Ανασφάλιστοι, αυτοί οι άγνωστοι

Φωτογραφία: Παναγιώτης Τζαμάρος/FosPhotos

της Αγγελικής Δημοπούλου από το tvxs.gr/node/146658

Η είδηση συγκλόνισε. Πριν από έξι ημέρες ένας ανασφάλιστος καρκινοπαθής έχασε τη ζωή του αναζητώντας νοσοκομείο να τον δεχτεί δωρεάν καθώς ο ίδιος αδυνατούσε να καλύψει το κόστος της νοσηλείας του. Το Κοινωνικό Ιατρείο του Ελληνικού που κατήγγειλε το περιστατικό αποκάλυψε ότι ακόμη εννέα ασθενείς για τους οποίους γίνεται εδώ και καιρό προσπάθεια να νοσηλευτούν σε δημόσιο νοσοκομείο με τη διαδικασία επείγοντος περιστατικού βρίσκονται σε κίνδυνο. Δυστυχώς δεν είναι οι μόνοι. Χιλιάδες ανασφάλιστοι πολίτες απευθύνονται στα ιατρεία αλληλεγγύης αδυνατώντας να πληρώσουν νοσήλια στα δημόσια νοσοκομεία αλλά και τα φάρμακα που χρειάζονται. Είναι αποκλεισμένοι από τη «Δημόσια Υγεία» την οποία έχουν για χρόνια πληρώσει. Το προφίλ, τα νούμερα, οι απώλειες, οι μαρτυρίες. 

Το τραγικό περιστατικό

Ο 66χρονος καρκινοπαθής που έχασε τη ζωή του μόλις την περασμένη εβδομάδα ήταν μακροχρόνια άνεργος και γι’ αυτό είχε απολέσει την ασφαλιστική του κάλυψη. Στο νοσοκομείο του ζητούσαν να πληρώσει τα νοσήλια πράγμα που εκείνος δεν είχε χρήματα να κάνει, φοβούμενος επιπλέον τη μετακύλιση του χρέους στην εφορία. Εξάλλου το κόστος νοσηλείας ενός καρκινοπαθούς είναι απαγορευτικό κι όχι μόνο για κάποιον μακροχρόνια άνεργο. 

«Για τους καρκινοπαθείς το κόστος των νοσηλίων είναι πάρα πολύ μεγάλο» εξηγεί στο tvxs.gr ο εθελοντής γιατρός στο Κοινωνικό Ιατρείο του Ελληνικού, Γιώργος Βήχας. «Κατά μέσο όρο είναι 7.000 με 8.000 ευρώ για τις χημειοθεραπείες. Αν συμπεριληφθούν και τα νοσήλια των εξετάσεων που θα χρειαστούν μέχρι να γίνει διάγνωση και τα έξοδα μιας χειρουργικής επέμβασης που πρέπει να προηγηθεί της χημειοθεραπείας το κόστος μπορεί να είναι ξεπεράσει τα 10.000 ευρώ».

Το προφίλ: Ανασφάλιστοι, αυτοί οι άγνωστοι

Ποιοι είναι οι πολίτες που απευθύνονται στα κοινωνικά ιατρεία; «Η μεγαλύτερη κατηγορία είναι οι ανασφάλιστοι μετά από μια μακροχρόνια ανεργία ή μετά από το κλείσιμο μιας επιχείρησης. Στη δεύτερη περίπτωση η ασφαλιστική κάλυψη χάνεται αυτόματα. Οι άνθρωποι αυτοί χρωστούν στο ταμείο τους και δεν έχουν περίοδο χάριτος, όπως στους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ» τονίζει ο Γιώργος Βήχας. Σύμφωνα με τον ίδιο, μια επίσης μεγάλη κατηγορία είναι οι εργαζόμενοι σε καθεστώς μαύρης εργασίας που δεν έχουν ιατροφαρμακευτική κάλυψη.

Μια τρίτη κατηγορία είναι οι μετανάστες. Το ποσοστό τους όμως είναι μικρότερο από αυτό των Ελλήνων. «Η αναλογία είναι περίπου 70% Έλληνες και 30% μετανάστες» εξηγεί ο κ. Βήχας και προσθέτει ότι τώρα τελευταία έχει προστεθεί ακόμη μια κατηγορία πολιτών που ζητούν βοήθεια από τα κοινωνικά ιατρεία. Πρόκειται για πολίτες που έχουν ασφαλιστική κάλυψη. Είτε εργάζονται, είτε είναι συνταξιούχοι. Ωστόσο, είναι τόσο χαμηλός ο μισθός ή τόσο χαμηλή η σύνταξή τους που δεν μπορούν να αγοράσουν τα φάρμακά τους γιατί δεν μπορούν να καταβάλλουν το ποσοστό συμμετοχής στις συνταγές. Η κατηγορία αυτή αυξάνεται ραγδαία το τελευταίο 4μηνο, ενώ το «χαράτσι» του ενός ευρώ ανά συνταγή φαρμάκων δεν θα βοηθήσει.

