Πλειστηριασμοί 2018-το δέος των αριθμών και η μελωδία των κινημάτων

Η εξέλιξη και τα αποτελέσματα της διαδικασίας 

των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών (ηλ.πλ) για το έτος 2018

εισαγωγικά

Από το γράφημα αυτό αποδεικνύεται ότι το εργαλείο των ηλ.πλ. αποτελεί το υπερόπλο των τραπεζών. Καθίσταται απλός και "παραγωγικός" ο τρόπος να βγαίνουν σπίτια και περιουσίες στο σφυρί σαν να ήταν χαλιά.  Γιατί έτσι το θέλησε η κυβέρνηση, έτσι το θέλησαν οι θεσμοί: "Πρώτα οι τράπεζες"
Για τους πάσης κοπής οφειλέτες προκειμένου να σώσουν την πρώτη κατοικία τους, καθίσταται πλέον δύσκολο να αποφύγουν είτε έναν κανιβαλιστικού τύπου συμβιβασμό με την τράπεζα και τους λοιπούς πιστωτές τους, είτε να αρκεσθούν στην αναιμική προστασία του νέου νόμου, που αναμένεται ως τα τέλη Φλεβάρη του 2019 να αντικαταστήσει το νόμο Κατσέλη-Σταθάκη. Όσοι βέβαια θα πληρούν τα νέα αυστηρά κριτήρια ένταξης στο νέο νόμο "προστασίας" Εκτός εάν... 

...οι 120.000 άμεσα απειλούμενοι από τους πιστωτές τους οφειλέτες αποφασίσουν πως η σωτηρία τους δεν χαρισθεί από τους τραπεζίτες τους αλλά από τον ίδιο τον αγώνα τους.  

οι αριθμοί λένε την αλήθεια ; Μια αναγκαία διευκρίνηση

Αναφέρομαι στον αριθμό των πλειστηριασμών που "ολοκληρώθηκαν". Για λόγους που δεν αναφέρονται αλλά είναι κατανοητή η στόχευσή τους, στο μέγεθος αυτό περιλαμβάνονται και οι πλειστηριασμοί που κατέστησαν άγονοι. Στα οικεία πεδία των ιστοσελίδων των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών δεν διαχωρίζονται οι άγονοι από τους γόνιμους πλειστηριασμούς. Για να έχουμε πάντως έναν αριθμό των άγονων πλειστηριασμών που να αγγίζει την πραγματικότητα θα ανατρέξουμε σε δημοσιεύματα του Σεπτέμβρη 2018, όπου αναφέρεται πως έξι από τους δέκα πλειστηριασμούς που είχαν διενεργηθεί το πρώτο οκτάμηνο του 2018  κηρύχθηκαν  άγονοι.  Επίσης, την ίδια εποχή άλλα δημοσιεύματα μιλούσαν για ένα ποσοστό της τάξης του 80% πλειστηριασμών που "γονιμοποιήθηκαν¨ από τις ίδιες τις πιστώτριες τράπεζες. Δηλαδή Γιάννης κερνάει-Γιάννης πίνει...

Να σημειώσουμε ότι οι τράπεζες θα ήθελαν να  "κτυπάνε" περισσότερα ακίνητα αν δεν έμπαινε το φρένο του ESM. Οι λόγοι που το ESM ανάγκασε τις τράπεζες να σταματήσουν να κτυπάνε οι ίδιες σωρηδόν ακίνητα είναι δύο.
-Ο ένας είναι ότι οι έξωθεν θεσμοί και ο ESM προτιμούν να πουληθούν τα καλά κόκκινα δάνεια (που έχουν εξασφαλίσεις φιλέτα) προκειμένου ξένοι επενδυτές  να τζογάρουν πάνω στα δεσμευμένα ακίνητα.
-και ο δεύτερος λόγος είναι ότι για τα ακίνητα τα οποία βγαίνουν σε πλειστηριασμό και είναι δεσμευμένα από περισσότερους πιστωτές (π.χ. άλλες τράπεζες, Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία) η επισπεύδουσα και πλειοδότης τράπεζα υποχρεούται να εκταμιεύσει το αναλογούν ποσό των υπολοίπων πιστωτών που έχουν λαμβάνειν από τον οφειλέτη. Και σε καιρούς πενιχρής ρευστότητας, που τέτοια δυνατότητα. 

Το δέος των αριθμών και οι 16408 τουφεκιές

Διαβάζουμε στο γράφημα πως για το 2018 είχαν προγραμματισθεί σε όλη τη χώρα 21354 πλειστηριασμοί ακινήτων εκ των οποίων ολοκληρώθηκαν οι 16408. Στα νούμερα αυτά πρέπει να συνυπολογισθούν και οι δεκάδες χιλιάδες διαταγές πληρωμής που μένουν παγωμένες στα συρτάρια των νομικών τμημάτων των τραπεζών που είτε για πολιτικούς λόγους είτε για λόγους τακτικής δεν προχωρούν στο στάδιο του πλειστηριασμού. Προφανώς οι τράπεζες για επικοινωνιακούς λόγους στρέφουν τα βέλη τους πρώτα σε μεγαλοοφειλέτες ή σε οφειλέτες κατόχους ακινήτων-φιλέτων.

