ένας στοχασμός περί έρωτος και επανάστασης (αναδημοσίευση)

από Λέσχη Ανυπόταχτης Θεωρίας (http://ilesxi.wordpress.com/)

του Αποστόλη Ασπράγκαθου

Τη χθεσινή ημέρα, ένεκα της εορτής του έρωτος (Άγιος Βαλεντίνος γαρ), διαπιστώσαμε όλοι φαντάζομαι τον κατακλυσμό διαφόρων μικρών και μικρότερων “ερωτικών”στο διαδίκτυο. Αν είσαι αριστερός (όπως στην περίπτωση του γράφοντος) είσαι εξαρχής ψιλιασμένος απέναντι σε όλη αυτή τη φάση, είτε αυθόρμητα είτε εμπεριστατωμένα, οπότε μικρή σημασία δίνεις σε όλα αυτά, μπορεί μάλιστα να τα χλευάζεις κιόλας. Μάλιστα, το να το “βιώνεις” όλο αυτό το νταλαβέρι των γλυκανάλατων χαχανητών μέσω του facebook, σου υποδεικνύει εκκωφαντικά και το ρηχό και επιδερμικό του πράματος. Πέραν της αισθητικής κονσέρβας που έχουν οι εκάστοτε αναρτήσεις αυτές καθαυτές, είναι και το ίδιο το μέσο που το επιτείνει. Αναρτήσεις λίγων λέξεων από δω κι από εκεί, τετριμμένα σχόλια που αναμασούνται στα διάφορα “πηγαδάκια” και εσύ να “πλοηγείσαι” σε όλα αυτά αφιερώνοντας δύο δευτερόλεπτα στο καθένα, άντε το πολύ κι άλλο ένα για τον γράφοντα ή τον αναρτούντα.

Όμως, είναι όντως κενά νοήματος όλα αυτά κι εσύ έχεις πίασει τον Πάπα του διαλεκτικού υλισμού από τα αρχίδια γι’ αυτό και οδηγήσαι σε αυτό το συμπέρασμα; Και όλος αυτός ο κόσμος που τη βρίσκει με αυτό είναι απλά αλλοτριωμένες ατομικότητες από τον κυρίαρχο λόγο που αναπαράγουν τον καταναλωτικό τους ρόλο; Απλά, πουλάνε λίγη ερωτική ευαισθησία σε μορφή εμπορεύματος και λίγο γοηλίκι σε μορφή μετοχής ώστε να ανέβουν στο χρηματιστήριο των εφήμερων σχέσεων, μπας και αυξήσουν τις πιθανότητες ζευγαρώματος με κάποιον νεαρό ή νεαρά κοντά στα πρότυπα που ορίζει το ταδε κωστοπουλικό lifestyle ή η δείνα Lifo εναλλακτική επιταγή;

Εκεί λοιπόν που είσαι έτοιμος να επανεπιβεβαιώσεις την αιώνια λιακάδα του καθαρού σου μυαλού που σε προστατεύει από της κακοτοπιές και να ξαναδώσεις χειραψία με τον ελιτισμό σου, πέφτεις πάνω σε μια ανάρτηση σαν αυτή «Éloge de l’amour» [Εγκώμιο του έρωτα] του Αλαίν Μπαντιού. Εκεί λοιπόν στέκεσαι και καταλαβαίνεις ότι αναδιατυπώνεται το ερώτημα παρόλο που το θέμα μένει σταθερό. Τώρα πρέπει να αφιερώσεις χρόνο για να “σκύψεις” πάνω στο νέο μέσο και να δαπανήσεις φαιά ουσία για να διαλεχθείς μαζί του.

Διαβάζεις:

“Ο έρωτας ως συμβάν και διαδικασία αλήθειας συνιστά κάτι που υπερβαίνει τη μαγεία της συνάντησης, χωρίς ωστόσο να την υποτιμά. Δεν ταυτίζεται με τη στρατηγική σαγήνης του Δον Ζουάν, απαιτεί δέσμευση, καθημερινή δουλειά και πίστη για να μετατρέψει το τυχαίο, τη συμπτωματική συνάντηση σε πεπρωμένο. Δεν είναι μια ψευδαίσθηση που συγκαλύπτει την επιθυμία αναπαραγωγής, ούτε μια διαδικασία αυτογνωσίας μέσω της απόλαυσης και διά του άλλου. Και δεν είναι πάντα μια διαδικασία ειρηνική. Έχει βίαιες συγκρούσεις, αληθινά βάσανα, περιορισμούς, χωρισμούς, δράματα, φόνους ή αυτοκτονίες. Εκεί ίσως πατά και η προπαγάνδα ενός έρωτα ασφαλούς, χωρίς ρίσκο. Όμως η αλήθεια δεν μπορεί να κατασκευαστεί στην ασφάλεια ενός συμβολαίου. “

