Χουάν Ραμόν Ρότσα: Οι Αργεντινοί σώθηκαν γιατί ξεσηκώθηκαν

Toυ ΧΟΥΑΝ ΡΑΜΟΝ ΡΟΤΣΑ* 

Άκουσα το τελευταίο διάστημα, στην Ελλάδα, αναφορές στη μεγάλη κρίση που βασάνισε την Αργεντινή, πριν από μια δεκαετία. Υπάρχουν πολλές ομοιότητες, αλλά και διαφορές.

Ο κόσμος στην Αργεντινή ακόμη αποφεύγει να προφέρει το όνομα του Μένεμ, πουκυβέρνησε στη δεκαετία του ΄90. Ο Μένεμ υποσχέθηκε ενίσχυση των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων. Η πολιτική του έκανε το αντίθετο,διαλύοντας και τη μεσαία τάξη, όπως και την οικονομία. Καταστροφικές αποδείχθηκαν οι συνεχείς ιδιωτικοποιήσεις κι οι «συνταγές» του ΔΝΤ, τις οποίες εφήρμοζε πιστά ο Μένεμ. Καταστροφική αποδείχθηκε και η ισοτιμία «ένα προς ένα» του νομίσματος, του πέσο, με το δολάριο (1991).

Όλα αυτά οδήγησαν στη χρεοκοπία του κράτους, αλλά η κοινωνία είχε χρεοκοπήσει νωρίτερα. Ο κόσμος εξεγέρθηκε το Δεκέμβριο του 2001 κιανέτρεψε τέσσερις προέδρους σε 13 ημέρες! Μάλιστα ο ένας, ο Ντε Λα Ρούα, αυτός που έφυγε με ελικόπτερο από την ταράτσα του προεδρικού μεγάρου,δικάζεται το Νοέμβριο. Αυτό είναι μια δικαίωση για τον κόσμο.

Η μεγαλύτερη δικαίωση, όμως, ήταν τα αποτελέσματα της εξέγερσης, χάρη στην οποία η Αργενινή – με πρόεδρο, πλέον τον Κίρσνερ- μπήκε σε ένα διαφορετικό δρόμο και συνήλθε, οικονομικά και κοινωνικά. Είπε «ως εδώ» στο ΔΝΤ και τους δανειστές. Και σώθηκε.

Οι ιδιοσυγκρασίες Ελλήνων και Αργεντινών μοιάζουν. Η μεγάλη διαφοράείναι ότι οι Έλληνες ακόμη δεν αντιδρούν, αν και τα μέτρα που επιβάλλονται εδώ είναι ακόμη σκληρότερα! Βλέπω, επίσης, μεγαλύτερη ανεργία στην Ελλάδα. Παρατηρώ κάτι ακόμη: Εδώ δεν γίνεται ουσιαστική συζήτηση για τις αιτίες της κρίσης. Ούτε για το πως θα έλθει ανάπτυξη, σε μια «ξεζουμισμένη» χώρα.

Παρατηρώ ανθρώπους που εκτονώνονται βρίζοντας για ασήμαντη αφορμή τον γείτονα, ή τον διπλανό οδηγό στα φανάρια. Δεν ξέρω αν φταίνε τα δελτία ειδήσεων, που ισχυρίζονται διαρκώς πως «δεν γίνεται αλλιώς». Ξέρω όμως ότι κάθε κοινωνία που βιώνει τέτοια περιπέτεια χρειάζεται ελπίδα κι αυτή δεν τη βρίσκεις στη μοιρολατρία. Ούτε στην έχθρα προς το διπλανό.

Χθες η Αργεντινή. Σήμερα η Ελλάδα. Αύριο ίσως κι άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Αν δεις σημεία στο χάρτη, είναι απομακρυσμένα μεταξύ τους. Αν ζήσεις όμως την αγωνία εκείνου που μπορεί να χάσει τα πάντα, σε ένα βράδυ, εξ αιτίας μιας κυβερνητικής απόφασης, καταλαβαίνεις πόσο κοντά είμαστε όλοι!

* Ο Χουάν Ραμόν Ρότσα είναι προπονητής ποδοσφαίρου

Πηγή: «Εργασία -Τώρα», 6 Οκτωβρίου 2012

Φράου Μέρκελ, είσαι ανεπιθύμητη !

Γράμμα από τους 15 της αντιφασιστικής μοτοπορείας

Σήμερα 4 Οκτώβρη, παρουσιάστηκαν στον ανακριτή οι 15 συλληφθέντες τις αντιφασιστικής μοτοπορείας – περιπολίας.

Λόγω διχογνωμίας εισαγγελέα και ανακριτή και ύστερα από πολύωρη συνδιάσκεψη, η υπόθεση παραπέμφθηκε στο δικαστικό συμβούλιο, το οποίο θα αποφασίσει, αύριο 5 Οκτώβρη την προφυλάκιση ή μη, τον 15 συντρόφων μας.

Παρακάτω παρατίθεται το κείμενο των 15 συλληφθέντων μέσα από τα δικαστήρια της οδού Ευελπίδων.

« Σήμερα εμφύλιος πόλεμος κηρύχθηκε από το κράτος. Όσους δεν σκοτώνουν τα μαχαίρια των φασιστών, τους στέλνουν στη φυλακή, χουντικές δικαστικές αποφάσεις.

Καλούμε τους αγωνιστές και όσους νιώθουν πώς ΑΞΙΟΠΡΕΠΙΑ, ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, ΙΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ δεν είναι κενές λέξεις, αλλά στάση ζωής, να συνειδητοποιήσουν την ιστορική στιγμή που ζούμε και να πράξουν ανάλογα.

ΟΙ ΙΔΕΕΣ δεν καταστέλλονται κ δεν φυλακίζονται.

Οι 15 συλληφθέντες, αντιφασιστές – αντιφασίστριες.»

ΑΥΡΙΟ ΟΛΟΙ ΣΤΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ ΣΤΙΣ 9 πμ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΑΚΟΨΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΥΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ.

Σκυλεύουν και το πτώμα (η Κρίση με αριθμούς)

Πηγή το ΠΟΝΤΙΚΙ

Του Σταύρου Χριστακόπουλου

Την πρώτη δόση μέτρων και νέων επώδυνων φόρων κατέθεσε η κυβέρνηση με το προσχέδιο του προϋπολογισμού στη Βουλή. Από τα 13,5 δισ. ευρώ κατατέθηκαν ήδη 7,8, από τα οποία τα 7,3 είναι περικοπές δαπανών. Αποτέλεσμα; 5,5 δισ. μείωση του ΑΕΠ και 2,3 δισ. απώλεια εσόδων μόνο από το μισό πακέτο – οι αριθμοί αυτοί θα διπλασιαστούν με... το άλλο μισό. Και νέα μείωση των δημοσίων επενδύσεων. Πολλές οι απειλητικές εκκρεμότητες και στη φορολογία. Έχει και χειρότερα; Πολλά ακόμη.

Παράδειγμα η πρόβλεψη για ανεργία στο 24,7%, μείωση της απασχόλησης επιπλέον 3% και ύφεση 3,8% το 2013. Σε αυτό το τελευταίο πειράζει που πιστεύουμε τη Citi, η οποία προβλέπει ύφεση 10,7%; Συνήθως – και αποδεδειγμένα – οι άνθρωποι του χρήματος μετράνε καλύτερα από τους επαγγελματίες της πολιτικής παραπλάνησης.

Τα υπόλοιπα μέτρα έπονται, ενώ η πίεση της τρόικας για περισσότερα εισπρακτικού χαρακτήρα θα συνεχιστεί όσο και η διαπραγμάτευση για τα εναπομείναντα 2 δισ. ευρώ – τουλάχιστον... – που εκκρεμούν λόγω απόρριψης ισόποσων κυβερνητικών μέτρων από την τρόικα.

Παρ' όλα αυτά η κυβέρνηση απέχει πολύ από την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, αφού, όπως όλοι πια αναγνωρίζουν, η ύφεση από τα μνημονιακά μέτρα αφαιρεί πλούτο από τη χώρα, γκρεμίζει στο βάραθρο την κοινωνία και επιδεινώνει την κατάσταση του χρέους.

Ήδη αναγνωρίζεται στο χθεσινό προσχέδιο ότι η μείωση κατά 106 δισ. ευρώ του χρέους μέσω του πρόσφατου «κουρέματος» (PSI) απέφερε καθαρό όφελος μόλις... 15 δισ. ευρώ. Η δε προοπτική του για το 2013 είναι ότι θα εκτιναχθεί πάνω από το 179% του ΑΕΠ, σχεδόν 10% αυξημένο συγκριτικά με φέτος.