«Eίμαι 69 χρονών. Είμαι 51 χρόνια στο επάγγελμα του μεταφορέα αλλά τον τελευταίο καιρό δεν πάει καλά η δουλειά. Χρωστάω και δεν έχω ασφάλεια. Ούτε σύνταξη μπορώ να πάρω. Εδώ στο ιατρείο μας βοήθησαν. Μέχρι που με έστειλαν κι έκανα επέμβαση γιατί ανακαλύψαμε πως έχω ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής. Μεσολάβησε ο κ. Βήχας και με έστειλε στο λαϊκό. Έπρεπε να είχε γίνει νωρίτερα η επέμβαση αλλά δεν είχα ασφάλεια. Και τα φάρμακα μας τα δίνουν από ‘δω» περιγράφει ασθενής του Κοινωνικού Ιατρείου Ελληνικού.

Ιλιγγιώδης ο αριθμός των ανασφάλιστων 

«Σε πανελλήνιο επίπεδο σύμφωνα με τις επίσημες παραδοχές του προέδρου του ΕΟΠΥΥ οι ανασφάλιστοι πρέπει να ξεπερνούν τα 3,5 εκατομμύρια. Σύμφωνα με τις δικές μας εκτιμήσεις πρέπει να είναι κοντά στα 4 εκατομμύρια και να τα ξεπερνούν και λίγο» τονίζει ο Γιώργος Βήχας.

Πράγματι στις 19 Σεπτεμβρίου 2013 κατά το 12ο ετήσιο συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου «Healthworld», ο πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ, Δημήτρης Κοντός, παραδέχτηκε ότι 3,068 εκατομμύρια ασφαλισμένοι του οργανισμού έχουν απολέσει την ασφαλιστική τους ικανότητα, ενώ άλλοι 3,3 εκατ. ασφαλισμένοι, μεταξύ των οποίων έμποροι που έχουν κλείσει τα μαγαζιά τους, οικοδόμοι αλλά και άλλες κατηγορίες εργαζομένων, δεν έχουν κανένα ασφαλιστικό δικαίωμα. Το αστρονομικό νούμερο αφορά και τις οικογένειές τους που υφίστανται τις συνέπειες της ανεργίας.

Παράλληλα τα στοιχεία του ΣΕΠΕ τον Ιούλιο του 2013 έδειξαν κατακόρυφη αύξηση της αδήλωτης εργασίας: από 25% το 2010 και 30% το 2011, η αδήλωτη εργασία έφθασε στα 38,2% το 2012 και 38,4% το πρώτο εξάμηνο του 2013. Τα στοιχεία αυτά μάλιστα είναι ενδεικτικά αφού οι έλεγχοι γίνονται στοχευμένοι σε χώρους για τους οποίους υπάρχουν πληροφορίες ή καταγγελίες.

Επείγον περιστατικό

Το Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού έχει δεχτεί μέχρι στιγμής περίπου 250 με 300 περιστατικά ασθενών που χρειάστηκαν νοσηλεία. Από αυτά τα άτομα οι 120 ήταν καρκινοπαθείς όπου έπρεπε να κάνουν χημειοθεραπεία. «Το 80% των καρκινοπαθών ήρθε στο ιατρείο πέντε και έξι μήνες μετά την αρχική διάγνωση με μεγάλη καθυστέρηση. Δέκα ασθενείς έχασαν τη ζωή τους επειδή δεν είχαν έγκυρη πρόσβαση στη θεραπεία τους» λέει στο tvxs.gr, ο εθελοντής γιατρός Γιώργος Βήχας.

Όπως σημειώνει ο κ. Βήχας υπάρχουν κι άλλα περιστατικό που χρίζουν νοσηλείας. «Η πρώτη κατηγορία είναι οι ανασφάλιστοι που δεν έχουν κάποιο οξύ πρόβλημα αλλά υποφέρουν από κάτι που μπορεί να καταλήξει σε μια πολύ επείγουσα κατάσταση αν αφεθεί. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι άνθρωποι που έχουν ένα σοβαρό πρόβλημα με την έννοια του επείγοντος. Και η τρίτη κατηγορία είναι άνθρωποι που πρέπει για σοβαρό ή μη λόγο να κάνουν χειρουργική επέμβαση και είναι ασφαλισμένοι με βιβλιάριο πρόνοιας».