Έρωτας και πολιτική λοιπόν σκέφτεσαι. Γιατί ο έρωτας ως συναίσθημα να απαντάται με τέτοια καθολικότητα στον άνθρωπο; Είναι όντως ένα ωραίο συναίσθημα, μια καλή φάση σαν το παστίτσιο που σου μαγείρεψε η μάνα σου ας πούμε ή είναι ανάγκη; Και σε τι συνίσταται; Πως αναπτύσεται μέσα στο υποκείμενο και τι χαρακτηριστικά του εγχαράσσει; Αρα τι αντιφάσεις αναπτύσσονται, ποιο είναι το εύρος τους και τι διδάγματα μπορείς να αποκομίσεις προς όφελος της πολιτικής; Μπορεί ας πούμε ο έρωτας να επαναστατικοποιήσει ένα άνθρωπο; Και εκεί κολλάς, λες πως έφτασα σε αυτό το γελοίο συλλογισμό, γελάει ο κόσμος και τα συναφή. Πέφτεις και πάνω σε αυτό το βίντεο http://www.youtube.com/watch?v=8vrZggkUhMw&desktop_uri=%2Fwatch%3Fv%3D8vrZggkUhMw&gl=GR , γελάς, ξεσκάς, σκέφτεσαι όλους αυτούς τους δωδεκάποντους τύπους και όλες αυτές τις τύπισσες με τα δωδεκάποντα και επιστρέφεις στη δοκησίσοφη νιρβάνα σου.

Μάταια όμως. Σκέφτεσαι αυτό που λέει «εκτός από τον σοσιαλισμό υπάρχει και η μοναξιά». Αμέσως, ταλανίζεσαι για το ποια είναι αυτή η σύλληψη που λείπει από την θεωρία σου (ίσως και από τη ζωή σου). Φοβάσαι να ανοίξεις και πολύ τον συλλογισμό σου όμως, γιατί τρέμεις μην οδηγηθείς σε κανένα φασαίϊκο συμπέρασμα του τύπου “Υγεία, καύλα κι επανάσταση” και νιώσεις οίκτο για τον εαυτό σου. Λες λοιπόν, μια σαφής απάντηση χρειάζεται μια σαφή ερώτηση. Έτσι με μια απλή αριστερή μεθοδολογία σου εμφανίζεται το ερώτημα. Υπάρχει ολοκληρωτικός έρωτας στο ολοκληρωτικό καπιταλισμό;

Αν ναι, πως γίνεται το ίδιο υποκείμενο που υφίσταται την καθημερινή αλλοτρίωση από το σύνολο των σχέσεων που αναπτύσσονται στο οικοδόμημα και στο επικοδόμημα, ο μοναδιαίος άνθρωπος των συμβιβασμών, να τα αποτινάξει και να αναπτύξει, με ολοκληρωτικό τρόπο, στο σήμερα ένα τέτοιο χειραφετημένο αίσθημα; Μου θυμίζει το αστείο με τον εβραίο που δικαιολογούνταν λέγοντας “γύρω γύρω Σάββατο, εκεί που γαμούσα εγώ Κυριακή”. Άρα όχι. Και αν όχι, τι σημαίνει αυτό; Ότι είναι μάταιο να περιμένουμε να σκάσει το χειλάκι μας από έρωτα αν δε διαγραφεί το χρέος, αν δε βγούμε απ’την ΕΕ, αν δεν έχουμε τελικά εργατική λαική εξουσία; Με χυδαίο εμπειρισμό και μόνο μπορείς να καταλήξεις στην απόρριψη αυτού του “θεολογικού” ισχυρισμου που αρνείται να διαλεχθεί στην ουσία με το ερώτημα. Δε γίνεται! Τόσο λάθος έκανες όσες φορές σε διαπέρασε αυτό το αίσθημα ή όλοι οι φίλοι και οι φίλες σου που «είναι ανεβασμένοι» απλά καταπίνουν αυταπάτες με το κιλό;

Αφού το ξέρεις, το έχεις νιώσει κι εσύ αυτό το ανυψωτικό συναίσθημα του έρωτος, αυτό που σε «σώζει» από την μίζερη συναισθηματική σου χαμέρπεια και σε βγάζει στο ξέφωτο της λαχτάρας για την κάθε στιγμή. Αυτό που η ομορφία της επικοινωνίας με τον άλλο αλλά και της ανάγκης σου γι’ αυτόν σε κάνει να αισθάνεσαι υπερφυσικός, πολύ πάνω από το μπόι σου, σε κάνει να βγάζεις τη γλώσσα σου στο χρόνο, να τον παγώνεις. Να αγγίζεις κάτι που δε θα μπορούσες ποτέ μόνος να φτάσεις, κάτι που ίσως με άλλο τρόπο, μπορεί να αισθάνθηκες σε μικρές ή μεγάλες συλλογικές εφόδους, στις πρώτες αλυσίδες της πορείας το ’07 ή στα οδοφράγματα του Δεκέμβρη του ’08, εκεί που αισθάνεσαι την ανάγκη και το απλωμένο χέρι του διπλανού, εκεί που νιώθεις την ιστορικότητα και συμπυκνώνεται ο χρόνος. Σκέψου πόσες φορές γέλασες με την κενότητα όλων αυτών των προσταγών του lifestyle, όλα αυτά τα must και τα trend της κατανάλωσης που θα σε κάναν καμπόσο στην παρέα σου, επειδή είχες τη δύναμη της ζυγαριάς και το αντίβαρο αυτής της βαθιάς, ανθρώπινης σχέσης με τον άλλο. Πόσες φορές δεν αισθάνθηκες την ασημαντότητα των ιδεολογημάτων, από τους διάφορους συμβιβασμούς της ζωής σου, στη δουλειά, στη σχολή, στο σχολείο και τη σημασία των ανθρώπινων σχεσεων. Μπορεί να σου έδωσε και το κίνητρο και τη δύναμη να αντισταθείς, να υψώσεις ανάστημα στο αφεντικό σου που ζητά υπερωρίες, να μην αφήνεις την ξεφτίλα να σου πατάν το όνειρο.