Και όλα αυτά ενώ τα σχέδια της κυβέρνησης για τη νέα φορολογική επέλαση είναι απολύτως ενδεικτικά της λογικής της ίδιας και της τρόικας: με την κατάργηση των φοροαπαλλαγών για μισθωτούς και συνταξιούχους με παιδιά, επιβαρύνονται όλα τα εισοδήματα κάτω από 50.000 ευρώ και ελαφρύνονται τα εισοδήματα από το όριο αυτό και πάνω.

Σωστό, από μια άποψη. Είναι και αυτό ένα κίνητρο για να τα βγάλουν οι φτωχότεροι στα φανάρια. Εξ άλλου η... «κατοχή» παιδιού, ειδικά από ανθρώπους με μεσαίο εισόδημα και φτωχούς, κακώς δεν ήταν τόσα χρόνια τεκμήριο διαβίωσης. Άσε επιπλέον που τι να το κάνεις το παιδί. Άνεργος θα σου γίνει άμα μεγαλώσει – ή μετανάστης στην καλύτερη περίπτωση. Τα σκατά της Σουηδίας δηλαδή ποιος θα τα καθαρίζει;

Όπως κακώς δεν ήταν τεκμήριο η κατοχή σπιτιού. Δικαίως λοιπόν έρχεται και ο φόρος ιδιοκατοίκησης, ανεξαρτήτως άλλων κριτηρίων. Διότι, κύριε, αφού δεν πληρώνεις ενοίκιο, πρέπει να πληρώσεις το κράτος. Διότι το κράτος είναι αυτοί: οι δανειστές, η τρόικά τους και οι ανθύπατοι εσωτερικού. Και πρέπει να τους πληρώνεις ακόμη και για να αναπνέεις.

Χώρια που το να κατοικείς σε αυτή τη χώρα πρέπει να τιμωρείται αν δεν πληρώνεις ενοίκιο στο κράτος ή δόση στις τράπεζες. Πάρε λοιπόν των ομματιών σου και άντε στο καλό.

Στο κάτω - κάτω της γραφής τι κατάλαβες που μένεις σε αυτήν την κωλοχώρα; ακριβότερη έως και 31,5% ήταν η Ελλάδα σε σχέση με τον μέσο όρο της Ε.Ε. των 27 το 2011, ειδικά στα τρόφιμα, όπως μπορεί να μας βεβαιώσει και η Eurostat:

● Πρώτοι στην ακρίβεια σε γαλακτοκομικά και αυγών (απόκλιση 31,5% από τον μέσο όρο της Ε.Ε.).

● Δεύτεροι στον ηλεκτρικό - οπτικοακουστικό εξοπλισμό (απόκλιση 18,7%).

● Έκτοι στα ψάρια (απόκλιση 12,4%).

● Έβδομοι σε έλαια και λίπη (απόκλιση 15,7%).

● Όγδοοι σε ψωμί και δημητριακά (απόκλιση 15,8%).

● Ένατοι στην υπόδηση (απόκλιση 7,7%).

● Δέκατοι στα μη αλκοολούχα ποτά (απόκλιση 9,4%).

Φαίνεται ότι ακόμη δεν έπεσαν οι μισθοί όσο πρέπει για να φθηνύνουν και τα... προϊόντα. Μη γελάτε, τα αρμόδια υπουργεία το λένε.

Τέλος, μέσα σε όλα, συνεχίζεται ο κλαυσίγελως της δήθεν διαπραγμάτευσης της; κυβέρνησης με την τρόικα, με τους πολιτικούς αρχηγούς και τον υπουργό Οικονομικών τη μια να παρακαλάνε και την άλλη να λεονταρίζουν. Όμως το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο: θυσιάζουν τους φτωχούς ακόμη μια φορά και συνεχίζουν το γκρέμισμα της οικονομίας.

Την ίδια ώρα το σύστημα εξουσίας έχει ραγίσει και όσοι το αποτελούν ρίχνουν στην πυρά τους άχρηστους τέως υπηρέτες τους. Όσο για τα συνήθη αρπακτικά, αφού απομύζησαν τη χώρα έως τον θάνατό της, τώρα σκυλεύουν και το πτώμα της αρπάζοντας κοψοχρονιά ό,τι της απέμεινε. Ούτε καν ο φόβος για ένα πραξικόπημα – κι αυτό... της πιτζάμας – δεν φαίνεται ότι μπορεί να αναστήσει την οριστικά χαμένη τους αίγλη.

Έρευνα ΣΟΚ! Οι νεκροί από αυτοκτονίες ξεπέρασαν αυτούς των αυτοκινητιστικών ατυχημάτων!

Πηγή: http://sibilla-gr-sibilla.blogspot.gr

Οι αυξήσεις αυτοκτονιών είναι: Ιταλία +52%, Ελλάδα +24%, Ιρλανδία +16%, ΗΠΑ +15%, σύμφωνα με επιστημονική έρευνα επιστημονικού περιοδικού των ΗΠΑ και συγκεκριμένα του «American Journal of Public Health».

Η έρευνα αποκαλύπτει ότι οι αυτοκτονίες ξεπέρασαν τα τροχαία ατυχήματα, που στην Αμερική βρισκόταν στην πρώτη θέση.

Ακόμη πιο συγκλονιστικά και καταστροφικά τα επίσημα στοιχεία της αμερικάνικης στατιστικής υπηρεσίας (U.S. National Center for Health Statistics) που αποκαλύπτουν: 15% αύξηση αυτοκτονιών και 128% αύξηση αυτοκτονιών με δηλητηρίαση!

Ο καθηγητής Ian Rockett, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο της West Virginia, είναι...

σαφής: «Υποβαθμίζονται επικίνδυνα οι αυτοκτονίες. Πιστεύω ότι το πρόβλημα είναι ακόμη σοβαρότερο απ’ αυτό των επίσημων στοιχείων. Υπάρχει ένα ποσοστό αυτοκτονιών, της τάξης του 20%, που δεν αναγνωρίζεται ή δεν εντοπίζεται».

Πρόσφατο είναι το μεγάλο κύμα αυτοκτονιών στην Ευρώπη που οι επιστήμονες χαρακτηρίζουν, «Αυτοκτονίες συνδεδεμένες με την οικονομική κρίση» και οι στατιστικές (στην Ελλάδα τις κρύβουν οι κυβερνήσεις Τσολάκογλου με παρότρυνση των τροϊκανών και οι ευθύνες βαραίνουν την επιστημονική κοινότητα κι όχι τους δωσίλογους πολιτικούς):

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία έχουμε αύξηση 24% αυτοκτονιών, στην Ιρλανδία 16%, στην Ιταλία 52%. Μπροστά σ’ αυτή την τραγωδία και καταρράκωση κάθε ανθρώπινης αξίας (στην Ελλάδα εκτός από τις κυβερνήσεις δωσίλογων και οι δικαστές είναι ΕΝΟΧΟΙ, διότι οι ανθρώπινες αξίες είναι μια μη αναθεωρήσιμη Συνταγματική διάταξη που δεν υπερασπίζουν ως οφείλουν οι δικαστικοί λειτουργοί και θα πρέπει να λογοδοτήσουν και να τιμωρηθούν αυστηρά για αυτή τους τη συγκάλυψη)!

ΝΑΞΟΣ: ΕΙΣΒΟΛΗ ΤΗΣ ΔΕΗ ΣΤΟΝ ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΜΕΝΟ ΧΩΡΟ «ΑΝΤΙΜΑΜΑΛΟ» ΚΑΙ ΔΙΑΚΟΠΗ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

Πηγή: naxos365.blogspot.gr

Στις 25 Σεπτέμβρη υπάλληλοι της ΔΕΗ Νάξου έσπασαν το λουκέτο της αυλόπορτας στον αυτοδιαχειριζόμενο πολιτικό και κοινωνικό χώρο «Αντιμάμαλο» και έκοψαν το ρεύμα. 

Την ίδια περίοδο που ο μεγαλοεκμεταλλευτής Μυτιληναίος με χρέη 1,5 εκατομ ευρώ στη ΔΕΗ πάει στον υπουργό Στουρνάρα και, φυσικά, του χαρίζουν τα μισά, την ίδια στιγμή η ανώνυμη εταιρεία ΔΕΗ κόβει το ρεύμα σε μονάδες νεφροπαθών (στην Αίγινα) θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή των αρρώστων, καθώς και σε εκατοντάδες σπίτια και μικρομάγαζα φτωχών ανθρώπων. 

Έτσι, για κατανάλωση ρεύματος 4,50 ευρώ, μαζί με το ΦΠΑ, εισβάλανε στην αυλή του στεκιού σπάζοντας το λουκέτο, έκοψαν το ρεύμα και άφησαν τον χώρο ανοιχτό και εκτεθειμένο μέχρι την επόμενη μέρα που βρέθηκαν σύντροφοι στο χώρο. 

