«Οι εργαζόμενοι στο Πλαίσιο αξιολογούμαστε από πληρωμένους πελάτες»

Η εργαζόμενη, Σοφία Πάτα, που απολύθηκε από το «Πλαίσιο», με τη δικαιολογία πως δεν… χαμογελούσε αρκετά, μιλά στον «Ημεροδρόμο»

Η ιστορία της Σοφίας Πάτα έγινε γνωστή τον Γενάρη βγάζοντας στην επιφάνεια με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο τις απαράδεκτες συνθήκες εργασίας που επιβάλουν οι πολύ μεγάλες επιχειρήσειςκαι τα πολυκαταστήματα στους εργαζόμενους.

Μια πραγματικότητα που μας επιβεβαιώνει πως για ένα κομμάτι ψωμί, δεν φτάνει μόνο η δουλειά…

Η Σοφία, είναι μια νεαρή μητέρα που μεγαλώνει εντελώς μόνη της την 3χρονη κόρης. Η δουλειά της στο «Πλαίσιο» ήταν απαραίτητη για την επιβίωση του παιδιού της και για αυτό έκανε τα πάντα να την κρατήσει.

Η Σοφία δούλευε για οκτώ χρόνια στο «Πλαίσιο». Τα τελευταία χρόνια εργαζόταν στο κατάστημα της Λάρισας, από το οποίο και απολύθηκε με την δικαιολογία πως δεν… χαμογελούσε αρκετά. Η Σοφία διεκδίκησε πίσω την θέση της, καταγγέλλοντας στην επιθεώρηση εργασίας το περιστατικό.

Για την υπόθεση της από το περασμένο Γενάρη εκδόθηκαν δεκάδες ανακοινώσεις αλληλεγγύης, από συνδικάτα, φορείς, ενώ το θέμα έφτασε ακόμα και στη Βουλή.

Η Σοφία επιδίωξε τρεις συναντήσεις με τους υπευθύνους του καταστήματος, για να δοθούν εξηγήσεις. Η εργοδοσία όμως παρέμεινε αμετακίνητη στην απόφαση της, με συνέπεια η νεαρή εργαζόμενη να διεκδικεί πλέον δικαστικά τα δικαιώματα της.

Εμείς συναντήσαμε την Σοφία και κουβεντιάσαμε, για την υπόθεση της, αλλά και τι σημαίνει να δουλεύει κάποιος στην εταιρεία «Πλαίσιο».

Σε μια εταιρεία η οποία είναι από τις επιχειρήσεις που τα κέρδη της να αυξάνουν κατακόρυφα, ακόμα και κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, ενώ την ίδια στιγμή από την μεριά της εργοδοσίας επιβάλλονται εργασιακές συνθήκες μεσαίωνα.

***

Σοφία, απολύθηκες από το«Πλαίσιο» με την δικαιολογία πως δεν χαμογελούσες αρκετά. Τι σημαίνει το να χαμογελάς για το «Πλαίσιο»;

Προφανώς αυτό που μας ζητούσαν είναι να είμαστε μέσα στην τρελή χαρά. Τα κριτήρια που υπάρχουν καθορίζονται με βάση τους πληρωμένους πελάτες που έρχονταν για να μας αξιολογήσουν. Οι πληρωμένοι πελάτες είναι γνωστοί και ως Mystery shoppers, οι οποίοι έρχονταν στο κατάστημα για να αξιολογήσουν τις υπηρεσίες και τους εργαζόμενους! Έρχονται λοιπόν στο κατάστημα, να αξιολογήσουν αν κάποιος εργαζόμενος κάνει σωστά την δουλειά του – σύμφωνα με την δική του άποψη – αν είναι χαμογελαστός, αν είναι εξυπηρετικός κτλ.

Ήταν σε γνώση σας αυτό;

Βεβαίως,αυτό είναι καθεστώς στο «Πλαίσιο».

Υπάρχει κάποιος εσωτερικός κανονισμός;

Είχα ενημερωθεί πως σαν σωματείο στην Αθήνα είχαν ζητήσει τους εργασιακούς κανονισμούς και δεν τους δόθηκαν ποτέ. Ενώ έγινε γνωστό πως ο επίσημος εσωτερικός κανονισμός που κατατέθηκε στην επιθεώρηση εργασίας πριν πολλά χρόνια δεν εγκρίθηκε ποτέ.

Έγινε γνωστό πως εκδίδεται και κάποια εφημερίδα στο «Πλαίσιο» που αναφέρεται στους εργαζόμενους. Τι ακριβώς συμβαίνει;

Η εταιρεία κάθε πρωί πραγματοποιεί μια ενημέρωση μέσω μιας «εφημερίδας» στην οποία αναγράφονται για παράδειγμα.«Ο τάδε εργαζόμενος είναι πολύ καλός, ο άλλος… σκίζει, ο άλλος έχει πάρει mystery πάτο. Ο άλλος θα πρέπει να προσέξει, γιατί θα γίνει χαμός. κτλ.». Με απλά λόγια αυτό που επικρατεί είναι τραγικό, γιατί σε βάζουν σε μια ψυχολογία να τρως την σάρκα του άλλου για το ποιος θα είναι πρώτος σε παραγωγικότητα και ποίος θα είναι πρώτος σε τζίρο.

Καθεστώς και οι τετράωροι εργαζόμενοι.

Ναι είναι γνωστό και το έζησα και εγώ. Στόχος είναι να μπορούν να τους στέλνουν και από κατάστημα σε κατάστημα,κτλ.Κυρίως σε αυτές τις συνθήκες παίρνουν φοιτητές. Το θέμα είχε συζητηθεί τότε και στην Βουλή.Η απάντηση βέβαια της εταιρείας ήταν πως στηρίζεται στο οκτάωρο δυναμικό και στο έμπειρο προσωπικό, αλλά εγώ κάτι τέτοιο δεν το είδα.

Υπάρχουν αναφορές πως η εταιρεία προχωράει σε προσλήψεις προσωπικού με δίμηνες συμβάσεις. Πού αποσκοπούν;

Αυτό είναι γνωστό. Και στην δική μου περίπτωση αυτό συνέβη. Η εταιρεία προσλαμβάνει εργαζόμενους με δίμηνες ή τρίμηνες συμβάσεις και μετά τους διώχνει.Αλλά επίσης τους χρησιμοποιεί όταν θέλει να διώξει κάποιον παλιό.

Πώς αντιδρούν οι εργαζόμενοι σε αυτές τις εργασιακές συνθήκες. Υπάρχουν αντιστάσεις ή κυριαρχεί ο φόβος;

Μόνο ο φόβος υπάρχει. Υπάρχει ο φόβος της απόλυσης και της ανεργίας, αλλά και ηττοπάθεια.Δηλαδή, υπάρχει η λογική που λέει«Όλοι ξέρουμε πως θα μας διώξουν από το «Πλαίσιο», αλλά τουλάχιστον το χρονικό διάστημα που δουλεύουμε να είμαστε εντάξει»

Στις 3 Μαρτίου, είχες μια προγραμματισμένη συνάντηση με την εργοδοσία για την υπόθεση σου. Τι εξελίξεις υπήρχαν;

Ήταν η τρίτη συνάντηση. Τις δύο πρώτες φορές επικαλεστήκαν την απεργία των δικηγόρων. Την τρίτη φορά ήρθαν με ένα χαρτί, στο οποίο ανέφεραν πως είναι πλήρως νόμιμοι διότι έχουν το διευθυντικό δικαίωμα της απόλυσης!

Πιστεύεις πάντως πως συνδέεται με το γεγονός πως συνδικαλίζεσαι;

Σίγουρα έχει και αυτό κάποια σύνδεση. Γιατί όταν κάποιος άνθρωπος είναι παραγωγικός και του λες αυτή την δικαιολογία της απόλυσης, σημαίνει πως έχεις εμπάθεια στο πρόσωπο του. Όμως είναι γνωστό πως όλες οι μεγάλες εταιρείες έτσι και το «Πλαίσιο», ουσιαστικά λειτουργούν ως πλυντήριο εργαζομένων. Τους εργαζόμενους τους χρησιμοποιούν μέχρι κάποια ηλικία και μετά τους πετάνε. Στην Αθήνα για παράδειγμα γίνεται χαμός, καθώς δεν υπάρχουν εργαζόμενοι που δουλεύουν πολλά χρόνια. Για παράδειγμα μέσα σε τρία χρόνια η εργοδοσία έχει προχωρήσει σε 500 απολύσεις, ενώ το 20% έχει παραιτηθεί από μόνο του. Γενικώς οι συνθήκες εργασίας θυμίζουν μεσαίωνα.

Η εταιρεία μέσα από ανακοινώσεις δηλώνει περήφανη πως είναι κερδοφόρα μέσα στην κρίση, ενώ την ίδια ώρα είναι προφανές πως κυριαρχεί η εργασιακή ζούγκλα. Πώς την αντιλαμβάνεσαι αυτή την αντίθεση;

Αυτό που καταλαβαίνω είναι πως όσα περισσότερα χρόνια μένει ένας υπάλληλος σε μια εταιρεία τόσα περισσότερα δικαιώματα αποκτά. Αλλά αυτό δεν το θέλουν, γιατί τους συμφέρει να μένει ένας υπάλληλος το πολύ 4 χρόνια στη δουλειά, ώστε να μην αποκτά πολλά δικαιώματα. Για την εργοδοσία οι μονιμότητα σημαίνει περισσότερα έξοδα!

Μητέρα και εργαζόμενη. Την ίδια ώρα μεγαλώνεις μόνη σου το παιδί σου. Πώς τα έβγαζες πέρα στη δουλειά;

Ευτυχώς στη Λάρισα υπάρχουν και οι απογευματινοί δημοτικοί παιδικοί σταθμοί, οπότε την είχα εγγράψει στο παιδικό σταθμό και το απόγευμα. Η καημένη είχε εξαντληθεί αλλά δεν παραπονιόταν. Άλλωστε τα παιδιά δεν παραπονιούνται, καθώς μεγαλώνουν με τον ρυθμό των γονιών τους. Η αλήθεια είναι πως φαινόταν πως έκανα τα πάντα για να κρατήσω την δουλειά μου με αυτές τις συνθήκες. Γιατί με αυτή τη δουλειά ζούσα όχι μόνο τον εαυτό μου αλλά και την 3χρονη κόρη μου. Αλλά την εργοδοσία δεν την ένοιαζε τίποτα από όλα αυτά.

Υπήρξε ένα μεγάλο κύμα αλληλεγγύης στο πρόσωπο σου με αφορμή την απόλυση σου. Πώς το εισέπραξες όλο αυτό;

Από συνδικάτα περίμενα να υπάρξει αλληλεγγύη, αλλά δεν περίμενα πως θα φτάσει το θέμα ακόμα και στην Βουλή. Να πω την αλήθεια πιστεύω πως είναι προς όφελος δικό μου αλλά και άλλων εργαζομένων το γεγονός ότι το θέμα έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις. Πιστεύω πως στο πρόσωπο το δικό μου έχουν δει τη ζωής τους και άλλοι άνθρωποι. Υπάρχουν οικογένειες ολόκληρες στις οποίες εργάζεται μόνο ένας άνθρωπος. Είναι τραγικό να χάσει κάποιος την δουλεία του. Αλλά από φόβο όμως δεν μιλάει κανείς!

Από εδώ και πέρα πώς προχωράς;

Από εδώ και πέρα προχωράω δικαστικώς. Με την επιχειρηματολογία πως η απόλυση είναι εκδικητική και καταχρηστική. Να πω την αλήθεια από εδώ και πέρα το άγχος μου είναι αν θα γίνει γρήγορα η δίκη. Και αν θα μπορέσω να τα φέρω βόλτα. Ξέρεις… δουλεύω από 22 χρονών και δεν έχω μάθει να κάθομαι. Αυτοί οι δύο μήνες που είμαι εκτός δουλειάς, είναι τραγικοί. Τουλάχιστον έχω την μικρή… Δεν ξέρω τι θα έκανα πάντως χωρίς αυτή.

Τι χάθηκε (αναδημοσίευση)

από το Από Κοινού

σημείωση του blog:

Πρόκειται για ένα πολύτιμο κείμενο για την αυτάρκεια των πληθυσμών και την ισορροπία της φύσης πριν αυτή βληθεί από την επίθεση της κερδοσκοπικής ανάπτυξης.

