Aναρχικές κολεκτίβες* (αναδημοσίευση)

Περικλής Κοροβέσης - Εφημερίδα τών Συντακτών  (8.11.2014)

Ολοι ζούμε σε μια εικονική πραγματικότητα. Το σύμπαν μας είναι η τηλεόραση και το facebook με τους εκατοντάδες φίλους και φίλες, ζώντας σε μια ολοκληρωτική μοναξιά. Η κατανάλωση ήταν η μόνη πραγματικότητα που είχαμε ζήσει. Και τώρα που τη χάσαμε την αναπολούμε. Οι γεμάτες σακούλες με τα ψώνια, συχνά άχρηστα, είναι οι χαμένες πατρίδες. Ο καταναλωτής δεν είναι πολίτης. Είναι η βάση του καπιταλισμού. Και σε αυτό το εύφορο έδαφος γεννιέται ο φασισμός. Οσο πιο αδρανείς είμαστε τόσο περισσότερο ζητάμε μεσσίες για να μας σώσουν. Αλλά ευτυχώς που υπάρχουν και άλλοι που ζουν και βλέπουν την πραγματικότητα. Δυστυχώς είναι λίγοι και θεωρούνται περιθωριακοί. Και όμως αυτοί είναι η μόνη ελπίδα που έχουμε.

Ο Χέγκελ έκανε μια θαυμαστή διάκριση μεταξύ Σωκράτη και Χριστού. Ο πρώτος ήταν δάσκαλος. Προκαλούσε την αναζήτηση της γνώσης. Και όσοι ήταν πρόθυμοι για συζήτηση την έψαχναν μαζί. Ο δεύτερος ήταν ρήτορας που κήρυττε τη μόνη και μοναδική αλήθεια σε πιστούς μαθητές. Και όπου υπάρχει μια εξ αποκαλύψεως αλήθεια, υπάρχουν και διαφορετικές ερμηνείες. Οι τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες, ο ιουδαϊσμός, ο χριστιανισμός και ο ισλαμισμός, αναγνωρίζουν τον ίδιο Θεό. Αλλά δεν είναι μία θρησκεία. Είναι τρεις. Και καλύτερα να μη μιλήσουμε για τις «διασπάσεις» τής κάθε ομολογίας. Τότε θα έχουμε τις διασπάσεις του κάθε Κομμουνιστικού Κόμματος, μια που και αυτό εκφράζει τη μία και μοναδική αλήθεια, όχι της θρησκείας, αλλά της Ιστορίας και της Νομοτέλειάς της.

Για το Σύμπαν γνωρίζουμε μόνο ένα 5%. Και αυτό σημαίνει πως η αλήθεια του Σύμπαντος κατά 95% μάς είναι άγνωστη. Μήπως η αλήθεια είναι αυτό που δεν ξέρουμε; «Μήπως οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά;». Και να αληθεύει η άλλη ποιητική ρήση: «Διαβάτη, δεν υπάρχει δρόμος, τον φτιάχνεις περπατώντας». Με άλλα λόγια, μόνον όταν υπάρχει αντίδραση αποκαλύπτουμε ένα μέρος της αλήθειας. Ζούμε σε μια εποχή που ο πλανήτης Γη έχει φτάσει στα όριά του. Το 1% του πληθυσμού της κατέχει το 50% του παγκόσμιου πλούτου. Με άλλους υπολογισμούς είναι το 0,1%. Το υπόλοιπο 99% ή το 99,99% τι κάνει; Αντιδρά με μικρές μειονότητες. Οι μεγάλες πλειοψηφίες ζουν στη λήθη. Και όλα τα μεγάλα ΜΜΕ που έχουν οι ολιγάρχες πολλαπλασιάζουν το ψέμα και το παρουσιάζουν σαν τη μόνη δυνατή πραγματικότητα. Η Α-λήθεια είναι η μη λήθη. Και από εδώ πρέπει να ξεκινήσουμε, αν θέλουμε να ζήσουμε. Η καλή συνάδελφος Χριστίνα Πάντζου μάς έφερε καλά νέα από την Ισπανία («Εφ.Συν.» 1-2 Νοεμβρίου 2014). Πάνω από πενήντα χιλιάδες άνθρωποι ζουν από την αλληλέγγυα οικονομία που στόχο έχει τον άνθρωπο και όχι το κέρδος. Το κίνημα Podemos που ξεκίνησε από τις πλατείες έρχεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις. Μοιάζει σαν η Ισπανία να ξαναβρίσκει τον εαυτό της και να γυρίζει στις ρίζες της.

Η Ισπανία του εμφυλίου πολέμου (1936-1939) είναι μια αναβίωση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Εχουν γίνει πολλές και θαυμαστές επαναστάσεις που κατέληξαν σε δυστοπίες. Αλλά στο λίγο που κράτησε το ισπανικό θαύμα, έχουμε τις αποδείξεις πως η ουτοπία ή αλλιώτικα η φαντασιακή κοινωνία μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Η FAI, η Αναρχική Ομοσπονδία Ιβηρικής, στηριζόταν στη φιλία και την αγάπη. Και αυτό ζητούσε μια απαιτητική συσπείρωση. Είναι λάθος να νομίζουμε πως η Αναρχία είναι ένα σκορποχώρι. Προϋποθέτει υψηλή οργάνωση για να μπορέσει ο καθένας να εκφράσει τον λόγο του και όλοι μαζί να αποφασίσουν. Αλλά για να το πετύχουν αυτό χρειάστηκαν 75 χρόνια εντατικής δουλειάς και αγώνων.

Στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, που είχε ένα εκατομμύριο νεκρούς, περίπου δέκα εκατομμύρια άνθρωποι παρήγαν τον πλούτο της χώρας έμμεσα ή άμεσα. Είχαν στα χέρια τους σχεδόν όλη την αγροτική και βιομηχανική παραγωγή και σε πολλές περιπτώσεις είχαν καταργήσει και το χρήμα. Παράλληλα υπήρχε πολιτιστική άνθηση. Δεκάδες παλάτια βαρόνων είχαν απαλλοτριωθεί και είχαν γίνει πνευματικά κέντρα. Το Κ.Κ. Ισπανίας, αντί να ενισχύσει αυτές τις προσπάθειες, τις πολέμησε. Βασικός εχθρός του σοβιετικού κόμματος δεν ήταν ο Φράνκο, αλλά οι αναρχικοί και οι τροτσκιστές του PUM. Να σημειώσουμε πως τις ταξιαρχίες που σχημάτισε δεν τις έστειλε ποτέ στην πρώτη γραμμή. Τις κράτησε στα μετόπισθεν. Στην πρώτη γραμμή πολεμούσαν οι αναρχικοί και οι τροτσκιστές, με μια δημοκρατική κυβέρνηση ξεχαρβαλωμένη.

Ηθικόν δίδαγμα: Αν δεν πάρουμε τις τύχες μας στα χέρια μας θα μπλεχτούμε στα δίχτυα τους, «και κανείς δεν θα μπορέσει να μας βγάλει».

* Από το βιβλίο του Sam Dolgof με τον ίδιο τίτλο. Εκδόσεις Διεθνής Βιβλιοθήκη

η νύχτα μόλις πριν από τα δάση (αναδημοσίευση)

από τον COSTINHO

διαβάζω τον Κολτές και νιώθω ότι θα μου φύγει το μυαλό, από αυτό μάλλον θα είναι ο πονοκέφαλος, ανάμεσα σε δύο πρόβες, το ίδιο έργο δύο φορές σε μια μέρα, δύο πρόβες -περάσματα ας πούμε, έτσι τα λένε- γιατί αύριο είναι η πρεμιέρα, είναι μια πρεμιέρα -παραστάσεις κάνουμε και ζούμε, κάνουμε για να ζούμε, παίζουμε και ζούμε, έτσι ζούμε, άλλος ζει επειδή θυμάται απέξω έναν σκοπό, μπορεί και τον σφυρίζει, τον τραγουδάει μετά από 18 χρόνια, τόσα μου είπε, άστεγος, μπορεί και τον τραγουδάει, έτσι ζει· στην Ομόνοια στον ηλεκτρικό, κουρασμένος από δύο πρόβες κι από το ανάμεσά τους, κυρίως αυτό, όλες τις αναμονές, κουρασμένος από κάθε αναμονή και κάθε ανάμεσα, εκείνος θα κάτσει δίπλα μου περιμένοντας, σε μια άλλη αναμονή αυτός, αφού αποδεικνύεται πως όταν έρχεται το τρένο μου αυτός θα συνεχίσει να κάθεται στο παγκάκι, γιατί δεν έχει σκοπό να πάρει κανένα τρένο, που να πάει άλλωστε, σάμπως έχει κάποιο εδώ για να έχει και κάποιο εκεί; παρέα θέλει, κάποιον να μοιραστεί κάτι, εμένα για να μοιραστεί την αναμονή μου, να πάρει χρώμα Ομόνοιας το ανάμεσα, ανάμεσα στα ανακαινισμένα πλακάκια και τις αιώνιες ράγες, τον ηλεκτρικό που μεταφέρει αναμονές από πάντα· στην ερώτηση με τι ασχολούμαι, βλέποντάς με να διαβάζω με πονοκέφαλο, γυρνώντας από τις δύο πρόβες, κάνω το λάθος και του λέω κάτι για το θέατρο, ποιο θέατρο με ρωτάει, ποιο θέατρο να πω στον άστεγο, ποιο εδώ θέατρο και ποιο εκεί, παραστάσεις του λέω, κανένα λάθος δεν έχω κάνει, τι παραστάσεις με ρωτάει, τι να του πεις για πρόβες και τεχνικά λάθη και λεπτομέρειες και όλα τα ανάμεσα, που ένα λεπτό πριν ήταν όλα δικά σου, κουραστικά και εντελώς δικά σου, κουραστικά δικά σου· μελωδία της ευτυχίας μου λέει, αυτή είναι η τελευταία φορά που πήγε θέατρο, πριν πολλά χρόνια, αυτή η παράσταση με την Αλίκη, λέει· θέλω να μην καταλάβω ποια Αλίκη εννοεί, βαριέμαι να καταλάβω, αλλά καταλαβαίνω, γιατί μου μιλάει για εποχή, μια εποχή πριν, μια εποχή, μου τραγουδάει το τραγούδι της εισαγωγής, στα ελληνικά, είναι αυτό που είπε η Τζούλι Άντριους, αλλά με ελληνικά, έτσι ήταν στην παράσταση, μου τραγουδάει κι άλλο τραγούδι, θυμάται έτσι την Τζούλι Άντριους, μου τραγουδάει το I could have danced all night από το ωραία μου κυρία, άλλη μεγάλη παράσταση αυτή, στα αγγλικά αυτό, περίπου αγγλικά, τη θυμάται γιατί έχει πάθει πια κάτι σοβαρό στη φωνή της και δεν μπορεί να τραγουδήσει, μόνο να μιλήσει, κάτι πολύ σοβαρό, μου δείχνει το σημείο στο λαιμό, άστεγος με τρία τέσσερα δόντια· σύνολο· δεν είναι κοντράστ αυτό, είναι ζωή μέσα σε κάτι που αρνείται τη ζωή, που την απαγορεύει, που απαγορεύει, το εδώ και το εκεί, τις αναμονές και τους προορισμούς, άστεγος θα πει να μην έχεις που να πας, θα πει να ψάχνεις παρέα γιατί δεν έχεις ποιον να καλέσεις, δεν έχεις που να τον βάλεις να κάτσει ακόμα κι αν έχεις να τον τρατάρεις, να μην έχεις κανένα εδώ να μοιραστείς, μόνο τις μελωδίες μιας κάποιας ευτυχίας, όπως αυτή συντάσσεται στον ηλεκτρικό στην Ομόνοια μετά από δύο πρόβες, τις τελευταίες πριν από μια πρεμιέρα· μου τραγουδάει το my favorite things, στα ελληνικά πάλι τώρα, όπως το'λεγε η Αλίκη, μπακίρια φλόγες γλυκό σαντιγί, να κάποιοι φίλοι που έχω στη γη -ο άστεγος-λευκές κορδέλες μικρά εκκλησάκια, χιόνι που λιώνει σε μύτες κι αυτάκια, χειμώνες άσπροι του Μάη πρωί, τι ομορφιές μου'δωσε η ζωή -συνεχίζει, ρεφρέν-κι αν ο κόσμος αγριεύει και με κυνηγά, εγώ πολεμάω γι'αυτά που αγαπώ, τους δίνω ζωή ξανά, ο άστεγος όλα αυτά, 18 χρόνια πριν, εποχή πριν, φεγγάρι πάνω σε γλάρου φτερά, δώρα της γης που μου δίνουν χαρά, τι σκατά χαρά παίρνεις, τι ομορφιές να σου'δωσε η ζωή, που μόνο σου πήρε, όπως σου πήρε δόντια και προορισμούς, τι σκατά θέλεις να με κάνεις να νιώθω, πέρα από το ότι έχω παρέα στην αναμονή και στο τελευταίο ανάμεσα, ανάμεσα κούραση και σπίτι, ανάμεσα στις πολυτέλειες των προορισμών μου, των εδώ και των εκεί μου, ποιος είναι ο άστεγος γαμώτο, ποια είναι η μελωδία της ευτυχίας που εγώ δεν θυμάμαι να σφυρίξω, ποια τραγούδια να σου πω εγώ, πως μπορείς και τραγουδάς με τα τρία τέσσερα δόντια γι'αυτά που πολεμάς και αγαπάς, πως δίνεις ζωή ξανά, ποια κούραση να σου ομολογήσω, ποιος μπορεί να κουράζεται, πόσο κουράζεσαι εσύ να μοιράζεις παρέα σε κουρασμένους, ενώ λες ότι ψάχνεις για παρέα, έτσι να περάσει ο χρόνος σου, έτσι μου είπε, μύτες κι αυτάκια λευκές κορδέλες μπακίρια φλόγες, να'βρισκα τώρα ένα γλυκό σαντιγί να στο κέρναγα με όλη μου την καρδιά, επειδή με κέρασες μια αναμονή λιγότερη, επειδή δεν κατάλαβα ποιος ήταν ο άστεγος, και επειδή μόλις μπήκα στο τρένο και έκλεισαν οι πόρτες πίσω, θυμήθηκα ποιος είναι ο άστεγος, ποιος έχει προορισμό και κούραση και ανάμεσα και πρόβες και ποιος τραγουδάει τη μελωδία της ευτυχίας μέσα από τα τρία δόντια που του άφησε η ζωή μαζί με τα 18 χρόνια που δεν ξέρει που πέφτει το θέατρο, αλλά μόνο ο ηλεκτρικός της Ομόνοιας.