Η εκδικητικότητα της εταιρείας απέναντι σε μια συλλογικότητα που οργάνωσε αρκετές κινητοποιήσεις ενάντια στα χαράτσια εδώ στη Νάξο δεν μας εκπλήσσει. Η ΔΕΗ Νάξου σε διατεταγμένη υπηρεσία δεν μπήκε καν στον κόπο -για να είναι έστω νομότυπη- να καλέσει την αστυνομία και προφανώς δεν έχει κανένα πρόβλημα την υποκαταστήσει. 

Στις 27 Σεπτέμβρη, μέλη της Ανοιχτής Συνέλευσης απευθυνθήκαμε στον προϊστάμενο της ΔΕΗ Νάξου να μας δώσει εξηγήσεις για την εισβολή στο χώρο. Ο προϊστάμενος με την αλαζονεία του κρατικού υπαλλήλου-γραφειοκράτη άλλων εποχών κάλυψε απόλυτα την παραβίαση του χώρου, αναλαμβάνοντας ουσιαστικά και την ευθύνη. Δεν παρέλειψε μάλιστα να χλευάσει όλη τη διαδικασία που είχε ξεκινήσει από το δήμο για ασφαλιστικά μέτρα μετά από την πίεση του κόσμου. 

Βέβαια η στάση του συγκεκριμένου διευθυντή δεν είναι μεμονωμένη. Η Α.Ε ΔΕΗ έχει προβεί σε πάμπολλες διακοπές ρεύματος σε άπορους και ασθενείς αλλά στα μεγάλα αφεντικά υποκλίνεται και δεν ενοχλεί. Μάλιστα, παρά τη φημολογία ότι θα σταματήσει να είναι εισπράκτορας του κράτους για το χαράτσι, παρόλα αυτά συνεχίζει να το περιλαμβάνει στους λογαριασμούς της εκβιάζοντας όσους δεν έχουν την πληροφόρηση και την αντοχή να αρνηθούν να το πληρώσουν. Η πρακτική του κράτους και της εταιρείας είναι ο εκβιασμός με την απειλή στέρησης ενός αναγκαίου αγαθού και η φιλοσοφία τους απλά συνοψίζεται στο «ό,τι αρπάξουν». 

Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν το κίνημα ενάντια στα χαράτσια είχε έντονη παρουσία και δυναμική, το κράτος και η εταιρεία υπαναχώρησαν. Μόλις το κίνημα υποχώρησε, θεωρώντας ότι έχει κερδίσει κάποια από τα ζητούμενα, τότε άρχισε η αντεπίθεση. 

Η ΔΕΗ με τις αυξήσεις και την εκβιαστική πολιτική της είναι ένας από τους σημαντικούς μηχανισμούς σε αυτόν τον πόλεμο ενάντια στην κοινωνία. Είναι, λοιπόν, αναγκαίο να αναπτύξουμε εκ νέου τη δράση μας ενάντια και σ’ αυτό το μέτωπο τώρα που η φτώχεια χτυπάει όλο και πιο βαθιά τα ήδη χειμαζόμενα χαμηλά στρώματα, ενώ τα επαναλαμβανόμενα βάρβαρα μέτρα οδηγούν όλο και περισσότερα τμήματα του πληθυσμού στην ανέχεια. 

Αυτή την περίοδο που το κράτος εντείνει την επίθεσή του και απειλεί με εξόντωση την συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας, είναι απαραίτητο να αντισταθούμε συλλογικά και να αναπτύξουμε την κοινωνική αλληλεγγύη. 

ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΛΓΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΤΡΑΜΠΟΥΚΙΣΜΟΥΣ ΤΗΣ ΑΝΩΝΥΜΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΔΕΗ 

ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΧΑΡΑΤΣΙΑ 

ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΥΣ ΥΠΕΡΟΓΚΟΥΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ 

ΝΑ ΟΡΘΩΣΟΥΜΕ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΜΑΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗ ΛΑΙΛΑΠΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΡΗΜΑΖΕΙ ΤΗ ΖΩΗ 

Υ.Γ. Ο λογαριασμός του Αντιμάμαλου ήταν σαφώς μεγαλύτερος από 4,50 ευρώ αφού η ΔΕΗ κάνει και τον εισπράκτορα-νταβατζή όχι μόνο για το χαράτσι αλλά για το δήμο και για την ΕΡΤ. Ωστόσο, αυτό που αφορά την κατανάλωση ρεύματος είναι ακριβώς το παραπάνω ποσό.  

Στην Ελλάδα δυστυχώς παίρνουμε δεδομένη την επιβάρυνση του λογαριασμού από άλλα ταμεία παντελώς άσχετα με το ηλεκτρικό, όμως σε άλλες χώρες αυτό είναι αδιανόητο – μάλιστα αυτή την περίοδο το ιταλικό κράτος επιδιώκει να βάλει τα δημοτικά τέλη στο λογαριασμό του ρεύματος και συναντάει την αντίδραση του κόσμου. 

Ανοιχτή Συνέλευση Νάξου 

Ακρίβεια, κρίση και αλληλέγγυοι κοινωνικοί καταναλωτικοί συνεταιρισμοί

Από εφημερίδα Δράση (http://efimeridadrasi.blogspot.gr/)

του Κώστα Νικολάου

Πάμε σαν άλλοτε...

«Φρούτα και λαχανικά, που τα αγοράζουν οι μεσάζοντες από τον παραγωγό λίγα λεπτά του ευρώ, πουλιούνται στον καταναλωτή 2,3 ή και 4 ευρώ, αποφέρουν δηλαδή κέρδη της τάξεως των 500% έως 900%. Παρόμοια ασυδοσία στην κερδοφορία μονάχα με τη μαύρη αγορά της Κατοχής μπορεί να συγκριθεί ..... και η άλλη Αντίσταση μη θαρρείτε πως άρχισε με τα ντουφέκια .... Η Αντίσταση άρχισε αυθόρμητα και αθόρυβα, με πράξεις καθόλου ηρωικές, αλλά απολύτως αποτελεσματικές. Το πρώτο μέλημά της ήταν η αντιμετώπιση του λιμού, που στοίχισε στον ελληνικό λαό χιλιάδες νεκρούς. Οργανώθηκαν παντού, σε σχολεία, σε εργοστάσια σε γειτονιές, συσσίτια, συγκροτήθηκαν ομοίως καταναλωτικοί συνεταιρισμοί, που φέρνανε τρόφιμα απ’ ευθείας από τους παραγωγούς, παρακάμπτοντας τους μεσάζοντες και τους μαυραγορίτες .... Είναι χαρακτηριστικό πως η Εθνική Αλληλεγγύη ιδρύθηκε στις 28 Μαΐου 1941, τρεις μήνες πριν ιδρυθεί ο βασικός κορμός της Αντίστασης, το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο. Και αναρωτιέμαι. Ξεχάσαμε τι κάναμε τότε; Γιατί δεν οργανώνονται καταναλωτικοί συνεταιρισμοί σε κάθε γειτονιά, σε κάθε υπηρεσία, σε κάθε εργοστάσιο; Συνεταιρισμοί που θα έρχονται σε άμεση επαφή με τους παραγωγούς και θα αγοράζουν τα προϊόντα τους σε πολύ καλύτερες τιμές για αυτούς, αλλά απείρως χαμηλότερες για τους καταναλωτές. Το ζητούμενο είναι σήμερα να αναπτυχθεί η κοινωνική αλληλεγγύη, όχι όμως φιλανθρωπικές οργανώσεις. Δεν μπαίνει θέμα φιλανθρωπίας και ελεημοσύνης, αλλά θέμα κοινωνικής αλληλεγγύης και αντίστασης. Έτσι πρέπει να το δούμε» [1].

Είναι κορυφαίας σημασίας σήμερα να υπογραμμίσουμε ότι μια από τις πρώτες δράσεις που ανέλαβε το ΕΑΜ διαμέσου της οργάνωσης «Εθνική Αλληλεγγύη», ήταν η ανακούφιση του λιμοκτονούντος πληθυσμού και με το σύνθημα «Κανείς άλλος Έλληνας να μην πεθάνει από την πείνα» δημιούργησε δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης στην ύπαιθρο και στις πόλεις. Οι συνεργατικές μορφές (συνεταιρισμοί παραγωγών ή καταναλωτών κ.ά.) ιεραρχούνται σε περίοπτη θέση μέσα στις αντιστασιακές διακηρύξεις. Οι συνεταιρισμοί προβάλλονται ως οι καταλληλότεροι θεσμοί, εφόσον εφαρμόζονται οι αρχές της ελεύθερης, συλλογικής και δημοκρατικής οργάνωσης και δράσης. Στην Πράξη 60 της ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) με τίτλο «Προσωρινές διατάξεις για τη σύσταση και λειτουργία των Συνεταιρισμών», γίνεται λόγος για «διεύρυνση του σκοπού τους», «απεριόριστη δυνατότητα της σύνδεσης των συνεταιρισμών σε δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες οικονομικές οργανώσεις», «δημοκρατική λειτουργία» κλπ και ανάγονται οι συνεταιρισμοί σε εκπαιδευτήρια δημοκρατίας [2].