Σημείωση του Από Κοινού

(Mε αφορμή την εκδήλωση που ετοιμάζει η συλλογικότητα του Απο κοινού για το παρελθόν,τις ρίζες,τις παραδόσεις και τις ταυτότητες στις 19 Μαρτίου 2016 στα Τρίκαλα στις 8:30 το βράδυ στη Μουσική Σκηνή Μανδραγόρας με τον καθηγητή κοινωνικής λαογραφίας Βασίλη Νιτσιάκο ανεβάζουμε ενα παλιότερο κείμενο του Αλέκου Ζούκα)

Θα αναρωτιούνται, όπως είναι φυσικό, οι νεότεροι, δηλαδή όλοι όσοι μεγάλωσαν μέσα σ” ένα καθεστώς επάρκειας ή, στην καλύτερη περίπτωση, ευμάρειας για το ποιος ήταν άραγε αυτός ο πλούτος σε προϊόντα, διατροφικά ή άλλα, που χάθηκε και κάτω από ποιες συγκεκριμένες συνθήκες; Ή, πιο συγκεκριμένα, ήταν τόσο απαραίτητα όλα αυτά τα προϊόντα που η εξαφάνισή τους από τη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου να προβάλλεται σήμερα ως πλήγμα στην ισορροπημένη ζωή και υγιεινή διατροφή του; Η απάντηση στο τελευταίο αυτό ερώτημα είναι προφανής. Στη φύση δεν περισσεύει τίποτα, απαραίτητα για την διατροφή του ανθρώπου μπορεί να μην είναι τα λαθούρια, αλλά σίγουρα σε κάποια άλλη βιολογική αλυσίδα είχαν το ρόλος τους. Με την σταδιακή τους εξαφάνιση φτωχαίνει η βιοποικιλότητα ενός τόπου κι οπωσδήποτε θα εμφανισθούν οι συνέπειές της.

Ίσως ακόμα να σκέφτονται κάποιοι με μια δόση εφησυχασμού πως τελικά η εξέλιξη είναι αυτή που ρυθμίζει αυτού του είδους τις απώλειες και πως αυτό είναι μια εντελώς φυσιολογική διαδικασία, που ονομάζεται και Φυσική Επιλογή. Θα συμφωνούσα, πράγματι, με την τελευταία άποψη αν αυτό συνέβαινε σε ένα καθεστώς πλήρους ελευθερίας, αν δηλαδή η επιλογή ήταν αποτέλεσμα μιας απρόσκοπτης φυσικής διαδικασίας κι όχι της εντατικής ανθρώπινης παρέμβασης. Δυστυχώς όμως όπως θα φανεί στη συνέχεια δεν υπήρξε καμιά ελεύθερη επιλογή, αντιθέτως, ο χάρτης της σύγχρονης ελληνικής παραγωγής και ο κατάλογος των διατροφικών προϊόντων, διαμορφώθηκαν ως αποτέλεσμα της μεθοδικής αλλοίωσης της παραγωγικής φυσιογνωμίας της χώρας.

Ωστόσο δεν ήταν μόνον η παραγωγική φυσιογνωμία της χώρας που αλλοιώθηκε στους δύο περίπου αιώνες ύπαρξης του ελληνικού κράτους. Ή, καλύτερα, κι αυτή ακολούθησε με τη σειρά της ολόκληρο τον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό προσανατολισμό των ελληνικών κυβερνήσεων. Ο προσανατολισμός αυτός, από την δημιουργία του ελληνικού κράτους, και για ολόκληρο τον 19ο αιώνα μέχρι και τα μέσα του εικοστού, ήταν πρωτίστως πολιτικός, στραμμένος ακλόνητα προς την δύση, κυρίως Αγγλία και Γαλλία, και σπανιότερα Ρωσία[1]. Υπήρξαν βέβαια και ορισμένες περιπτώσεις που η προσήλωση αυτή είχε καθαρά ιδιοτελή κίνητρα ενώ κατά τα τέλη του 20ου αι. διαμορφώνεται ο οικονομικός και μιλιταριστικός της χαρακτήρας. Επιπροσθέτως ο ιμπεριαλιστικός ανταγωνισμός των δυνάμεων αυτών μεταφέρονταν και στο εσωτερικό της χώρας με συνέπεια οι εγχώριες κομματικές αντιπαλότητες να παίρνουν ενίοτε διαστάσεις πολεμικής ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που οδήγησαν τη χώρα σε εθνικές περιπέτειες.

Όμως η ελληνική ύπαιθρος ήταν αυτή που ιστορικά δοκιμάστηκε σκληρά. Μετά το αποτυχημένο Κίνημα των Ορλωφικών του 1770 γνώρισε την ανελέητη βιαιότητα των Οθωμανών, μεγάλες κωμοπόλεις που ανθούσαν από το εμπόριο των αγροτικών προϊόντων καταστράφηκαν, αγροτικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, παραδόθηκαν στη λεηλασία, με λίγα λόγια η ύπαιθρος στα χρόνια εκείνα γνώρισε τη μεγαλύτερη καταστροφή, από την επικράτηση των Οθωμανών τον 15ο αι. Ωστόσο μέχρι και τις αρχές του 19ου αιώνα οι παραγωγικές δυνάμεις της χώρας είχαν ανασυνταχθεί, όπως φαίνεται από τις αναφορές διαφόρων περιηγητών και ιδιαίτερα στις εκθέσεις του Γάλλου προξένου Felix Beaujour[2], ενώ δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις των προϊόντων που κατείχαν αξιοσημείωτη θέση στο εξαγωγικό εμπόριο και στην ευρωπαϊκή αγορά. 

Οι περίφημες κάπες της Ζαγοράς που κατασκευάζονταν με γιδόμαλλο, που έφτανε στο Χορευτό με καΐκια από την περιοχή της Λειβαδιάς, κι αυτές των Καλαρυτών, διακινούνταν στην Ευρώπη αλλά και στους Έλληνες και Αλβανούς κτηνοτρόφους (μακριές μέχρι τον αστράγαλο) και κοντές (τα λεγόμενα κοντοκάπια) για τους ναυτικούς του Αιγαίου και της Αδριατικής. Τα υφαντουργεία του Τιρνάβου, προμήθευαν τον Οθωμανικό στρατό με τόνους τσόχες, αμπάδες, σερβέτες, και άλλα υφάσματα, ο Συνεταιρισμός των Αμπελακίων έβαφε και διακινούσε τα μεταξωτά νήματα σ” ολόκληρη την Ευρώπη ενώ οι εξαγωγές των μαλλιών και δερμάτων είχαν φθάσει στο απόγειό τους. 

Η εξαιρετική, για την εποχή, επεξεργασία κάποιων προϊόντων καθώς και οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιήθηκαν προκάλεσαν την περιέργεια των Ευρωπαίων που «προσπάθησαν να βρουν το «μυστικό» της βαφής των νημάτων. Έστελναν δήθεν περιηγητές, που δεν ήταν παρά εμπορικοί κατάσκοποι, στα Αμπελάκια, στον Τύρναβο και αλλού κι έμαθαν τον τρόπο βαφής. Ο Beaujour τον περιγράφει με ακρίβεια χημικού. Προμηθεύτηκαν σπόρους ριζαριού, τους μετέφεραν στη Γαλλία, κυρίως στη Μασσαλία και στο Παρίσι, ακριβοπλήρωσαν Αμπελακιώτες τεχνίτες και τους πήραν στη Γαλλία. Με το ριζάρι της Γαλλίας, με τους Έλληνες τεχνίτες και με την επίβλεψη του διάσημου Λαβουαζιέ (Lavoiser), πατέρα της χημείας, προσπάθησαν να επιτύχουν καλές βαφές. Γίνονταν όλα σχολαστικά, με συνεχείς επαναλήψεις. Το αποτέλεσμα πάντα ήταν απογοητευτικό. Άλλο χρώμα έδινε το παραγόμενο στην Θεσσαλία ριζάρι με τον ήλιο και το νερό της Ελλάδας και άλλο στην Γαλλία χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις. Ο Λαβουαζιέ και οι άλλοι πρωτοπόροι της χημείας παράτησαν τελικά την προσπάθεια με τα χρωστικά φυτά και στράφηκαν στις χημικές βαφές. Και ανακάλυψαν τα χρώματα ανιλίνης». [3]

Ωστόσο η πανώλη των αρχών του 19ου αιώνα ανέκοψε αποφασιστικά αυτή την πορεία την οποία ανακοπή ολοκλήρωσαν τα επαναστατικά γεγονότα του 1821 και οι, εξ αυτών, συχνές εκστρατείες των στρατευμάτων της Πύλης. Κάθε εκστρατευτική προπαρασκευή σήμαινε για τους κτηνοτρόφους και γεωργούς της υπαίθρου βαρύτατες απώλειες που κοντά σ” αυτές θα πρέπει να υπολογιστεί και η τροφοδοσία -οικειοθελώς ή παρά τη θέλησή τους- των ελληνικών επαναστατικών σωμάτων.

Στην σύντομη πρωθυπουργία του ο Καποδίστριας (1828 – 1831) συνειδητοποίησε την ανάγκη ανασυγκρότησης της κατεστραμμένης αγροτικής οικονομίας και μεταξύ των άλλων μέτρων μετακάλεσε από τη Γαλλία τον Γρηγόριο Παλαιολόγο φιλόλογο και κυρίως γεωπόνο, μέλος της Κηποκομικής και της Γεωργικής Εταιρείας στο Παρίσι, ο οποίος έφτασε στην Ελλάδα με χρήματα, μηχανήματα και σπόρους για να βοηθήσει την ελληνική γεωργία. Εδώ ανέλαβε την διεύθυνση των Εθνικών Κτημάτων και του Προτύπου Αγροκηπίου της Τίρυνθας. Η δολοφονία όμως του Καποδίστρια απομάκρυνε με σκαιό τρόπο τον Παλαιολόγο από τις θέσεις του και το αγροκήπιο ερήμωσε. Ωστόσο οι ιδέες του για την αγροτική ανασυγκρότηση της χώρας, μπολιασμένες με τις ιδέες του Σαιντ Σιμόν που είχαν -με προτροπή του Κοραή- αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους, πρώτα στο Πανεπιστήμιο, άρχισαν να κυκλοφορούν και στους αγροτικούς πληθυσμούς κυρίως μέσα από διαλέξεις, επαφές και αρθρογραφία, στο περιοδικό Αθηνά, που συνέχιζε ο Παλαιολόγος και μετά την απομάκρυνσή του.

Ο Παλαιολόγος υπήρξε ο άνθρωπος που πρώτος αυτός στη νεότερη Ελλάδα προσπάθησε να ανασυγκολλήσει τη χαμένη συνέχεια της γνώσης των αρχαίων γύρω από τα φυτά και τις ιδιότητές τους. Το Κεχρί (με το αλεύρι του εμπλούτιζαν το ψωμί), τα Κουκιά, ο Βίκος (πλούσια σε παραγωγή γάλακτος ζωοτροφή), ο Όροβος ή ρόβι (για την διατροφή των βοοειδών), το Φηγόπυρο ή μαυροσίταρο (όσπριο με το οποίο γίνονταν το κρίμνο ή ο χόνδρος δηλ. το ψιλό ή χονδρό πληγούρι), ο Θέρμος (ξεχασμένο και στα χρόνια του Παλαιολόγου όσπριο για ζωοτροφή που εμπλούτιζε με την καλλιέργειά του όπως και το κεχρί τα φτωχά εδάφη), [4] όπως και πολλά, ξαναήρθαν στην επιφάνεια σε σχέση και με τις ευρωπαϊκές επιδόσεις της καλλιέργειάς τους αλλά και σε σχέση με τις παρατηρήσεις των αρχαίων (Θεόφραστου, Διοσκουρίδη, Γαληνού και άλλων) για τη θρεπτική τους αξία και τις άλλες τους ιδιότητες. Με το ογκώδες δίτομο έργο του Γεωργική και Οικιακή Οικονομία 1833 – 1835, αλλά και με τις δεκάδες μονογραφίες του με πρακτικές οδηγίες και καλλιεργητικές συμβουλές, άφησε για τις επερχόμενες γενεές μια σπουδαία παρακαταθήκη γνώσεων που στο σύνολό τους παραμένουν, δυστυχώς, επίκαιρες. Η ελληνική ύπαιθρος συνέχισε να παραδέρνει έρμαιο, αυτή τη φορά, των ομοεθνών μεγάλων γαιοκτημόνων οι οποίοι διαδέχθηκαν, στην κυριότητα της γης, τους αποχωρήσαντες Οθωμανούς.