τη θυμάμαι την κομψή κυρία με το βιολί, από παλιά στα τρένα να παίζει, πάντα το βιολί με αξιοπρέπεια πάνω από το ταγεράκι, πάντα ταγεράκι, στα πόδια της στριμωχνόταν ένα παιδάκι, μάλλον το παιδί της, που ανέκφραστα περήφανο έπαιζε κι αυτό βιολί, καλύτερο από κείνη, τελοσπάντων εκείνο σόλαρε, Μότσαρτ ή κάτι πιο δύσκολο, περπατώντας μέσα στο βαγόνι σόλαρε, εκείνη σιγόνταρε και χαμογελούσε, καμάρωνε, επαιτούσε και καμάρωνε· απαιτούσε· να καμαρώσουμε όλοι για τούτο το παιδί στα πόδια της που στριμώχνεται στα πόδια των επιβατών, στις αναμονές του πλήθους, στις αποστάσεις σπίτι δουλειά, στις στολές γραβάτα χριστοπαναγία, να καμαρώσουμε τους εαυτούς μας που μπορούμε και ακούμε μουσική καθώς ανταλλάζουμε αποστάσεις με χριστοπαναγίες και παζαρεύουμε αναμονές με κούραση, τη θυμάμαι την κυρία με το παιδί πολλά χρόνια πριν, σχεδόν μια εποχή πριν, την έχασα για χρόνια -για σχεδόν μια εποχή- μια φορά νομίζω ότι την είδα μόνη της και αναρωτήθηκα για το παιδί, τι να έγινε τόσο περήφανο που έπαιζε, τόσο που καμάρωνε γελαστά εκείνη γι'αυτό, άραγε σπούδασε; παίζει καλύτερα; βρήκε γκόμενα; γκόμενο; άλλαξε το βιολί με μπάλα; γύρισε σε κάποια πατρίδα; δουλεύει για να ζήσει; δεν παίζει πια για να ζήσει; αυτό είναι ιδέα: να παίζεις για να ζεις· να παίζεις· λίγο πριν τον άστεγο λοιπόν, πριν και τη δεύτερη πρόβα, μία αναμονή πριν, είδα την κυρία με το βιολί στη Φειδίου, να παίζει στα τραπέζια του Καπετάν Μιχάλη, στην πίσω έξοδο του κινηματογράφου Ιντεάλ -αν ξέρεις από Αθήνα ήδη σου περιέγραψα μια ζωή ολόκληρη- χαμογελαστή πάλι, μαραμένα τα γιούλια και οι βιόλες, αυτό έπαιζε, καθόλου μαραμένα, καθόλου Μότσαρτ, χωρίς το παιδί, τι να'γινε άραγε εκείνο το παιδί, ίσως σπουδάζει για τα καλά τώρα, ίσως γύρισε σε κάποια πατρίδα, έμεινε πίσω η μαμά να παίζει για να ζει, ανάμεσα στις πρόβες που ζούμε για να παίζουμε, έτσι ζούμε, έτσι ανάμεσα· ακριβώς πιο πέρα ένα νεόδμητο νεοφώτιστο ολοφώτιστο γκαράζ ισόγειο -με αρκετά υπόγεια φαντάζομαι- στους τοίχους του οποίου σε καλοσωρίζουν (αν είσαι οδηγός) ή απλά σε χαιρετούν (αν καμώνεσαι τον διαβάτη, που καταδέχεται να σηκώνει το βλέμμα που και που) τεράστιες τυπωμένες μορφές κάποιων εποχών πριν· εποχές για την ακρίβεια, όχι μορφές: ο Ρίτσος, ο Κάφκα, η Κάλλας, ο Βάρναλης, ποιητές, ζωγράφοι, ξανά ποιητές, ο Εγγονόπουλος, όλοι νεκροί σήμερα, στην έναρξη ενός υπογείου, γκαράζ μεν υπόγειο δε, ο κάτω κόσμος των αυτοκινήτων, νεκρές εποχές που φυλάνε τα αυτοκίνητα, τα αυτοκίνητα προορισμούς, ακριβώς πιο πέρα από την Φειδίου, από την κυρία με το βιολί, από τον Καπετάν Μιχάλη, από την έξοδο του σινεμά, από το ανάμεσα, από την πρόβα, από την πρεμιέρα, από την κίνηση, από τον ηλεκτρικό, τι γκαράζ κι αυτό, τίγκα στη λογοτεχνία και την ποίηση, στις νεκρές εποχές της, στις μυρωδιές του κάτω κόσμου, κι ο πάνω κόσμος να'ναι οι τροχοί.

δύο ή τρεις ώρες μετά, στη συμβολή της Φειδίου με την Τρικούπη, αν ξέρεις από Αθήνα, ένα αγόρι βουτάει μια κοπέλα, στην αρχή μοιάζει με καυγά, για ένα δευτερόλεπτο μόνο, αλλά είναι το κορίτσι του, βουτώντας την κάνει κορίτσι του, έτσι γίνονται αυτά, πάντα έτσι γίνονταν, κι αυτή αφήνεται, βουτιά σε κείνον, σαν σε καυγά, που βουτάς μέσα σε μια φωτιά και βγαίνεις όμορφος, γιατί στον καυγά φωνάζουν αλήθειες και οι δύο, αυτό είναι ένας καυγάς, αλήθειες μαλακισμένες κι οι δύο, αλλά αλήθειες, από αυτές που δεν ζητάνε τίποτα παρά τον άλλο, ολόκληρο τον άλλο, ολόκληρο σε μιαν αλήθεια, ολόκληρο αλήθεια, όταν το αγόρι την βουτάει, την βουτάει ολόκληρη, τίποτα δεν αφήνει να μείνει πίσω της, ούτε άστεγος ούτε κυρία με βιολί ούτε καν λίγο από το μαλλί του κοριτσιού, κόσμος άλλος δεν υπάρχει, ο κόσμος είναι εδώ, μόνο την Φειδίου να συναντήσει την Τρικούπη αφήνει, κάθε δευτερόλεπτο να συναντάει την Τρικούπη -πεζοδρόμια εκεί από αιώνες, από πάντα- όπου μπορεί να χαζέψει κανείς σταματημένα αυτοκίνητα, σε κίνηση δηλαδή, κολλημένα στη λάσπη του χρόνου και των εν δυνάμει καυγάδων, των πολλά υποσχόμενων καυγάδων, των εδώ και εκεί γωνιών της πόλης, στάσεις σαν από πάντα ορισμένες στο χάρτη -όταν λέμε από πάντα εννοούμε ακόμα και το ένα δευτερόλεπτο πριν γεννηθούμε, όχι αναγκαστικά μια εποχή πριν, τον κόσμο που υπάρχει πριν από σένα, που υπάρχει, ο κόσμος που επιτρέπεται να υπάρχει αφού το αγόρι κρατήσει για λίγο το κορίτσι- διαβάζω τον Κολτές ακόμα, γεμίζουν τα ανάμεσα με πονοκέφαλο, δύο παναντόλ έτσι για τη φάση, για τη χαρά της συμμετρίας στις πρόβες -στις δύο πρόβες- στην πρεμιέρα και στην Αλίκη, στα τρία τέσσερα δόντια, στο κορίτσι που γίνεται κορίτσι του, στον Κάφκα που υποδέχεται αυτοκίνητα με τον Ρίτσο, στον πάνω και τον κάτω κόσμο, ένα παναντόλ για την κυρία με το βιολί, ένα στη σκέψη του αγοριού που ίσως σπούδασε ή γύρισε σε κάποια πατρίδα, όλος ο πονοκέφαλος ανάμεσα, όλη η αναμονή αγόρι κορίτσι, αγόρι κορίτσι αναμονή αγόρι κορίτσι, αγόρι της κορίτσι του, πόλη αναμονή πόλη ανάμεσα προορισμοί αναμονές πόλη αγόρι κορίτσι αγόρι κορίτσι κυρία με βιολί αγόρι που ίσως σπούδασε άστεγος με ομορφιές με δώρα αγόρι κορίτσι αγόρι κορίτσι, μόνο αγόρι κορίτσι μόνο αγόρι κορίτσι, μόνο αγόρι της και μόνο κορίτσι του· βουτιές στην Φειδίου άστεγοι στον ηλεκτρικό κυρία με βιολί πόλη μελωδία κάποιας ευτυχίας· δηλαδή αγόρι κορίτσι δηλαδή αγόρι της κορίτσι του· δηλαδή.

Crossover (αναδημοσίευση)

από τον COSTINHO

Πήγα αλλού γυμνάσιο κι αλλού λύκειο. Χτες βράδι στο Αν, είδα άνθρωπο και από το ένα σχολείο και από το άλλο. Δύο εποχές, αλλά η ίδια εποχή. Εκείνη. Όχι φίλοι, ούτε καν γνωστοί, αλλά αυτοί που πάντα θυμόσουν, κάτι οριακές μορφές που συνήθως συνδέονται με κάποιο εξωπραγματικό άκουσμα που τότε σου έμαθαν· σε κάποιο πάρτι, σε κάποια ανταλλαγή –με μοίρασμα μαθαίναμε κυρίως τη μουσική, με συνευρέσεις σε χώρο, κάπου. Σαν σε χρονοκάψουλα, αυτοί σχεδόν ίδιοι ολόιδιοι όπως τους θυμάμαι. Γενικά γύρω μου φάτσες σχολεία, ίδια ολόιδια όπως τα θυμάμαι. Όπως. Δεν ξέρω δηλαδή αν αντικειμενικά είναι τα ίδια, ξέρω μόνο για το όπως. Τα σχολεία είναι τότε, το θυμάμαι είναι τώρα, το όπως είναι όλο το ενδιάμεσο. In the meantime. Στο μεταξύ μεγαλώναμε, κρατούσαμε εικόνες, πετάγαμε άλλες, φτιάχναμε όπως. Θόρυβος στα αυτιά και ξεκάθαρα όλα. Ποιος ήταν ποιος, ποιος άκουγε τι, ποιος έτσι ποιος αλλιώς.

Στη σκηνή τώρα η μπάντα· αυτή η μπάντα. Αυτή που σε έκανε να πιάσεις μπάσο για να παίξεις περίεργους σκληρούς ρυθμούς και ριφάκια με συγκοπές. Δεν ξέρεις τι είναι οι συγκοπές μάλλον. Τότε συνεννοούμασταν βέβαια, κι ας μάθαμε πολύ μετά ότι οι συγκοπές είναι μουσικός όρος που περιγράφει την αιτία του πονοκεφάλου από το ακανόνιστο headbanging. Όροι, ακατανόητες λέξεις, άλλες γλώσσες. Όλα κώδικας ήταν, όλα κώδικας είναι. Εδώ στη συναυλία δεν παίζει να υπάρχει άνθρωπος κάτω των 35, και με το ζόρι κάποιος άνω των 40. Εδώ καταλαβαίνω τα πάντα. Ένας δίσκος, ένας μαγικός δίσκος είκοσι χρόνια πριν, όλος εδώ παιγμένος μπροστά μου, μπροστά μας. Οι δίσκοι από τότε κουβαλούσαν ένα εμείς, κι αυτό το αισθάνεσαι συνέχεια. Τώρα. Οι αριθμοί δεν αντιστοιχούν σε ηλικίες, αλλά σε κώδικα. Όλα είναι όπως έμαθες. Και όπως τα ξαναβρίσκεις. Μόνο εσύ τα αλλάζεις τα όπως· καμία πραγματικότητα. Και μόνο εσύ δεν θέλεις να τα αλλάξεις.

Γυρίζω σπίτι. Ψάχνω το βινύλιο του Betty. Βρίσκεται όρθιο –όπως όρθια στέκονται πάντα τα βινύλια- ανάμεσα στο Sky Valley των Kyuss και το Far Beyond Drivenτων Pantera. Κάτι πολύτιμο που βρίσκεται ανάμεσα σε Kyuss και Pantera, δεν μπορεί παρά να σου δείχνει ότι σωστά ήρθαν όλα ως εδώ. Το πρωί το βάζω να το ξανακούσω, ούτε κι εγώ θυμάμαι από πότε. Η συναυλία· ο δίσκος τώρα που παίζει· ο δίσκος ανάμεσα σε άλλους· στιγμές όρθιες από αυτές που θυμάσαι καθαρά· που δεν χρειάζεται να τις θυμάσαι, γιατί ακόμα τις βλέπεις μπροστά σου· τις ζεις. Κάπως. Όπως. Ένα τότε, ανάμεσα σε δύο τότε, μια βιωμένη αγάπη, ανάμεσα σε βιωμένες αγάπες, μια όρθια στιγμή, ανάμεσα σε όρθιες στιγμές, ένα κολασμένος θόρυβος που όσο μεγάλωνε, σε μεγάλωνε, ένας μανιασμένος θόρυβος που κρατάει ακόμα, ένας θόρυβος παρακαταθήκη από το μέλλον, που σε κάνει να αντέχεις κάθε παρελθόν, γιατί εκεί είναι τα αδυσώπητα και τα αμετάκλητα, μια αλήθεια που γαμάει κάθε νοσταλγία, ένα τότε ζωντανό όσο ένα σήμερα, υπαρκτό όσο η μέρα, ένα βράδι στα Εξάρχεια που χώνεσαι στο Αν να δεις δίπλα σου φίλους που δεν γνώρισες αλλά τους ξέρεις, σχολεία που δεν πήγες αλλά θυμάσαι και αναγνωρίζεις, να δεις πως μεγάλωσες και πόσος θόρυβος ακόμα σε κρατάει ζωντανό. Και πόσο ωραίο είναι να μεγαλώνεις, να το μαθαίνεις από τις φάτσες γύρω σου που μεγαλώνουν, και όλα να είναι εκεί στη θέση τους, με όλη τους την ένταση. Όχι εκεί ακόμα. Εκεί πάντα.

ΕΝΦΙΑ ακόμη και στις τρώγλες

Κάτω από το όριο της φτώχειας, σε ένα σπίτι ετοιμόρροπο με σοβαρά προβλήματα στατικότητας και σε συνθήκες διαβίωσης που μόνο ανθρώπινες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ζει μια μονογονεϊκή οικογένεια στην ορεινή Γλαύκη της Ξάνθης.