Έχοντας αυτές τις παρακαταθήκες, ποια είναι η σημερινή πραγματικότητα και τι μπορούμε να κάνουμε;

Με τη μισή αγοραστική δύναμη…

Η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων στην Ελλάδα συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχει φθάσει σε απελπιστικά επίπεδα (πόσο μάλλον των ανέργων). Ένα βασικό «καλάθι» 39 τροφίμων κοστίζει στην Αθήνα 298 ευρώ (όσο και στο Βερολίνο) και το μέσο μηνιαίο κόστος ενός «καλαθιού» 122 προϊόντων και υπηρεσιών είναι 1.990,69 ευρώ στην Αθήνα (στο Βερολίνο είναι 2.175,62 ευρώ). Όμως με βάση το επίπεδο μισθών, για να αγοράσει κανείς στην Αθήνα ένα σάντουιτς πρέπει να εργασθεί το διπλάσιο χρόνο απ’ ότι στη Φρανκφούρτη, για ένα κιλό ψωμί πρέπει να εργασθεί το διπλάσιο χρόνο απ’ ότι στο Λονδίνο, ενώ για να αγοράσει ένα κιλό ρύζι χρειάζεται να εργασθεί το διπλάσιο χρόνο απ’ ότι στο Όσλο (που είναι η πιο ακριβή πόλη του κόσμου). Με άλλα λόγια, οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα έχουν συγκριτικά τη μισή αγοραστική δύναμη [3].

Η θέση των εργαζομένων στην Ελλάδα δεν είναι δεινή μόνο σε σύγκριση με τις θεωρούμενες ισχυρές ευρωπαϊκές οικονομίες, αλλά και σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, που βρίσκονται σε κρίση. Για παράδειγμα, το καθαρό ωρομίσθιο στην Αθήνα είναι 7,72 ευρώ ενώ στη Λισσαβόνα είναι 8,18 ευρώ, στη Μαδρίτη 11,16 ευρώ και στο Δουβλίνο 15,13 ευρώ [3].

Διαρκής άνοδος τιμών με παράλληλη κάθοδο μισθών σε περίοδο κρίσης

Σύμφωνα με έρευνα της ΠΑΣΕΓΕΣ, η "ψαλίδα" τιμών παραγωγού - καταναλωτή μεγάλωσε στα περισσότερα είδη διατροφής κατά την περίοδο 2008-2010. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η “ψαλίδα” στα ζυμαρικά είναι 760%, στα δημητριακά από 500 έως 1550%, στο ρύζι 660%, στο κρασί 750% και σε μία σειρά προϊόντων από 170 έως 530% [4].

Από τότε, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Τιμών του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας προκύπτει ότι οι τιμές στις περισσότερες κατηγορίες βασικών προϊόντων είναι αυξημένες το 2012 σε σχέση με το 2011. Οι ανατιμήσεις (φτάνουν το 18%) διαπιστώνονται στις τιμές πολλών προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ, παρά την πτώση της κατανάλωσης και την πρωτοφανή πτώση μισθών στη διάρκεια της σημερινής κρίσης. Ενδεικτικά, τα αναψυκτικά πωλούνται σήμερα ακριβότερα σε σχέση με το 2011 κατά 10%, οι μαρμελάδες 8%, τα κατεψυγμένα ψάρια 7,87%, οι χυμοί φρούτων 7,1%, η μαργαρίνη 7,29%, το αλάτι και τα μπαχαρικά 6,9%, τα αλλαντικά 6,3% και το γάλα 6% [5].

Κρίση: ευκαιρία για κερδοσκοπία

«Το μοντέλο της σημερινής πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης χαρακτηρίζεται από την απληστία, τον ανταγωνισμό και τον ατομικισμό, και τη βία κατά των προσώπων ….. Αρνούμαστε (απορρίπτουμε) τις αιτίες και τις συνέπειες της τρέχουσας κρίσης. Αυτή βασίζεται στην κερδοσκοπία των ανεξέλεγκτων χρηματοοικονομικών ροών και σε ένα άγριο οικονομικό μοντέλο που φτωχαίνει και αποκλείει έναν αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων και εδαφών, καταστρέφοντας την πολιτιστική και φυσική κληρονομιά ολόκληρου του κόσμου» διακηρύσσεται στο Μανιφέστο του Ευρωπαϊκού Δικτύου Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας [6].

Βιώνουμε σήμερα τη φάση όξυνσης μιας κρίσης, που ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ’80, τότε που έσπασε το δίπολο της τριαντάχρονης μεταπολεμικής ευφορίας, δηλαδή, το «παράγουμε πολύ – καταναλώνουμε πολύ». Τότε, που το συσσωρευμένο κεφάλαιο της χρυσής τριακονταετίας του καπιταλισμού άρχισε να επενδύεται κυρίως σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα, κατάλληλα σχεδιασμένα, έτσι ώστε να δίνουν πολύ μεγαλύτερα κέρδη και να είναι αφορολόγητα.

Όλη αυτή η οικονομική μεγέθυνση (που είναι ψευδο-ανάπτυξη και όχι ανάπτυξη, όπως διαστρεβλωμένα αποκαλείται) στηρίχθηκε στην προϋπάρχουσα κοινωνική ανισότητα, την οποία αναπαρήγαγε και ενίσχυσε περαιτέρω και έφθασε σήμερα σε τέτοια ακραία όρια, όπου το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο κατέχει σε «χαρτιά» (και όχι σε πραγματικά χρήματα) πάνω από 10 φορές το ΑΕΠ του πλανήτη. Ο κόσμος όλος «τους χρωστάει» πάνω από 10 φορές αυτό που παράγει! Το σύστημα λοιπόν δεν περνάει απλά κάποια κρίση, αλλά βρίσκεται σε κατάσταση αταξίας και χάους με την επιστημονική έννοια του όρου, δηλαδή, «μακράν της ισορροπίας» [7].

Ο νεοφιλελευθερισμός, ως η σύγχρονη έκφραση του καπιταλιστικού συστήματος απέτυχε παταγωδώς παγκόσμια και προφανώς, και στην Ελλάδα. Αυτό το παραδέχονται πλέον – εμμέσως πλην σαφώς - και οι ίδιοι οι υποστηρικτές του. Όσο περισσότερο συνεχίζεται σε πλάτος και σε βάθος η εφαρμογή νεοφιλελεύθερων επιλογών, τόσο περισσότερο βαθαίνει και οξύνεται η κρίση του συστήματος. Η όξυνση όμως της κρίσης δεν ενοχλεί τους πάντες. Για μερικούς είναι ευκαιρία για κερδοσκοπία.

Συγκεκριμένα, επειδή τα προαναφερόμενα άυλα χρηματοπιστωτικά «χαρτιά» κινδυνεύουν κάποια στιγμή να οδηγηθούν στην ανακύκλωση, είτε γιατί δεν υπάρχει καμία πιθανότητα η κοινωνία να μπορεί να βρει τέτοια ποσά για να τα πληρώσει είτε γιατί μπορεί και να αρνηθεί να τα πληρώσει, ο μόνος δρόμος εξασφάλισης της αξίας τους είναι η «αντικατάστασή» τους με κάτι υλικό. Ένα πρώτο υλικό κομμάτι - μικρό όμως – επιχειρείται να καλυφθεί από τη γνωστή νεοφιλελεύθερη πολιτική λιτότητας με την επίθεση σε μισθούς, συντάξεις, κοινωνικό κράτος (υγεία, παιδεία, ασφάλιση κλπ) με τις απολύσεις κλπ. Θεωρητικά, το μεγαλύτερο κομμάτι θα μπορούσε να καλυφθεί διαμέσου ανάληψης νέων ιδιωτικών παραγωγικών επενδύσεων. Ένας «ηθικός» καπιταλισμός δηλαδή. Αυτό όμως είναι αυταπάτη, γιατί ο νεοφιλελευθερισμός είναι η σημερινή επιλογή επιβίωσης του συστήματος και γιατί το δίπολο «παράγουμε πολύ – καταναλώνουμε πολύ» έχει σπάσει προ πολλού και η ασκούμενη νεοφιλελεύθερη πολιτική λιτότητας το επιβεβαιώνει. Απομένει ένα σπουδαίο υλικό κομμάτι (το μεγαλύτερο): η μέγιστη δυνατή αποκόμιση κερδών με την ιδιωτικοποίηση (όπου αυτή δεν υπάρχει ακόμα) των βασικών αγαθών και υπηρεσιών διαβίωσης και κοινής ωφέλειας και των φυσικών πόρων.