Η αρπαγή της γης με διάφορα νομικά τερτίπια και το καθεστώς της δουλοπαροικίας των ακτημόνων, ιδιαίτερα στη Θεσσαλία, θα συγκινήσει τον επαναστάτη και οραματιστή πολιτικό Αλέξανδρο Κουμουνδούρο (στο διάστημα 1865 – 1883 εξελέγη δέκα φορές πρωθυπουργός) που ξεκίνησε το μεγάλο μεταρρυθμιστικό του σχεδιασμό από τη Θεσσαλία, η οποία ελευθερώθηκε επί πρωθυπουργίας του και η οποία με κατάλληλες υποδομές (σιδηρόδρομος, εγγειοβελτιωτικά έργα), με την αποκατάσταση των ακτημόνων και με συνδυασμένη αγροτική – βιομηχανική ανάπτυξη, θα μπορούσε να ξελασπώσει τη βαλτωμένη οικονομία της χώρας και να χορτάσει τον εξαθλιωμένο της πληθυσμό. 

Σ' αυτό το ελπιδοφόρο περιβάλλον, έρχεται από την Αμερική -όπου σπούδασε φυσικές και φυσικοϊστορικές επιστήμες ο Παναγιώτης Γεννάδιος, γιος του λόγιου και διδάσκαλου του γένους Γεωργίου Γεννάδιου. Η δράση του υπήρξε πολυσχιδής, όντας Επιθεωρητής Γεωργίας στο Υπ. Εσωτερικών, την περίοδο 1880 – 1894, γράφει, επιμελείται και εκδίδει το μηνιαίο περιοδικό «Ελληνική Γεωργία» για 12 χρόνια αδιαλείπτως [5]. Γύρω από το περιοδικό συγκεντρώνονται αρκετοί επιστήμονες γεωπόνοι, χημικοί, βοτανολόγοι και άλλοι. Αν σκεφτεί κανείς τα μέσα της εποχής και την ανάγκη περιγραφής των ασθενειών με εικόνες (εδώ γίνονταν με σκίτσα) η προσπάθεια του Γεννάδιου φαντάζει τιτάνια!

Τον Κουμουνδούρο όμως ανατρέπει ο υπουργός του Χαρίλαος Τρικούπης με τη βοήθεια βουλευτών που εξυπηρετούσαν πρωτίστως τα συμφέροντα των μεγαλογαιοκτημόνων. Ο Τρικούπης θα διαχειριστεί το δάνειο των 5 εκ. φράγκων, που είχε συνάψει ο Κουμουνδούρος με τη Γαλλία, για τα εγγειοβελτιωτικά έργα στη Θεσσαλία, για ίδιο κομματικό όφελος. Τροποποιεί τη σύμβαση του σιδηροδρόμου και ορίζει πλάτος της γραμμής το ένα μέτρο (μετρική) κι όχι το διεθνές πλάτος του 1,44 μέτρα. Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό για την Ελλάδα. Η μειονεκτική της θέση (τερματικός προορισμός) επέβαλε στη χώρα να πληρώνει παντού τις διελεύσεις των εμπορευμάτων της, από και προς την Ευρώπη, και να μην εισπράττει από κανέναν. Τώρα πληρώνει και την ενοικίαση των ξένων βαγονιών για τις μεταφορές της και την μεταφόρτωση τους στο μεθοριακό σταθμό του Πυργετού Λάρισας στα οθωμανικά τρένα. Η σκληρή του στάση στα συλλαλητήρια της εποχής, για την αποκατάσταση των ακτημόνων και ενάντια στις αυθαιρεσίες -με την ανοχή των αρχών- των τσιφλικάδων, εξανάγκασε το Δημοτικό Συμβούλιο της Λάρισας της εποχής, έπειτα από εισήγηση του Δήμαρχου Γαλάτη, να κηρυχθεί ο Τρικούπης πρόσωπο ανεπιθύμητο για τη Λάρισα και να μην ονομασθεί ποτέ οποιαδήποτε οδός ή μνημείο στο όνομά του. Αντίθετα το Άγαλμα του Κουμουνδούρου καθώς και το όνομά του τιμούν την πρώτη οδό της πόλης. Θεωρώ πως είναι ντροπή, αν όχι ανοησία, άνθρωποι που δηλώνουν ιστορικοί, και ιδιαίτερα Θεσσαλοί, να αναφέρονται στον Τρικούπη με το χαρακτηρισμό «υποδειγματικός ηγέτης» υπερεκτιμώντας τις πολιτικές του δεξιότητες και παραβλέποντας το γεγονός πως, η πολιτική τελικά, ακόμα και στην εξαιρετική περίπτωση, δεν είναι τίποτα παραπάνω από το μέσο, το «όχημα» δηλαδή που θα οδηγήσει τον άνθρωπο και την κοινωνία στην ευτυχία, και όχι αυτοσκοπός.

Εν μέσω κομματικών αλληλοσπαραγμών, μισαλλοδοξίας και αποτυχημένων πολέμων και κινημάτων, ο Παν. Γεννάδιος θα συνεχίσει το έργο του και θα ολοκληρώσει το περίφημο Φυτολογικό Λεξικό του, το 1914, με πάνω από δέκα χιλιάδες φυτά, με αναφορές στις ιδιότητές τους, στην καλλιέργειά τους, τις παθήσεις τους και την αντιμετώπισή τους [6]. Η φτώχεια, βέβαια, σε βαθμό εξαθλίωσης της υπαίθρου είχε ήδη συγκινήσει τους διανοούμενους και λογοτέχνες της εποχής. Αρκετοί αποτύπωσαν στο έργο τους τη δυστυχία που επικρατούσε στην ύπαιθρο, άλλοι συμπαρατάχθηκαν με το μέρος των δυστυχισμένων εκθειάζοντας τον Κοινοτικό τρόπο ζωής όμως κανένας δεν βρέθηκε με το μέρος του κομματικού κράτους και των καπιταλιστικών του οραμάτων με ελάχιστες βέβαια εξαιρέσεις αυτών που ενέδωσαν στις μεγαλοϊδεατικές προσδοκίες της εποχής. Αρκεί κανείς να ανατρέξει στο «Ζητιάνο» του Α. Καρκαβίτσα ή στον πρόλογο του Συνεταιρισμού της Κοινότητας Κοσκινά Καρδίτσας του 1908, που υπογράφει ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης [7] προκειμένου να κατανοήσει τις συνθήκες που επικρατούν. Μέσα σ” ένα τέτοιο περιβάλλον εμφανίζονται οι Ντίνος Μαλούχος και Κων/νος Καραβίδας, κύριοι εκφραστές του Κοινοτισμού ως εναλλακτικού σχεδιασμού της οικονομικής και διοικητικής οργάνωσης του κράτους.

«Το καθεστώς Βενιζέλου, επισημαίνει ο Μαλούχος, μετά το 1909 άφησε ελεύθερο το πεδίο δράσης στα νέα ιδεολογικά ρεύματα που έρχονταν από την Ευρώπη, όπως οι κοινωνιολόγοι, οι σοσιαλιστές, οι κομμουνιστές. Οι θεωρίες αυτές, τελευταίες αναλαμπές του ευρωπαϊκού πολιτισμού, δεν ήταν δυνατόν να εφαρμοσθούν στην Ελλάδα, διότι η ελληνική πραγματικότητα ήταν πλατύτερη από τα σχήματα αυτά. Προσέκρουαν στην ψυχρή αδιαφορία των αγροτών, μικροεπαγγελματιών και άλλων λαϊκών τάξεων, δηλαδή της κοινωνικής πλειοψηφίας. Παρόμοια ξενόφερτη, εντελώς θεωρητική, χωρίς πρακτικά αποτελέσματα προσπάθεια ανασυγκρότησης, υπήρξε αυτή των κομμουνιστών. Προσπάθεια άγονη, τουλάχιστον για την μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού, που αποτελείται από μικρονοικοκυραίους, αγρότες και επαγγελματίες, θεωρία που διδάσκει την πάλη του προλεταριάτου εναντίον των κεφαλαιούχων, την στιγμή που στην Ελλάδα το μεν προλεταριάτο είναι σχεδόν ανύπαρκτο, το δε κεφάλαιο διασκορπισμένο στα χέρια όλου σχεδόν του αγροτικού και μικροαστικού πληθυσμού» [8].

Είναι η εποχή που αρθρώνονται οι πρώτες αμφισβητήσεις σχετικά με τον καπιταλιστικό προσανατολισμό της ανάπτυξης της χώρας, με κύριους εκπροσώπους τον Ντίνο Μαλούχο και τον Κωνσταντίνο Καραβίδα, κατ” αρχή στο περιοδικό «Κοινότης». Οι αμφισβητήσεις αυτές πολύ γρήγορα πήραν το χαρακτήρα πολεμικής και πάλι εις μάτην. Τόσο ο Μαλούχος, που πέθανε πολύ νέος μόλις 33 ετών, με την αρθρογραφία του, όσο και ο Καραβίδας με τις πολυετείς έρευνες πεδίου, σχετικά με την αγροτική παραγωγή -κύρια στην Μακεδονία- επισήμαναν την εγκληματική αδιαφορία της πολιτικής με την έννοια της κομματοκρατίας και την αναπηρία του κοινοβουλευτικού μοντέλου διακυβέρνησης. Πιστεύοντας ακράδαντα στην άμεση δημοκρατία και στον Συνεταιριστικό – Κοινοτικό τρόπο οργάνωσης της υπαίθρου, θα αναλύσουν διεξοδικά τα μοντέλα παραγωγής, κύρια τους Συνεταιρισμούς, για τους γεωργούς, και τα Τσελιγκάτα για τους κτηνοτρόφους.

Ο Καραβίδας στο μνημειώδες έργο του τα «Αγροτικά» [9] θα αναλύσει διεξοδικά την κατάσταση της υπαίθρου ενώ με εκατοντάδες αναφορές του θα προσπαθήσει να τραβήξει την προσοχή των κυβερνώντων πάνω στο πρόβλημα της οικονομικής και δημογραφικής κατάρρευσης της υπαίθρου. Το αρχικό βιβλίο, υπό μορφή ογκώδους έκθεσης μερικών χιλιάδων σελίδων, που παραδόθηκε το 1929 ιδιοχείρως στον Υπουργό Εξωτερικών της Κυβέρνησης Βενιζέλου, ο υπουργός (μάλλον ο Αλ. Καραπάνος) το έχασε!!! [9a] «Ο Κωνσταντίνος Καραβίδας ερεύνησε ενδελεχώς την νεοελληνική κοινότητα. Η σκέψη του μετατοπίστηκε από μια εξαντλητική και επιτυχή συλλογή πρωτογενούς υλικού στην ανάδειξη της κοινότητας σε μια «πραγματική ουτοπία» προορισμένη να συγκρουστεί στο χώρο της ιδεολογίας με άλλες «πραγματικές ουτοπίες». Ο Καραβίδας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η κοινότητα όχι μόνο υπήρξε, αλλά διεκπεραίωνε λειτουργίες διοικητικές και παραγωγικές. Γηγενής αντικαπιταλιστικός θεσμός, δημιούργημα εν πολλοίς γεωοικονομικών παραγόντων, είναι αναγκαία σε κάθε στάδιο της τεχνικής εξέλιξης και κλειδί για την κατανόηση του νεοελληνισμού»[10].

Ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος και ο εμφύλιος που ακολούθησε επέβαλαν άλλες προτεραιότητες και η ύπαιθρος για μια ακόμα φορά περιορίσθηκε στα απολύτως απαραίτητα. Ωστόσο οι διατροφικές ανάγκες της κατοχής και η φτώχεια ανάγκασαν το λαό ειδικά της υπαίθρου, για ένα μικρό δυστυχώς χρονικό διάστημα, να ξαναθυμηθεί μια πληθώρα πρακτικών και προϊόντων της φύσης όπως τα άγρια μπιζέλια, την μολόχα, διάφορα είδη κιχώριου (από την καβουρδισμένη και τριμμένη ρίζα του παράγονταν και ένα υποκατάστατο του καφέ), το πρωινό κατσαμάκι, τα σούρβα, διάφορες επίσης φυτικής προέλευσης βαφές: ριζάρι (Ερυθρόδανο), Λάπατο (αποξηραμένοι κόνδυλοι των ριζών έβγαζαν καφεκίτρινο χρώμα), καρύδι (το σαρκώδες περίβλημα του καρυδιού για βαφή), οι χλωρές φλούδες του μέλεγου ή μέλιου για την απολύμανση του νερού των πουλερικών κ.ο.κ. Σχεδόν κάθε αγροτικό νοικοκυριό ήταν και ένα μικρό εργαστήριο που συντηρούσε τα εργαλεία του, ύφαινε τα απαραίτητα στρωσίδια ή ρούχα, κατασκεύαζε τις αποθήκες και τους στάβλους του και επισκεύαζε τις ζημιές τους, με τους μπαχτσέδες του, τα οπωροφόρα του και τα λίγα οικόσιτα ζώα. Αντίστοιχα κάθε κτηνοτρόφος, ακόμα και οι νομάδες, είχε τον κήπο του δίπλα στα μαντριά του, έφτιαχνε τα τουλούμια του για το τυρί από δέρματα συνήθως κατσικιών, ξύλινες βαρέλες για νερό, οι γυναίκες ύφαιναν τα μαλλιά κ.ο.κ. Σήμερα οι εντατικές καλλιέργειες εξαφάνισαν την αυτάρκεια του αγροτικού νοικοκυριού και ένα από τα μεγάλα προβλήματα των κτηνοτρόφων είναι το … πετρέλαιο που χρειάζονται για να κάψουν τα μαλλιά των κοπαδιών.

Πριν τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο ήδη η κτηνοτροφία είχε αρχίσει να συρρικνώνεται και από εξαγωγική δύναμη που ήταν στις αρχές του αιώνα άρχισε να μην καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού. Αυτό που δεν κατόρθωσαν οι πολεμικές συγκρούσεις και η πολιτική αστάθεια του πρώτου κυρίως μισού του 20ου αιώνα το κατάφερε ο Δυτικός προσανατολισμός των κυβερνήσεων. Η Α. Χατζημιχάλη [11] στα 1955 θα καταγράψει 1.839 τσελιγκάτα (κοινοπρακτικές μορφές οργάνωσης της κτηνοτροφίας) τα οποία ανήκουν σε 7.620 οικογένειες και αριθμούν 1.403.875 κεφάλια ζώα. Η καταγραφή αυτή αφορούσε μόνον τους Σαρακατσαναίους νομάδες κτηνοτρόφους στις περιοχές της θερινής τους διαβίωσης στα βουνά της Πελοποννήσου, Ηπείρου, Μακεδονίας, Στερεάς, Θεσσαλίας και Θράκης. Στα 1983 ο συνολικός πληθυσμός των ζώων της μεταβατικής κτηνοτροφίας στην Ελλάδα μόλις που φθάνει τα 630.000 [12] ζώα σ’ ολόκληρη τη χώρα, ενώ δεν έμεινε ούτε ένα τσελιγκάτο! Η κατάρρευση υπήρξε ραγδαία…

Η εκτατική (κοπαδιάρικη) κτηνοτροφία αντικαταστάθηκε σταδιακά από τα βιομηχανικά εκτροφεία προβάτων και βοοειδών που κι αυτά σήμερα δεν καλύπτουν ούτε το 30% της εγχώριας κατανάλωσης κρέατος. Δεν χρειάζεται νομίζω ν” αναφερθώ στον διατροφικό εφιάλτη της Ευρώπης, τουλάχιστον αυτόν που ανακαλύπτει κατά καιρούς ο Τύπος (σκεφτείτε τι άλλο γίνεται που δεν το μαθαίνει ή το αποσιωπά) ούτε φαντάζομαι στην αναγνώριση των θεσσαλικών προϊόντων στην ιστορική τους πορεία. Κι αφού ούτε τα βιομηχανικά βουστάσια της Δανίας διαθέτουμε, ούτε ταΐζουμε τα ζώα ορυκτέλαια, ας προστατέψουμε τουλάχιστον τα υψηλής ποιότητας γεωργοκτηνοτροφικά μας προϊόντα και φυσικά ας στηρίξουμε (και στηριχτούμε) στην εκτατική μας κτηνοτροφία και στις μικρές εκτατικές καλλιέργειες που μπορούν να αποτελέσουν την μοναδική απάντηση στο σύγχρονο διατροφικό εφιάλτη. Η κάθοδος στο στίβο του παγκόσμιου ή και ευρωπαϊκού ανταγωνισμού, χωρίς την προστασία των προϊόντων και με κόστη παραγωγής πολλαπλάσια των ανταγωνιστών μας (λόγω ορυκτελαίων, οστεάλευρων κ.λ.π.), φαντάζει σαν απονενοημένο διάβημα.

Η Τοπική αυτοδιοίκηση ουσιαστικά μη ανθιστάμενη κι ακολουθώντας άκριτα τις επιλογές της κεντρικής εξουσίας, περιφρόνησε την παραγωγική φυσιογνωμία της περιοχής της και εγκατέλειψε το πρόβλημα στις δυνάμεις της αγοράς η παντοδυναμία της οποίας τείνει να υποκαταστήσει κάθε εθνικό σχεδιασμό σε οικονομικό επίπεδο. Αλλά και το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της ΤΑ περιόρισε τις βασικές της λειτουργίες αφού «ο νεοέλληνας νομοθέτης δεν αξιώθηκε να καταλάβει πως η κοινότητα δεν ήταν μόνο διοικητική περιφέρεια αλλά εστία αναπτύξεως και εφαρμογής των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην πιο συγκεκριμένη τους εκδήλωση» [13]. Οι ρυθμίσεις των αγροτικών χρεών, τόσο σε αγρότες όσο και σε συνεταιρισμούς, παρά το ότι επιβάρυναν τον Έλληνα φορολογούμενο, έχουν αποδειχθεί ετεροχρονισμένες και αναποτελεσματικές. Το μόνο που κατάφεραν ήταν να βελτιώσουν πρόσκαιρα το χαρτοφυλάκιο της ΑΤΕ και να συγκαλύψουν τις ευθύνες των κυβερνήσεων και των διοικούντων τον αγροτοσυνεταιριστικό χώρο.

Ζούμε στην εποχή όπου η ποσότητα θριάμβευσε υπέρ της ποιότητας με τις ποικίλες ανησυχητικές προεκτάσεις αυτής της διαπίστωσης. Σε όλους τους τομείς της ζωής και ιδιαίτερα στον αγροτικό τομέα αθροίζουμε ποσότητες ενώ καθημερινά χάνουμε γενετικό υλικό. Στην αμπελουργία για παράδειγμα, δεκάδες παλιές ποικιλίες αμπελιών αντικαταστάθηκαν από σύγχρονες ευρωπαϊκές μεγαλύτερης απόδοσης. Ο Αγιορείτης Ευλόγιος Κουρίλας διερεύνησε στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι. εκατοντάδες ποικιλίες γνωστές στους αρχαίους, με τα ιδιαίτερα ονόματα και ιδιότητές τους [14]. Από αυτές ελάχιστες υπάρχουν σήμερα και μόνο σε παλιούς αμπελώνες, μη εκμεταλλεύσιμους, στα νησιά ή στα ορεινά της χώρας. Αρκετές ποικιλίες ελληνικών βοοειδών εξαφανίστηκαν χάριν των κρεατοπαραγωγών μοσχαριών υψηλής απόδοσης Σαρολέ, Λιμουζίν και άλλων. Ο Μόκας κι ο Φασούλας στους Καλαρύτες με τα δόντια κυριολεκτικά κρατάνε αμιγή τα κοπάδια τους με τα βραχύσωμα Καλαρυτινά (τα λεγόμενα Μπούτσκα), πρόβατα με τεράστια πλεονεκτήματα έναντι των άλλων.

Αγαπητοί φίλοι δεν σας κρύβω ότι αντιμετωπίζω με μελαγχολία όλη αυτή την υπόθεση. Δεν ξέρω αν υπάρχει πλέον χρόνος προκειμένου να ανατραπεί αυτή η πορεία. Ωστόσο πιστεύω πως το μεγαλύτερο κέρδος από τους προβληματισμούς αυτούς και από όλα αυτά τα κινήματα είναι πως κάποιοι άνθρωποι συνειδητοποιούν καθημερινά πως υπήρχε -και υπάρχει- κι άλλος δρόμος από αυτόν που ακολουθήθηκε. Μια διαφορετική πορεία που απελευθερώνει τον άνθρωπο από οικονομικά, πολιτικά ή άλλου είδους δεσμά και τον μεταμορφώνει σε κυρίαρχο της προσωπικής και κοινωνικής του ιστορίας. Κι αυτό είναι μια ιστορική αλήθεια που θα δυναμώσει την πίστη όσων κουράστηκαν να σέρνονται πίσω από τα τερτίπια του κοινοβουλευτισμού δηλαδή τις υποσχέσεις, τα διλήμματα και τους εκβιασμούς.
Αρκετά όμως ως εδώ και ευχαριστώ για την υπομονή σας.

Παραπομπές

[1] «Αυτό το φαινόμενο οφείλεται, σύμφωνα με τον (Ντίνο σ.δ.) Μαλούχο, (α) στον υλικό και ψυχικό κάματο που προήλθε από την Επανάσταση, (β) στην τεχνική και υλική υπεροχή της Δύσης, (γ) στην έλλειψη ντόπιας ιθύνουσας τάξης, ικανής να αντιμετωπίσει τα μετεπαναστατικά προβλήματα, (δ) στον ρόλο των εξ Ευρώπης Ελλήνων πολιτικών, (ε) στην ευνοϊκή για την Ελλάδα παρέμβαση των δυτικών δυνάμεων». Μελετόπουλος Μελέτης, «Ο Ντίνος Μαλούχος και η επιθεώρηση «Κοινότης»», Περιοδικό Άρδην, τ. 44., όπου και σπουδαίες πληροφορίες για τις δυσχέρειες και την «τύχη» των ιδεών του Κοινοτισμού στην Ελλάδα.
[2] Felix Beaujour «Πίνακας του εμπορίου της Ελλάδος στην Τουρκοκρατία» (1787-1797), εκδόσεις Τολίδη, Αθήνα 1974.
[3] Λάζαρος Αρσενίου «Η Θεσσαλία στην τουρκοκρατία», σελ. 76, Επικαιρότητα, Αθήνα 2010.
[4] Γρηγόριος Παλαιολόγος «Γεωργική και Οικιακή Οικονομία», τόμος 1ος, Ναύπλιο, εκ της Βασιλικής Τυπογραφίας, 1833 και τόμος 2ος, Αθήνα, ο.π. 1835.
[5] «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ», «Σύγγραμμα κατά μήνα εκδιδόμενον, όργανον των συμφερόντων των απανταχού Ελλήνων κτηματιών, καλλιεργητών της γης και κτηνοτρόφων», υπό Π. Γενναδίου, έτος πρώτον, Αθήνα 1885.
[6] Π. Γ. Γενναδίου, «Φυτολογικόν Λεξικόν, περιλαμβάνον τα ονόματα, την ιθαγένειαν και τον βίον υπερδεκακισχιλίων φυτών, εν οις και τα λόγω χρησιμότητος ή κόσμου καλλιεργούμενα, των οποίων περιγράφονται και η ιστορία, η καλλιέργεια, τα προϊόντα και αι νόσοι», Αθήνα 1914.
[7] 1908, Αλεξάνδρος Παπαδιαμάντης, τόμος Ε’, επιμέλεια Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, εκδόσεις Δόμος. «Το βιβλιάριον τούτο, το περιέχον το Καταστατικόν της νεωστί αποκαταστάσης Κοινότητος του μικρού χωρίου Κοσκινά της Καρδίτσης, μοι φαίνεται ως μία αίγλη φωτός, εν φαεινόν βήμα, εν εύηχον κήρυγμα προόδου, ευημερίας και αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων. Η αλλαγή εξουσίας και Κυβερνήσεως, και η φυσική εντεύθεν ανωμαλία, η ζύμωσις η εκ του κομματισμού προερχομένη, η ανεπάρκεια και αφροντισία των Ελληνικών Κυβερνήσεων, των λόγω μεν επαγγελλομένων εκάστοτε την λεγομένην αποκέντρωσιν, πράγματι δε εξασκουσών την συγκέντρωσιν μέχρις αποπνιγμού, και η γειτνίασις του συχνά πλημμυρούντος Παμίσου, όλα ταύτα συλλήβδην υπήρξαν αφορμή όπως μη διοικήται καλώς το χωρίον και φθίνη η Κοινότης. Χάρις τω Θεώ ανέτειλεν επ’ εσχάτων η ευεργέτις πρωτοβουλία νεαρών ευπαιδεύτων ανδρών, τέκνων του αυτού χωρίου, εις το πνεύμα των οποίων επήλθε φωτισμός και ευβουλία, προς άρσιν των κακών τούτων και το ανά χείρας βιβλιάριον δύναται να χρησιμεύση ως υπόδειγμα πώς πρέπει να διευθύνωνται εκασταχού αι κοινοτικαί περιουσίαι. Οι γεωργικοί πληθυσμοί της Θεσσαλίας και της Ελλάδος, οίτινες αποτελούσι την βάσιν της κοινωνίας, και πρέπει να σεμνύνωνται δι’ αυτό, ας λάβωσι διδάγματα και ας καρπωθώσιν ωφελήματα εκ του διαυγούς τούτου Καταστατικού, του περιποιούντος τιμήν εις εκείνους οίτινες το υιοθέτησαν και το κατήρτισαν, και, συν Θεώ αρωγώ, τάχ’ αύριον έσσετ’ άμεινον. Το μέλλον αναγκαίως θα είναι καλύτερον του παρελθόντος».
[8] Μελετόπουλος Μελέτης, ό. π.
[9] Κ. Δ. Καραβίδα «Αγροτικά», «Έρευνα επί της οικονομικής και κοινωνικής μορφολογίας εν Ελλάδι και εν ταις γειτονικαίς σλαυϊκαίς χώραις», Μελέτη Συγκριτική, Παράρτημα του ΣΤ» τεύχους του Γεωργικού Δελτίου, Αθήνα 1931.
[9a] Κ. Δ. Καραβίδα, ό π., σελ ιδ. Έτσι περιγράφει ο ίδιος την σημασία που έδωσε ο Υπουργός στην έκθεσή του: «Και η μεν παλαιοτέρα εκείνη έκθεσις, δυστυχώς ή ευτυχώς, απωλέσθη κατά τον ίδιον έτος το 1929, αν και ογκωδεστάτη, εις χείρας του κ. Υπουργού επί των Εξωτερικών -έτσι τουλάχιστον εδικαιολογήθη το πράγμα εκ των υστέρων».
[10] Σπύρος Κουτρούλης, «Ο κοινοτικός συνεργατισμός και ο Κ. Καραβίδας», Περιοδικό Άρδην τ. 44.
[11] Χατζημιχάλη Α.: «Σαρακατσάνοι», τ. Α., Αθήνα 1975.
[12] Ψυχογιός Δ., Παπαπέτρου Γιούλη: «ΟΙ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΝΟΜΑΔΩΝ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΩΝ», άρθρο στο «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ», Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Αθήνα 1987.
[13] Νικόλαος Πανταζόπουλος «Κοινοτισμός και τοπική αυτοδιοίκηση», άρθρο στην εφ. MAKΕΔΟΝΙΑ, Κυριακή 07.11.2010.
[14] Ευλογίου Κουρίλα Λαυριώτου «Οι Αμπελώνες του Άθω» Θεσσαλονίκη 2001 (απόσπασμα από το έργο «Άθως, φως εν σκότει», Αθήνα 1935).