Πρόκειται για ένα διώροφο παλιό οίκημα, το όποιο έχει για κεντρική είσοδο μια ξύλινη δίθυρη πόρτα που συνήθως χρησιμοποιείται σε αποθήκες ή κτηνοτροφικές μονάδες, με το ισόγειο να βρίσκεται σε άθλια κατάσταση. Η πρόσβαση στον επάνω όροφο γίνεται μέσω ξύλινης ξεχαρβαλωμένης εσωτερικής σκάλας ενώ το πάτωμα του κτηρίου έχει καλυφθεί από στρώμα χώματος το οποίο όπως αναφέρουν οι ένοικοι δημιουργήθηκε από τις βροχοπτώσεις.

Στον δεύτερο όροφο, δεν υπάρχει ταβάνι παρά μόνο η σκεπή στην οποία εντοπίζονται ρωγμές, ενώ υπάρχουν συνολικά τρεις χώροι που κατοικούνται αλλά βρίσκονται σε εξίσου άθλια κατάσταση.

Η θέρμανση του χώρου γίνεται με σόμπες ωστόσο το γεγονός πως το σπίτι περιστοιχίζεται από ξύλινες πρόχειρες κατασκευές καθιστά επικίνδυνη ακόμη και τη χρήση τους. Εντός του μισογκρεμισμένου σπιτιού δεν υπάρχει καν τουαλέτα, η οποία βρίσκεται έξω σε άλλον χώρο.

Το απόκομμα από τον… ΕΝΦΙΑ!

Όπως αναφέρει ο κ. Καρά Χουσεΐν Φερίτ, ο μεγαλύτερος γιος της οικογένειας, τα προβλήματα ξεκίνησαν μετά τον θάνατο του πατέρα του. “Είμαστε πέντε αδέλφια, οι αδελφές μου έχουν παντρευτεί και σήμερα μένουμε εδώ εγώ, η μητέρα μου και ο μικρός μου αδελφός” τονίζει ο ίδιος, εξηγώντας πως η μοναδική πηγή εσόδων της οικογένειας είναι ένα επίδομα που τους καταβάλει ο ΟΓΑ, μιας και ο μικρός του αδελφός είναι ανήλικος, καθώς και τα ελάχιστα μεροκάματα που κάνει ο ίδιος κατά διαστήματα.

“Κάνω ένα ή δύο μεροκάματα κάθε 10 ημέρες και βγάζω 5 με 10 ευρώ” συμπληρώνει, με τους εισοδηματικούς πόρους να μην επαρκούν ούτε για την κάλυψη των απαραίτητων για την καθημερινή επιβίωση της οικογένειας, πόσο μάλλον για την κάλυψη των υποχρεώσεων.

Η εν λόγω τρώγλη, που στη θέα της και μόνο γεννάται ακατάπαυστη ανατριχίλα, δεν ξέφυγε από τον παραλογισμό της φορολογίας μιας και η οικογένεια κλήθηκε να καταβάλει ΕΝΦΙΑ και μάλιστα ύψους 237 ευρώ!

“Παλεύουμε για να τα βγάλουμε πέρα, βάζουμε περισσότερα ρούχα για να βγάλουμε τον χειμώνα. Η μάνα μου έχει καρδιά, τα πόδια της την πονάνε. Δεν μπορεί να σκουπίσει, να καθαρίσει. Φοβούμαστε να ανάψουμε τη σόμπα γιατί το σπίτι είναι γκρεμισμένο θα πάρει φωτιά και θα καούμε και εμείς μέσα. Παίρνει 350 ευρώ επίδομα και που να πάνε αυτά τα λεφτά; για τα φάρμακα της μητέρας μου; το σπίτι; ή το ρεύμα; δεν μένει απολύτως τίποτα” εξηγεί ο Καρά Χουσεϊν Φερίτ. Άξιο αναφοράς το γεγονός πως ο ίδιος τον ελεύθερό του χρόνο κατασκευάζει χειροποίητα νταούλια, μουσικά όργανα, τα οποία ωστόσο, όπως αναφέρει, δεν μπορεί να πουλήσει.

πηγή: thrakitoday.com

Ένας ήρωας στο παγκάκι (αναδημοσίευση)

από http://enfo.gr/ar3226

της Νίνας Γραμματικάκη

12:30 - Περπατάω με γρήγορο βηματισμό σε μια κεντρική πλατεία τούτης της πόλης. Στη μια πλευρά της πλατείας πιτσιρίκια βρίζουν και κάνουν άτυπο διαγωνισμό μαγκιάς, τόσα ξέρετε τόσα κάνετε, σκέφτομαι από μέσα μου (κι ας υπήρξα πιτσιρίκα κι ας έκανα κι εγώ άτυπους διαγωνισμούς μαγκιάς), στην άλλη πλευρά η γνώριμη φιγούρα του κυρίου με τα μελί μάτια και τα κάτασπρα μαλλιά. Κρατάει αγκαλιά μια σχολική τσάντα και κοιτάζει τον ουρανό.

Τον βλέπω κάθε μέρα από τον περασμένο Φεβρουάριο, ξεχειμώνιασε στο ίδιο παγκάκι.Για μια στιγμή σκέφτομαι πως τόσους μήνες δεν έχω σταματήσει να του δώσω ούτε 50 λεπτά όχι γιατί δεν μου περίσσεψαν σίγουρα αλλά γιατί ξεχνάω συχνά πως είμαι άνθρωπος.

Σκέφτομαι πως ήρθε η ώρα να κάνω ένα τσιγάρο με αυτόν τον άνθρωπο έτσι μόνο και μόνο για να ακούσω λιγάκι την ψυχή του.

Περνάω απέναντι παίρνω μια πίτα και κατευθύνομαι στο παγκάκι του. Του προσφέρω την πίτα, την αρνείται «δεν είμαι επαίτης κοπέλα μου, άστεγος είμαι». Του δίνω ένα τσιγάρο, χαμογελάει και το παίρνει. Σιωπή...

«Ξέρεις κάποτε είχα ένα δικό μου μαγαζί...είχα κι ένα σπίτι...και μια οικογένεια...ήμουν κανονικός και ποτέ μου δεν είχα σταματήσει να δώσω ένα τσιγάρο σε έναν άστεγο...αρρώστησε η γυναίκα μου...τα πούλησα όλα...όλα για να την κάνω καλά...κι αν τελικά ζούσε θα μοιραζόμασταν αυτό το παγκάκι τώρα και εγώ θα ήμουν χαρούμενος...τώρα περιμένω το τέλος μου να έρθει κι όλο αργεί κι εγώ κουράστηκα...κουράστηκα από τα βλέμματα όλων που με κοιτάζουν και με λυπούνται, με φοβούνται, με σιχαίνονται...κι εσύ περνάς κάθε μέρα από εδώ και με κοιτάς πότε με απάθεια πότε με βλέπεις και χάνεσαι στις σκέψεις σου...σε έχω δει...θα σου δώσω μια συμβουλή, η ζωή είναι ένας αγώνας, να μην έχεις τίποτα σίγουρο...σε μια στιγμή μπορεί να χάσεις τα πάντα...εκείνο όμως που θα σε σώσει είναι αυτό: σταμάτησες να μου δώσεις ένα τσιγάρο και να με ακούσεις...όλα τα άλλα χάνονται »

Του άφησα όλο το πακέτο κι έφυγα με μάτια γεμάτα δάκρυα και το μέσα μου γεμάτο οργή...όχι για την πολιτεία, το κράτος, την κρίση, τη κυβέρνηση, τα κόμματα αλλά για μένα που τόσους μήνες περνάω κάθε μέρα από εκεί και δεν είχα σταματήσει να σταθώ σε έναν άνθρωπο που είχε μια ατυχία...όποια κι αν ήταν αυτή...αυτό χάσαμε εμείς οι νέοι της εξέλιξης...την ανθρωπιά...για αυτό η ζωή μας μοιάζει όλο και περισσότερο με έναν σκληρό αγώνα...γιατί δεν μοιραζόμαστε τίποτα!

Ποιό φορολογικό απόρρητο ; Το Taxis στην υπηρεσία των τραπεζών

Απευθείας πρόσβαση στο σύστημα Taxis και το φορολογικό μητρώο των πολιτών φαίνεται πως θα αποκτήσουν σύντομα οι τράπεζες, μέσω του συστήματος "Τειρεσίας". Με βάση τις πληροφορίες της εφημερίδας "Καθημερινή της Κυριακής", η αλλαγή αυτή έχει άμεση σχέση με τις διαδικασίες ρύθμισης των λεγόμενων "κόκκινων δανείων", προκειμένου να συνεκτιμάται και να συνυπολογίζεται η συνολική κατάσταση του φορολογουμένου -εισοδήματα, χρέη προς ταμεία και εφορίες κ.λπ.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η συζήτηση διεξάγεται ανάμεσα στα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης και την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, η οποία και έχει υποβάλει το σχετικό αίτημα εδώ και καιρό. Το μεγαλύτερο "αγκάθι" που πρέπει να ξεπεραστεί έχει να κάνει με την προστασία των προσωπικών δεδομένων, καθώς η πρόσβαση στα φορολογικά στοιχεία απαγορεύεται δια νόμου. Όπως αναφέρει η Καθημερινή, το πιθανότερο σενάριο είναι ο ενδιαφερόμενος που θα καταθέτει αίτηση ρύθμισης του δανείου του να υποχρεούται να υπογράψει εξουσιοδότηση προς την τράπεζα για πρόσβαση στο φορολογικό του μητρώο.

Ούτως ή άλλως, βήματα προς αυτή την κατεύθυνση έχουν ήδη γίνει. Υπενθυμίζεται ότι, πλέον, το εκκαθαριστικό της εφορίας είναι απαραίτητο ακόμη και για το άνοιγμα ενός απλού τραπεζικού λογαριασμού.
πηγή: Καθημερινή

Πρωτογενές πλεόνασμα, δημόσιο χρέος κι άλλες ιστορίες για παρθένους (αναδημοσίευση)

κείμενο που δημοσιεύτηκε στην εφημεριδα Άπατρις νο.27

Ως κίνημα διατηρούμε μια στάση απέχθειας, δυσανεξίας ή στην καλύτερη περίπτωση πλήξης σε ότι έχει να κάνει με αυτό που θα λέγαμε “οικονομία”. Δεν είναι τυχαίο ότι συζητήσεις σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα και κείμενα που παίρνουν θέση ξεκάθαρη απέναντι σε συγκεκριμένες του πτυχές, αποτελούν μάλλον εξαίρεση στη δημόσια παρουσία μας.

Σε ένα σύστημα κοινωνικής οργάνωσης ωστόσο, όπως είναι ο καπιταλισμός, που έχει διαχωρίσει την οικονομική σφαίρα ως διακριτή σφαίρα της ανθρώπινης δραστηριότητας και μάλιστα την έχει βάλει στο κέντρο του ενδιαφέροντος και των αξιών του, το να “αηδιάζουμε” κάθε φορά που οφείλουμε να εξετάσουμε ένα οικονομικό ζήτημα, δεν βοηθάει καθόλου την πολιτική μας σκέψη και δράση. Για να μιλήσουμε πιο αυστηρά, το “να μην έχουμε ιδέα από οικονομία” αποτελεί μια τέτοια έλλειψη για την πολιτική μας αντίληψη, όσο έλλειψη αποτελεί για την αντίληψη της φασματικής μας όρασης το να πάσχουμε από δαλτωνισμό, να μην μπορούμε να διακρίνουμε δηλαδή το πράσινο και το κόκκινο χρώμα. Για να κατανοήσετε τι μπορεί να σημαίνει αυτό, δεν έχετε παρά να βγείτε για λίγο στο πάρκο της γειτονιάς σας (αν ζείτε σε γειτονιά με πάρκο) και να φανταστείτε πώς θα ήταν, αν όπου βλέπετε τώρα πράσινο ή κόκκινο χρώμα, μπορούσατε να διακρίνετε μόνο κάποιες αποχρώσεις του γκρι (δεν είναι συχνός ένας τέτοιος βαθμός βαρύτητας του δαλτωνισμού, αλλά αυτό δεν μας αφορά τώρα).

Ειδικά στο πλαίσιο αυτής της κρίσης που βιώνουμε ως εκμεταλλευόμενοι τα τελευταία χρόνια, μια τέτοια στάση συνιστά πραγματικό πρόβλημα. Για παράδειγμα στο δημόσιο λόγο και στα ΜΜΕ, τους τελευταίους μήνες συζητιέται πολύ το θέμα του «πρωτογενούς πλεονάσματος». Από τον τρόπο που συζητιέται αυτό το θέμα και από το πόση έκταση καταλαμβάνει μια τέτοια συζήτηση, εύκολα μας κάνει να υποψιαστούμε, ότι αποτέλεσε ένα από τα βασικά προπαγανδιστικά εργαλεία της σημερινής κυβέρνησης, σχετικά με την προσπάθεια της να πείσει ότι “η οικονομία βρίσκεται σε καλό δρόμο”, ότι “τα δύσκολα περάσανε” και ότι “επιτέλους, η Ελλάδα μπαίνει στο δρόμο της ανάπτυξης”. Κι όλα αυτά σε απόλυτη αντίθεση με ότι βιώνουμε καθημερινά κι ότι μπορούμε να επιβεβαιώσουμε από την εμπειρία μας.

Άρα αν κάτι οφείλουμε για να αντιπαλέψουμε αυτή την προπαγάνδα, είναι καταρχήν να αμφισβητήσουμε τις λογικές της προϋποθέσεις. Τι σημαίνει λοιπόν πρωτογενές πλεόνασμα και πόσο συνιστούν αλήθεια αυτά που υποστηρίζει η κυβέρνηση;

α. Τι είναι το πρωτογενές πλεόνασμα και τι εκφράζει;

Στα ακαδημαϊκά εγχειρίδια των δημόσιων οικονομικών ως πρωτογενές αποτέλεσμα (πλεόνασμα ή έλλειμμα) μιας οικονομίας, ορίζεται το αποτέλεσμα που προκύπτει αν αφαιρέσουμε τις κρατικές δαπάνες από τα κρατικά έσοδα στη διάρκεια ενός έτους, χωρίς να υπολογίσουμε δάνεια και τόκους εξυπηρέτησης περασμένων δανείων. Έτσι αν τα κρατικά έσοδα είναι μεγαλύτερα από τις κρατικές δαπάνες προκύπτει ένας θετικός αριθμός που λέγεται πρωτογενές πλεόνασμα, αν είναι μικρότερα προκύπτει ένας αρνητικός αριθμός που λέγεται πρωτογενές έλλειμμα.