Μεταξύ αυτών των βασικών αγαθών, υπηρεσιών και πόρων, που δέχονται την επίθεση της ιδιωτικοποίησης, κυρίαρχη θέση έχουν 4 τομείς προτεραιότητας (καθόλου τυχαία), συναρθρωμένοι σ’ ένα ενιαίο σύνολο: το Νερό, η Ενέργεια, η Τροφή και τα Απόβλητα (Ν.Ε.Τ.Α.). Τα λεγόμενα καταναλωτικά αγαθά αποτελούν κεντρικό στόχο των επιθέσεων της ιδιωτικοποίησης και της κερδοσκοπίας στη σημερινή περίοδο κρίσης.

Υπάρχει εναλλακτική έξοδος και είναι καλύτερη: κοινωνική και αλληλέγγυα!

Η ιδιωτικοποίηση παρουσιάζεται ως μονόδρομος από τον νεοφιλελευθερισμό, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση. Κι όμως, υπάρχει εναλλακτική λύση και είναι και καλύτερη: η αυτοδιαχείριση, ο συνεργατισμός, η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία με άμεση δημοκρατία [8]. Έχει βέβαια ένα τρομερό ελάττωμα: δεν αφήνει χώρο για την κερδοσκοπία, δεν προβλέπει θέσεις για αφεντικά και όλα τα οφέλη πάνε στους πολίτες! Επιπλέον είναι και επικίνδυνη: αποτελεί σχολείο εκπαίδευσης στην άμεση δημοκρατία!

«Η αλληλέγγυα οικονομία οικοδομεί μοντέλα παραγωγής και υπηρεσιών μαζί με όλους και για όλους. Αυτές οι πρωτοβουλίες δεν μπορούν να θεωρηθούν ως απλά “προγράμματα επιδιόρθωσης και καταπολέμησης της φτώχειας”. Αντίθετα, εγγυώνται από τη φύση τους τη δικαιοσύνη σε όλες τις διαστάσεις της, παράλληλα με την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων, χωρίς τη συγκέντρωση πλούτου υλικού και οικονομικού και χωρίς δημιουργία φτώχειας» [9].

Είναι απόλυτα απαραίτητο να ξεκαθαρισθεί ότι κάθε ονομαζόμενος συνεταιρισμός δεν σημαίνει ότι αυτόματα ανήκει στην κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, αν δεν στηρίζεται σε συγκεκριμένες βασικές αρχές. Η συζήτηση περί συνεταιρισμών έχει αξία εφόσον αυτοί είναι ανεξάρτητο δημιούργημα των πολιτών και δεν έχουν εξαρτήσεις από το κράτος, τις κυβερνήσεις και τα επιχειρηματικά συμφέροντα [10]. Ακόμα, οι συνεταιρισμοί, που λειτουργούν με βάση το οικονομικό μοντέλο παραγωγής και διανομής της κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας, αντιστρατεύονται τον καπιταλιστικό ανταγωνισμό, διότι δεν στηρίζονται στην κερδοσκοπία, αλλά στην ικανοποίηση των πραγματικών ανθρώπινων αναγκών, υλικών και άυλων. Όταν προκύπτει πλεόνασμα, αυτό συμβαίνει γιατί το πλήρωσε το κοινωνικό σύνολο. Σε αυτό λοιπόν πρέπει να επιστρέψει. Αυτό μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους καλύπτοντας πραγματικές ανάγκες που υπάρχουν τη δεδομένη ιστορική συγκυρία: με δραστηριότητες για να αντιμετωπισθεί η ανεργία, με δαπάνες για υγεία, εκπαίδευση, πρόνοια κλπ. Αυτό σημαίνει κοινωνική αλληλεγγύη και όχι φιλανθρωπία ή ελεημοσύνη.

Η ιδέα της συνεργατικής αυτοδιαχείρισης των επιχειρήσεων, των συνεταιρισμών καταναλωτών ή/και των συνεταιρισμών παραγωγών-καταναλωτών, που παραμερίζουν τους μεσάζοντες, καταργούν και αντικαθιστούν τους καπιταλιστές στη θέση του καρπωτή της υπεραξίας που οι ίδιοι παράγουν, αποτελεί παράδειγμα μιας γενικότερης προσέγγισης, σύμφωνα με την οποία η απουσία της ήταν η καθοριστική αιτία, που ανέτρεψε τις κοινωνικές πολιτικές και το κράτος πρόνοιας στις καπιταλιστικές χώρες [11]. Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι αυτή η προσέγγιση είναι η λογική συνέπεια των διαθέσιμων - εδώ και ενάμιση αιώνα - επιστημονικών αναλύσεων και θεωριών για την υπεραξία [12].

Το συνεργατικό κίνημα αποτελεί «μια ακόμα μεγαλύτερη νίκη της πολιτικής οικονομίας της εργασίας επί της πολιτικής οικονομίας της ιδιοκτησίας» [13]. Βέβαια, θα πρέπει να ομολογήσουμε ότι παρουσιάζει ένα φοβερό πρόβλημα, που εντοπίσθηκε εδώ και 150 χρόνια περίπου: «οι ενώσεις των εργατών μπορούσαν να διαχειρίζονται καταστήματα, μύλους και σχεδόν κάθε είδους δραστηριότητα με επιτυχία και αμέσως βελτίωναν τις συνθήκες ζωής των ανθρώπων. Αλλά δεν άφηναν μια διακριτή θέση για αφεντικά. Τρομερό!» [14].

Τα ιδεολογικά και αξιακά θεμέλια λειτουργίας ενός αλληλέγγυου κοινωνικού καταναλωτικού συνεταιρισμού

Τα ιδεολογικά και αξιακά θεμέλια λειτουργίας ενός αλληλέγγυου κοινωνικού καταναλωτικού συνεταιρισμού προσδιορίζονται από το ανθρώπινο δικαίωμα του καθένα στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι [15], τις ιδέες της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας και της Άμεσης Δημοκρατίας, όπως αυτές αναδεικνύονται από τα σχετικά παγκόσμια κινήματα, καθώς και τις Διεθνείς Συνεταιριστικές Αξίες και Αρχές όπως αυτές υιοθετήθηκαν διεθνώς [16].

Οι βασικές ιδέες της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας περιλαμβάνουν:

1. συλλογική ιδιοκτησία του Συνεταιρισμού (ένας πολίτης - μία ψήφος)

2. ανατροπή της καπιταλιστικής σχέσης κεφαλαίου – εργασίας

3. μη αποξένωση του εργαζόμενου στο Συνεταιρισμό από το προϊόν της εργασίας του

4. δημιουργία ισότητας από τον πλούτο που παράγεται και όχι ανισότητας όπως στο κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο

5. κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη

6. προστασία του περιβάλλοντος σε όλες τις δραστηριότητες του Συνεταιρισμού με την υιοθέτηση επιλογών και πρακτικών, που έχουν τις ελάχιστες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε όλες τις διαδικασίες παραγωγής – διανομής – κατανάλωσης προϊόντων και παροχής υπηρεσιών

7. δημιουργία συνθηκών όπου η ελεύθερη ανάπτυξη του καθενός είναι προϋπόθεση για την ελεύθερη ανάπτυξη όλων

8. μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στη διαχείριση της συνεργατικής επιχείρησης σε σχέση με την καπιταλιστική

9. διαρκής απόδειξη της ικανότητας της ανθρώπινης φύσης να διαχειρίζεται περίπλοκες κοινωνικές σχέσεις με αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες.

Η λειτουργία του συνεταιρισμού με βάση τις ιδέες της Άμεσης Δημοκρατίας σημαίνει ότι ο συνεταιρισμός διοικείται και ελέγχεται από τα μέλη του, τα οποία αποφασίζουν στις Γενικές Συνελεύσεις και με τις αποφάσεις τους δεσμεύουν το Συνεταιρισμό. Τα μέλη συμμετέχουν και αποφασίζουν με βάση τη συνεργατική και αμεσοδημοκρατική αρχή «ένα μέλος – μία ψήφος», ανεξάρτητα από τον αριθμό μερίδων, που κατέχει το κάθε μέλος. Οι αποφάσεις λαμβάνονται από τις συνελεύσεις και όχι από αντιπροσώπους στη διοίκηση. Το Διοικητικό Συμβούλιο υλοποιεί τις αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων και λειτουργεί με βάση αυτές, το καταστατικό και τον κανονισμό λειτουργίας και ανακαλείται από τη Γενική Συνέλευση.

Η καταστατική εξασφάλιση της άμεσης δημοκρατίας με τη δυνατότητα λήψης αποφάσεων και ελέγχου του Συνεταιρισμού από τα μέλη του στις γενικές συνελεύσεις δεν αρκεί για την υλοποίηση της άμεσης δημοκρατίας. Αυτή εξαρτάται από την ενεργό συμμετοχή των μελών τόσο στις γενικές συνελεύσεις, όσο και στις διάφορες ομάδες εργασίας, επιτροπές και γενικά στις δραστηριότητες του Συνεταιρισμού. Η υλοποίηση της άμεσης δημοκρατίας είναι υπόθεση των ίδιων των μελών.

