Κατασχέσεις - Πλειστηριασμοί: Στο σφυρί οι ζωές χιλιάδων χρεωμένων πολιτών

της Ιωάννας Δρόσου

εφημερίδα Εποχή 3/11/2013

Δεκάδες χιλιάδες σπίτια ή περιουσιακά στοιχεία πολιτών βγαίνουν στο σφυρί γιατί οι ιδιοκτήτες τους αδυνατούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους. Σήμερα, σύμφωνα με τη Eurostat, η ανεργία έχει φτάσει στο 55,3% ενώ το 34,6% των πολιτών ζει στο όριο της φτώχειας, παρά τη μείωση του ορίου για ένα μονομελές νοικοκυριό από 549 ευρώ το 2010 σε 476 ευρώ το 2011. Οι οφειλέτες, λόγω της μακροχρόνιας ύφεσης, αδυνατούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους και αντί η κυβέρνηση να εστιάσει σε αυτό συζητά ακόμα και την άρση της απαγόρευσης πλειστηριασμών από 1 Ιανουαρίου 2014 για οφειλές σε τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία –γιατί το δημόσιο εξαίρεται της απαγόρευσης- όταν αφορά περιουσιακά στοιχεία έως 200.000 ευρώ ή την πρώτη κατοικία. Το 2012, 26.000 σπίτια βγήκαν σε πλειστηριασμό, ενώ για το 2013 δεν υπάρχει πλήρης εικόνα αλλά υπολογίζεται ότι μέχρι τον Αύγουστο, που έκλεισαν τα Ειρηνοδικεία για το καλοκαίρι, είχαν παραπεμφθεί 16.000 υποθέσεις. Σε περίπτωση απελευθέρωσης των πλειστηριασμών 62.000 σπίτια θα βγουν στο σφυρί ήδη από την πρώτη μέρα του χρόνου, ενώ εκτιμάται ότι η άρση απαγόρευσης αφορά τουλάχιστον 180.000 νοικοκυριά.

Η συζήτηση για τους πλειστηριασμούς «περιορίζεται στο ζήτημα της άρσης της απαγόρευσης, παραβλέποντας το γεγονός ότι πλειστηριασμοί γίνονταν πάντα, απλά με εξαιρέσεις», όπως μας εξηγεί ο Θανάσης Αλεξάνδρου, μέλος τους Δικτύου Κοινωνικής Αλληλεγγύης Εξαρχείων. Μόλις την περασμένη βδομάδα στον Πύργο Ηλείας η Wind προσπάθησε να βγάλει στο σφυρί σπίτι αξίας 90.000 ευρώ για χρέος 200 ευρώ στην εταιρεία. Η κινητοποίηση του κόσμου που μπλόκαρε την είσοδο στο Ειρηνοδικείο και η δημοσιοποίηση του θέματος ανάγκασε την εταιρεία να σταματήσει τον πλειστηριασμό και να δηλώσει ότι «η διαδικασία έγινε εκ παραδρομής από το περιφερειακό δικηγορικό γραφείο που είχε αναλάβει την υπόθεση». 

Κίνημα αντίστασης

Φαίνεται ότι η κινητοποίηση του κόσμου είναι αυτή που καταφέρνει στις περισσότερες περιπτώσεις να αποτρέψει τους πλειστηριασμούς σπιτιών. Η ομάδα Λαϊκής Στάσης Πληρωμών Ηρακλείου Κρήτης, δίνει ραντεβού κάθε Τετάρτη στις 3.15 μ.μ έξω από το Ειρηνοδικείο, προσπαθώντας με την ειρηνική τους διαμαρτυρία να αποτρέψουν πλειστηριασμούς που γίνονται με εντολή τραπεζών. Η ομάδα αυτή καλεί τον κόσμο «να σταματήσει να τροφοδοτεί το κράτος πληρώνοντας ΔΕΚΟ ή την εφορία, προκειμένου να σταματήσει η κτηνωδία και να σωθεί ο ελληνικός λαός», όπως μας εξηγεί η Σοφία Κριτσινάκη. Δυστυχώς, οι πολίτες κάθε εβδομάδα έρχονται αντιμέτωποι με τα ΜΑΤ που προσπαθούν να τους αποτρέψουν την είσοδο στο Ειρηνοδικείο, γεγονός που έχει κάμψει το κίνημα καθώς «κάποιοι φοβήθηκαν ή ντράπηκαν και σταμάτησαν να έρχονταν». Όμως, το ραντεβού παραμένει σταθερό και η Ομάδα έχει καταφέρει να αποτρέψει δεκάδες πλειστηριασμούς.