Θα ισχυριζόταν κάποιος ότι πρωτογενές έλλειμμα και πλεόνασμα όπως τα περιγράψαμε είναι απλά μαθηματικά, και η ίδια η διαδικασία του υπολογισμού τους η δουλειά που αφορά ένα λογιστή, αφού αυτοί ασχολούνται με ισολογισμούς εσόδων-εξόδων. Με λίγα λόγια θα ισχυριζόταν ότι πρωτογενές έλλειμμα ή πλεόνασμα είναι ένα καθαρά τεχνικό ζήτημα, όχι απλώς στο πεδίο του υπολογισμού του, αλλά πολύ περισσότερο στο πεδίο της διαμόρφωσης του. Θέλεις να μειώσεις το έλλειμμα κύριε; Μείωσε τις δαπάνες του κράτους (π.χ. Τις δαπάνες για παιδεία, για μισθούς, συντάξεις, κλπ). Ή ακόμα καλύτερα αύξησε τα έσοδα του κράτους (π.χ. Αύξησε τους φόρους του κράτους, έλεγξε τη φοροδιαφυγή, κλπ). Αντιλαμβάνεστε ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι. Ακόμα και σε πείσμα της κυρίαρχης λογικής και προπαγάνδας που προσπαθεί να μας πείσει για το αντίθετο, ότι δηλαδή αυτό που μας λείπει είναι ένα “νοικοκύρεμα” των δημόσιων οικονομικών, ένας “σοβαρός τεχνοκράτης που θα βάλει τάξη”.

Το πρωτογενές πλεόνασμα (ή έλλειμμα), όπως άλλωστε και το δημόσιο χρέος, που στην πραγματικότητα προκύπτει από την άθροιση των πρωτογενών αποτελεσμάτων στην διάρκεια των ετών, αν συνυπολογίσουμε στις κρατικές δαπάνες και τα χρήματα που πάνε για πληρωμή δανείων και τόκων για περασμένα δάνεια, δεν είναι ούτε απλώς μαθηματικά, ούτε απλώς λογιστικά μεγέθη. Ή μάλλον είναι και μαθηματικά και λογιστικά μεγέθη, αλλά μόνο στο πρώτο επίπεδο ανάλυσης.

Στην πραγματικότητα πρόκειται για κοινωνικές σχέσεις, σχέσεις δηλαδή μεταξύ ολόκληρων κοινωνικών ομάδων και μάλιστα ομάδων που έχουν αντίθετα συμφέροντα μεταξύ τους. Τις σχέσεις αυτές τις ρυθμίζει το κράτος και οι διάφοροι θεσμοί του και τις ρυθμίζει με τρόπο ώστε να διατηρεί μια ισορροπία μεταξύ των αντιτιθέμενων αυτών συμφερόντων. Αυτό πάει να πει να διατηρεί την ομαλή κοινωνική αναπαραγωγή, δηλαδή τη δυνατότητα του κεφαλαίου να αποσπά κέρδος από την εκμετάλλευση των εργαζομένων και την κοινωνική “ειρήνη”, δηλαδή τον συμβιβασμό των εργαζομένων με την κατάσταση της εκμετάλλευσης, ή –για να μην υπερβάλλουμε– να διατηρεί μια κάποια ομαλή κοινωνική αναπαραγωγή.

Εύκολα μπορεί να γίνει κατανοητό ότι κοινωνικές σχέσεις σημαίνουν αλληλεπίδραση, συγκρούσεις, συμβιβασμούς, συνθέσεις, πάλη, εν πάση περιπτώσει σημαίνουν μια κατάσταση δυναμική. Όπως ακριβώς οικογενειακές σχέσεις σημαίνουν αλληλεπίδραση, εκπαίδευση, φροντίδα των παιδιών, αλλά και καβγάδες, επιβολή της ενοχής στα παιδιά, αλλά και ανυπακοή, απόπειρες χειραφέτησης, κλπ, αφού -μιλώντας σχηματικά- οικογένεια σημαίνει οργάνωση του κράτους (της εξουσίας) μέσα στους τέσσερις τοίχους ενός σπιτιού.

Ένα παράδειγμα που χρησιμοποιούμε συχνά για να αποδείξουμε αυτό τον ισχυρισμό, ότι δηλαδή το δημόσιο χρέος αποτελεί έκφραση συγκεκριμένων κοινωνικών σχέσεων, είναι η επίδραση που μπορεί να έχει πάνω στο δημόσιο χρέος μια απεργία σε ένα κλάδο του δημόσιου τομέα, όπως π.χ. αυτή των δασκάλων πριν καμιά δεκαριά χρόνια για ένα μηνιαίο επίδομα 176 ευρώ [1]. Η νικηφόρα έκβαση μιας τέτοιας απεργίας, η απόσπαση δηλαδή από το κράτος, για τον κάθε δάσκαλο και την κάθε δασκάλα ενός επιπλέον μηνιαίου ποσού της τάξης των 176 ευρώ, είναι λογικό ότι θα προκαλούσε αύξηση στις κρατικές δαπάνες για μισθούς και θα ανάγκαζε το κράτος να βρει μια πηγή χρηματοδότησης αυτού του επιπλέον ποσού. Είτε μέσω αύξησης της φορολογίας, είτε μέσω μείωσης κάποιων άλλων κρατικών δαπανών, είτε μέσω δανεισμού με έκδοση κρατικών ομολόγων. Ωστόσο αυτή είναι μια πλευρά του ζητήματος. Η άλλη πλευρά, αρκετά πιο ενδιαφέρουσα είναι ότι ένα τέτοιο αποτέλεσμα μιας απεργίας, επειδή ακριβώς μιλάμε για κοινωνικές σχέσεις, είναι πιθανό ότι θα ωθούσε κι άλλους κλάδους εργαζομένων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα σε κινητοποιήσεις, αφού θα ανέβαζε την αυτοπεποίθηση τους. Θα ήταν δηλαδή σαν να σκέφτονταν: «πως τα κατάφεραν οι δάσκαλοι και οι δασκάλες; Άρα μπορούμε κι εμείς να κερδίσουμε μια αύξηση μισθών». Με λίγα λόγια μιλάμε για μια γενική αύξηση του επιπέδου των απαιτήσεων της τάξης, που θα ανάγκαζε κράτος και κεφάλαιο, ακριβώς για να εξακολουθήσουν να διατηρήσουν ενός επιπέδου κοινωνική ειρήνη, να υποχωρήσουν προσωρινά στις απαιτήσεις των εκμεταλλευόμενων.

Λοιπόν είτε το πιστεύει κάποιος είτε όχι, τέτοιου τύπου κοινωνικές σχέσεις, τέτοιου τύπου δηλαδή κοινωνικοί ανταγωνισμοί, διαμορφώνουν τα πρωτογενή αποτελέσματα και το δημόσιο χρέος, αλλά και την ίδια την κρίση του δημόσιου χρέους. Κι αν θέλετε να το πάμε παρακάτω, κρίση του δημόσιου χρέους σημαίνει κρίση της δυνατότητας του κράτους να ρυθμίζει ένα σύνολο κοινωνικών σχέσεων που είναι ανταγωνιστικές μεταξύ τους, χοντρικά τις σχέσεις μεταξύ αφεντικών από τη μια πλευρά (όσων δηλαδή εκμεταλλεύονται μισθωτή εργασία) και εργαζομένων, ανέργων κλπ από την άλλη (όσων δηλαδή είμαστε αναγκασμένοι να πουλάμε την εργασία μας για να ζήσουμε). Ας το ξαναγράψουμε αλλιώς για να τονιστεί η σημασία αυτής της θέσης κι από άλλες πλευρές: κρίση δημόσιου χρέους σημαίνει κρίση κοινωνικών σχέσεων κι όχι «διεφθαρμένους πολιτικούς που τα φάγανε όλα», ούτε «γερμανική κατοχή και ανάλγητη Μέρκελ», ούτε «καταναλώνουμε περισσότερο από ότι παράγουμε», ούτε τόσους άλλους μύθους και ιδεολογήματα, που χρησιμοποιεί η κυρίαρχη ιδεολογία για να κατασκευάσει την πραγματικότητα που ευνοεί τη συνέχιση της κυριαρχία της. Όλα αυτά έχουμε προσπαθήσει να τα συζητήσουμε με όσο πιο κατανοητό τρόπο μπορούμε στο βιβλίο «Δημόσιο Χρέος και κοινωνικός ανταγωνισμός», με το οποίο έγινε μια απόπειρα να ανοίξει μια συζήτηση μέσα στο ανταγωνιστικό κίνημα, σχετικά με αυτά τα ζητήματα, που ξεσχίζουν την καθημερινότητα μας.

β. Πέτυχαν τα αφεντικά πρωτογενές πλεόνασμα για το έτος 2013;

Είπαμε προηγουμένως ότι το πρωτογενές πλεόνασμα προκύπτει αν από τα κρατικά έσοδα αφαιρέσουμε τις κρατικές δαπάνες για ένα έτος, χωρίς να συνυπολογίσουμε στις δαπάνες, τα χρήματα που πάνε για δάνεια και τόκους περασμένων δανείων. Υπήρξε τελικά πρωτογενές πλεόνασμα [2] όπως ανακοίνωσε η κυβέρνηση πριν μερικούς μήνες;

Ας δούμε τι λέει επ’ αυτού, όχι κάποιος τυχαίος, όχι απλά ένας ισχυρός υποστηρικτής της πολιτικής που εφαρμόζεται εδώ και τρία χρόνια στις πλάτες μας, αλλά ένας άνθρωπος που επιχείρησε να εφαρμόσει αυτή την πολιτική όταν δεν υπήρχε καν κρίση, στις αρχές του 2000, με το περίφημο νομοσχέδιο του για το ασφαλιστικό, το οποίο οι εργατικές κινητοποιήσεις μπλόκαραν, πράγμα που του έδωσε το απαραίτητο θράσσος για να βγαίνει σήμερα και να μας κουνάει το δάκτυλο: «εγώ σας τα λεγα». Αυτός λοιπόν ο υπεράνω υποψίας για την υπεράσπιση της πολιτικής που εφαρμόζεται σήμερα από την κυβέρνηση Σαμαρά, τι υποστηρίζει όταν ρωτάται σχετικά;

Το απόσπασμα είναι από μια παλιότερη συνέντευξή [3] του στην εφημερίδα Ημερησία.

«Θα παρατηρούσα πως όλα αυτά δεν είναι άσχετα από τη φιλολογία για το πρωτογενές πλεόνασμα και τα καλά που μπορεί να επιφέρει. Mάλιστα, ο πρωθυπουργός στη ΔEΘ μας προϊδέασε για ενδεχόμενες παροχές. Eχει βάση αυτή η αισιόδοξη προβολή;

Tο πλεόνασμα που λαμβάνεται υπόψη δεν είναι 2,9 αλλά 1,4 δισ. ευρώ. Για να απαντήσει όμως κανείς το ερώτημα, θα έπρεπε να γνωρίζει πόσα δισ. ευρώ αυξήθηκαν τα ποσά από καθυστέρηση επιστροφής φόρων και ΦΠA στις επιχειρήσεις και στα φυσικά πρόσωπα, πόσο θα αυξηθεί το έλλειμμα των ασφαλιστικών ταμείων και του EOΠΠY μέσα στο έτος, πόσο περικόπηκε το Πρόγραμμα Δημοσίων Eπενδύσεων, δηλαδή η βάση για αυριανή ανάπτυξη, σε σχέση με πέρυσι και με τον προϋπολογισμό του 2013, και να επισημάνει ότι τα έσοδα από τους φόρους ακίνητης περιουσίας για το 2010-2012 ουσιαστικά αφορούν εκείνα τα έτη και όχι το 2013.

Eπίσης, θα ήταν σημαντικό να ρωτήσει πώς θα επηρεαστεί το έλλειμμα του 2014 από το γεγονός ότι του χρόνου δεν θα πληρωθούν φόροι ακίνητης περιουσίας προηγουμένων ετών, όπως φέτος για τα έτη 2010-2012. Όλα αυτά γνωρίζουμε καλά πού βρίσκονται. Δείχνουν ότι υπάρχει πρόβλημα…».

Τι ισχυρίζεται λοιπόν αυτό το ανθρωπάκι; Ότι δεν υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα, επειδή:

α. έχουν σταματήσει οι δημόσιες επενδύσεις, λόγω της τρομερής ύφεσης της ελληνικής οικονομίας, άρα δεν παράγεται νέος πλούτος, άρα δεν υπάρχουν νέα φορολογικά έσοδα από την πιθανή ανάπτυξη που αυτές θα προκαλούσαν.

β. ότι δεν δίδεται από το κράτος ο ΦΠΑ και η επιστροφή φόρου στις επιχειρήσεις και στα φυσικά πρόσωπα.

γ. ότι δεν έχει συνυπολογιστεί το έλλειμμα του ΕΟΠΠΥ και των ασφαλιστικών ταμείων, που αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά μέχρι τέλους του έτους.

δ. ότι τα έσοδα από το φόρο ακίνητης περιουσίας που υπολογίστηκαν από τα τσακάλια της κυβερνητικής πολιτικής για το έτος 2013, αφορούν τα προηγούμενα έτη και όχι το τρέχον.

ε. ότι εν τέλει δεν μιλάμε για 2,9 δις ευρώ που διατυμπανίζει ο Σαμαράς, αλλά για 1,4δις ευρώ.

Με λίγα λόγια ότι το πρωτογενές πλεόνασμα που ανακοίνωσε ο Σαμαράς είναι μια λογιστική απάτη, όχι ένα μέγεθος αντιστροφής της παρούσας κατάστασης. Αυτό που οι κυρίαρχοι λένε ενίοτε δημιουργική λογιστική: βάλε λίγο εδώ, βγάλε λίγο από κει, κλπ. Πολύ απλά δηλαδή, υπάρχει πρωτογενές πλεόνασμα επειδή το ελληνικό κράτος δεν εξυπηρετεί τις δαπάνες του, όχι επειδή αυξήθηκε ο παραγόμενος πλούτος. Επειδή δηλαδή το κράτος δεν πληρώνει τις υπηρεσίες που του προσφέρουν οι ιδιώτες (φαρμακοεταιρίες, διαγνωστικές εξετάσεις, προμήθειες διαφόρων ειδών, κλπ.), επειδή χρωστάει εισοδήματα (π.χ. στην υγεία απλήρωτες εφημερίες γιατρών, νυχτερινά νοσηλευτριών, κλπ), επειδή δεν επιστρέφει τους φόρους που οφείλει στις επιχειρήσεις, επειδή κλείνει νοσοκομεία και σχολεία, κλπ. Άρα με αυτή τη λογική, ακόμα μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα θα υπήρχε αν το κράτος δεν πλήρωνε ούτε μία δραχμή σε μισθούς-συντάξεις κλπ. Εκεί να δείτε χαρές και πανηγύρια για την κυβέρνηση.