Είναι τα παιδιά ηλίθιε (αναδημοσίευση)

από το Νόστιμον Ήμαρ

 Ρομίνα Ξύδα  

 

Όχι. Δεν θα σηκώσεις το βλέμμα σου από το άψυχο κορμάκι αυτού του παιδιού. Δεν θα το στρέψεις σε όμορφες εικόνες που θα σε κάνουν να ξεχάσεις και να ξεχαστείς. Θα το κρατήσεις με το ζόρι καρφωμένο εκεί, γιατί δεν πρέπει να ξεχάσεις, ούτε να ξεχαστείς.

Πρέπει να μείνεις εκεί. Αποσβολωμένη μέσα στην εικόνα ενός νεκρού παιδιού που το σύμπαν των ισχυρών «ξέρασε» σε κάποια στεριά επειδή «οι θάλασσες δεν έχουν σύνορα» και οι στεριές «τα κρατούν κλειστά». Εσύ, όμως, μην κλείνεις τα μάτια σου. Κράτα τα ανοιχτά, κι άσε τα δάκρυα να κυλήσουν σαν καταρράκτες ορμητικοί στο ηλιόλουστο σκηνικό των τεράτων που έλαχε να ορίζουν την τύχη και τη ζωή σου. Κι αν σε ρωτήσουν γιατί κλαις, μην απαντήσεις πως… ένα μυγάκι μπήκε στο μάτι σου. Πες την αλήθεια. Πως κλαις επειδή ένα τσούρμο τεράτων δολοφονούν καθημερινά παιδιά στο όνομα της «δημοκρατίας», στην καρδιά της Ευρώπης, στο χρώμα του χρήματος, και στο πλαίσιο ενός ανελέητου ζαμανφουτισμού.

 

Όχι. Δεν θα σηκώσεις το βλέμμα σου από το παρόν χιλιάδων παιδιών που «ταξιδεύουν» ασυνόδευτα στην πολιτισμένη σου Ευρώπη. Δεν θα το στρέψεις σε ιλουστρασιόν εικόνες γκλαμουριάς που θα σε κάνουν να ξεφύγεις και να φαντασιωθείς πως η ζωή είναι ωραία. Θα το κρατήσεις με το ζόρι καρφωμένο εκεί και θα διαβάσεις τις δηλώσεις του αξιωματούχου της Europol, Brian Donald, σύμφωνα με τις οποίες 10.000 παιδιά, τα οποία ταξίδευαν ασυνόδευτα στην Ευρώπη τα τελευταία δύο χρόνια, έχουν σήμερα εξαφανιστεί. Κάποια από αυτά έγιναν, λέει, σκλάβοι στα εδάφη της πολιτισμένης σου Ευρώπης. Οι Ευρωπαίοι αφέντες τους έχουν μαστίγια, σφυριά και την αρρωστημένη ψυχοσύνθεση του διάσημου βασανιστή Φριτς Σούμπερτ. Τι σημασία έχει όμως; Οι σκλάβοι φέρνουν χρήμα και το χρήμα κάνει τους λαούς δυνατούς. Κάποια άλλα παιδιά εκπληρώνουν τις σεξουαλικές φαντασιώσεις αρρωστημένων ευρωπαϊκών μυαλών που τα «πασάρουν» ως φρέσκο αίμα στους δράκουλες της «βιομηχανίας σαρκός». Τι σημασία έχει όμως; Το trafficking φέρνει χρήμα και το χρήμα κάνει τους λαούς δυνατούς. Η «νέα σοδειά» ασυνόδευτων παιδιών έχει και υγιή όργανα, περιζήτητα για τους εμπόρους οργάνων, και ματαιωμένα όνειρα, ιδανικά για τους απανταχού φασίστες, και άπλετο πόνο, βασικό συστατικό της πιο σκληρής εκμετάλλευσης. Τι σημασία έχει όμως; Η ένδεια φέρνει χρήμα και το χρήμα κάνει τους λαούς δυνατούς.

Όχι. Δεν θα σηκώσεις το βλέμμα σου από τις αρρωστημένες φάτσες των Ευρωπαίων ηγετών που δεν έχουν «χώρο» για τα δυστυχισμένα αυτά παιδιά. Δεν θα το στρέψεις στην ελπίδα σου για ένα καλύτερο αύριο όπου ανήλικες ψυχές θα ζουν με ασφάλεια και αγάπη. Θα το κρατήσεις με το ζόρι καρφωμένο εκεί και θα τους ακούς να επαναλαμβάνουν τις εμετικές πολιτικές τους απέναντι στα προσφυγόπουλα. Θα μάθεις πως ο Βέλγος υπουργός Ασύλου και Μετανάστευσης, Τέο Φράνκεν, είπε: «Πετάξτε τους στη θάλασσα, δεν με νοιάζει αν θα τους πνίξετε», θα ακούσεις τον πρόεδρο της Τσεχίας, Μίλος Ζέμαν, να παραληρεί με εκφράσεις του στιλ «Κανείς δεν σας κάλεσε εδώ! Δεν αξίζετε καμία συμπόνια», θα αντικρίσεις τους πολιτισμένους Δανούς να κατάσχουν χρήματα και τιμαλφή προσφύγων που αναζητούν άσυλο στο έδαφός τους και θα καταλάβεις πως η μάσκα της δημοκρατικής Ευρώπης έπεσε αφήνοντας σε κοινή θέα μόνο απάθεια, μίσος και αμέτρητες κτηνωδίες…

Όχι. Δεν θα σηκώσεις το βλέμμα σου από τις ζωγραφιές των προσφυγόπουλων που «κοσμούν» τους τοίχους του κέντρου προσωρινής φιλοξενίας στο κλειστό γυμναστήριο του Γαλατσίου. Δεν θα το στρέψεις στις χαρούμενες ζωγραφιές των δικών σου παιδιών με τα ζωηρά χρώματα και τις πολύχρωμες πεταλούδες. Θα το κρατήσεις με το ζόρι καρφωμένο εκεί και θα αισθανθείς τον πόνο, τον τρόμο και την απελπισία που κρύβουν μέσα στις τοσοδούλικες ψυχές τους. Πάνω στις ζωγραφιές των… ανεπιθύμητων αυτών παιδιών θα αντικρίσεις ένα θλιμμένο κοριτσάκι με τη σημείωση «I miss mom», μία μαύρη καρδιά λαβωμένη από ένα πελώριο βέλος, ένα τεράστιο «Μαμά, σ’ αγαπώ και μου λείπεις πολύ» περικυκλωμένο από σφαίρες και πολυβόλα, και μια κατακόκκινη από αίμα θάλασσα γεμάτη από φάλαινες και καρχαρίες που καταβροχθίζουν μικρά παιδιά.

Όχι. Δεν θα σηκώσεις το βλέμμα σου από τη δυστυχία αυτών των παιδιών με την πρόφαση ότι είσαι πολύ μικρή, πολύ ανίσχυρη, πολύ κουρασμένη από τα βάρη της προσωπικής σου ζωής. Δεν θα το στρέψεις στη δικαίωση των δικών σου μαχών αδιαφορώντας για τα χιλιάδες παιδιά που δολοφονούνται καθημερινά. Θα το κρατήσεις με το ζόρι καρφωμένο στα λόγια του συγγραφέα Χρόνη Μίσσιου και τότε ίσως αισθανθείς ότι μπορείς να κάνεις πολλά: «Όταν συνειδητοποίησα ότι δεν μπορώ να αλλάξω το σύστημα, άρχισα να αγωνίζομαι να μη με αλλάξει αυτό. Αγωνίζομαι να μείνω άνθρωπος. Και αυτό είναι η κορυφαία πολιτική μάχη. Να μπορείς να αποφύγεις τη βαρβαρότητα αυτής της εποχής. Να μπορείς να παραμείνεις άνθρωπος με τρυφερότητα. Με το δικό σου βλέμμα…»

Τα μπαλκόνια της πόλης, όρια των ονείρων μας (αναδημοσίευση)

Από το ΑΤΕΧΝΩΣ

Σοφία Χουδαλάκη

Τα μπαλκόνια υψώνονται όσο υψώνονται οι πολυκατοικίες μας. Τα μπαλκόνια… μια εφεύρεση εκείνων που θέλησαν να απαλύνουν το αποπνικτικό αίσθημα εγκλωβισμού που γεννούν τα διαμερίσματα. Μια διαπραγμάτευση της ελευθερίας που, κάποτε, μας χάριζαν τα σπίτια μας. Μια διαπραγμάτευση ανάμεσα στην ανάγκη να στεγαστούν οι πολλοί των πόλεων και στην ανθρώπινη ανάγκη να αναπνέουμε τις αναπνοές μας ολόκληρες. Σκέφτηκαν τότε, να βάλουν στα μικρά μας κουτάκια ένα χώρο, που να θυμίζει τις παλιές αυλές που αφήσαμε πίσω.