Από τη στιγμή που υπάρχει η απαγόρευση για πλειστηριασμό περιουσιακών στοιχείων κάτω από 200.000 ευρώ, η τράπεζα ένωσε δύο σπίτια στην Κρήτη προκειμένου να καταφέρει να τα παρουσιάσει εξ’ αδιαιρέτου και να προχωρήσει σε πλειστηριασμό των σπιτιών, για να αποπληρωθεί στεγαστικό δάνειο 220.000 ευρώ. Ο πολίτης βρέθηκε έξω από το Ειρηνοδικείο Ηρακλείου και με τη στήριξη της Λαϊκής Στάσης Πληρωμών κατάφερε να πείσει τον τραπεζοϋπάλληλο να μην υπογράψει τον πλειστηριασμό. «Το ένα σπίτι είναι δικό μου και το άλλο της 92χρονης μητέρας μου», μας εξηγεί ο πολίτης και συμπληρώνει «είμαι άνεργος και έχω βηματοδότη. Αν δεν ήταν η ομάδα έξω από το Ειρηνοδικείο θα το είχα χάσει το σπίτι. Γι’ αυτό τώρα πηγαίνω μαζί τους έξω από το δικαστήριο κάθε Τετάρτη».

Μπας και τους προλάβουμε

«Ο πολίτης έχασε τον αδερφό του πριν από ένα χρόνο που αυτοκτόνησε για χρέη στην ίδια τράπεζα», τονίζει η Σ. Κριτσινάκη. «Κάποια στιγμή ίσως βρεθούμε όλοι σε αυτή την κατάσταση, γι’ αυτό πρέπει να δυναμώσουμε τις παρεμβάσεις μας», καταλήγει. Ο πολίτης δεν έχει καταφέρει ακόμα να γλιτώσει το σπίτι του. «Περιμένω τον επόμενο πλειστηριασμό. Κάναμε αίτηση να υπαχθούμε στο νόμο Κατσέλη μπας και τους προλάβουμε πριν μας προλάβουν», υπογραμμίζει.

Ο νόμος 3869/2010 (γνωστός ως νόμος Κατσέλη) είναι «η μοναδική διέξοδος που υπάρχει αυτή τη στιγμή προκειμένου να ρυθμίσει κανείς τις οφειλές του», μας λέει η Παναγιώτα Καλαποθαράκου, γενική διευθύντρια της ΕΚΠΟΙΖΩ και πρόεδρος της ΠΟΜΕΚ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Καταναλωτών, «Η Παρέμβαση»). Ωστόσο, αυτός ο νόμος «θεσπίστηκε για να αντιμετωπίσει την υπερχρέωση που μπορεί να έχει μια χώρα, όχι για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που βιώνει η ελληνική κοινωνία. Σήμερα, 80.000 νοικοκυριά έχουν αιτηθεί να υπαχθούν στο νόμο 3869 και μέχρι στιγμής έχουν εκδικαστεί μερικές δεκάδες υποθέσεις. Σύμφωνα, με τις προβλέψεις οι περισσότερες υποθέσεις προσδιορίζονται για το 2020, αν αναλογιστούμε ότι τα Ειρηνοδικεία δεν μπορούν να εκδικάσουν πάνω από 10.000 υποθέσεις το χρόνο. Και να σημειώσουμε ότι αυτός ο νόμος δεν αφορά μικροεπιχειρηματίες, που αντιμετωπίζουν σήμερα τεράστια οικονομικά προβλήματα, αλλά μόνο φυσικά πρόσωπα και ελεύθερους επαγγελματίες.

Συλλογή υπογραφών

«Πρέπει να υπάρξει καθολική προστασία από την πολιτεία, μέχρι να αρθούν οι παράγοντες που έχουν δημιουργηθεί από την κρίση», τονίζει η Π. Καλαποθαράτου. Η απελευθέρωση των πλειστηριασμών, σύμφωνα με την γενική διευθύντρια του ΕΚΠΟΙΖΩ, «θα είναι καταστροφική για την ελληνική κοινωνία. Θα υπάρξει μαζική περιθωριοποίηση, μεγάλη αύξηση του αριθμού των αστέγων, εξαθλίωση των οικογενειών με ανυπολόγιστες επιπτώσεις στην ψυχολογική και κοινωνική ακεραιότητα των ευαίσθητων μελών της οικογένειας (παιδιά, ηλικιωμένοι, άνεργοι κλπ), θα καταρρεύσει η καθημερινότητα των νοικοκυριών, θα χάσουν οι μικρέμποροι τα μαγαζιά τους». Ακόμα, προσθέτει, «θα είναι καταστροφική για την αγορά ακινήτων και για τις ίδιες τις τράπεζες. Θα υπάρξει κερδοσκοπική εκμετάλλευση από τις εταιρείες που θα συσταθούν γι’ αυτό το σκοπό, θα υπερφορτωθούν τα δικαστήρια από οφειλέτες που θα προσφύγουν στη δικαιοσύνη, θα υπάρξουν κοινωνικές συγκρούσεις ανάμεσα στους δανειολήπτες και τους νέους ιδιοκτήτες». Για την αποτροπή των παραπάνω η ΕΚΠΟΙΖΩ έχει ξεκινήσει ηλεκτρονική καμπάνια συλλογής υπογραφών για την αναστολή των πλειστηριασμών για τουλάχιστον τρία χρόνια [περισσότερα στοwww.ekpizo.gr]