Ωστόσο είπαμε ότι πέρα από την πλάκα, το ζήτημα έχει μια κρισιμότητα: επειδή η κυρίαρχη ιδεολογία κατασκευάζει συναίνεση και ενισχύει κοινωνικές συμμαχίες στη βάση τέτοιων θέσεων. Ας μην το βγάζουμε από το μυαλό μας αυτό το πράγμα. Ας έχουμε επίσης στο μυαλό μας, κάτι που δεν το συζητήσαμε εδώ, και δεν έχει συζητηθεί ευρύτερα αρκετά. Ότι δηλαδή η σημερινή κρίση δεν είναι απλώς κρίση δημόσιου χρέους, είναι συνολικότερη κρίση όλων των κοινωνικών καπιταλιστικών σχέσεων. Ή αλλιώς: ότι η κρίση δημόσιου χρέους που βιώνουμε, είναι μόνο μια έκφραση της συνολικής κρίσης του καπιταλισμού. Όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά διεθνώς. Πράγμα που βάζει νέα ζητήματα στην κουβέντα. Όχι όμως σ’ αυτό το κείμενο.

Hobo

[1] Είναι γνωστό ότι υπήρξε μια τέτοια απεργία για πέντε βδομάδες το 2005, που δυστυχώς δε νίκησε.

[2] Η συζήτηση που αφορά αυτό το θέμα είναι τεράστια με πολλές τεχνικές παραμέτρους, πολλές φορές στα όρια της οικονομικής αλχημείας, αλλά δεν μπορούμε να την πιάσουμε τώρα. Κάποιος μπορεί να δει τι λένε επ’αυτού τα φερέφωνα της κυβέρνησης εδώ:

http://www.kathimerini.gr/763848/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/pws-to-prwtogenes-elleimma-ginetai-prwtogenes-pleonasma

[3] Ημερησία, 16/09/2013, Συνέντευξη με τον Τάσο Γιαννίτση, τέως υπουργό εργασίας. Αυτός ο καλός κύριος μετά την αποτυχία του να περάσει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο της καταστροφής μας, το 2001, υπηρέτησε το ελληνικό κράτος από διάφορες θέσεις και στη συνέχεια έγινε ανώτερος υπάλληλος του Λαμπράκη και τέλος του Λάτση, ως πρόεδρος του Δ.Σ. στα Ελληνικά Πετρέλαια από το 2009, όπου επιφορτίστηκε να επιβάλλει όλες τις επαχθείς νομικές ρυθμίσεις των μνημονίων, σε βάρος των εργατών και των εργατριών της επιχείρησης. Τέτοιοι άνθρωποι δεν χάνονται ποτέ, το κεφάλαιο ξέρει να ανταμείβει τα πιστά σκυλιά του, παρέχοντας τους αφειδώς την ανάλογη εμπιστοσύνη.

Το βιβλίο Δημόσιο Χρέος και κοινωνικός ανταγωνισμός από τις εκδόσεις Κινούμενοι Τόποι, κυκλοφορεί σε κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας κι άλλων πόλεων και σε αυτοδιαχειριζόμενους χώρους. Για παραγγελίες, επικοινωνία, κλπ: kinoumenoitopoi@mail.com

Το σώμα στην πόλη (αναδημοσίευση)

του Θωμά Τσαλαπάτη

Είναι η στιγμή που περιφέρεσαι στην πόλη, η στιγμή που θέτεις σε συνομιλία δύο όρια. Το όριο του εαυτού όπως ειπώνεται από το σώμα σου, το όριο του βλέμματος όπως το επιβάλλει η πόλη. Όλη αυτή η σάρκα που αγκαλιάζει την ανάσα σου, όλο αυτό το τσιμέντο που αγκαλιάζει την όραση σου. Και μέσα από τη συνομιλία το σώμα γίνεται σύνορο. Σύνορο ανάμεσα στο κορμί και αυτό που το απειλεί. Το ενδεχόμενο, την εκδορά, την πληγή. Το σώμα συνομιλεί με ό,τι ζητά να το μεταβάλει. Τις γωνίες και τα υψώματα, τις απότομες πτώσεις και τα απροσδόκητα άλματα και, κυρίως, τα άλλα σώματα. Να τοποθετούν το δικό τους όριο, στο όριο του βλέμματός σου, αντικείμενα και ενδεχόμενα σε σχέση με το δικό σου σώμα.

Στο ευφυές του δοκίμια για την μάζα, το πλήθος και την εξουσία ο Ελία Κανέττι ξεκινά με τη διάσημη φράση: " Τίποτα δεν φοβάται περισσότερο ο άνθρωπος περισσότερο από το άγγιγμα του αγνώστου’’. Και ενώ τριγυρίζεις ανάμεσα στο πλήθος υπάρχει μια στιγμή όπου ανάμεσα στα ξένα σώματα μπορείς να φανταστείς το βάρος από τα ενδεχόμενα των επαφών που πλέουν γύρω σου. Δεν είναι αγοραφοβία, είναι το μέτρημα του βάρους της στιγμής. Σαν την περιγραφή εκείνου εκεί του συγγραφέα, ο οποίος βρέθηκε σε ένα γήπεδο ενώ παίχτες και κοινό κράτησαν ενός λεπτού σιγή. Το βάρος της στιγμής δεν είχε να κάνει με τον χρόνο των 60 δευτερολέπτων της παύσης, αλλά πολύ περισσότερο με μια σιωπή πολλαπλασιασμένη από τον κάθε παρόντα, ένα πλήθος σιωπής που μετέβαλε τη στιγμή σε μια ατελείωτη βουβή έκταση. Με τον ίδιο τρόπο το σώμα πολλαπλασιάζει τα ενδεχόμενα των γύρω επαφών, μετρά τη στιγμή, τη ζωή σε όλα τα ‘’δυνάμει’’ της. Καταμετρά της χειρονομίες, τις άμυνες και τις επιθέσεις, τα νεύματα, το άρπαγμα, το χάδι, όλα όσα ακυρώθηκαν και όλα όσα θα επιβεβαιωθούν. 

Η κάθετη ευθεία του σώματος συνομιλεί με την κάθετη ευθεία της πόλης, τα παραταγμένα όρθια κτήρια. Μετρά τις εκτάσεις που διαμορφώθηκαν ώστε να φιλοξενήσουν τις υπόλοιπες κάθετες, τα υπόλοιπα σώματα και με τον τρόπο αυτό γίνεται άξονας της όποιας αντίληψης για το γύρω, μια πυξίδα που ορίζει τα μεγέθη και την συνύπαρξη τους. Και έτσι πάντα τριγυρνά με τη διπλή του υπόσταση ως κάτι το ανεξάρτητο, το αυτοτελές που διεκδικεί την μοναξιά και την αυτάρκειά του και ταυτόχρονα ως μονάδα του πλήθους, ως σημείο ανάμεσα σε άλλα σημεία σε μια αδιάκοπη ροή ζωής. 

Άλλωστε το σώμα είναι μια ατελείωτη υπενθύμιση του παρόντος, μια μόνιμη και σταθερή καταγραφή του χρόνου στο κάθε τώρα της, ο πιο μόνιμος σελιδοδείκτης των ημερών μας. Ίσως γι’ αυτό να επιθυμούμε τόσο έντονα να ξεχαστούμε από σώμα. Εφευρίσκοντας μονίμως νέους τρόπους. Μέσα από το άμεσο της χρήσης των ουσιών, μέσα από την ένωση με την μάζα του πλήθους, ως οργανικό και ομοιόμορφο κομμάτι ενός τυφλού συνόλου, μέσα από την ερωτική ένωση όταν τα όρια των σωμάτων μπλέκονται σε μια ενσαρκωμένη ανάσα. Και μέσα από τον δρόμο της υπέρβασης της σωματικότητας διαμέσου της υπερβολής της: την γυμναστική στα όρια της παραμόρφωσης, τα μπότοξ και τις πλαστικές στα όρια της παραμόρφωσης, τα σκουλαρίκια και τα τατουάζ στα όρια της παραμόρφωσης. Δεν είναι η εικόνα μόνο που παραμορφώνεται, πολύ περισσότερο είναι ο χρόνος. Σε μια προσπάθεια να τον ξορκίσουμε παραμορφώνοντας τις καταγραφές του.

Αλλά το σώμα πάνω απ’ όλα είναι μνήμη. Μνήμη των εμπειριών και των άλλων σωμάτων, της χειρονομίας, της επαφής και του μετεωρισμού. Της εμπειρίας στον ελάχιστο βαθμό της συνείδησής της, φτάνοντας στο σημείο που σε ενώνει με τον οποιονδήποτε. Μνήμη κυρίως των στιγμών που αντιστρέφουν εκείνον τον ‘’φόβο του αγγίγματος’’. Μια θερμή πρώτη χειραψία με κάποιον άγνωστο, ένα σκούντημα κατανόησης στον ώμο, ή ο τρόπος που ο ήλιος βουλιάζει στα ξανθά μαλλιά της.

Δημοσιεύθηκε στη στήλη Ανοχύρωτη  Πόλη, Εφημερίδα των Συντακτών, Σάββατο 1 Νοέμβρη

Προθεσμία για τις 19/11 πήραν τα μέλη της Λαϊκής Συνέλευσης Εξαρχείων για να "απολογηθούν"

Προθεσμία για τις 19/11 ζήτησαν και πήραν τα μέλη της Λαϊκής Συνέλευσης Εξαρχείων για να "απολογηθούν", κατηγορούμενα για "αρπαγή" ατόμου και για "οπλοφορία".

Σχετικά αναφερθήκαμε εδώ.

Από τις 8.30 δεκάδες αλληλέγγυοι, μέλη της συνέλευσης και γείτονες είχαν συγκεντρωθεί έξω από το κτήριο 9 της Ευελπίδων όπου παρουσία της ανακρίτριας και μόνο θα "απολογούνταν" οι συναγωνιστές -κατηγορούμενοι.

Νέο μαχητικό ραντεβού στις 19 Νοέμβρη ώρα 9.00.

Το "stress test" των πολιτών: 3,3 εκ. φορολογούμενοι, ΔΕΝ πληρώνουν χρέη !

πηγή: Προβοκάτορας

Σοκάρουν τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων. Ένας στους τρεις δεν πληρώνει χρέη στη Δημόσιο ! 

Εκρηκτική αύξηση 35% σημειώθηκε κατά τον Σεπτέμβριο στον αριθμό των οφειλετών του Δημοσίου, καθώς άλλοι 851.201 φορολογούμενοι άφησαν απλήρωτους φόρους και προστέθηκαν στους οφειλέτες ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο. Εκρηκτική αύξηση 35% σημειώθηκε κατά τον Σεπτέμβριο στον αριθμό των οφειλετών του Δημοσίου, καθώς άλλοι 851.201 φορολογούμενοι άφησαν απλήρωτους φόρους και προστέθηκαν στους οφειλέτες ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο. Σύμφωνα με στοιχεία ο συνολικός αριθμός των οφειλετών του Δημοσίου αυξήθηκε από 2.451.909 που είχε διαμορφωθεί στο τέλος Αυγούστου σε 3.303.110 στο τέλος Σεπτεμβρίου.

Η κατακόρυφη αύξηση των οφειλετών του Δημοσίου μέσα σε ένα μήνα, οφείλεται στο γεγονός ότι πάρα πολλοί φορολογούμενοι άφησαν τον Σεπτέμβριο απλήρωτη την πρώτη δόση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), είτε επειδή περίμεναν έκπτωση ή πλήρη απαλλαγή από την καταβολή του φόρου με την έκδοση νέου διορθωμένου εκκαθαριστικού σημειώματος, είτε επειδή διαπίστωσαν ότι ο ΕΝΦΙΑ που τους καταλογίστηκε προέκυψε από δικά τους λάθη ή παραλείψεις στη συμπλήρωση των δηλώσεων Ε9, οπότε αποφάσισαν να περιμένουν μέχρι να τους δοθεί η δυνατότητα υποβολής διορθωτικών Ε9 ώστε να μειώσουν τα ποσά με τα οποία χρεώθηκαν.

Επίσης πολλοί φορολογούμενοι σταμάτησαν να πληρώνουν τις οφειλές τους προς την εφορία ενόψει της νέας ρύθμισης που προβλέπει την εξόφληση των χρεών τους έως και 100 μηνιαίες δόσεις. Πολλοί φορολογούμενοι προτίμησαν, δηλαδή, να «παγώσουν» τις πληρωμές τους περιμένοντας μέχρι να τεθεί σε εφαρμογή η νέα ρύθμιση και να τους δοθεί η δυνατότητα να εξοφλήσουν τα χρέη τους σε πάρα πολλές δόσεις.

Τα στοιχεία της ΓΓΔΕ δείχνουν επίσης ότι:

-Το συνολικό ποσό των οφειλών προς τις Εφορίες και τα Τελωνεία έφθανε τα 68,4 δισ. ευρώ στο τέλος Σεπτεμβρίου. 

-Από το ποσό αυτό τα 51,767 δισ. ευρώ ήταν χρέη που βεβαιώθηκαν και κατέστησαν ληξιπρόθεσμα μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2012, ενώ τα υπόλοιπα 16,67 δισ. ευρώ ήταν οφειλές που βεβαιώθηκαν και κατέστησαν ληξιπρόθεσμες από την 1η Ιανουαρίου 2013 έως και την 30η Σεπτεμβρίου 2014, δηλαδή μέσα 21 μήνες. Δηλαδή κάθε μήνα συσωρεύονταν ανεξόφλητα χρέη ύψους 877.000 ευρώ. Και αυτό παρά την τρομοκράτηση των κατασχέσεων και των δημέυσεων περιουσιών. 

Οι δύο ρυθμίσεις ληξιπρόθεσμων οφειλών που νομοθετήθηκαν το καλοκαίρι του 2013 από το υπουργείο Οικονομικών αποδίδουν πενιχρά ποσά εσόδων στα δημόσια ταμεία, εξέλιξη η οποία καταδεικνύει ότι ελάχιστοι οφειλέτες του Δημοσίου είναι σε θέση να ρυθμίσουν τις οφειλές τους.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΓΓΔΕ, από τα 68,4 δισ. ευρώ των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τις εφορίες και τα τελωνεία έχουν ενταχθεί στις ρυθμίσεις μόλις 2,27 δισ. ευρώ, δηλαδή μόλις το 3,3% του συνόλου των χρεών. 