Κατηγορία Πολίτες με Βιβλιάριο Πρόνοιας

Στις πρώτες δυο κατηγορίες οι ασθενείς θα πρέπει να καλύψουν τα νοσήλιά τους. Κι αν δεν τα καλύψουν το χρέος θα μετακυλιστεί στις εφορίες με τις γνωστές συνέπειες. Η τρίτη κατηγορία που είναι οι πολίτες με βιβλιάριο πρόνοιας που χρίζουν χειρουργικής επέμβασης. Με πρόσφατη εγκύκλιο του υπ. Υγείας, Άδωνι Γεωργιάδη επιβάλλεται η εξής διαδικασία: Πρέπει ο θεράπων γιατρός που κρίνει ότι πρέπει να γίνει η επέμβαση να στείλει ένα χαρτί στο συντονιστή γιατρό της κλινικής, αυτός με τη σειρά του να το μεταβιβάσει στον διευθυντή του νοσοκομείου και αυτός στον υπουργό υγείας ζητώντας έγκριση για τη νοσηλεία του ασθενή.

Με καρκίνο στο περίμενε...

«Μου περιέγραψαν το περιστατικό μιας γυναίκας που νοσηλευόταν 20 ημέρες στον Άγιο Σάββα με καρκίνο στο μαστό και περίμενε την έγκριση που δεν ερχόταν με τον κίνδυνο αυτός ο καρκίνος να εξαπλωθεί. Όταν επικοινώνησα με το γραφείο του υπουργού πριν από 15 ημέρες μου είπαν ότι η εγκύκλιος ορίζει ότι μετά τον υπ. Υγείας θα πρέπει να υπάρξει και τελική υπογραφή από το ΚΕΣΥ. Η πλήρης παράνοια. Στο μεταξύ ο άνθρωπος πεθαίνει» τονίζει ο Γιώργος Βήχας και καταλήγει: «Έχουμε μαρτυρίες ότι έχει καθυστερήσει και ένα και ενάμιση μήνα αυτή η διαδικασία. Σημειώνεται ότι η εγκύκλιος αυτή δεν διαχωρίζει τα επείγοντα από τα μη περιστατικά. Γι’ όλα είναι το ίδιο. Αντιλαμβάνεστε τι μπορεί να συμβεί σε ένα μήνα. Αυτή είναι η πραγματικότητα για τους ανασφάλιστους και τους ασθενείς με βιβλιάρια πρόνοιας».

«Είμαι 55 χρονών και είμαι άνεργος. Δεν μπορώ να βρω δουλειά. Πριν από 3 μήνες πονούσαν τα δόντια μου. Ο οδοντίατρος με έστειλε στο νοσοκομείο. Με είδε ωριλά και με έστειλε σε γναθοχειρουργό. Αυτός διέγνωσε καρκίνο. Και στο λεμφαδένα Πήγα στον Ευαγγελισμό με είδε ο διευθυντής και μου αφαίρεσε ένα δόντι. Μου έγραψε τις εξετάσεις. Ήμουν ανασφάλιστος και δεν με δεχόταν κανείς. Έκανα τις εξετάσεις μέσω του Κοινωνικού Ιατρείου. Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χημειοθεραπεία και την ακτινοθεραπεία. Με τη βοήθεια του Κοινωνικού Ιατρείου με δέχτηκε η Σωτηρία και έχω κάνει δυο χημειοθεραπείες αλλά η θεραπεία είναι μισή. Ο γιατρός με έστειλε με χαρτιά στον Άγιο Σάββα. Μου λένε: Δεν δεχόμαστε ανασφάλιστους. Τελικά μου λένε να πάω την άλλη Τρίτη, μετά την άλλη Πέμπτη, μετά πάλι την άλλη Τρίτη. Πηγαίνω και με αφήνουν να περιμένω. Πήγα στις 10.00 και περίμενα μέχρι τις 14.30. Τελικά μου είπαν ότι δεν θυμόμουν καλά και θα μου τηλεφωνούσαν στο σπίτι. Το είπα στο γιατρό. Μου είπε ότι πρέπει να κάνω οπωσδήποτε ακτινοθεραπεία» λέει στο tvxs.gr, ο Μανώλης Αλντιφιράκης

Στη Θεσσαλονίκη...