Την ενημέρωση των πολιτών προσπαθεί και η Ένωση Προστασίας Καταναλωτών Κρήτης, που λειτουργεί πανελλαδικά και προσπαθεί να παρέχει και νομικές συμβουλές. «Ζητάμε από την πολιτεία την αναστολή των πλειστηριασμών όσο διαρκεί η ύφεση», μας λέει η πρόεδρος της Ένωσης Ιωάννα Μελάκη. Όπως δημοσιοποίησε η Ένωση αφού η τράπεζα κατέσχεσε σπίτι δανειολήπτριας για χρέος 15.000 ευρώ, της ζήτησε να το νοικιάσει για να συνεχίσει να ζει στο σπίτι της. «Προσπαθούμε να εμψυχώσουμε τους πολίτες και να δείξουμε την αλληλεγγύη μας. Ζητάμε κούρεμα του χρέους, γιατί μόνο έτσι θα ανακάμψει η ελληνική κοινωνία. Κούρεμα των στεγαστικών δανείων στην αξία που έχουν σήμερα τα σπίτια και ολική διαγραφή των καταναλωτικών δανείων», τονίζει η Ι. Μελάκη.

Να οργανωθούμε

Τον τελευταίο καιρό έχει συσταθεί παναττικό συντονιστικό ενάντια στους πλειστηριασμούς που αποτελείται από λαϊκές συνελεύσεις 14 γειτονιών. Το συντονιστικό έχει ενεργοποιήσει γραμμή αλληλεγγύης [211-8002025] όπου μπορούν να απευθύνονται οι πολίτες προκειμένου να αποτραπεί ο πλειστηριασμός του σπιτιού τους. «Όταν κάποιος απευθυνθεί στο συντονιστικό τότε ενεργοποιούμε τη συλλογικότητα της γειτονιάς του, προκειμένου να παρίσταται στο Ειρηνοδικείο ώστε να αποτρέψει την εκδίκαση της υπόθεσης», μας λέει ο Θ. Αλεξάνδρου. «Χρειάζεται να οργανωθεί ο κόσμος και να συσπειρωθεί προκειμένου να σταματήσουμε τη λαίλαπα».

Την ανάγκη οργάνωσης των πολιτών τονίζει και ο Νίκος Γιαννέλης από τη Μυτιλήνη. Τον περασμένο μήνα η εφορία έβγαλε σε πλειστηριασμό το σπίτι όπου κατοικεί με τη γυναίκα του και τα 4 ανήλικα παιδιά τους για χρέος 2.200 ευρώ. Ο έφορος απαίτησε από τον Ν. Γιαννέλη να πληρώσει εφάπαξ το ποσό για να σταματήσει η διαδικασία του πλειστηριασμού. Τη λύση στο πρόβλημά του την έδωσε ο δήμος, ο οποίος, ύστερα από την κινητοποίηση της τοπικής κοινότητας, ανέλαβε να αποπληρώσει το χρέος του. «Εγώ γλίτωσα, αλλά δεν ξέρω αν θα μπορέσουν να γλιτώσουν και άλλοι», μας λέει και προσθέτει: «Μας πίνουν το αίμα και μας παίρνουν τα σπίτια. Αν δεν βρισκόταν λύση, σήμερα θα ήμουν φυλακή γιατί θα πυροβολούσα όποιον ερχόταν να μου πάρει το σπίτι. Πρέπει να σηκωθούμε από τον καναπέ, να οργανωθούμε και να αντισταθούμε».

«Για να οργανωθεί ο κόσμος πρέπει πρώτα να είναι πληροφορημένος», τονίζει η Τόνια Κατερίνη εκ μέρους της Αλληλεγγύης για Όλους, που ξεκίνησε καμπάνια ενημέρωσης εκδίδοντας έναν οδηγό για τους πλειστηριασμούς. «Το 2014 θα έχουμε ένα καινούριο κύμα πλειστηριασμών που θα αφορά ανθρώπους που οφείλουν σε τράπεζες ή ασφαλιστικά ταμεία. Η συλλογική αντίδραση θα βοηθήσει τους ανθρώπους να ξεπεράσουν το φόβο, την απόγνωση και την ενοχή που προσπαθεί η κυβέρνηση να τους χρεώσει ότι είναι δική τους ευθύνη. Σε αυτό το πλαίσιο γίνεται μια προσπάθεια συντονισμού ομάδων κοινωνικής αλληλεγγύης προκειμένου να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε την επερχόμενη επίθεση».