Κι από τα χρέη των 2,27 δισ. ευρώ που έχουν υπαχθεί στις ρυθμίσεις έχουν εξοφληθεί μέχρι στιγμής μόνο 1,09 δισ. ευρώ, δηλαδή μόλις το 48,08% των ρυθμισμένων χρεών. Επιπλέον, από τα 3,3 εκατομμύρια των οφειλετών έχουν ενταχθεί στις ρυθμίσεις περίπου 187.000, δηλαδή μόλις το 5,66% του συνόλου των οφειλετών.

Είναι σαφές ότι για την ελληνική κυβέρνηση, προέχει η... διαγραφή των επιχειρηματικών δανείων, ώστε οι λίγοι και «εκλεκτοί» που τη στηρίζουν στην ολοκλήρωση του καταστροφικού έργου της, να επιβιώσουν εις βάρος -φυσικά- του ελληνικού λαού που έχει πληρώσει και θα πληρώνει για δεκάδες χρόνια την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από την τσέπη του.

Ελένο Σάνια: Χρειαζόμαστε επειγόντως μια επανάσταση των συνειδήσεων

το βρήκαμε εδώ

Η συνέντευξη του Ελένο Σάνια που ακολουθεί έχει δοθεί στον Αντρέου Χερέθ, για την επιθεώρηση El pollo urbano, τεύχος146, με αφορμή την κυκλοφορία στα καστιγιάνικα του βιβλίου του “Η ελευθεριακή επανάσταση”.

Αναδημοσιεύουμε προκειμένου να γίνει γνωστότερη η οπτική του συγγραφέα με αφορμή την επίσκεψή του στην Αθήνα. Ευχαριστούμε τον Μιχάλη Τ. για τη μετάφραση. (εκδόσεις Στάσει Εκπίπτοντες)

– Το βιβλίο σου, Η ελευθεριακή επανάσταση εκδόθηκε το 2001 στην Γερμανία και τώρα (Σ.τ.ε: 2010) μεταφράστηκε στα καστιλλιάνικα και εκδόθηκε στην Ισπανία: τι σε οδήγησε λοιπόν στο να ρίξεις το βλέμμα προς τα πίσω, στην ισπανική επανάσταση της δεκαετίας του ’30;

– Το κίνητρο το οποίο πριν από δώδεκα χρόνια τώρα με οδήγησε στην απάφαση να γράψω το βιβλίο, υπάκουε σε μια αυθόρμητη απόκριση, όχι σε ένα εκ των προτέρων σχεδιασμένο έργο. Συνέβη το ακόλουθο: καλεσμένος από το Πανεπιστήμιο του Μαρβούργου για να δώσω μια διάλλεξη πάνω στον απολίτιστο1 πόλεμό μας, διαπίστωσα ότι το ακροατήριο είχε μια εντελώς στρεβλή ιδέα γι” αυτόν· μέχρις σημείου ορισμένοι από τους παρευρισκόμενους στη συνάντηση να θεωρούν δεδομένο ότι ο -ηγέτης του POUM2 ο οποίος δολοφονήθηκε από Ισπανούς ή Ρώσους σταλινιστές- Αντρές Νιν ήταν πράκτορας στην υπηρεσία του Φράνκο και του φασισμού. Αγανακτισμένος και χωρίς στιγμή να το σκεφτώ, τηλεφώνησα το επόμενο πρωί στις εκδόσεις Nautilus στο Αμβούργο για να τους προτείνω να κάνουν βιβλίο την εισήγησή μου. Ενάμιση χρόνο αργότερα θα παρουσιαζόταν το DIE LIBERTÄRE REVOLUTION- Die Anarchisten im spanischen Bürgerkrieg.[Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ – Οι Αναρχικοί στον ισπανικό εμφύλιο].

– Πόσο επιστημονικό, πόσο δοκιμιακό ή/και προσωπικο είναι το έργο; Ποιες είναι οι κύριες πηγές που χρησιμοποίησες στην έρευνα σου;

– Σε ποιό βαθμό ή όχι είναι «επιστημονικό» το έργο μου, το αφήνω στην κρίση των ειδικών και των αναγνωστών μου. Τούτου λεχθέντος, θα προσθέσω ότι η έννοια του «επιστημονικου» ως συνώνυμου της αντικειμενικότητας και της επαγγελματικής αυστηρότητας, έχει χρησιμοποιηθεί επανειλημμένως για να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα και να εξυπηρετήσει νόθα ιδεολογικά συμφέροντα, όπως συνέβη και με ένα μεγαλύτερο ή μικρότερο κομμάτι της βιβλιογραφίας σχετικά με την αδερφοκτόνο διένεξη στη χώρα μας. Το έργο μου είναι, κατά πρώτο λόγο, ένα κλασικής κοπής αφηγηματικό έργο, όπου η εξιστόρηση κι η ερμηνεία γίνεται συγχρόνως από την ελευθεριακή μου οπτική. Οι 400 σελίδες του βιβλίου περιέχουν ένα εκτεταμένο βιβλιογραφικό επίμετρο με περίπου 700 παραθέματα στα καστιλλιάνικα, γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, καταλανικά και ιταλικά. Συμβουλεύτηκα επίσης τα αρχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνικής Ιστορίας του Άμστερνταμ και άλλες γραπτές πηγές. Ωστόσο, η πολυτιμότερη πηγή πληροφοριών ως insider και γνωρίζοντας από πρώτο χερι, όντας από την παιδική μου ηλικία στα ενδότερα του Ελευθεριακού Κινήματος και λόγω προσωπικών δεσμών ή φιλίας μου με τους πλέον εξέχοντες αγωνιστές της CNT και της FAI3, ήταν όσα έμαθα απ” αυτούς, ξεκινώντας από τον πατέρα μου, σύντροφο και φίλο των Σαλβαδόρ Σεγκί, Χοάν Πεϊρό και Άνχελ Πεστάνια.

– Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο, έχω όμως διαβάσει και ακούσει κάποιες συνεντεύξεις σου. Σε αυτές ισχυρίζεσαι ότι -αντίθετα με όσα σημειώνει ο Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ- η ελευθεριακή επανάσταση στην Ισπανία δεν ήταν ένα σύντομο καλοκαίρι, παρά ξεκίνησε με τον πόλεμο και με τον πόλεμο τελείωσε. Πότε θεωρείς ότι αρχίζει να σφυρηλατείται το ισχυρό ιβηρικό αναρχικό κίνημα το οποίο έφτασε στο μέγιστο σημείο του το 1936-1937;

– Στο βιβλίο του, Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας, ο Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ σκιαγραφεί ένα πλαίσιο κατ” ουσίαν θετικό για την δράση του ισπανικού αναρχοσυνδικαλισμού. Η επιλογή αυτού του περισσότερο συμβολικού παρά πραγματικού τίτλου δεν μου φαίνεται σημαντική, αν και εγώ στο βιβλίο μου, πράγματι, αναφέρομαι σ” αυτόν. Ως οργανικό κίνημα, ο αναρχισμός αρχίζει να αποκτά συγκεκριμένη μορφή μετά το 1864 και την ίδρυση της Διεθνούς Ένωσης Εργατών [1ης Διεθνούς] στο Λονδίνο, ως μαζικό κίνημα όμως εδραιώνεται από τις αρχές του 20ού αιώνα, όπως συμπεραίνεται από την ίδρυση της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εργασίας το 1910.

– Σχολίασες κατά την τηλεφωνική μας κουβέντα ότι το βιβλίο σου είναι ένα ιστορικό έργο το οποίο προσέφερε μιαν αρκετά κριτική ματιά στο ρόλο του PCE4 υπέρ (ή κατά) της ελευθεριακής επανάστασης: ποιο θεωρείς ότι ήταν το μεγαλύτερο ανόμημα των Ισπανών κομμουνιστών; Υπάρχουν ορισμένες φωνές που φτάνουν στο σημείο να κατηγορούν τους κομμουνιστές ότι διέταξαν την δολοφονία του Ντουρρούτι, ως προϋπόθεση που τέθηκε από την Μόσχα για να εξακολουθήσει να στηρίζει στρατιωτικά την Δημοκρατία.

– Οι κομμουνιστές του PCE και του PSUC5 πολέμησαν με φωτιά και τσεκούρι όχι μόνο τις ελευθεριακές συλλογικότητες, αλλά και όποιον εναντιωνόταν στις ολέθριες επιταγές του Στάλιν, κάτι που έπραξαν και με τους αγωνιστές του POUM ή με τον Λάργο Καμπαγιέρο ο οποίος, σε αντίθεση με τον Νεγκρίν, είχε την γενναιότητα να τους αντιταχθεί και να πετάξει έξω από το γραφείο του τον Ρώσο πρέσβη. Ποτέ δεν αναρωτήθηκα ποιο ήταν το μεγαλύτερο ανόμημα που διέπραξαν οι Ισπανοί κομμουνιστές, αφού πάντοτε τους θεωρούσα, συνολικά, ως παράγοντα ανάσχεσης και ξένο σώμα μέσα στην εργατική παράδοση της χώρας μας. Όσον αφορά στο θάνατο του Ντουρρούτι και τα βαθύτερα αίτια του, στερούμαι επαρκούς κι αξιόπιστης πληροφόρησης, ώστε θα παραθέσω εικοτολογίες ή θα χαθώ σε εικασίες σχετικά με το τι συνέβη.

– Παρ” όλα αυτά, αρκετοί έχουν τη γνώμη ότι ο υπέρμετρος ουτοπισμός της CNT ήταν η αιτία για την ήττα της δημοκρατίας στον πόλεμο κατά του Φράνκο. Ποια είναι η γνώμη σου αναφορικά;

-Η επίρριψη στο Ελευθεριακό Κίνημα της ευθύνης για την στρατιωτική ήττα της Δημοκρατίας, λόγω του ότι ήθελε να κάνει ταυτοχρόνως πόλεμο και επανάσταση, υποδηλώνει ταύτιση με τη θέση που διέχυσε από την πρώτη στιγμή ο Στάλιν με τους τραμπούκους και συνεργούς του στην Ισπανία -θέμα με το οποίο ασχολούμαι εκτεταμένα στο βιβλίο μου. Η δημοκρατική πλευρά έχασε τον πόλεμο διότι δεν είχε επαρκή οπλισμό και διότι ο Στάλιν επέβαλε μιαν επιμελητεία η οποία σκοπό δεν είχε να καταστήσει δυνατή τη νίκη, αλλά να παρατείνει τον πόλεμο κάνοντας τον Χίτλερ να αναβάλλει την επικείμενη επίθεσή του στη Σοβιετική Ένωση -μια ακόμη κρίσιμη πτυχή την οποία αναλύω εις βάθος στο βιβλίο μου. Ο Λάργο Καμπαγιέρο αποπέμφθηκε επειδή ακριβώς επιθυμούσε να επιλέξει μια πολεμική στρατηγική εντελώς αντίθετη απ” αυτήν που επέβαλλε η Μόσχα.

– Ποια πιστεύεις ότι υπήρξαν τα μεγαλύτερα λάθη του ισπανικού αναρχισμού; Υπάρχουν φωνές που τον υποδεικνύουν ως τον κύριο υπεύθυνο για την αδιάκριτη χρήση βίας και την καταστολή εντός της δημοκρατικής περιοχής: Συμφωνείς;

– Το πρώτο μεγάλο λάθος στο οποίο υπέπεσαν οι αναρχοσυδικαλιστές ηγέτες έλαβε χώρα στη Βαρκελώνη και συνίστατο στο ότι έδειξαν, αφελώς, εμπιστοσύνη στην αλληλεγγύη και την αφοσίωση εχθρικών πολιτικών ομάδων και χώρων, οι οποίοι μέσα σε λίγο καιρό κατάφεραν να εξουδετερώσουν την ελευθεριακή ηγεμονία και να επιβάλλουν τα δικά τους συμφέροντα και σκοπούς. Το δεύτερο μεγάλο λάθος τους ήταν ο γραφειοκρατισμός και η εμμονή στους κανονισμούς των αναρίθμητων Επιτροπών που αναδύθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά κι η απομάκρυνσή τους από τις μάζες της συνομοσπονδίας. Εξίσου μοιραίο ήταν και το ότι ένα πρόσωπο τόσο αδίστακτο και αποφασισμένο σαν τον Μαριανέτ, τον οποίο στήριζε δεόντως η Φεδερίκα Μοντσένυ, θα διεύθυνε κατά τη διάρκεια του πολέμου την Εθνική Επιτροπή της CNT, για να μην μιλήσουμε για άλλες ανθρώπινες μικρότητες. Σε ό,τι αφορά τη βία και τα εγκλήματα που τελέστηκαν στην δημοκρατική πλευρά, ένα από τα κομμουνιστικά στρατηγήματα ήταν να καταστήσει υπεύθυνη την CNT-FAI για όλες τις ενέργειες που συνιστούσαν κατάχρηση εξουσίας, τις υπερβολικές ποινές και τις πράξεις εκδίκησης που διεπράχθησαν στην πλευρά αυτή. Δεν έλειψαν, αναμφίβολα, τα τυχάρπαστα στοιχεία κι οι ψευτοαναρχικοί οι οποίοι, εκμεταλλευόμενοι την συνομοσπονδιακή τους ταυτότητα και παραβαίνοντας τις ρητές οδηγίες που επανειλημμένως είχαν δώσει τα ελευθεριακά όργανα, επιδόθηκαν σε λεηλασίες και βιαιότητες, έβαλαν φωτιά σε εκκλησίες και σκότωσαν άμοιρους μοναχούς και ιερείς. Αυτό που η αντιελευθεριακή προπαγάνδα αποσιωπά είναι το ότι οι αληθινοί αναρχικοί όχι μόνο δεν συμμετείχαν σε τέτοια αιματηρά γεγονότα, αλλά έσωσαν ανθρώπους των οποίων η ζωή απειλείτο, όπως έκαναν ο Χοάν Πεϊρό κι ο πατέρας μου στο Ματαρό και τη Βαρκελώνη ή ο Ζοσέπ Αλομά στην Ταραγόνα, για να μην αναφέρω παρά μόνο παραδείγματα που γνωρίζω από πρώτο χέρι. Αυτό που δεν έκανε ούτε η CNT ούτε η FAI κατά τη διάρκεια του πολέμου, ήταν να οργανώσουν μυστικές αστυνομίες και φυλακές για να βασανίζουν και να δολοφονούν τους πολιτικούς τους αντιπάλους, όπως έκανε το κομμουνιστικό κόμμα το οποίο κατηγορούσε τους αναρχικούς ότι υπέθαλπαν την αναταραχή και το χάος.

