεστώς κυριότητας αυτών των εγκαταστάσεων, διαμορφώνοντας συγχρόνως το πλαίσιο για την ανάπτυξη της συλλογικής ιδιοκτησίας. 

Το είδος των εγκαταστάσεων ποικίλει: παλιά κτίρια πόλεων που ανακαινίζονται, πολυκατοικίες που αναπροσαρμόζονται, πρώην βιομηχανικά κτίρια που αλλάζουν χρήση μέσα από μετατροπές και προσθήκες, καινούργιες κατασκευές, σχεδιασμένες εξ αρχής ως συλλογικές κατοικίες, κατακόρυφης ή οριζόντιας δόμησης, εντός ή εκτός του αστικού ιστού - όλα, βρίσκουν εφαρμογή στα πλαίσια του Cohousing.   

Σε κάθε περίπτωση, η διαχείριση του εκάστοτε συγκροτήματος βρίσκεται πάντα στα χέρια των κατοίκων - υπεύθυνων, τόσο για την μορφή όσο και για την λειτουργία του. 

Μέσω του θεσμικά κατοχυρωμένου Συμμετοχικού σχεδιασμού, οι κάτοικοι συνεργάζονται εξ αρχής για την διαμόρφωση του χώρου όπου πρόκειται να ζήσουν. Οι αποφάσεις για τα κάθε είδους κοινά ζητήματα, λαμβάνονται μέσα από τακτικές συνελεύσεις που προϋποθέτουν τη συμμετοχή όλων. Οι διαδικασίες άμεσης δημοκρατίας σε συνδυασμό τον ισότιμο, κυκλικό τρόπο κατανομής των αναγκαίων καθημερινών εργασιών, καταδεικνύουν την μη ιεραρχική δομή αυτών των κοινοτήτων - που χαρακτηρίζονται από την μείξη ηλικιακών ομάδων και την συνύπαρξη νοικοκυριών διαφορετικών κατηγοριών.   

Η πλέον χαρακτηριστική συλλογική λειτουργία που συνδέει τα μέλη κάθε τέτοιας κοινότητας, είναι η παρασκευή του φαγητού και τα κοινά γεύματα. Κουζίνα και τραπεζαρία, μαζί με καθιστικό και παιδότοπο είναι οι στοιχειώδεις κοινές χρήσεις που χωροθετούνται στο 'Common House' κάθε αξιοπρεπούς Cohousing    

Εργαστήρια μουσικής, φωτογραφίας, ξύλου, ραψίματος, εντευκτήρια εφήβων, ξενώνες, βιβλιοθήκες και γυμναστήρια, προστίθενται συχνά στις συλλογικές δραστηριότητες που οι κάτοικοι μοιράζονται, όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και με την γειτονιά και την πόλη στην οποία ανήκουν.  

Ένας οικολογικότερος και λιγότερο καταναλωτικός τρόπος ζωής γίνεται εφικτός μέσα από αρχές και εφαρμογές που υιοθετούνται στα πλαίσια των κοινοτήτων Cohousing, όπως: 

-η ανταλλαγή γνώσεων, υπηρεσιών και εξοπλισμού και η επαναχρησιμοποίηση αγαθών (όπως ρούχα, έπιπλα, παιχνίδια, κτλ) μεταξύ των κατοίκων. 

-η λειτουργία τους ως καταναλωτικών συνεταιρισμών (με αποτέλεσμα πολλά αγαθά να τους είναι διαθέσιμα σε πολύ χαμηλότερο κόστος) 14 

-η χρήση εναλλακτικών συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η οικολογική διαχείριση των φυσικών πόρων (με εγκαταστάσεις ανακύκλωσης, διαχείρισης αποβλήτων, κτλ.) 

-η κτιριακή κατασκευή με βάση τις αρχές του βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής - που εξοικονομεί ενέργεια και ισχύει για πολλά από τα νεώτερα συγκροτήματα. 

Σημαντική παράμετρος για την βιωσιμότητα του συγκροτήματος, είναι η Κλίμακα. Η εμπειρία έχει δείξει ότι μια χωρητικότητα 20-35 νοικοκυριών είναι ιδανική, καθώς προσφέρει μεγαλύτερη δυνατότητα ανάπτυξης σχέσεων αλλά και προσωπικής παρέμβασης του κάθε χρήστη.   

Χωρικά Χαρακτηριστικά 

Είναι φανερή η σημασία του χώρου, τόσο ως υλικής υποδομής όσο και ως οργάνωσης, για την πραγμάτωση των στόχων του Cohousing. Αναμφίβολα, η πραγματοποίηση ενός πλήθους δραστηριοτήτων εντός του συγκροτήματος, δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την ύπαρξη των ανάλογων εγκαταστάσεων, αλλά και χωρίς τον σχεδιασμό που τις καθιστά λειτουργικές, ευνοώντας την καθημερινή τους χρήση. 

Η εναλλακτική αρχιτεκτονική των Cohousing που παρακολουθεί τις ανάγκες των κατοίκων και στοχεύει στην ανάπτυξη της συλλογικότητας, επιδιώκει να καταστήσει εφικτή την οικειοποίηση του χώρου και να διαμορφώσει μια συνεκτική ενότητα. Βασισμένη σε σχεδιαστικές αρχές όπως ευελιξία και μεταβλητότητα, και επιμένοντας στην διαχείριση των μεταβάσεων και των ορίων, προσπαθεί να δημιουργήσει συνθήκες άνεσης σε ότι αφορά την άμεση επαφή των κατοίκων, για να συμβάλλει στην ενίσχυση των σχέσεων εντός της κοινότητας. Εξ ου η έμφαση στην διάρθρωση της μεταβατικής ζώνης. Το δίκτυο κίνησης εμπλουτίζεται με ενδιάμεσους χώρους, παρεμβαλλόμενους ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο, το μέσα και το έξω - δημιουργώντας σκόπιμα σημεία αλληλοεπικάλυψης των δυο χωρικών ποιοτήτων. Η εμπρόθετη ασάφεια των ορίων και ο πλούτος των χωρικών διαβαθμίσεων που εξασφαλίζει ομαλές, σταδιακές μεταβάσεις, εγγυώνται στους κατοίκους μια πολλαπλότητα ευκαιριών για συνεύρεση, χωρίς να τους στερούν το δικαίωμα της επιλογής. 

