Η συντροφικότητα του θανάτου (αναδημοσίευση)

από τον COSTINHO

Ο Αλέξης Γρηγορόπουλος ήταν ένα παιδί που κατά πάσα πιθανότητα -είτε λόγω ταξικής καταγωγής, είτε ιδεολογικής ανετοιμότητας- θα περιφρονούσαν αβίαστα οι σεχταριστικές συλλογικότητες, οι ινστρούκτορες της πλατείας και οι ιδεολογικά καθαροί μαχητές στους οποίους ανήκουν οι δρόμοι. Δύσκολα θα μπορούσε κανείς να φανταστεί να μνημονεύεται για κάτι ηρωικό όσο βρισκόταν στη ζωή. Τι είναι αυτό που έκανε τον Αλέξη Γρηγορόπουλο, σύντροφο Αλέξη; Αυτό που έκανε του Δεκέμβρη τις νύχτες να είναι του Αλέξη; Ο θάνατός του· η αποτρόπαια δολοφονία του από χέρι κρατικό, από χέρι που έχει οριστεί φύσει και θέσει να μοιράζει θάνατο, να κερνάει βία. Ο θάνατος -η βαθιά συναίσθηση της θνητότητας και της βίαιης επιβολής της από χέρι εχθρικό- υπήρξε και το απόλυτο τεκμήριο της συντροφικότητας, από τη φαντασιακή έκφρασή της μέχρι τα γεμάτα χημικά βήματά μας στους δρόμους του κέντρου της Αθήνας· μα και τους πιτσιρικάδες που βανδάλιζαν τα αστυνομικά τμήματα σε όλη τη χώρα, με όλη την οργή και τη συνείδηση της δίκαιης νέμεσης που την καθοδηγεί. Νιώσαμε σύντροφοι του Αλέξη, γιατί νιώσαμε θνητοί στο ίδιο μέρος, στο τόσο καθημερινό μέρος, τυχαία να μας βρίσκει σφαίρα ενός παρανοϊκού λειτουργού του κράτους -καλύτερα: του λειτουργού ενός παρανοϊκού κράτους.

Ο αγώνας κυοφορεί και απώλειες αφού στα μονοπάτια προς μια αξιοπρεπή ζωή πρέπει να πάρουμε από το χέρι τον θάνατο, ρισκάροντας να τα χάσουμε όλα για να κερδίσουμε τα πάντα. Είναι μια πρόταση από την τελευταία ανοιχτή επιστολή του κρατούμενου Νίκου Ρωμανού, στις 3/12/14 μέσα από το νοσοκομείο Γ.Γεννηματάς. Ο Νίκος Ρωμανός είναι ο πιο κοντινός σύντροφος του Αλέξη, όχι μόνο για την πραγματική ζωή που μοιράστηκε μαζί του ως φίλος, αλλά κυρίως για το στενό, σχεδόν κοινό, βίωμα του θανάτου του. Μιας αποτρόπαιας απώλειας για την οποία δεν μπορεί -ούτε ως παιδί ούτε ως ενήλικος- να βρει άλλες εξηγήσεις, πέρα από το παρανοϊκό κράτος και τους πιστούς λειτουργούς του. Γι'αυτό αποφάσισε να το πολεμήσει -με τον τρόπο που έκρινε εκείνος. Τιμωρήθηκε γι'αυτό. Τιμωρείται ακόμα -και όχι μόνο γι'αυτό. 

Εδώ είμαστε οι παντοτινοί νεκροί που πεθαίνουμε ξανά, αλλά αυτή τη φορά για να ζήσουμε. Ξέρουμε ότι θα συνεχίσει να υπάρχει θάνατος, για να υπάρξει ζωή. Είναι φράσεις του Subcomandante Marcos, που επαναλαμβάνει συχνά στις ιστορίες του και στις ανακοινώσεις των εξεγερμένων της Τσιάπας. Ο θάνατος είναι η κοινή συνθήκη, είναι ο ενωτικός πόνος της γης, που καλεί τους ανθρώπους της σε ζωή. Στο Χαγκακούρε, το μεγάλο βιβλίο των Σαμουράι του 16ου αιώνα, η υπόσταση και η αξιοπρέπεια του μαχητή θεμελιώνεται πάνω στη νίκη απέναντι στο φόβο του θανάτου, πάνω στην καθημερινή πάλη ενάντια στη φθορά, σε ό,τι αρνείται τη ζωή. Αν ο πολεμιστής καταβληθεί από τον φόβο αυτό, οφείλει να πεθάνει -είναι σαν να έχει πεθάνει ήδη. Δεν είναι όμως η κοινή μοίρα του θανάτου που ενώνει τους ανθρώπους, όχι δηλαδή ότι όλοι δύο μέτρα παίρνουν γη. Είναι η απόφαση του ανθρώπου, με ολόκληρη τη συνείδησή του, να αρνηθεί το θάνατο. Είναι μια συλλογική, λόγω της απόφασης, μοίρα και όχι κοινή, λόγω τυχαιότητας και φυσικής νομοτέλειας.