Το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης έχουν επισκεφτεί τα δύο χρόνια λειτουργίας του 10.000 ασθενείς. Το πρώτο χρόνο λειτουργίας η αναλογία Ελλήνων και μεταναστών ανασφάλιστων ασθενών που επισκέπτονταν το ιατρείο ήταν 45% προς 55% ενώ τον δεύτερο το ποσοστό των Ελλήνων ανασφάλιστων ασθενών ανήλθε στο 70% και το ποσοστό των μεταναστών στο 30%. Περίπου 15 με 20 ραντεβού κλείνονται καθημερινά σε κάθε τμήμα: οδοντιατρείο, παθολογικό, ψυχιατρικό, ορθοπεδικό, παιδολογικό και νευρολογικό.

«Φυσικά και υπάρχουν σοβαρά περιστατικά» περιγράφει στο tvxs.gr, o εθελοντής γιατρός του Κοινωνικού Ιατρείου Θεσσαλονίκης, Θοδωρής Ζδούκος. «Μια γυναίκα με ανεύρυσμα καταφέραμε μετά από πολύ κόπο να τη βάλουμε στο νοσοκομείο για να χειρουργηθεί. Αλλά είχε χαθεί πολύτιμος χρόνος. Πέθανε πάνω στο χειρουργείο. Ήταν πολύ προχωρημένο το ανεύρυσμα. Εκείνη ήταν άνεργη και ανασφάλιστη δεν είχε να πληρώσει. Ήρθε σε εμάς καθυστερημένα. Ώσπου να γίνουν οι συνεννοήσεις και να βρούμε χειρουργό... Πρόκειται για κλασική περίπτωση ανθρώπου που χάθηκε επειδή ήταν ανασφάλιστος. Το επείγον περιστατικό το δέχονται στο νοσοκομείο αλλά πρόκειται για ασθενείς που πεθαίνουν εκείνη την ώρα. Περιτονίτιδα, έμφραγμα... Υπάρχει όμως αυτή η γκρίζα ζώνη. Ασθενείς που χρειάζονται νοσηλεία ή χειρουργείο και δεν γίνεται έγκαιρα. Όταν το περιστατικό πάει ως επείγον είναι πλέον πολύ αργά. Αν ένας καρκίνος γίνει τελικού σταδίου ο ασθενής πάει στο νοσοκομείο για να πεθάνει».

«Σήμερα ήρθε στο ιατρείο μια γυναίκα με επιθετικό καρκίνο του μαστού. Για να κάνει τη χημειοθεραπεία της απαιτούνται 22.000 ευρώ για το ετήσιο κόστος νοσηλείας. Θα τη στείλουμε τώρα στο νοσοκομείο αφού λένε ότι το αναλαμβάνουν. Αλλά μέχρι τώρα τους έδιωχναν. Ζητούν στους χρόνια πάσχοντες που μπορεί να εξελιχθούν σε επείγοντα περιστατικά να προπληρώσουν. Αυτό είναι το καθεστώς και είναι καθεστώς με εγκυκλίους ούτε καν με νόμο. Είναι εγκύκλιος Λοβέρδου που επανέφερε την εγκύκλιο Παπαδόπουλου του 1998. Κι αυτό σε συνδυασμό με τα κλειστά ενοποιημένα νοσήλια που επταπλασίασαν τις τιμές. Κάποτε έμπαινες στο νοσοκομείο και το ημερήσιο νοσήλιο ήταν 75 ευρώ. Τώρα πάει ανάλογα με τη διαγνωστική κατηγορία. Οπότε πολυτραυματίας 10.000 ευρώ, ανεύρυσμα αορτής 8.000 ευρώ, μπάι πας τριπλό 3.500 ευρώ. Αυτές είναι οι τιμές. Και σε περίπτωση επιπλοκής που χρειάζονται περισσότερες ημέρες νοσηλείας χρειάζονται και επιπλέον λεφτά» προσθέτει ο κ. Ζδούκος και καταλήγει: «Και υπάρχουν πάρα πολλά περιστατικά που δεν υποπέφτουν στην αντίληψη τη δική μας. Χάνονται στο δρόμο. Πεθαίνουν σπίτι τους. Μην μπερδεύουμε τους προσερχόμενους στα κοινωνικά ιατρεία με το πραγματικό πρόβλημα. Είναι η κορυφή του παγόβουνου».