– Συγγραφείς, όπως ο Νόαμ Τσόμσκυ φρονούν ότι η ισπανική ελευθεριακή επανάσταση υπήρξε μοναδική: πιθανότατα η τελευταία αυθεντική επανάσταση με ισχυρές ηθικές και ουτοπιστικές βάσεις. Κατά τη γνώμη σου, ποια στοιχεία έκαναν δυνατή αυτή την επανάσταση και παράλληλα έφτασαν το ισπανικό αναρχικό κίνημα σ” αυτό το επίπεδο κοινωνικής συναρμογής και οργάνωσης;

– Ο Νόαμ Τσόμσκυ είχε δίκιο. Σε αντίθεση με τον καθαρά ολοκληρωτικό και καταναγκαστικό χαρακτήρα της επανάστασης των μπολσεβίκων του 1917 και αυτής που θεμελίωσε ο Μάο Τσε Τουνγκ στην Κίνα, η κοινωνική επανάσταση που έφεραν εις πέρας οι Ισπανοί ελευθεριακοί βασίστηκε στην αρχή της οικειοθελούς ένωσης και αυτοδιάθεσης. Αν αυτός ο άθλος έγινε πραγματικότητα, τούτο οφείλεται πάνω απ” όλα στην σημασία την οποία απέδιδαν οι Ισπανοί αναρχικοί, από την πρώτη στιγμή, στην ηθική μόρφωση και την κουλτούρα, αλλά και στην αγάπη τους για την ελευθερία· στην έμφυτή αίσθηση της ισότητας και την υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Είναι σ” αυτό το ηθικό υπόβαθρο όπου θα πρέπει να αναζητήσουμε το κλειδί των ελευθεριακών συλλογικοτήτων και του υψηλού επιπέδου οργάνωσής τους. Όλες αυτές οι παραδοχές, όμως, θα έμεναν αρκετά ατελείς αν δεν επισημαίναμε ότι η κολεκτιβιστική εποποιία των Ισπανών αναρχικών ήταν η σύγχρονη ενσάρκωση των ανθρωπιστικών αξιών που οι σπουδαίοι κλασικοί του Χρυσού Αιώνα της Ισπανίας εξέφρασαν στα έργα τους, με επικεφαλής τον Θερβάντες, όπως έχω υπογραμμίσει στο βιβλίο μου· όσο κι αν αυτό δεν αρέσει καθόλου σε ορισμένους αμβλύνοες και μνησίκακους κομμουνιστές που πιστεύουν ότι η συμπαντική γνώση ήταν δημιούργημα του Καρλ Μαρξ.

– Συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την ίδρυση της CNT και πολλές εκδόσεις επανεξετάζουν το αναρχικό κίνημα. Ωστόσο, δίνεται η αίσθηση ότι το κάνουν από συμπάθεια προς ένα κίνημα ή ιδεολογία που ανήκει στο παρελθόν, που δεν έχει πλέον ισχύ ως κοινωνικό πρότυπο. Αν παρατηρήσουμε την μικρή σημασία που έχει σήμερα η CNT ως συνδικάτο (σχεδόν υπολειμματική), το ελευθεριακό κίνημα μοιάζει να αποτελεί οριστικά υπόθεση του παρελθόντος. Σε μια εποχή όπως η σημερινή, στην οποία η κρίση του καπιταλιστικού συστήματος είναι κάτι παραπάνω από εμφανής και όπου η καταστροφή του παρόντος οικονομικού συστήματος απαιτεί βιώσιμες εναλλακτικές, πόσα πιστεύεις ότι μπορούμε να αξιοποιήσουμε απ” αυτά που μας προσφέρει η ελευθεριακή ιδεολογία; Θεωρείς ότι η αυτοδιεύθυνση ως αξία έχει μέλλον;

– Υπάρχουν αξίες όπως το καλό, η δικαιοσύνη, η φιλία ή η αλληλεγγύη που πάντοτε θα διατηρούν την εγγενή νομιμότητά τους, ακόμα και σε ιστορικές περιόδους ή κοινωνίες στις οποίες σε ποσοτικό επίπεδο θα διαδραματίζουν περιθωριακό ρόλο, πράγμα που δυστυχώς συμβαίνει στην σημερινή υστεροκαπιταλιστική κοινωνία. Αυτό είναι το μεγάλο ηθικό δίδαγμα που μας μετέδωσαν οι μεγάλοι Έλληνες διδάσκαλοι, εκ των οποίων, από ουσιαστικής άποψης, τρέφεται ο αναρχισμός. Η απόρριψη των αιώνιων αυτών αξιών συνεπάγεται ολίσθηση στον σχετικισμό, τον ιστορικισμό, τον φορμαλισμό, τον οπορτουνισμό και το «όλα επιτρέπονται» του Ιβάν Καραμαζώφ. Το βιομηχανικό και γεωργικό εργατικό δυναμικό παρελθόντων εποχών έχει αντικατασταθεί, σε μεγάλο βαθμό, από τον τριτογενή τομέα των υπηρεσιών και της δουλειάς στο γραφείο· ωστόσο, αυτή η επαγγελματική και εργασιακή διαφοροποίηση δεν σημαίνει με κανέναν τρόπο ότι η αρχή της αυτοδιεύθυνσης έχει χάσει την πρωταρχική της έννοια, όπως προσπάθησα να αποδείξω πριν χρόνια στο βιβλίο μου Συνδικαλισμός και αυτοδιαχείριση, και αργότερα σε περισσότερα από ένα βιβλία μου στην γερμανική γλώσσα. Κατά τα άλλα, ο αναρχοσυνδικαλισμός δεν είναι η μοναδική ιδεολογία ή κίνημα το οποίο έχει χάσει την δύναμη που είχε στην Ισπανία κατά τη δεκαετία του τριάντα. Διόλου μικρότερη ή ακόμη και πιο ραγδαία ήταν η ιστορική πτώση του ευρωπαϊκού κομμουνισμού και σοσιαλισμού, εκτός και αν, -είναι προφανές- θεωρούμε ως σοσιαλιστές το PSOE7 του Θαπατέρο, τον αγγλικό εργατισμό ή την γερμανική σοσιαλδημοκρατία· όλοι τους πιστοί και αφοσιωμένοι υπηρέτες της αστικής τάξης και του ιμπεριαλισμού. Επιπρόσθετα, ο συνδικαλισμός έχει καταλήξει να είναι μια ξεθωριασμένη σκιά του παρελθόντος, και τούτο ξεκινώντας από τους χαμηλούς δείκτες συμμετοχής, όχι μόνο στη Βόρειο Αμερική, αλλά και στη χώρα μας όπου τα αποκαλούμενα πλειοψηφικά συνδικάτα CCOO και UGT8 είναι στην πραγματικότητα άκρως μειοψηφικά σε σχέση με το σύνολο του ενεργού πληθυσμού.

– Έχεις 50 χρόνια που ζεις στην Γερμανία, γεγονός που ορισμένοι χαρακτηρίζουν ως εκούσια εξορία: Πώς βλέπεις εξ αποστάσεως την τωρινή Ισπανία; Πιστεύεις ότι μένει κάτι από εκείνον τον απλό και αγωνιστή άνθρωπο που περιγράφει ο Τζώρτζ Όργουελ στο βιβλίο του, Φόρος τιμής στην Καταλονία ή, αντιθέτως, είσαι της γνώμης ότι τα λεφτά κι η (πλαστή) ευμάρεια, η στηριζόμενη στον πιο ανούσιο καταναλωτισμό που έχει υποφέρει η ισπανική κοινωνία από το θάνατο του Φράνκο, εξάλειψε αυτές τις αξίες;

– Η Ισπανία που τόσο αγάπησα και για την οποία τόσο έχω αγωνιστεί στα γερμανόγλωσσα βιβλία μου και στις δημόσιες συζητήσεις της χώρας που με υποδέχθηκε, μού προκαλεί θλίψη. Τούτο ισχύει και για την πολιτική κάστα που κυβερνά τη χώρα από το τέλος της δικτατορίας και μετά, είτε πρόκειται για την δεξιά -τύπου Αθνάρ- είτε για τους οπαδούς του Φελίπε Γκονσάλες είτε για τον τωρινό ένοικο του παλατιού της Μονκλόα9. Αντί να επιλύουν τα ενδημικά προβλήματα της χώρας -έλλειψη στέρεης οικονομίας και διανεμητικής δικαιοσύνης- αφιερώνουν τις δυνάμεις τους σε αμοιβαίες προσβολές και στην κατασκευή της δημόσιας εικόνας τους. Σε επιχειρηματικό επίπεδο, η Ισπανία εξακολουθεί ως χώρα να μην έχει μια αστική τάξη άξια του ονόματος αυτού και με συναίσθηση των καθηκόντων της. Αποβλέπει μάλλον στην κερδοσκοπία παρά στη δημιουργία, γεγονός που εξηγεί γιατί σε τεχνολογικό επίπεδο εξακολουθούμε να αποτελούμε αποικία των μεγάλων ξένων ομίλων. Υπάρχει άραγε μεγαλύτερος παραλογισμός από το να πιστεύει κανείς πως το μέλλον της Ισπανίας εξαρτάται από τον τουρισμό και την βιομηχανία τούβλων; Παντού ανικανότητα, διαφθορά, ερασιτεχνισμός, στείρες κοκορομαχίες, ανεκπλήρωτες υποσχέσεις. Υπάρχουν, αναμφίβολα, μειοψηφίες που δεν έχουν χάσει εντελώς το αίσθημα της ντροπής και παλεύουν για μια Ισπανία καλύτερη απ” αυτή που έχουμε τώρα, όμως ο τύπος του αγωνιστή ή του Ισπανού που τόσο εντυπωσίασε τον Όργουελ έχει μετατραπεί σε μια όμορφη ανάμνηση του παρελθόντος. Ό,τι εν γένει έχει επικρατήσει είναι η θλιβερή Ισπανία του ντεφιού η οποία αναδύθηκε στους, γεμάτους δυστυχία, αιώνες της παρακμής.

– Η ανεργία στην Ισπανία έχει ήδη ξεπεράσει το 20 τοις εκατό του ενεργού πληθυσμού και φαίνεται ότι η οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα είναι δομική και θα προκαλέσει τριγμούς στα θεμέλια ενός οικονομικού προτύπου το οποίο πριν από πέντε χρόνια φάνταζε αδιαφιλονίκητο, παρά την τεράστια ζημιά που προκαλούσε στο κοινωνικό περιβάλλον και, κυρίως, στην ικανότητα οργάνωσης της εργατικής τάξης. Πιστεύεις ότι αυτή η κρίση μπορεί να προκαλέσει τον στοχασμό του εργαζόμενου, να τον κάνει να ανακτήσει την ταξική του συνείδηση και την ικανότητά του για αυτοοργάνωση;

– Προς το παρόν, ο υψηλός δείκτης ανεργίας, η αυξανόμενη εργατική ανασφάλεια κι οι μισθολογικές περικοπές που εισήγαγε η κυβέρνηση Θαπατέρο, αποτέλεσαν ένα σοκ για τους εργαζόμενους και τους συνδικαλιστικούς φορείς που πίστευαν ότι η ανάπτυξη του άγριου καπιταλισμού δεν ήταν ασύμβατη με την συνέχιση της υλικής ευμάρειας των μισθωτών. Η απεργία στα τέλη του Σεπτέμβρη ήταν το πρώτο ορατό σημάδι ότι άρχισαν να ανοίγουν τα μάτια τους και να αφυπνίζονται από τις αφελείς τους ψευδαισθήσεις. Από το σημείο αυτό όμως, μέχρι την ανάκτηση της ταξικής συνείδησης με την κλασική έννοια της λέξης, υπάρχει ακόμα μεγάλη απόσταση. Για να φτάσει εκείνη η στιγμή -αν φτάσει- θα είναι απολύτως αναγκαία μια μακρά διαδικασία αυτομόρφωσης, ιδεολογικής και σχετικής με τον αγώνα, κάτι που από την πλευρά του θα θέτει ως προαπαιτούμενο όρο, την απελευθέρωση του ατόμου από τον καταναλωτικό και φετιχιστικό ηδονισμό που έχει ενσταλαχθεί και στην ψυχή πολλών εργαζομένων και την επιστροφή του στις απαρχές της αυθεντικά εργατικής κουλτούρας.

– Είδαμε το σοβιετικό και το κουβανικό πρότυπο, τα οποία απέτυχαν διότι δεν εννοούσαν να καταλάβουν ότι η ουτοπία δεν μπορεί να επιβληθεί, ότι η καινούρια κοινωνία δεν χτίζεται μέσω της επιβολής, της ορθοδοξίας ή της δικτατορίας, αλλά μέσω της εκούσιας συμμετοχής των λαϊκών τάξεων και μέσω της καλώς εννοούμενης δημοκρατίας. Είδαμε το κινέζικο πρότυπο, το οποίο κάνει τον πραγματισμό σήμα κατατεθέν του και συνδυάζει στην εντέλεια την σιδερένια πολιτική δικτατορία του κομμουνιστικού κόμματος με την -σκληρότατου χαρακτήρα- νεοφιλελεύθερη οικονομική δικτατορία της αγοράς. Έχοντας φτάσει ως εδώ, υπάρχει πιστεύεις κάποια εναλλακτική στον καπιταλισμό της αγοράς ή του Κράτους; Είσαι αισιόδοξος, πιστεύεις ότι ο άνθρωπος μπορεί να σώσει τον εαυτό του;

– Οι άνθρωποι, στην τεράστια πλειοψηφία τους, ζουν σήμερα σε καθεστώς αποξένωσης και πραγμοποίησης· εξού και έχουν χάσει την συνείδηση της ανθρώπινης ταυτότητάς τους, μετατρεπόμενοι σε ανδρείκελα της κατεστημένης εξουσίας, είτε στην αυταρχική της μορφή -όπως στην Κούβα ή την Κίνα- είτε στην τυπικά δημοκρατική, όπως στο καπιταλιστικό ημισφαίριο. Η αυτοσωτηρία του ανθρώπου, στην οποία κάνεις νύξη, δεν είναι αδύνατη, αλλά βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα ελάχιστα πιθανή, όχι μόνο διότι αυτοί που ιδιοποιούνται την εξουσία θα κάνουν ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς για να την αποτρέψουν, αλλά επίσης διότι ο κόσμος έχει παραλύσει από το φόβο, την παραίτηση και τον σκεπτικισμό, όπως αποδεικνύει η παθητικότητα με την οποία συνηθίζει να αποδέχεται τις αλλεπάλληλες αχρειότητες, αυθαιρεσίες και ψέματα των εκάστοτε δυναστών. Η σκέψη ότι τα αυξανόμενα αδιέξοδα και αντιφάσεις των αντιστοίχων συστημάτων εξουσίας θα οδηγήσουν από μόνες τους στον καταποντισμό τους , σημαίνει υποταγή στον -ευρισκόμενο πάντα σε λανθάνουσα κατάσταση- μεσσιανισμό ή ιστορικό ντετερμινιστικό, στους οποίους ποτέ δεν πίστεψα. Χωρίς την ενεργή πάλη κατά του ανορθολογισμού που έχει επικρατήσει σε όλη την υφήλιο, θα συνεχίσουμε να είμαστε όπως τώρα ή ακόμα και χειρότερα. Βάζω τελεία στο διάλογό μας ώστε να επισημάνω ότι η διαδικασία της συλλογικής αντίστασης την οποία προτείνω, θα τεθεί σε εφαρμογή μόνο εάν εγκαινιαστεί στα εσώτερα του καθενός. Ή για να το πω με τα λόγια του Σίλλερ: αυτό που κατεπειγόντως χρειαζόμαστε είναι μια «επανάσταση των συνειδήσεων».