Οι διεθνείς συνεταιριστικές αξίες λειτουργίας του συνεταιρισμού είναι:

· της αυτοβοήθειας

· της αυτοευθύνης

· της δημοκρατίας

· της ισότητας

· της δικαιοσύνης

· της αλληλεγγύης.

και οι ηθικές αξίες της συνεταιριστικής παράδοσης, που οφείλουν να υιοθετούν τα μέλη είναι:

· της εντιμότητας

· της ειλικρίνειας

· της κοινωνικής ευθύνης

· της μέριμνας για τους άλλους.

Οι διεθνείς συνεταιριστικές αρχές λειτουργίας ενός συνεταιρισμού περιλαμβάνουν:

1. Εθελοντική και ανοικτή συμμετοχή

Ο συνεταιρισμός είναι εθελοντική οργάνωση, ανοικτή σε όλα τα πρόσωπα, τα οποία είναι ικανά να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες τους και να αποδεχτούν με προθυμία τις ευθύνες των μελών, χωρίς εθνικές, κοινωνικές, φυλετικές, πολιτικές ή θρησκευτικές διακρίσεις.

2. Δημοκρατικός έλεγχος των μελών

Ο συνεταιρισμός είναι δημοκρατική οργάνωση, που ελέγχεται από τα μέλη της, τα οποία συμμετέχουν στη διαμόρφωση της πολιτικής και στη λήψη των αποφάσεων τους. Οι άνδρες και οι γυναίκες που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως αιρετοί αντιπρόσωποι είναι υπόλογοι στα μέλη. Όλα τα μέλη έχουν ίσα εκλογικά δικαιώματα (ένα μέλος, μία ψήφος)

3. Οικονομική συμμετοχή των μελών

Τα μέλη συμμετέχουν δίκαια στο κεφάλαιο του συνεταιρισμού και στον έλεγχό του με δημοκρατικές μεθόδους. Μέρος, τουλάχιστον, αυτού του κεφαλαίου είναι η κοινή περιουσία του συνεταιρισμού. Τα μέλη λαμβάνουν περιορισμένη αποζημίωση για το κεφάλαιο το οποίο καταβάλλουν ως προϋπόθεση της συμμετοχής τους. Τα μέλη διαθέτουν τα πλεονάσματα για σκοπούς, όπως: για ανάπτυξη του συνεταιρισμού (πχ με τη δημιουργία αποθεματικών, μέρος των οποίων τουλάχιστον είναι αδιαίρετο), για την παραχώρηση ωφελημάτων στα μέλη, ανάλογα με τις συναλλαγές που είχαν με τον συνεταιρισμό, για προώθηση άλλων δραστηριοτήτων που εγκρίνονται από τα μέλη.

4. Αυτονομία και ανεξαρτησία

Ο Συνεταιρισμός είναι αυτόνομη, αυτοβοηθούμενη οργάνωση, ελεγχόμενη από τα μέλη του. Η σύναψη συμφωνιών με άλλους φορείς ή η εξασφάλιση κεφαλαίων από εξωτερικές πηγές γίνεται με όρους, οι οποίοι διασφαλίζουν το δημοκρατικό έλεγχο που ασκείται από τα μέλη και συνάδουν με τη αυτονομία και ανεξαρτησία του Συνεταιρισμού.

5. Εκπαίδευση, κατάρτιση και πληροφόρηση

Ο Συνεταιρισμός εξασφαλίζει εκπαίδευση και κατάρτιση για τα μέλη, τους αιρετούς αντιπροσώπους και τους εργαζόμενους, έτσι ώστε να μπορούν να συμβάλλουν ενεργά στην ανάπτυξή του. Ο Συνεταιρισμός ενημερώνει τους πολίτες για τη φύση του συνεργατισμού και τα ωφελήματα που προσφέρει.

6. Συνεργασία μεταξύ συνεταιρισμών

Ο Συνεταιρισμός για την αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση των μελών του και για την ενδυνάμωση του συνεταιριστικού κινήματος, συνεργάζεται με άλλους συνεταιρισμούς σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο.

7. Κοινοτικό ενδιαφέρον

Ο Συνεταιρισμός εργάζεται για την κοινωνική ανάπτυξη σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, τη δίκαιη αναδιανομή του εισοδήματος και του πλούτου και την προώθηση προγραμμάτων κοινωνικού χαρακτήρα, εφαρμόζοντας την πολιτική που αποφασίζεται από τα μέλη του.

Το παράδειγμα του συνεταιρισμού “Βίος Coop”

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το εγχείρημα του Κοινωνικού Καταναλωτικού Συνεταιρισμού Θεσσαλονίκης “Βίος Coop”, που ιδρύθηκε έπειτα από πρωτοβουλία της ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο. (Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία) και συνέχισε με τη συγκρότηση μιας ευρύτερης ομάδας πρωτοβουλίας για το συνεταιρισμό με πρώτο αντικείμενο τη δημιουργία ενός συνεταιριστικού Super Market στη Θεσσαλονίκη [17].

Σκοπός του Συνεταιρισμού είναι η άσκηση δραστηριοτήτων με βάση τις αρχές της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και της άμεσης δημοκρατίας. Ειδικότερα είναι προσανατολισμένος στην προμήθεια τοπικών και εγχώριων, κατά προτίμηση, προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και χαμηλής τιμής, προκειμένου να συμβάλλει στην ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της αντίστοιχης παραγωγής, ταυτόχρονα με την κάλυψη των αναγκών των μελών του και όλων των πολιτών σε αγαθά και υπηρεσίες με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης. Η συνεργασία με τοπικούς παραγωγούς συμβάλλει επίσης, στη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος από τη μεταφορά των προϊόντων [18].

Οι χαμηλότερες τιμές των προϊόντων αυτών βασίζονται στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν οι χονδρέμποροι μεσάζοντες ούτε τα ακριβοπληρωμένα ράφια στη συνεργασία με τις πρωτογενείς παραγωγικές μονάδες. Βασικό σύνθημα είναι η ποιότητα του προσφερόμενου προϊόντος να έρχεται σε λογική τιμή “από το χωράφι στο ράφι”.

Ο συνεταιρισμός λειτουργεί μη κερδοσκοπικά και το όφελος από την κατάργηση των μεσαζόντων μοιράζεται σε τρία μέρη: στους παραγωγούς, στους καταναλωτές και στη λειτουργία και περαιτέρω ανάπτυξη του συνεταιρισμού.

Η δομή και η λειτουργία του Συνεταιρισμού εφαρμόζουν την συνεργατική-συνεταιριστική δημοκρατική αρχή «ένα πρόσωπο-μια ψήφος». Το κάθε μέλος του Συνεταιρισμού έχει δικαίωμα συμμετοχής στις Γενικές Συνελεύσεις με μία ψήφο ανεξάρτητα από τις συνεταιριστικές μερίδες που κατέχει, καθώς και να εκλέγει και εκλέγεται. Η διοίκηση και ο έλεγχος του Συνεταιρισμού είναι υπόθεση των μελών του. Το Διοικητικό Συμβούλιο και το Εποπτικό Συμβούλιο εκλέγονται και ανακαλούνται από τη Γενική Συνέλευση, η οποία είναι το ανώτατο όργανο του Συνεταιρισμού και αποφασίζει για όλα τα θέματα που τον αφορούν. Τα μέλη και οι εργαζόμενοι εκπαιδεύονται πάνω στις συνεταιριστικές αρχές και τις αξίες της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας. [19].

Η συνεχής πτώση των εισοδημάτων σε συνδυασμό με τη συνεχή άνοδο των τιμών βασικών προϊόντων και με την αμφιβολία για την ποιότητά τους όλο και να μεγαλώνει (ένεκα ασύδοτης κερδοσκοπίας), καθιστά το εγχείρημα αυτό εξαιρετικά αναγκαίο, επίκαιρο και πρώτης προτεραιότητας.

Επίλογος

Παράλληλα με την ανάδειξη της αναγκαιότητας και σημασίας της δημιουργίας αλληλέγγυων κοινωνικών συνεταιρισμών είναι απαραίτητη και μια διευκρίνιση: «η αξία αυτών των μεγάλων κοινωνικών πειραμάτων δεν μπορεί να υπερεκτιμάται» [13]. Οι συνεταιρισμοί της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας δεν μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο από μόνοι τους. Αποτελούν μια βάση και ένα υπαρκτό πρότυπο, που μπορεί να προβληθεί στο μέλλον, μια «ρωγμή» και όχι ένα «σοβάτισμα» του συστήματος, αλλά χρειάζεται πολιτική για την κοινωνική αλλαγή. Οι αλληλέγγυοι συνεταιρισμοί αποτελούν από τη μια μεριά, μια μορφή άμυνας των εργαζομένων και όλων των πολιτών στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και από την άλλη, ένα σχολείο δημοκρατίας, αυτοδιαχείρισης και συλλογικής διακυβέρνησης, όπου συσσωρεύεται γνώση και εμπειρία στους εργαζόμενους και στους πολίτες, εξαιρετικά σημαντικές για την οικοδόμηση μιας άλλης κοινωνίας, δίκαιης και αλληλέγγυας.