Το μπαλκόνι, όσο μικρό, όσο ευτελές και αν είναι, το μικραίνει ακόμα περισσότερο η γλάστρα. Η γλάστρα θυμίζει ότι κάπου υπάρχει και το πράσινο… και έτσι στο φαντασιακό μας γεννιέται η θύμηση του χωραφιού, η θύμηση της φύσης. Διαπραγματευτήκαμε την αναπνοή μας και βρεθήκαμε σ’ αυτές τις γειτονιές των εργατών, των δημοσίων υπαλλήλων, των μαστόρων της δεκαετίας του ’60 και του ’70, να προσπαθούμε να χωρέσουμε τις υπάρξεις μας στα πενήντα τετραγωνικά ενός διαμερίσματος και στα πέντε τετραγωνικά μπαλκόνι. Εκεί μέσα μάθαμε να αναπνέουμε με τάξη, να κινούμαστε σε σειρά, να μπαίνει η οικογένεια στη γραμμή για να χωρέσει στην κουζίνα για το μεσημεριανό. Όταν κανείς έσκαγε υπήρχε πάντα το μπαλκόνι και αυτή η αίσθηση, ανοίγοντας την πόρτα, ότι φεύγεις από τη στένα και βγαίνεις έξω… Μια στιγμή και στήνει ο νους το παραμύθι του, μια στιγμή, μια υποσυνείδητη αστραπιαία αίσθηση ότι το επόμενο βήμα δεν θα σε βγάλει στα πέντε τετραγωνικά αλλά στην πλατεία του χωριού σου, στο χωράφι του παππού σου, στην αυλή της μάνας σου… τόσο θέλει ο άνθρωπος να παρηγορηθεί… μια στιγμή μόνο να νιώσει ότι λευτερώνεται… και ας είναι και ψέμα.

Μέσα σ’ αυτά τα κουτιά γεννήθηκαν τρεις γενιές μέχρι σήμερα. Τρεις γενιές, που με έναν τρόπο άρρητο, με έναν τρόπο βιωματικό, διδάχτηκαν τη διαπραγμάτευση της ανθρώπινης ανάσας. Τρεις γενιές, που έμαθαν να αρκούνται, έμαθαν να παρηγορούνται στο λίγο αέρα, στον λίγο ήλιο, στα πέντε μέτρα τσιμέντου. Όταν ο μικρός ήθελε να παίξει μπάλα, ο γονιός τον έβγαζε στο μπαλκόνι. Όταν η μάνα ήθελε να μυρίσει βασιλικό, έβγαινε στο μπαλκόνι. Όταν ο ήλιος έλαμπε, άνοιγαν οι μπαλκονόπορτες και μαζί τους νομίζαμε ότι άνοιγε και το πνευμόνι μας… και όταν κάποτε ερχόταν στην Αθήνα η γιαγιά από το χωριό, την καθίζαμε στο μπαλκόνι για να πιεί τον καφέ της. Εκεί την καλούσαμε να ξανοίξει το βλέμμα της λίγο μακρύτερα από τους τέσσερεις τοίχους… και καθόταν η γιαγιά, η μοναδική που ένιωθε να στριμώχνεται στην άπλα των πέντε τετραγωνικών. Κάποτε, δεν άντεξε και ρώτησε,

«…Βρε παιδιά… είναι δυνατόν να νιώθετε απλοχωριά σε ένα κομματάκι τσιμέντο που δε χωράει καλά – καλά ούτε δύο ανθρώπους;»

Σάστισε η φαμίλια…

«Δεν χωράει;…»

Πήγαμε όλοι ένα βήμα πίσω και κοιτάξαμε το μπαλκόνι, για πρώτη φορά, με μια διάθεση αμφισβήτησης.

Λες να έχει δίκιο η γιαγιά;… μήπως οι άνθρωποι είμαστε πολύ μεγάλοι για να περιορίζουμε την ελευθερία μας στα πέντε μέτρα; Μήπως το διαμέρισμα είναι το τυρί και το μπαλκόνι η φάκα; Μήπως μικρύναμε πολύ τα όνειρά μας για να μπορέσουν να χωρέσουν στα μπαλκόνια μας?

Έτσι συνέβαινε πάντα, έτσι γίνεται και τώρα. Όταν θέλεις να ασκήσεις ένα μυαλό να πετάει χαμηλότερα, του φτιάχνεις ένα ταβάνι… και ο νους μαθαίνει ότι το ψηλότερο που μπορεί να καταφέρει είναι να αγγίξει το ταβάνι που του έφτιαξες… δε φαντάζεται, ότι αυτό είναι το όριο που του έβαλαν άλλοι, δεν είναι το πραγματικό όριο των δικών του φτερών, του δικού του πετάγματος.

Και μετά έρχεται η γνωστή ερώτηση «Μα είναι εφικτό αυτό που προτείνουν μερικοί… να αλλάξει ο κόσμος;» Και ξανά, η γνωστή απάντηση «Ναι, είναι και εφικτό και αναγκαίο… ούτε τα όρια των ταβανιών, ούτε οι άκρες των μπαλκονιών είναι τ’ αληθινά όρια των δυνατοτήτων μας…» Ωστόσο, η απάντηση είναι γνωστή από πριν σ’ εκείνους που κάνουν την ερώτηση. Αυτό που, στ’ αλήθεια, θα θελαν να ρωτήσουν είναι «Γιατί θέλεις να με βγάλεις από τη θέση που έχω καταλάβει, γιατί θέλεις να με ξεβολέψεις; Σε αυτό το μικρό μπαλκόνι που σε έχω βάλει εσύ καταφέρνεις να επιβιώσεις, ενώ εγώ αθροίζω στο δικό μου μπαλκόνι τα τετραγωνικά που σου αναλογούν. Γιατί θέλεις να πάρεις πίσω τα τετραγωνικά σου; Αφού όλοι βολευόμαστε…, εσύ στα πέντε μέτρα κι εγώ στα εκατόν πέντε».

Αυτή είναι η αγωνία εκείνων που ελπίζουν να σπείρουν ανάμεσά μας την αμφιβολία μέσω των ερωτήσεων. Αν η αμφιβολία δε πιάσει, επιστρατεύεται ο φόβος. Ο φόβος της απόλυσης. Ο φόβος του ξένου. Ο φόβος του διαφορετικού. Τώρα ζούμε την εποχή του μεθοδευμένου φόβου… τώρα μας καλούν να εκτιμήσουμε το μεγαλείο της οριακής μας επιβίωσης πετώντας τη γιαγιά από το μπαλκόνι.

Συγκέντρωση και πορεία στα Εξάρχεια: Σάββατο 5 Μάρτη

πηγή: https://athens.indymedia.org/post/1556012/

Ενάντια στις μαφίες των ναρκωτικών, και όχι μόνο.

Κάλεσμα σε συγκέντρωση και πορεία στη γειτονιά των Εξαρχείων Σάββατο 5 Μάρτη στις 21:00.

Το Σάββατο 5 Μάρτη και ώρα 21:00 το βράδυ στο Πολυτεχνείο μπροστά στην πύλη της Στουρνάρη, καλούμε σε συγκέντρωση και πορεία στα Εξάρχεια, ενάντια στις μαφίες των ναρκωτικών, και όχι μόνο, που εδώ και αρκετά χρόνια λυμαίνονται τη γειτονιά μας.
 

Η δολοφονική επίθεση με μαχαίρια στα τρία μέλη του κατειλημμένου κοινωνικού χώρου Κ*ΒΟΞ είναι η σταγόνα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει...
Αναρχικοί - κομουνιστές
 

Σχετικά με το συμβάν διαβάστε εδώ
http://dikaex.blogspot.gr/2016/03/blog-post.html

Καταγγελία για το επεισόδιο στα Εξάρχεια με γνωστό διακινητή ναρκωτικών

Λάβαμε και δημοσιεύουμε  καταγγελία σχετικά με το επεισόδιο που έλαβε χώρα στην περιοχή των Εξαρχείων, μεταξύ μελών της κατάληψης του Κ*ΒΟΞ και ομάδας διακινητών ναρκωτικών τα ξημερώματα της Κυριακής 28* Φεβρουαρίου.

«Ξημερώματα Κυριακής 28* Φλεβάρη περί της 03:30, εγώ και δύο σύντροφοι από το κατειλημμένο κοινωνικό κέντρο Βοξ καθίσαμε για λίγα λεπτά στην πλατεία Εξαρχείων.
Στο σημείο που καθόμασταν, απέναντι μας βρίσκονταν 3 άτομα τα οποία δεν γνωρίζαμε. Σε κάποια στιγμή περνάει μια κοπέλα, επίσης άγνωστη σε εμάς, και ένας εκ των τριών της απευθύνθηκε με χυδαία σεξιστικά σχόλια.

Άμεσα αρχίζουμε να του τη λέμε και αρχικά ο συγκεκριμένος μαζεύτηκε, λέγοντας "εντάξει εντάξει". Όταν του πέταξα το καπέλο από το κεφάλι και γυρνώντας να φύγουμε, οι τρεις σηκώθηκαν και άρχισαν αρχικά λεκτικές αντεγκλήσεις. Σε λίγα δευτερόλεπτα βγάλαν μαχαίρια και ο ένας επιχείρησε να με καρφώσει στα πλευρά. Την τελευταία στιγμή, σύντροφος που ήταν παρών έπεσε ανάμεσα σε μένα και το μαχαίρι και με γλύτωσε κινδυνεύοντας να φάει τη μαχαιριά αυτός.

Παράλληλα, ο μαχαιροβγάλτης επιχείρησε να μαχαιρώσει στο κεφάλι τον άλλο σύντροφο από τους τρεις μας, ενώ πάλι παρενέβη τραβώντας τον ο σύντροφος που έσωσε και μένα. Οι δύο φίλοι του δολοφόνου χτύπησαν τον τρίτο σύντροφο αποκλειστικά στο κεφάλι με την αρχική συνδρομή 1-2 Αλβανών, οι οποίοι μόλις αντιλήφθηκαν την παρουσία μου και ποιοί εμπλέκονται στο σκηνικό επιτέθηκαν στον άλλον με το μαχαίρι ρίχνοντας του με μια πέτρα στο κεφάλι. Οι τρεις με τα μαχαίρια κατόπιν έφυγαν τρέχοντας προς τη Βαλτετσίου.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΔΡΑΣΤΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ
Ο παρολίγον δολοφόνος είναι ένας Αιγύπτιος με το ψευδώνυμο "Xαμπίμπι", ο οποίος καθημερινά διακινεί ναρκωτικά στην πλατεία. Είναι πασίγνωστος στη περιοχή, καθότι έχει μαχαιρώσει 20 περίπου άτομα και ήταν επίσης ο δράστης του ξυλοδαρμού μιας κοπέλας που πυροδότησε και μια σχετική συζήτηση στο Indymedia.
Χαρακτηριστικά έχει βγάλει μαχαίρι σε άτομο που ζήτησε απλά ένα τσιγάρο! Μιλάμε δηλαδή για έναν ημιπαράφρονα διακινητή ναρκωτικών, έναν δημόσιο κίνδυνο που σφάζει κόσμο αβέρτα. Οι άλλοι δύο ήταν προφανώς συνεργάτες του στη διακίνηση. Τη στιγμή που γράφεται το κείμενο, οι συγκεκριμένοι τρεις είναι εξαφανισμένοι.

Την επόμενη μέρα, 200 περίπου σύντροφοι εκκενώσαμε τη πλατεία Εξαρχείων από τον εσμό των αντικοινωνικών στοιχείων που την έχει κατακλύσει, ως μια πρώτη αντίδραση. Το γεγονός αυτό έρχεται να προστεθεί στα εκατοντάδες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στη πλατεία. Πολλοί άνθρωποι έχουν πέσει θύματα επιθέσεων και τώρα έτυχε να είμαστε εμείς. Στις άλλες περιπτώσεις τα θύματα είναι και σχετικά άγνωστα, χωρίς παρέες και τους τρώει η μαρμάγκα, κανείς δεν ασχολείται.

Είναι προφανές πως αν ανήκεις σε κάποια αγέλη και είσαι γνωστός μπορεί να απαντηθεί το όποιο γεγονός ή να μαζευτεί εν τη γενέσει του, ενώ αν είσαι άγνωστος θα πεθάνεις σαν το σκυλί στο αμπέλι και θα ενταχθείς σε μια αιματηρή στατιστική, την επόμενη η ζωή για τους υπόλοιπους θα κυλάει κανονικά και το γεγονός και το θύμα θα ξεχαστεί. Εν προκειμένω, εάν δεν αναγνώριζαν εμένα κάποιοι που ήταν παρόντες στο σκηνικό και δε λειτουργούσαν εν τέλει αποτρεπτικά και οι τρεις μας τώρα θα είχαμε αποδημήσει εις κύριον, όπως ο τελευταίος φουκαράς που του πήραν το κεφάλι με ένα μεγάλο ψαλίδι προ μηνών.
 