Βικτωρία Θεοδώρου: Και χωρίς εμάς

Ας έχουμε επίγνωση της ανεπάρκειάς μας

Ας μην ταυτίζουμε το γήρας μας με αυτό

του Κόσμου

Μην όλα τα μετράμε με τα μέτρα μας

Γεγονός πως φεύγουμε αδικαίωτοι

Όμως οι δρόμοι καθόλου δεν τελειώνουν

Τα οράματα θα συνεχίσουν την τροχιά τους

κι οι εξεγέρσεις αλλεπάλληλες

σαν τις εκρήξεις του άστρου της ημέρας

αέναα θα ξεσπούν

Όλα θα οικοδομούνται και χωρίς εμάς

Όλα θα βαίνουν στην αρχή τους και

στο τέλος τους

Χωρίς εμάς

Βικτωρία Θεοδώρου

Από τη συλλογή Μειλίγματα 1990

Να της λες (αναδημοσίευση)

από Silentcrossing

Να γίνεσαι χάλια. Να μεθάς στο μπαρ και να είναι απόγευμα Δευτέρας, τα τσιγάρα σου βρεγμένα απ’ τη χυμένη μπύρα πάνω στην μπάρα. Να πίνεις βότκα σε ψηλό, να τρελαθείς. Να λες ότι και μόνος σου θα ζήσεις εκστατικά ευτυχισμένος, μετά να πέφτεις απ’ το σκαμπό. Να μιλάς γι’ αυτήν σε άγνωστους θαμώνες, να πίνεις ό,τι σε κερνάνε, να κοιμάσαι στα παγκάκια. Να σε κόβει στα δύο η απουσία κι όλα τα καψουροτράγουδα να ‘ναι γι’ αυτήν γραμμένα. Να της τα λες πρόστυχα, σαν να είναι κι αυτή εκεί, να της τα λες στοργικά, να της τα λες βρώμικα, να της τα λες πατρικά. Να της τα λες δυνατά κι ας ξέρεις πως πια δεν σ’ ακούει. Να της τα λες και να ξέρεις καλά πως πάντα θα ‘ναι εκεί για να σ’ ακούσει. Να της μιλάς για το μεσημέρι που τη γνώρισες στην Πέτρου Ράλλη και για τότε που την κατασκόπευες στην Καλλιδρομίου, το πρωινό που μαλώσατε άγρια στη Στουρνάρη, το βράδυ που σου δόθηκε οριστικά σε ένα στενό της Λένορμαν. Να την περιμένεις ακόμα. Να της γράφεις γράμματα και μετά να τα σκίζεις. Να πηγαίνεις σινεμά κι όλα να τη θυμίζουν. Τα πράγματα της να είναι ακόμα σε κούτες κι όλα να τη θυμίζουν. Να σε μαζεύουν οι φίλοι στις τρεις το πρωί κι όλη η Χαρούλα να μη σε φτάνει. Να λες, μακάρι να μην την είχες γνωρίσει ποτέ, αμέσως μετά να το μετανιώνεις. Να ακούς εναλλάξ Pearl Jam και Μοσχολιού, να ακούς P.J. Harvey και Μητροπάνο και να κοντεύουν ξημερώματα, να σκίζεις φωτογραφίες, να λες μου γάμησε τη μνήμη. Μετά να περιμένεις κι άλλο. Να πηγαίνεις για ψάρεμα. Να λες ο έρωτας σου είναι φως και να φυτεύεις λουλούδια. Να λες ο έρωτας σου είναι σκοτάδι και να λιποθυμάς απ’ το ποτό. Να γυρνάς μόνος σε άδειους δρόμους. Να τη ζηλεύεις, να την ποθείς. Να τρέχεις μεσάνυχτα τσίτα στην εθνική διαδηλώνοντας τον έρωτα σου, που ‘ναι μαζί λυγμικός και διθυραμβικός, καταστασιακός. Κι αυτή να ‘ναι ακόμα η μονάκριβη σου αγάπη, η μόνη σου καψούρα. Και να της λες πως μια μέρα θα γυρίσεις, κι ας μην το πιστεύεις στ’ αλήθεια. Κι αν εσύ έφυγες μακριά, η καρδιά σου πάντα για ‘κείνη θα σκιρτά. Για την Αθήνα μοναχά. Και να της το λες συχνά. Σ’ αγαπάω να της λες.

Βασίλης Ραφαηλίδης: Περί αναρχίας (αναδημοσίευση)

το βρήκαμε εδώ

Η αναρχία είναι μια κατάσταση φυσική. Κάθε φυσιολογικός άνθρωπος δε μπορεί παρά να νιώθει άσχημα όταν κάποιος ή κάποιοι προσπαθούν να περιορίσουν τη φυσική για κάθε άνθρωπο τάση να φέρεται φυσικά. Η εξουσία είναι κάτι το παρά φύση. Στη φύση δεν υπάρχει εξουσία, υπάρχει ηγεσία. Ηγέτης είναι αυτός που ηγείται, που προηγείται και δείχνει το δρόμο στους άλλους για να μη χαθούν.

Το κριάρι δεν ασκεί εξουσία στο κοπάδι, απλώς ηγείται του κοπαδιού. Μια μικρή ή μεγάλη ομάδα ανθρώπων εύκολα δέχεται ως φυσικό ηγέτη αυτόν που αναδεικνύεται φυσικά, μέσα από φυσικές, μη καταναγκαστικές, αυτόματες διαδικασίες. Οι άνθρωποι, ακόμα κι όταν δεν το δείχνουν, πάντα δυσφορούν όταν ο ηγέτης έρχεται έτοιμος απέξω ή πέφτει με αλεξίπτωτο από πάνω. Αναρχία, λοιπόν, είναι η άρνηση κάθε μορφής εξουσίας που δεν είναι φυσική και κοινά αποδεκτή από όλους και όχι μόνον από την πλειοψηφία. Η αναρχία πάει σταθερά κόντρα σε κάθε είδους αρχή, σε κάθε μορφή εξουσίας, θρησκευτική, πολιτική, κομματική. Η αναρχία και η ελευθερία είναι σχεδόν συνώνυμα. 

Οι προσπάθειες των φιλοσόφων να τοποθετήσουν τα όρια της ατομικής ελευθερίας ενός ανθρώπου δίπλα στα όρια της ατομικής ελευθερίας του κάθε ανθρώπου, δεν είναι παρά μια θεωρητική επιβεβαίωση του κύριου αιτήματος του αναρχισμού για σεβασμό της ατομικότητας και της προσωπικότητας του καθένα. Αρκεί, βέβαια, τούτη η προσωπικότητα να μην είναι χονδροειδώς ετεροκαθορισμένη, και με τον ψυχολογικό μηχανισμό της «ψευδούς συνειδήσεως» να γίνεται αντιληπτή από το άτομο σαν αβίαστα αυτοκαθορισμένη. 

Δεν είναι δυνατόν κάποιος να πιστεύει πως είναι άνθρωπος με προσωπικότητα, όταν είναι καταφάνερο πως το συνειδησιακό περιεχόμενο της προσωπικότητάς του δε δημιουργήθηκε κάτω από μια πολύ μεγάλη δέσμη ανεμπόδιστων επιδράσεων, αλλά μπήκε στη συνείδηση με «μετάγγιση» από μια κοινή δεξαμενή, ας πούμε από τον Θεό, από την κομματική ιδεολογία, από τη συλλογική «εθνική ψυχή», από τον Αρχηγό. Το αναρχικό κίνημα, με τις πολλές και ποικίλες παραλλαγές του, αποσκοπεί στην εγκαθίδρυση στην κοινωνία καθεστώτος πραγματικής ισότητας, πραγματικής αδελφοσύνης, πραγματικής δικαιοσύνης, έξω και πέρα από κάθε καταναγκασμό που βάζει όρια και στην ισότητα, και στην αδελφοσύνη, και στη δικαιοσύνη. 

Ο αναρχισμός, η απόρριψη της Αρχής, της εξουσίας σε όλες της τις μορφές, είναι ένα ιδανικό για την αβίαστα και ελεύθερα αυτορυθμιζόμενη προσωπικότητα. Μια συγκεκριμένη «κοινωνία ζώων» δεν αλληλοσπαράσσεται. Τα μέλη της ανακαλύπτουν την αξία της φυσικής κοινωνικότητας μόνα τους, με βάση το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Το φυσικό δίκαιο δεν είναι το δίκαιο της ζούγκλας. Γίνεται, όμως, δίκαιο της ζούγκλας όσον αφορά στις «εξωτερικές σχέσεις». Μια ομάδα ζώων του ίδιου είδους μπορεί να βρίσκεται σε σταθερά εχθρικές σχέσεις με μια άλλη ομάδα ζώων διαφορετικού είδους. Αν αντιμετωπίζουμε τις ανθρώπινες φυλές σαν διαφορετικά ζωικά είδη που αλληλοσπαράσσονται μέχρι εξοντώσεως, τότε δεν είμαστε μόνο ρατσιστές, είμαστε ζώα, αφού ξέρουμε πως όλοι οι άνθρωποι, ασχέτως φυλής, ανήκουν στο ίδιο βιολογικό είδος. 

Κανένας άνθρωπος δε διαφέρει από τον άλλο όσον αφορά στις βιολογικές λειτουργίες. Κάθε διαφορά στην εξωτερική εμφάνιση έχει σχέση μάλλον με το περιβάλλον παρά με τη βιολογία. Όταν ζεις στη διακεκαυμένη ζώνη είναι σαν να κάνεις μια διαρκή, καταναγκαστική ηλιοθεραπεία. Το δέρμα σου μαυρίζει και το επίκτητο χαρακτηριστικό γίνεται κληρονομικό με την εγγραφή του στο DNA. Κάθε λευκός θα μαυρίσει ύστερα από χίλιες γενιές απογόνων, αν εγκατασταθεί σήμερα στη Νιγηρία, για παράδειγμα. Κάθε διαφορά, λοιπόν, ανάμεσα σε φυλές είναι διαφορά ανάμεσα σε συμφέροντα και όχι σε αίματα. Ο εθνικισμός είναι πολιτιστικό δεδομένο. Στηρίζεται στη διαφορετικότητα των πολιτισμών ή μάλλον στην ιεράρχηση των πολιτισμών, αν δεχτούμε πως θα ήταν δυνατό να υπάρξει μια τέτοια ιεράρχηση, πράγμα που ο μεγάλος εθνολόγος και δημιουργός του δομισμού (στρουχτουραλισμού) Λεβί-Στρός το απορρίπτει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο. Δεν υπάρχει ανώτερος και κατώτερος πολιτισμός, λέει ο Λεβί-Στρος. 

Κάθε πολιτισμός υπάρχει «καθ’ εαυτόν και διά τον εαυτό του», όπως θα έλεγαν οι υπαρξιστές. Μόνο η τερατώδης αλαζονεία του αποικιοκράτη ευρωπαίου θα κάνει τον ευρωπαϊκό πολιτισμό μέτρο σύγκρισης για όλους τους άλλους. Γιατί οι ινδιάνοι της Αμερικής να μη βλέπουν σαν κατώτερο του δικού τους τον εξοντωτικό ευρωπαϊκό πολιτισμό που τους καθυπόταξε; Και τι θα μπορούσε να σημαίνει η νοσταλγία του «πολιτισμένου» για το «χαμένο παράδεισο», αν όχι μια αναγνώριση της αξίας πολιτισμών που δε μοιάζουν με το δικό του; 

Ο αναρχισμός πριν απ’ όλα είναι μια αποδοχή της ετερότητας, ένας σεβασμός του διαφορετικού, μια συνεργασία με το «όλως άλλο», όπως θα έλεγε ο Κροπότκιν. Ο αναρχισμός, δίνοντας έμφαση στην αυτοκαθοριζόμενη προσωπικότητα, είναι φυσικό να απεχθάνεται κάθε αγελαία συμπεριφορά ακόμα και την εθνικιστική, πολύ περισσότερο τη ρατσιστική. Ωστόσο, κάθε τόσο εμφανίζονται αγέλες «αναρχικών». Βέβαια, δεν πρόκειται για κλασικού τύπου αναρχικούς, αλλά για «αναρχοαυτόνομους», που είναι το ακριβώς αντίθετο των αναρχικών. Οι αναρχικοί είναι εξόχως κοινωνικοποιημένα άτομα. Κύριος στόχος τους είναι η δημιουργία μιας όσο το δυνατόν πιο φυσικής κοινωνίας, χωρίς καταναγκασμούς και καταπίεση. Οι αναρχοαυτόνομοι, αντίθετα, είναι τέρατα εγωισμού, επιδεικτικά εχθρικοί όχι μόνο προς τον αντιφρονούντα, αλλά και προς τον ομοϊδεάτη τους. Είναι αυτοί ακριβώς που γελοιοποιούν σταθερά και μόνιμα το αναρχικό κίνημα, με την ίδια περίπου έννοια που οι γραφειοκράτες κομμουνιστές γελοιοποιούν σταθερά και μόνιμα το κομμουνιστικό κίνημα. 

Βασίλης Ραφαηλίδης, Η μεγάλη περιπέτεια του Μαρξισμού