Κάθε μέρα που περνάει, αποδεικνύεται ότι όχι μόνον ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός, αλλά είναι επίσης, όλο και πιο αναγκαίος.

Βιβλιογραφία

[1] Σαραντάκος Δ., Να θυμηθούμε τι κάναμε τότε, Εφημερίδα Εμπρός της Μυτιλήνης, 30.8.2011

[2] Τυροβούζης Χ., H αντιστασιακή ιδεολογία. Μια πρώτη συστηματοποίηση, Θέσεις, τ.23-24, 1988

[3] Aisslinger M., Kutz R., Prices and earnings. A comparison of purchasing power around the globe. Edition 2012, UBS, Zurich, Switzerland, 2012

[4] ΠΑΣΕΓΕΣ, Διεύρυνση της "ψαλίδας" τιμών παραγωγού – καταναλωτή για τα βασικά είδη διατροφής, 22.12.2010, http://www.paseges.gr

[5] Τα Νέα, Ακριβότερο κατά 18% το καλάθι της νοικοκυράς παρά την πρωτοφανή οικονομική κρίση, 16.6.2012, http://news.in.gr

[6] RIPESS EUROPE, Η παγκοσμιοποίηση της αλληλεγγύης, Μανιφέστο του Ευρωπαϊκού Δικτύου Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας - Βαρκελώνη 2011, 3.9.2012, www.dialektika.gr

[7] Νικολάου Κ., Επιστήμη και κρίση: Προσεγγίζοντας την κοινωνικά δίκαιη έξοδο, Διαλεκτικά, 10.12.2011, www.dialektika.gr

[8] Νικολάου Κ., Η κρίση και η κοινωνική αλληλέγγυα οικονομία, Διαλεκτικά, 27.6.2011,www.dialektika.gr

[9] RIPESS, Η Οικονομία που χρειαζόμαστε, Διακήρυξη του κινήματος της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας στο Rio+20, 3.9.2012, www.dialektika.gr

[10] Marx K., Κριτική του προγράμματος της Γκότα, Εκδ. Καμπίτση, Αθήνα

[11] Wolff R., Workers self directed enterprises, Lecture, Berlin, 5.11.11

[12] Marx K., Grundrisse – Fondements de la critique de l’ économie politique, Ed. Anthropos, Paris, 1968

[13] Marx K., Inaugural Address of the International Working Men’s Association “The First International”, 1864, Marxists Org.

[14] Marx K., The Capital. A critique of political economy, Ed. Lawrence and Wishart, London, 1954

[15] ΟΗΕ, Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Άρθρο 20, 1948

[16] I.C.A., Συνέδριο της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας, Manchester, UK, 1995

[17] ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο., Δημιουργία Κοινωνικού Καταναλωτικού Συνεταιρισμού στη Θεσσαλονίκη, ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο. – Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία, 8.2.2012, www.proskalo.net

[18] Νικολάου Κ., Κοινωνικός Καταναλωτικός Συνεταιρισμός στη Θεσσαλονίκη, Τα εν Οίκω εν Δήμω, τ.91, σ.3, 2012

[19] Βιος Coop, Το Καταστατικό του Κοινωνικού Καταναλωτικού Συνεταιρισμού Θεσσαλονίκης,www.bioscoop.gr

Εξάρχεια, η πολιορκία

φωτογραφία Δέσποινας Καλογεροπούλου από:http://exarchia.pblogs.gr

Για μένα τα Εξάρχεια δεν αποτελούν μια ξεχωριστή γωνιά της πόλης. Δεν διεκδικούν καμμία πρωτοκαθεδρία στις ανάγκες, τον πολιτισμό, την καθημερινότητα. Στην ίδια πόλη ζούμε όλοι μας, στην ίδια χώρα. Τα προβλήματα και οι προβληματισμοί κοινοί, οι αγώνες στον ίδιο εχθρό στοχεύουν. Εμείς οι εξαρχιώτες ζούμε τις ίδιες αγωνίες με κάθε πολίτη της χώρας, υφιστάμεθα την ίδια καταστολή, βιώνουμε την ίδια δυστυχία που η εξουσία επιβάλλει.

Όμως τα Εξάρχεια έχουν μπεί στο μάτι της εξουσίας εδώ και καιρό. Και αυτό εκφράζεται είτε με την προσπάθεια αλλοίωσης του χαρακτήρα της γειτονιάς, είτε με την καταστολή. Γιατί άραγε ;

Παληότερα είχαμε συνεχείς και συστηματικές προσπάθειες-σταυροφορίες της εξουσίας να "ισοπεδωθούν" τα Εξάρχεια, να διαγραφεί η ιστορία τους, να συκοφαντηθεί ο χώρος και οι άνθρωποί τους. Χάρη στον αγώνα των κατοίκων τα σχέδια της εξουσίας ναυάγησαν. Τον τελευταίο καιρό ο φασισμός, προκλητικός όσο ποτέ, ζητάει να πάρει τη ρεβάνς. Θέλει να βγάλει από το σώμα της πόλης -έτσι όπως την "ονειρεύεται" - το "αγκάθι" που τον πληγώνει, που αντιστέκεται στα σχεδιά του.

Τόσο η επιχείρηση εισβολής και καταστολής  την ημέρα της απεργίας, όσο και τα γεγονότα που ακολούθησαν την αντιφασιστική μοτοπορεία, δείχνουν το μένος της κυβέρνησης Σαμαρά και των συμμάχων της χρυσαυγιτών ενάντια σε αυτό που τα Εξάρχεια συμβολίζουν: Την ελευθερία σκέψης, τη διαφορετικότητα, τη συνύπαρξη, την αλληλεγγύη.

Και δεν είναι μόνο οι "πολεμικές επιχειρήσεις" κάθε τρείς και λίγο στη γειτονιά. Είναι και η συστηματική εισβολή της εγκληματικότητας με τη χορηγεία του μηχανισμού του υποκόσμου της χρυσής αυγής. 

Στα Εξάρχεια ξεφύτρωσαν και δοκιμάζονται δεκάδες εγχειρήματα παιδείας, πολιτισμού, αυτοδιάθεσης, αλληλεγγύης. Στόχος της εξουσίας είναι αυτά τα εγχειρήματα να καταπνιγούν. 

Ας μην έχουμε αυταπάτες. Στόχος μπορεί να φαίνεται ότι είναι σήμερα οι αντεξουσιαστές,  και είναι, αλλά πέραν αυτού, απώτερος στόχος είναι αυτό που τα Εξάρχεια θέλουν και μπορούν να διεκδικήσουν: την ανθρώπινη Ζωή.

Θ.

Η αλισίβα

Αναδημοσίευση από εφημερίδα Δράση (http://efimeridadrasi.blogspot.gr/)

Βρήκα χτες το βράδυ στην ταβέρνα την Κατερίνα (του Πιάμπα). Έπινε το ποτηράκι της με τον άντρα της.

Την ρωτάω πως φτιάχνανε παλιά την Αλισίβα.

Δεν πρόλαβε να ανοίξει το στόμα της και πετάγεται να μου δώσει την απάντηση ένας συνομήλικος της από ένα διπλανό τραπέζι.

Τα παίρνω και γίνομαι απότομος.

-«Δε ρώτησα εσένα . Εσύ δεν αξιώθηκες μια φορά στη ζωή σου να πλύνεις το σώβρακο σου.»

Το χάρηκε η Κατερίνα.

Σώπασαν και οι άλλοι και άρχισε να μου εξηγεί.

Η Αλισίβα (Lisciva) είναι ο τρόπος με τον οποίο έπλεναν τα ρούχα την μακράν και προ πλυντηρίων εποχή. Πρώτα κουβαλούσαν στην πλάτη το νερό από την άλλη άκρη του Θεού. Άναβαν φωτιά . Έβραζαν το νερό και μέσα στο καζάνι έριχναν στάχτη και φύλλα δάφνης. Έβαζαν τα ρούχα μέσα σε κάνιστρες . Τα σκέπαζαν με ένα κομμάτι κατάλληλο πανί για σούρωμα . Έριχναν το σταχτόνερο από πάνω. Στη συνέχεια έπλεναν τα ρούχα στο μαστέλο με πράσινο σαπούνι που έφτιαχναν οι ίδιες από λάδι ελιάς. Έπαιρναν τέλος τα ρούχα και τα πήγαιναν στο ποτάμι η στις βρύσες (που ήταν μακριά) και τα ξέβγαζαν.