ΤΙ ΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Είναι πολλοί οι παράγοντες που συνετέλεσαν στην διαμόρφωση αυτής της τραγικής εικόνας. Θα ξεχωρίσω τρεις αρκετά βασικούς.
 

1ον. Η ελληνική αστυνομία μια χαρά ανέχεται την κατάσταση, εντάσσοντας την σε ένα διαχρονικό και βασικό σχεδιασμό που έχει για την υποβάθμιση και γκετοποίηση της ιστορικής γειτονιάς των Εξαρχείων. Φυσικά οι πολιτικοί προϊστάμενοι της, επίσης διαχρονικά, συνεπικουρούν στον εν λόγω σχεδιασμό. Ποιος ξεχνάει τις εποχές που οι μπάτσοι έστελναν εμπόρους και χρήστες στην πλατεία Εξαρχείων, όταν τους εντόπιζαν σε άλλες περιοχές του κέντρου λέγοντας τους "Πηγαίνετε στα Εξάρχεια".
Το οργανωμένο δίκτυο διακίνησης ναρκωτικών απολαμβάνει την ανοχή των αρχών, αφού εξυπηρετεί την επικοινωνιακή τακτική της ηγεσίας της ΕΛ.ΑΣ. και των πολιτικών προϊσταμένων της κυβέρνησης για το γκέτο των Εξαρχείων και την καθεστωτική αφήγηση για "τους γκάνγκστερς, τα ναρκωτικά, τις επιθέσεις ". Έτσι τα Εξάρχεια από χώρος αγώνα, αντιστάσεων και αντιπληροφόρησης προβάλεται πλέον σαν ένα γκέτο τύπου Μαντ Μαξ. Πλην της ανοχής βέβαια, υπάρχει και η επαγγελματική συνεργασία, αφού είναι γνωστό της πάσης ότι το τοπικό αστυνομικό τμήμα λαδώνεται από κυκλώματα μαφίας.
 

2ον. Ο αναρχικός χώρος. Όλοι εμείς που με τους συνεχείς αγώνες μας καταφέραμε την απομάκρυνση των μηχανισμών καταστολής από τη περιοχή, αλλά παράλληλα δε φροντίσαμε έγκαιρα και αποτελεσματικά να μην εγκαθιδρυθεί εδώ κάθε είδους μαφιόζικο και αντικοινωνικό στοιχείο. Είναι πολλοί αυτοί που στις πλάτες μας και εκμεταλλευόμενοι τους συσχετισμούς που η αναρχία έχει διαμορφώσει στην περιοχή για το δικό τους όφελος να στήνουν μαφιόζικες επικερδείς επιχειρήσεις ή να εκδηλώνουν αντικοινωνικές συμπεριφορές.
3ον. Μη ξεχνάμε βέβαια και τη περιβόητη πελατεία. Στρατιές ατόμων, εκατοντάδες νεολαίοι, οι οποίοι καθημερινά ψωνίζουν από τον "Χαμπίμπι" και τον κάθε "Χαμπίμπι" υποστηρίζοντας μια αφελή κουλτούρα ατομικής ψευτοαπελευθέρωσης και "επαναστατικής χειραφέτησης" πίνοντας το τσιγαράκι τους.

Όπου υπάρχει ζήτηση, υπάρχει και προσφορά. Όταν πολλοί "περιφερειακοί" του "χώρου" ψωνίζουν από συγκεκριμένους δολοφόνους είναι λογικό να "νομιμοποιηθούν" και "μονιμοποιηθούν" στη περιοχή με τις ευλογίες της εναλλακτικούρας που "ταΐζει" έτσι την αφήγηση του κάθε Πανούση για τα Εξάρχεια και τον κάθε "λαδωμένο" διοικητή του 5ου.
 

ΚΑΙ ΛΙΓΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Ανέκαθεν προσπαθήσαμε να κάνουμε έναν διμέτωπο αγώνα ενάντια και στις μαφίες και την αστυνομία. Από την δημιουργία προ ετών της "Συνέλευσης ενάντια στον κοινωνικό κανιβαλισμό" και πιο πριν με τη "Συνέλευση συλλογικοτήτων, ατόμων και ομάδων απο τα Εξάρχεια".

Πιο πρόσφατα με το Βοξ. Επί 7 έτη "κατουρήσαμε ξύδι". Επιτεθήκαμε σε μαφιόζους, βρίσκαμε κιλά και αυτόματα όπλα σε πορτ παγκαζ αυτοκινήτων, μπουκάραμε με φακούς σε καβάτζες ναρκωτικών, φάγαμε σφαίρες στην κατάληψη, απομακρύναμε χώρους διακίνησης όπως στη Θεμιστοκλέους.
 

Το αποτέλεσμα; Όταν χόντρυνε το πράγμα και άρχισαν απειλές κατα της ζωής μας (όπως είχαμε καταγγείλει και στο indymedia), ο πολύς κόσμος έφυγε. Μείναμε ελάχιστοι, κομμάτι του χώρου μας έλεγε "τραμπούκους" και "δίωξη ναρκωτικών" και η ασφάλεια μας τράβαγε στον ανακριτή για ...απαγωγές ντηλεράδων.

Όσο περίμενα εγώ και κάποιοι σύντροφοι μου έξω από τη πόρτα του ανακριτή για τη περιβόητη απαγωγή και ένοπλη παρέμβαση ενάντια στις μαφίες ύστερα από... ανώνυμο τηλέφωνο που μας κατονόμαζε στη ΓΑΔΑ, ο κόσμος το βράδυ... ψώνιζε. Έτσι βοηθούσε τον κάθε παράφρονα διακινητή σαν το Χαμπίμπι να βρει μια θέση στη πλατεία και εξυπηρετώντας επίσης και την αφήγηση του κάθε ελεεινού Πανούση και Υπ. ΠΡΟΠΟ για "γκέτο" και ούτε καθεξής.

Αλλά τι να πούμε και εμείς; Είμαστε τραμπούκοι, δίωξη ναρκωτικών και έχουμε και ένα μεγάλο ελάττωμα: σιχαινόμαστε τον πολιτικό στρουθοκαμιλισμό και στην αφήγηση μας για την επαπειλούμενη αποδόμηση της ιστορικής γειτονιάς των Εξαρχείων, πέραν των βασικών υπευθύνων κυβέρνησης και αστυνομίας, βλέπουμε και τη δική μας καμπούρα και τα δικά μας λάθη. Αυτό κάποιοι "σύντροφοι" δε το συγχωρούν και είναι εκεί που γίνεσαι εν μια νυκτί και "φιλοσυριζαίος". Περαστικά μας.

Υ.Γ. 1. Η πλατεία έχει γεμίσει ασφάλεια που πάλι "αλληθωρίζει" προς το ΒΟΞ. Είναι θέμα χρόνου να τραβάνε πάλι εμάς σε περίπτωση επεισοδίων με κλήσεις και ανακριτές. Οι μακελάρηδες θα πίνουν τσίπουρα στο 5ο.

Υ.Γ. 2. Για αυτούς που μετά το βράδυ του Σαββάτου μάς απειλούν με πόλεμο και για τους "άσπονδους φίλους" που χαίρονται περιμένοντας ότι τον πόλεμο θα τον χάσουμε, εμείς απαντάμε με μια ρήση του Πλάτωνα "Μόνο οι νεκροί βλέπουν το τέλος του πολέμου".
 

Γιώργος Καλαϊτζίδης, μέλος του Κ*ΒΟΞ»

*προφανώς λόγω της έντασης ο ΓΚ αναφέρει ότι το επεισόδιο έγινε ξημερώματα Κυριακής, ενώ το σωστό είναι ξημερώματα Σαββάτου 27 Φλεβάρη.

Οι Τροφοσυλλέκτες ευχαριστούν (Die Nahrungssammler" danken der Kosmotique)

Οι Τροφοσυλλέκτες ευχαριστούν θερμά τη δομή Kosmotique από τη Δρέσδη, που σε ένδειξη αλληλεγγύης μας πρόσφερε το ποσό των 250 ευρώ. Η Kosmotique, που δίνει και αυτή τον δικό της αγώνα σε ένα περιβάλλον που γίνεται όλο και πιο δύσκολο, διατηρεί σταθερό το ενδιαφέρον της για τα πράγματα στην Ελλάδα. Η έμπρακτη υποστήριξή τους μας τιμά ιδιαίτερα και δυναμώνει τον αγώνα μας ενάντια στην εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών.

Τους ευχαριστούμε και εκφράζουμε και εμείς την αλληλεγγύη μας στο δικό τους αγώνα.

Τροφοσυλλέκτες

***

Die Nahrungssammler danken der Initiative Kosmotique aus Dresden, die uns in einem Akt der Solidarität die Summe von 250 Euro übergeben hat, ganz herzlich. Kosmotique, die selber einen Kampf in einem immer schwieriger werdenden Umfeld zu kämpfen hat, hat immer ein Auge auf Griechenland und die Situation hier gerichtet. Ihre Unterstützung ehrt uns besonders und kräftigt uns in unserem Kampf gegen die Austeritätspolitik.

Wir danken den Leuten der Kosmotique und drücken ihnen unsere Solidarität zu ihrem Kampf aus.

Die Nahrungssammler 

***

Food Collectors thank deeply KOSMOTIQUE from Dresden/ Germany which prooved solidarity and gave us 250 euro.

Kosmotique give their own struggle in a diffuclt environement which is getting harder every day and keep steady interest for whatever happens in Greece. Their actual support had be honoured us intimately once again and it makes us stronger in our fight against austerity.

We thank them and express our solidarity to their own struggle too. 

Food Collectors

Νότες αλληλεγγύης στα Εξάρχεια (αναδημοσίευση)

Αφιέρωμα της Εφημερίδας των Συντακτών στην Λαϊκή Συνέλευση Εξαρχείων και στις δράσεις της. 

Με αφορμή τη συναυλία της 19 Φλεβάρη 2016.

 Συντάκτης: Αφροδίτη Τζιαντζή

 

 

«Τα Εξάρχεια δεν υπάρχουν, στην ιστορία, τον χάρτη, τη ζωή».
Ο αυτο-αναιρούμενος τίτλος του βιβλίου του Λεωνίδα Χρηστάκη ταιριάζει παραδόξως σε μια γειτονιά που της έχουν φορεθεί τόσες αντικρουόμενες ιδιότητες, που ξεχνάς πια τι ισχύει και τι είναι δοτό, τι αποτελεί μέρος του μύθου, τι είναι τρομολαγνική προπαγάνδα και τι κομμάτι της καθημερινότητας.

Στα δελτία των 8 τα Εξάρχεια συνδυάζονται πάντα με τη λέξη «επεισόδια», εικόνες από φλεγόμενους κάδους, μολότοφ και προσφάτως με τις δυνάμει φονικές καταδρομικές επιθέσεις στα γραφεία του ΠΑΣΟΚ και στο σπίτι του υπουργού Επικρατείας Αλέκου Φλαμπουράρη.

Στους οδηγούς ψυχαγωγίας, τα Εξάρχεια είναι μια διαφορετική πόλη διασκέδασης, με δεκάδες καφέ, μπαρ, εστιατόρια, που επενδύουν στο εναλλακτικό ύφος και την ιστορία της περιοχής.

Στον διεθνή Τύπο τα Εξάρχεια παρουσιάζονται σαν την αθηναϊκή εκδοχή της «αριστερής όχθης» του Σηκουάνα, δίνοντας συχνά έμφαση στα αυτοδιαχειριζόμενα δίκτυα και τα εγχειρήματα αλληλεγγύης.

Στον λόγο των πολιτικών είναι πότε το «άβατο το οποίο πρέπει να τελειώσει» (Απ. Τζιτζικώστας), πότε γειτονιά που «ελέγχουν οι μαφίες και όχι οι αντεξουσιαστές» (Γ. Πανούσης).

Πρόσφατα, σε πιο συγκρατημένο ύφος, ο νυν υπουργός Δημόσιας Τάξης παραδέχτηκε ότι υπάρχει πρόβλημα κίνησης δημόσιων προσώπων στα Εξάρχεια.

Για το ίδιο θέμα η Ολγα Γεροβασίλη επέμεινε ότι «δεν υπάρχουν άβατα στη δημοκρατία», ενώ στα Εξάρχεια έκαναν την πιλοτική τους μηχανοκίνητη περιπολία οι αστυνομικοί της Ομάδας Ομικρον -μετάλλαξη της... καταργημένης ΔΕΛΤΑ.