Και τώρα θα μου πεις, κάτσε ρε man, μήπως ο έρωτας θα μας κάνει και αριστερούς; Όχι, δε θα σε κάνει αριστερό αλλά θα φωτίσει στα μάτια σου, στο σήμερα, τον άνθρωπο. Έτσι, θα φωτίσει πράματα που θα εκτιμήσεις, θα λαχταρήσεις και θα συνειδητοποιήσεις ποιος φταίει και τα στερείσαι. Θα δεις την αλλοτρίωση που σου επιφέρει ο καπιταλισμός και η αξία αυτών των απελευθερωμένων ανθρώπινων σχέσεων που βιώνεις, έστω και σε λανθάνουσα μορφή, θα γίνει πυξίδα σου. Ε, αυτό σημαίνει αριστερά. Ο άνθρωπος πρώτα και πάντα και αυτό για όλους. Και θα μου το αντιστρέψεις τώρα. Δηλαδή, για να ερωτευτώ πρέπει να είμαι αριστερός; Ναι ρε! Εάν το ζητούμενο είναι ο έρωτας, ο ολοκληρωτικός έρωτας που λέγαμε, και επειδή δε μου αρέσουν οι σχετικισμοί, θα πω «ναι» και ας είναι η αιτιολόγησή μου «γιατί έτσι».

Και ενώ αναπτύσσω τον στοχασμό και τον φανταστικό μου διάλογο, συνειδητοποιώ ότι έχει γραφτεί ένα κείμενο που μοιάζει περισσότερο με ερώτηση, παρά με απάντηση. Μέλι, μέλι μέλι και τηγανήτα τίποτα. Ε λοιπόν όχι!

Ο έρωτας, που δεν είναι ένα ταξικό προνόμιο των λίγων ακόμα και στα χρόνια της εργασιακής χολέρας, σου παρέχει αντικαπιταλιστική όραση σε μια σειρά εννοιών όπως άνθρωπος, αλήθεια, αξία. Μα αυτό που λές δεν είναι ενσωματώσιμο ; Χαίρω πολύ! Το θέμα είναι τι ρωγμές ανοίγουν αυτές οι αντιφάσεις και πως μπορούμε σήμερα να τον μετατρέψουμε από κύριο εμπόρευμα του καπιταλιστικού συστήματος σε απελευθερωτικό όπλο στα χέρια του ανθρώπου που παλεύει για χειραφέτηση.

Ο έρωτας και η σχέση ισοτιμίας, αλληλοσεβασμού, αλήθειας και αγάπης που αναπτύσουμε με τον άλλο είναι η κλειδαρότρυπα από την οποία μπορούμε να δούμε την κοινωνία όπου αυτά θα είναι καθολικά και πανανθρώπινα.

Ο έρωτας σου αναπτύσσει την αγάπη για τη ζωή και την αλήθεια. Και ναι, το να αγαπάς τη ζωή είναι επαναστατικό. Όπως και η αλήθεια. Και είναι επαναστατικό όχι μόνο γιατί έχει το στοιχείο της άρνησης όλων αυτών των πρέπει και των συμβιβασμών αλλά και γιατί φλερτάρει στο σήμερα με το αύριο. Το αύριο μέσα από τα μάτια ένός ανθρώπου που αγαπά τη ζωή, που αγαπά τον άνθρωπο. Και τα μάτια αυτά μπορούν και θέλουν μόνο να το κάνουν καλύτερο.

Ο έρωτας είναι το επαναστατημένο γέλιο κόντρα στην αλλοτριωμένη μοναξια και η επανάσταση η ερωτευμένη με τη ζωή κίνηση που καταργεί το υπάρχον. Και θα είναι το γέλιο μας τελικά που θα πνίξει τον σάπιο κόσμο σας, κουφάλες.

Υ.Γ.1 Τελικά, η πιο ερωτική στάση-πόζα του ανθρώπου είναι η χαμογελαστή, αυτή που λάμπουν τα μάτια του.

Υ.Γ.2 Credits στον θαμώνα της λέσχης Κώστα Φουρίκο που έσπασε το ταμπού και μιλάμε σήμερα γι’αυτό το θέμα. Είπαμε, εκτός από τον σοσιαλισμό υπάρχει και η μοναξιά.