Τα ρούχα γινόταν κατάλευκα . Καμιά σύγκριση με τα σημερινά απορρυπαντικά. Εδώ ο αναγνώστης πρέπει να λάβει υπόψη του ότι μιλάμε για τα ρούχα πολυμελών οικογενειών που ζούσαν σε περιβάλλον απόλυτης λασπουριάς. Ακόμα και το πάτωμα της κουζίνας ήταν χωμάτινο και λασπωμένο.

Αυτή ήταν η μια από τις γυναικείες δουλειές της καθημερινότητας. Πρέπει να προσθέσουμε τη δουλειά στα χωράφια , το τάισμα των παιδιών και πολλά άλλα.

Ακόμα και το βράδυ στο κρεβάτι με τον «αγαπημένο τους άντρα» έδεναν δύο σχοινιά από το ταβάνι ( τα λεγόμενα αναπαψώλια) για να κρατιούνται τα πόδια τους ψηλά . Ήταν αδύνατο να το αντέξουν και αυτό μετά την κούραση της ημέρας.

Αυτές οι γυναίκες δεν χάρηκαν ποτέ το φαΐ τον ύπνο και τον έρωτα. Αισθάνονταν ενοχές αν είχαν μια ώρα ελεύθερη.

Δεν μιλάμε για τη νεολιθική εποχή αλλά για πριν το εξήντα.

Μιλάμε για τις μανάδες μας.

Δεν μιλάμε για μεγάλες γυναίκες .

Μιλάμε για ηλικίες των είκοσι έως τριάντα.

Στην Pavia, δίπλα στο φημισμένο Ponte Coperto βρίσκεται το άγαλμα μιας άγνωστης πλύστρας .

Πλένει δίπλα στο ποτάμι όλες τις εποχές του χρόνου .

Έχω και μια φωτογραφία με χιόνια στην πλάτη της.

Φτάνει πια με τα αγάλματα των σπουδαίων δολοφόνων , των διάσημων απατεώνων και των αδίστακτων κακοποιών.

Δεν χρειάζονται ούτε καν τα αγάλματα των μεγάλων ποιητών , κάνουν κακό στα ποιήματα μας.

Ονειρεύομαι μια Πόλη που στις πλατείες και στα σταυροδρόμια θα έχουμε στήσει το άγαλμα του άγνωστου φίλου μου οδοκαθαριστή που πέθανε τις προάλλες και που μάζευε τα σκουπίδια υπό καταρρακτώδη βροχή χωρίς ούτε νιτσεράδα.

Θέλω να περνάω και να βλέπω το άγαλμα εκείνης της δασκαλίτσας που μου έλεγε ότι δεν μπορεί να κοιμηθεί τα βράδια γιατί κουβαλάει μαζί της το οικογενειακό δράμα του μικρού της μαθητή.

Αν πέρναγε από το χέρι μου θα έστηνα το άγαλμα της πλύστρας στη πάνω πλατεία. Αυτοί δεν το χρειάζονται. Θα χρειαστούν, όμως, οι επόμενες γενεές ένα μέρος που να αξίζει τον κόπο , για την κατάθεση των στεφάνων.

Αυτό θέλω. Όλα τα άλλα τα συζητάμε.

Έρικ Χομπσμπάουμ, in Memoriam

Έρικ Χομπσμπάουμ (9 Ιουνίου 1917 – 1 Οκτωβρίου 2012)

Τι να πρωτοπεί κανείς για τη ζωή και το έργο του Χόμπσμπάουμ; Ούτε αγιογραφίες μας πρέπουν ούτε όμως και η θλιβερή υποτίμηση της μεγάλης σημασίας της ανάδειξης και κατάκτησης του μαρξικού έργου, ακόμη και μεταξύ των κύκλων που επικαλούνται το μαρξισμό ως θεωρία και πρακτική.

Κάθε φορά που χάνουμε έναν άνθρωπο σαν το Χόμπσμπάουμ καλούμαστε να συμβάλλουμε στη μνήμη του χωρίς να ξεχνάμε πως σήμερα δεν κινδυνεύουμε τόσο από τις αγιογραφίες. Περισσότερο κινδυνεύουμε από τις μετανεωτερικές σειρήνες της απώλειας κάθε ιστορικού στοχασμού και της αμφισβήτησης γενικών εννοιών κατακτημένων σε μια ολόκληρη πορεία της ανθρωπότητας. Η γραφή του Χόμπσμπάουμ αποτελεί μια ανεκτίμητη συμβολή σε μια ιστορική ματιά που δεν είναι «είναι του γούστου της εποχής μας». Όσοι/ες έχουμε διαβάσει έστω κι ένα βιβλίο του, του χρωστάμε πολλά για μια μοναδική εισαγωγή στη μαχόμενη ιστορική επιστήμη. Οι μέλλουσες γενιές μπροστά στις τεράστιες προκλήσεις που θα χουν να αντιμετωπίσουν, θα έχουν έναν πολύτιμο σύντροφο ∙ τα έργα ενός ανθρώπου που γεννήθηκε τη χρονιά της Οκτωβριανής Επανάστασης και περπάτησε στο σύντομο εικοστό αιώνα με τη ματιά στραμμένη στο παρελθόν και το μέλλον του αγώνα για την αλλαγή του κόσμου.

Γεννήθηκε στης Αλεξάνδρεια το 1917, από πατέρα βρετανό πολωνικής καταγωγής και μητέρα αυστριακή εβραϊκής καταγωγής, και σπούδασε στη Βιέννη, το Βερολίνο, το Λονδίνο και το Καίμπριτζ. Είναι μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας και της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, επίτιμο μέλος του Kings College στο Καίμπριτζ και επίτιμος διδάκτωρ πολλών πανεπιστημίων σε αρκετές χώρες. Δίδαξε ως τη συνταξιοδότησή του στο Birkbeck College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου -ένα περιβάλλον/ έμπνευση και κίνητρο για το ιστορικό του έργο, ομολογεί ο ίδιος- και κατόπιν στο New School for Social Research της Νέας Υόρκης. Εκτός από τα διάσημα βιβλία του “The Age of Revolution, 1789-1848″ (“Η εποχή των επαναστάσεων, 1789-1848″, μτφρ. Μαριέτα Οικονομοπούλου, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ.), “The Age of Capital, 1848-1875″ (“Η εποχή του κεφαλαίου, 1848-1875″, μτφρ. Δημοσθένης Κούρτοβικ, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ.), “The Age of Empire, 1875-1914″ (“Η εποχή των αυτοκρατοριών, 1875-1914″, μτφρ. Κωστούλα Σκλαβενίτη, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ.) και “Age of Extremes: The Short Twentieth Century 1914-1991″ (“Η εποχή των άκρων: ο σύντομος 20ος αιώνας 1914-1991″, μτφρ. Βασίλης Καπετανγιάννης, εκδ. Θεμέλιο), έχει συγγράψει και τα βιβλία: “Primitive Rebels”, “Labouring Man and Worlds of Labour”, “Industry and Empire”, “Nations and Nationalism Since 1780″, “The Invention of Tradition” (“Η επινόηση της παράδοσης”, μτφρ. Θανάσης Αθανασίου, εκδ. Θεμέλιο), “The Jazz Scene” (“Η σκηνή της τζαζ”, μτφρ. Τάκης Τσήρος, εκδ. Εξάντας), “Uncommon People” (“Ξεχωριστοί άνθρωποι”, μτφρ. Παρασκευάς Ματάλας, εκδ. Θεμέλιο), “Bandits” (“Ληστές”) και “Globalisation, Democracy and Terrorism” (“Παγκοσμιοποίηση, δημοκρατία και τρομοκρατία”, μτφρ. Νίκος Κούρκουλος, εκδ. Θεμέλιο), τα οποία έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, καθώς και την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αυτοβιογραφία του “Interesting Times: A Twentieth-century Life” (“Συναρπαστικά χρόνια: μια ζωή στον 20ο αιώνα”, μτφρ. Σταματίνα Μανδηλαρά, εκδ. Θεμέλιο).

Η Λέσχη τον αποχαιρετά κάνοντας κάλεσμα σε φίλους και φίλες πρώτα και κύρια να τον μελετήσουμε. Θα χαρούμε πολύ να μας στείλετε κείμενα και να συνδιαμορφώσουμε ένα αφιέρωμα, αλλά κι έναν ανοικτό διάλογο γύρω από το ιστορικό και πολιτικό έργο του, τη στράτευσή του από νεαρή ηλικία στο κομμουνιστικό κίνημα και τη στάση του στις κρίσιμες καμπές της ιστορίας του εικοστού αιώνα. Μέσα από τις διάφορες κριτικές προσεγγίσεις, στοχεύουμε να αναρωτηθούμε ξανά και τολμηρά:

Η εποχή των άκρων είναι εδώ. Επιστρέφει – και μέσα από ποιούς δρόμους – η εποχή των επαναστάσεων;

Αναδημοσίευση από Λέσχη (http://ilesxi.wordpress.com/)