Οι δύο όψεις

Διήμερο Φεστιβάλ Εξαρχείων από τη Λαϊκή Συνέλευση 

Για τη Λαϊκή Συνέλευση Εξαρχείων, που δραστηριοποιείται εδώ και δύο χρόνια με ανοιχτές συναντήσεις και εκδηλώσεις, τα Εξάρχεια δεν είναι πλάνο με «μπάχαλα» στις ειδήσεις, ούτε εξιδανικευμένη εικόνα ενός κατά φαντασίαν γαλατικού χωριού στην καρδιά της άκαρδης πόλης.

Είναι μια ζωντανή γειτονιά, με συλλογική μνήμη, αλληλεγγύη και αξιοπρέπεια, με ανθρώπους που ζουν εκεί, εργάζονται, διασκεδάζουν, δημιουργούν, συζητάνε και παλεύουν μαζί ενάντια σε όλα αυτά που τους μαυρίζουν τη ζωή.

Και δεν είναι και λίγα.

Τον Ιούνιο του 2014 έγινε η μεγάλη «Πορεία στα Εξάρχεια ενάντια στις Μαφίες και τον Κοινωνικό Κανιβαλισμό», με 2.000 κατοίκους να συμμετέχουν. Τότε ιδρύθηκε και η Λαϊκή Συνέλευση Εξαρχείων. 

 

Η καταστολή και η αστυνομοκρατία, που έχουν γνωρίσει στο παρελθόν τα Εξάρχεια, είναι για πολλούς η άλλη όψη της μαφιο-κρατίας που υπάρχει, αλλά δεν είναι παντοδύναμη. Αντίθετα, κάτοικοι και συλλογικότητες είναι αυτοί που ύψωσαν ανάστημα στο ναρκω-εμπόριο.

 

Σεπτέμβριος 2014: Πορεία της Λαϊκής Συνέλευσης κατά της καταστολής, με αφορμή την κακοποίηση και σύλληψη κατοίκων που διαμαρτυρήθηκαν για την ενόχλησή τους από την παρουσία κλούβας των ΜΑΤ στη Χαρ. Τρικούπη 

 

Για άλλους, συμπλήρωμα του ίδιου σκηνικού υποβάθμισης, είναι τα φαινόμενα κοινωνικού κανιβαλισμού, είτε με τυφλές επιθέσεις και τραμπουκισμούς, ενίοτε με σεξιστικό και ρατσιστικό χαρακτήρα, είτε με αδικαιολόγητους χουλιγκάνικους βανδαλισμούς, με θύματα τους πιο αδύναμους.

Ανάμεσά τους ήταν και η κυρία Μαρία, που είδε το μικρομάγαζό της με ρούχα να τυλίγεται στις φλόγες το πρωί της 6ης Δεκέμβρη, πολύ πριν από την πορεία μνήμης για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου.

Για να βοηθήσει την κυρία Μαρία, ξεκίνησε να συγκεντρώνει χρήματα η συνέλευση Εξαρχείων, που την Παρασκευή διοργανώνει συναυλία αλληλεγγύης στην πλατεία Εξαρχείων.

«Το κατάστημα επιδιορθώνεται, καθώς ήταν ασφαλισμένο, και αποφασίσαμε τα χρήματα να τα διαθέσουμε για να αποκαταστήσουμε καταστροφές στην πλατεία Εξαρχείων», μας λέει ο Θανάσης που δραστηριοποιείται στη λαϊκή συνέλευση και σε άλλα εγχειρήματα στην περιοχή, εξηγώντας ότι τα χρήματα που συγκεντρώνονται με κουπόνια θα χρησιμεύσουν για να επιδιορθωθούν με ανθεκτικά υλικά κατεστραμμένες κοινόχρηστες υποδομές.

● «Γιατί δεν απευθύνεστε στον Δήμο Αθηναίων;» ρωτάμε.

► «Το ξέρουμε ότι είναι δουλειά του δήμου, αλλά εδώ και καιρό που ζητάμε, για παράδειγμα, να αποκατασταθεί ο φωτισμός, δεν γίνεται κάτι. Εξάλλου τα ξύλινα παγκάκια που κάηκαν, οι καταστηματάρχες της πλατείας είχαν μαζέψει χρήματα και τα έβαλαν πριν πέντε χρόνια. Οπως και τις κούνιες και την μπασκέτα, τις έβαλαν αλληλέγγυοι με συλλογική δουλειά. Εδώ στα Εξάρχεια γίνεται αλλιώς».

«Αλλιώς» = «μόνοι μας»

 

Εκδήλωση Αλληλεγγύης στους πρόσφυγες τον Νοέμβριο του 2015 |
 

Το «αλλιώς» των Εξαρχείων, για τον Ανδρέα, επίσης μέλος της συνέλευσης, σημαίνει ότι «με πρωτοβουλία των συλλογικοτήτων της περιοχής βάζουμε μπροστά πράγματα, όπως πάντα κάναμε. Με διάφορα προσχήματα, ότι εδώ τα σπάνε και τα καίνε, αφήνουν τα Εξάρχεια να υποβαθμίζονται», μας λέει.

«Η αστυνομία συμβάλλει σε αυτό, το κάνει χειρότερο, με πρόσχημα το κράτος και το άβατο των Εξαρχείων. Εκτός από την καταστολή υπάρχουν μηδενιστικά στοιχεία που καταστρέφουν, υποδυόμενοι τους αναρχικούς, γιατί οι ίδιοι οι αναρχικοί το δηλώνουν πλέον ξεκάθαρα ότι δεν έχουν καμία σχέση και ότι αυτοί αμαυρώνουν το όνομα της αυτoοργάνωσης και της αντι-εξουσίας. Το τρίτο που πλέον δρα ανεξέλεγκτα είναι η μαφία των ναρκωτικών και της νύχτας. Πολλές φορές όμως τους έχουμε αποτρέψει με συλλογικές δράσεις, όπως κάναμε πέρυσι που διώξαμε το εμπόριο ναρκωτικών από τη Θεμιστοκλέους. Δεν έχουμε ψευδαίσθηση ότι το εξαφανίσαμε».

Σε αυτό το πλαίσιο, η Λαϊκή Συνέλευση Εξαρχείων πραγματοποιεί συναυλία, την Παρασκευή το βράδυ, στις 8.

Αν έχει ένα νόημα η συναυλία της Παρασκευής, όπως και οι πολλές αντίστοιχες συλλογικές δράσεις, αυτό είναι ότι:

 

«... Μέσα στην απόγνωση όλων αυτών που συμβαίνουν τα Εξάρχεια, εμείς δεν το βάζουμε κάτω. Καλούμε όλο τον κόσμο, κατοίκους, συλλογικότητες, αλλά και τους θαμώνες, να μπορέσουμε να μαζέψουμε ένα σοβαρό ποσόν, για να φτιάξουμε την πλατεία.

Οι ζημιές είναι πάρα πολλές και ξέρουμε ότι δεν μπορούμε να τις φτιάξουμε όλες- από τα 15 παγκάκια, να καταλάβετε, έχουν μείνει μόλις δύο, ενώ η παιδική χαρά έχει ξηλωθεί και οι πολυκατοικίες γύρω έχουν ζημιές. Δεν μπορούμε ούτε θέλουμε να παίξουμε τον ρόλο του κράτους. Ομως θέλουμε να ξεκινήσουμε την αποκατάσταση, να κινητοποιήσουμε τη γειτονιά, να πούμε σε όλους που πονάνε τα Εξάρχεια αλλά και στους θεσμούς ‘‘ξεκινήστε να κάνετε κάτι γι’ αυτή τη γειτονιά και σταματήστε να τη βομβαρδίζετε’’».

Ο Μικρός Ερωτικός των Εξαρχείων (αναδημοσίευση)

Του Γιώργου Σταματόπουλου
Εφημερίδα των Συντακτών

«Τα στοιχειώδη» του Χρήστου Μποκόρου

Oι καθημερινές αρετές των απλών συνηθισμένων ανθρώπων: μια διαισθητική επικοινωνία, τίποτε άλλο. Ενας ρεφενές, με μπόλικο προβληματισμό. Θα πεινάσουμε; Θα ζήσουμε μέρες της Κατοχής; Εχουμε κοινά στοιχεία με τις δεκαετίες του ‘50 και του ‘60;

Δεν μπορεί κανείς να απαντήσει εύκολα. Ακόμη και στις χειρότερες μέρες μας οι άνθρωποι (μερικοί ή πολλοί δεν έχει νόημα) επιθυμούν να ανυψωθούν πάνω από τους διπλανούς τους, να πλουτίσουν, αδιαφορώντας εάν πατάνε επί πτωμάτων.

Είναι οι συνάνθρωποι εκείνοι που έχουν καταλήξει σε έναν κώδικα συμπεριφοράς με βάση τον οποίο δεν έχουν ενδοιασμούς προκειμένου να καταλάβουν θέσεις εξουσίας. Ας είναι και αριστεροί· ξέρουν ότι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.

Στον Μικρό Ερωτικό, στα Εξάρχεια, υπό την ήπια επήρεια τσικουδιάς προσπαθεί η ομήγυρις να δώσει απαντήσεις. Ο Σπύρος, ιδιοκτήτης (ή ένοικος) του παράξενου μαγαζιού με βινίλια και παιχνίδια ερωτικής προέλευσης, ομολογεί ότι πλέον δεν μπορεί να ζήσει την οικογένειά του. Παρ’ ότι κατέφυγε στον διακανονισμό των εκατό δόσεων, αδυνατεί να αντεπεξέλθει στις ανάγκες του.

Ο,τι εισπράττει το διαθέτει στις ανάγκες των παιδιών του· έπαψε πλέον να πληρώνει φόρους και τα συναφή. Δεν έχει ο άνθρωπος να πληρώσει. Είναι έντιμος άνθρωπος, φαίνεται από τη σπουδαιότητα που εκπέμπει το πρόσωπό του.

Είναι αφύσικο αυτό που συμβαίνει στην ελληνική κοινωνία. Τα μέλη της ζουν σ’ έναν κόσμο ανασφάλειας και δυσπιστίας· για να επιζήσουν αναγκάζονται να εφευρίσκουν τρόπους που θα προστατεύσουν τη ζωούλα τους. Ναι, αλλά έτσι κηρύσσουν τον πόλεμο (Χομπς) σε όλον τον περίγυρο.

Θλιβερά νευρόσπαστα μας κατάντησαν· εκεί που νομίσαμε ότι βρεθήκαμε στην κορυφή του κόσμου (στην κατανάλωση και στην κάλυψη της ματαιοδοξίας μας), εκεί, εξαίφνης, συνειδητοποιήσαμε ότι τα θεμέλια της ευδαιμονίας μας ήσαν ρηχά και άτεχνα. Με κάποιον άκομψο τρόπο φτάσαμε να επιζητούμε απεγνωσμένα τον λιτό και αριστοκρατικό τρόπο ζωής· την απλότητα και την αυτάρκεια.

Ο Μικρός Ερωτικός στα Εξάρχεια, λιτός και ήρεμος, έχει σπάσει το πουριτανικό σύμπαν της κατανάλωσης και επιβιώνει χάρη στους φίλους που τον επισκέπτονται, χαίρεται κι ας είναι οι φίλοι του φτωχοί και μπερδεμένοι. Εχει ξεκαθαρίσει την πολιτική του στάση· η Αριστερά ήταν ένα όνειρο που κατακρεουργήθηκε στον πάγκο του εκδορέα της πραγματικότητας.

Φοβάται (χωρίς να λυπάται βεβαίως) ότι δεν θα τα καταφέρει να αντεπεξέλθει στις «υποχρεώσεις» του απέναντι στο κράτος. Ποιο κράτος; Ποια Αριστερά; Ουρλιάζει σχεδόν, ρωτώντας όλους μας. Και ποιος να απαντήσει; Εχει δίκιο, αλλά πού να το βρει; Θα μείνουμε όρθιοι, είναι το μόνο που τολμάμε να ψελλίσουμε.

κάποτε ήταν μόνο χειμώνας...(αναδημοσίευση)

από  χρώσεις, αποχρώσεις και στιγμές

ξέρω...
είν' χρόνια στο δισάκι σου
που κουβαλάς χειμώνες...

σπλαχνήσου όμως τα χρώματα
που πλέκουνε γαϊτάνι
στου κόσμου την γυροβολιά
για την ματιά σου μόνο

κι αυτό κάποιοι το λένε θάμα...

(μουσική: Waiting for the miracle - Leonard Cohen)