Η θέση των commons και η σχέση τους τόσο με τις κατοικίες όσο και με την πόλη είναι καθοριστικής σημασίας για την ζωτικότητα του συνόλου. Με την χωροθέτηση αυτών των χώρων επί του δικτύου της κίνησης, επιδιώκεται η δημιουργία πόλων έλξης που προκαλώντας την αυθόρμητη προσέλευση των κατοίκων, αποκτούν ενεργό ρόλο στη ζωή του συγκροτήματος. Η τοποθέτηση σε σημεία επαφής με την πόλη, ιδιαίτερα της κουζίνας και της τραπεζαρίας, είναι ενδεικτική της διάθεσης της κοινότητας για άνοιγμα και εξωστρέφεια. 18 

Η ευελιξία που εκφράζεται σε πολλά επίπεδα, προτρέπει σε εναλλακτική διαχείριση των χώρων. Μέσα από την χρήση ελαστικών συστημάτων δόμησης που προσφέρουν την δυνατότητα μετατροπής και αυξομείωσης του μεγέθους, τόσο των ιδιωτικών (μονάδων κατοικίας) όσο και των κοινών χώρων, οι κάτοικοι εφόσον είναι αναγκαίο, μπορούν να επιφέρουν μεταβολές στο αρχικό σχεδιασμό: να ανταλλάξουν ή να ενοποιήσουν χώρους, να μετατρέψουν την μονάδα σε δύο ανεξάρτητες κατοικίες ή να προσθέσουν δωμάτια στην κατοικία τους, να αλλάξουν τη χρήση σε χώρους κοινών δραστηριοτήτων - να βάλουν τελικά, στο χώρο την σφραγίδα τους παρεμβαίνοντας στην δομή του. 

Συγκρίνοντας τα συγκροτήματα Cohousing με τις Gated Communities, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι από άποψη σχεδιασμού, η διαφορά μεταξύ τους βρίσκεται στην διαχείριση των ορίων. Διαφορά, ανάμεσα στην ασάφεια και τη σαφήνεια, την χειραφέτηση και τον έλεγχο. 

Στα πλαίσια της εμπορευματοποίησης και της κερδοσκοπίας, δεν είναι δύσκολο το επιτυχημένο παράδειγμα του Cohousing να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης εκ μέρους των ιδιωτικών εταιρειών, και να πουλιέται ως μια άλλη εκδοχή του life style. Ο κίνδυνος μιας τέτοιας εξέλιξης είναι ορατός, σε περίπτωση που το συγκρότημα αποβεί ένας απομονωμένος θύλακας, αποκομμένος από την ευρύτερη κοινωνική ζωή. Να καταλήξει δηλαδή, σε κάτι ανάλογο των Gated Communities, της σύγχρονης τάσης του κοινοτισμού, όπου το ανήκειν αγοράζεται ως καταναλωτικό προϊόν. Θέτοντας σαφή όρια, με πρόσχημα την ασφάλεια απέναντι στην εγκληματικότητα, οι οχυρωμένοι αυτοί θύλακες, επιβάλλουν τον σαφή διαχωρισμό μεταξύ των εντός και των εκτός - του μέσα και του έξω, του ιδιωτικού και του δημόσιου. Εμποδίζοντας οποιαδήποτε αλληλεπίδραση μεταξύ των δυο χωρικοτήτων και των δύο διαφορετικών κόσμων που εκπροσωπούν, προκαλούν ρήξη με την ζωή στην πόλη.   

Ωστόσο, η κύρια παράμετρος της επιτυχίας του Cohousing είναι η κοινωνική δυναμική που το παράγει. Γεννιέται από την πρόθεση των ίδιων των κατοίκων του να συγκροτήσουν μια δομή που θα αγκαλιάσει το διαφορετικό, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Εδώ, η συνοχή τροφοδοτείται από τις σχέσεις που αναπτύσσονται και ενδυναμώνονται διαρκώς μέσα από την καθημερινή επαφή και την συλλογική πρακτική ενώ η ενότητα, κερδίζεται μέσα από την έμπρακτη συντροφικότητα και την συνεργασία που αυθόρμητα οδηγούν στην δημιουργία ενός δικτύου αλληλεγγύης. Η ποιότητα ζωής που κατακτάται μέσα από την συμμετοχή στις διαδικασίες της κοινότητας και την επακόλουθη πληρότητα των διαπροσωπικών σχέσεων, συνιστά την ειδοποιό διαφορά μεταξύ των δυο μοντέλων και μεταφράζεται σε μια αξία μη εξαγοράσιμη. 

Άννα Χατζηευγενιάδου
Αρχιτέκτονας 

* η πρώτη παρουσίαση της έρευνας της Αγγελικής Πλέσσα στα πλαίσια του πανευρωπαϊκού διημέρου Το Δικαίωμα στη Στέγη συνέπεσε με τον ένα χρόνο από τον πρόωρο χαμό της.