Αυτό ζητούσε πάντα το σύνθημα του κάθε οριακού αγώνα: το αντίβαρο του θανάτου, που μόνο αυτό μπορεί να τον αρνηθεί, είναι η ελευθερία. Δεν είναι η συνεννόηση, δεν είναι η συμμόρφωση, και όποια άλλη απίθανη λέξη έχουν βρει οι μισάνθρωποι αναλυτές αυτές τις μέρες, που αισθάνθηκαν να ταράζονται οι χυδαία συμβατικές συντεταγμένες τους. Σε πείσμα τους όμως, η ζωή και ο θάνατος δεν εξηγούνται ούτε με ψυχαναλυτικές ασκήσεις, ούτε με λαθρόχειρα ιδεοληπτικά φληναφήματα. Αυτοί διαβάζουν άρνηση της ζωής μέσω ενός αποφασισμένου θανάτου, ενώ ο αποφασισμένος για θάνατο καλεί για ζωή. Μιλούν για γράμματα του νόμου, ενώ εκείνος για αληθινά γράμματα· και μέσα από αληθινά γράμματα. Με ενδιάμεσο αδίκημα μια ληστεία, που δεν θα του τη συγχωρήσουν ποτέ. Όχι επειδή τη διέπραξε, αλλά γιατί με σθένος υπερασπίζεται κάθε συνέπεια της πράξης του. Είναι αυτοί που εννοούν τη μόρφωση ως συμμόρφωση, ως πλήρη αποδοχή μιας αστικής νόρμας ασάλευτης κανονικότητας. Είναι αυτοί που βρήκαν απάγκιο στη Μαρφίν, κι αυτό μόνο επειδή βολικά τους ταίριαξε ως ιδεολογικό πρόσημο των αντικοινωνικών επιχειρημάτων τους· του λόγου που εχθρεύεται τη ζωή, που φοβάται το θάνατο και κάθε παρουσία του, που νεκρολαγνικά βιοπορίζεται, που υποτάσσεται σε κάθε ιδιοτελές κίνητρο που υπόσχεται πρώτα μισθό και μετά ζωή.

Είμαστε λοιπόν με τη ζωή· αυτή είναι η κοινή μας μοίρα. Θέλουμε να ζήσει ο Νίκος Ρωμανός, όχι να πεθάνει. Και θέλουμε να ζήσει ελεύθερος -κι ας κάνει όσες ληστείες νομίζει. Σπουδές ζήτησε να κάνει, όχι ληστείες. Ήδη έμαθε, είδε και ξέρει τι να κάνει και τι θέλει· κι εμείς τον εμπιστευόμαστε. Όχι ως ιδεολογικοί σύντροφοι, αλλά ως αλληλέγγυοι σε κάθε υπερασπιστή της ζωής, της ζωής του. Ο ενδεχόμενος θάνατος του Νίκου Ρωμανού μας ενώνει, γιατί θέλουμε να ζήσει ανάμεσά μας, γιατί δεν θέλουμε να πεθάνουμε μαζί του· να πεθαίνουμε κάθε τόσο. Είμαστε αλληλέγγυοι ακριβώς γιατί δεν αποδεχόμαστε αυτήν την κοινή μοίρα.Είμαστε με τη ζωή, με όλες τις αδεξιότητες, τις παραλείψεις, τις αστοχίες, τα λάθη, τις παρεκλίσεις. Αυτή είναι η ζωή.

Δεν τους χαρίζουμε λοιπόν τη ζωή. Τους χαρίζουμε τον θάνατο, όλον δικό τους. Αυτόν που μας ενώνει ως εχθρούς του.

Η αγάπη είναι πόλεμος, γαλήνες δεν θυμάται

Κλέβει του Χάρου μια στιγμή και τσ'άλλες τυραννάται