Οι αριθμοί προκαλούν δέος αν αναλογισθούμε τους δεκάδες χιλιάδες"κόκκινους" δανειολήπτες των τραπεζών όσο και τους οφειλέτες του δημοσίου που αριθμούν μερικά εκατομμύρια. Ο μισός πληθυσμός της χώρας βρίσκεται υπό διωγμό. Πόλεμος με λάφυρο την αξιοπρέπεια και τις μνήμες της κάθε οικογένειας, του κάθε επαγγελματία. Ένας μαζικός ξερριζωμός από τα σπίτια, τα μαγαζιά, τα χωράφια όπου ανθούσε για χρόνια η ονειροπλασία, όπου εύρισκαν στέγη οι ελπίδες και ζύμωναν το ψωμί τους οι οικογένειες. Μόνο όποιος έχει περιέλθει σε αυτή την κατάσταση  μπορεί να αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος. Μπορούν τα κινήματα να αντιληφθούν αυτή την κραυγή απόγνωσης; 

Πόλεμος αναίμακτος, θάνατος από χέρια με λευκά γάντια. Πόλεμος προετοιμασμένος μεθοδικά. Πρώτα η έπαρση της καλλιεργημένης ευδαιμονίας, στη συνέχεια η απογοήτευση, ο φόβος, η παραίτηση, η κατάθλιψη.  Η κοινωνική αποσάρθρωση, συνέπεια όλων αυτών οδηγεί τα παραλυμένα κοινωνικά στρώματα κατευθείαν στο στόμα του λύκου. 

Οι πίνακες που παρατίθενται στη συνέχεια προσφέρονται για ποικίλες κοινωνικές γνωματεύσεις. Μία όμως ξεπηδάει σαν κυρίαρχη. Η έλλειψη οργανωμένης κοινωνικής αντίστασης, ειδικά σε περιοχές της χώρας με μηδαμινή συλλογική αντίσταση, διευκολύνει τη λεηλασία των πλειστηριασμών. Αναδεικνύεται παράλληλα πως η λάθος ιεράρχηση των καθηκόντων πολλών κινημάτων αλλά και πολιτικών φορέων που "επιβάλλουν" σε κάθε ευκαιρία τις προτεραιότητές τους στα κινήματα, υποβάθμισε το πρόβλημα των πλειστηριασμών ή το απαξίωσε, υψώνοντας λάβαρα ιδεολογικής "καθαρότητας". Το "εμείς δεν παλεύουμε υπέρ της ιδιοκτησίας," ακούγεται συχνά-πυκνά από πολιτικά σχήματα στο χώρο της αριστεράς και πέραν αυτής. 

Συνηθίζω να λέω πως το κοντραμπάσο της συμφωνικής ορχήστρας και τα κινήματα έχουν κάτι κοινό: όταν παίζει το κοντραμπάσο κανείς δεν το ακούει. Όταν όμως σιγεί τότε όλοι νοιώθουν την απουσία του. Σε ένα παράλληλο σύμπαν σε κοινωνικό επίπεδο συμβαίνει ακριβώς το ίδιο με την παρουσία ή την απουσία των κινημάτων.

Οι στατιστικές
Στους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζεται μια ποιοτική και γεωγραφική ανάλυση τνω πλειστηριασμών του τελευταίου τετραμήνου του 2018. Τα στοιχεία έχουν αλιευθεί από τις ιστοσελίδες των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Σημειωτέον ότι αντίστοιχα στοιχεία δεν υπάρχουν για το υπόλοιπο του 2018, μιας και δεν τηρούνταν από τους διαχειριστές των ιστοσελίδων.

Στον Πίνακα 2 στην τρίτη στήλη απεικονίζεται το πλήθος των αναστολών των πλειστηριασμών και στην τελευταία στήλη απεικονίζεται το ποσοστό των αναστολών σε σύγκριση με το πλήθος των πλειστηριασμών (στήλη 3).

Η αναστολή, όπως προαναφέραμε, είναι το μόνο ευεργετικό αλλά προσωρινό αποτέλεσμα που μπορεί να πετύχει το κίνημα στη συγκεκριμένη συγκυρία, μιας και ο συσχετισμός των δυνάμεων στη μάχη κατά των ηλ.πλ. δεν επιτρέπει τη δυναμική ακύρωση όλης της διαδικασίας του πλειστηριασμού που είναι και ο ευκταίος στόχος. Αναστολή μπορεί να επέλθει με αίτηση και πρόταση συμβιβασμού με την τράπεζα ή εν γένει τον πιστωτή εκ μέρους του δανειολήπτη που μπορεί να υποβληθεί έως και 24 ώρες πριν τον πλειστηριασμό. 

Στον πίνακα 3 (αποτελέσματα πλειστηριασμών κατοικιών) βλέπουμε ότι σε τουριστικές περιοχές το ποσοστό αναστολών για κατοικίες ξεπερνάει κατά πολύ τον μέσο όρο κάτι που μας κάνει να σκεφθούμε -σε συνδυασμό με την απουσία κινημάτων στις περιοχές αυτές - ότι πολλοί δανειολήπτες καταφεύγουν την τελευταία στιγμή σε αυτή τη λύση. 

  

Ένας μεγάλος αριθμός αναστολών πλειστηριασμών κατοικιών παρατηρείται σε περιοχές με οργανωμένο κίνημα (π.χ. Αττική, Θεσσαλία). Η παρουσία κινημάτων στα συμβολαιογραφεία και η δημόσια καταγγελία του πλειστηριασμού από τα κινήματα αναγκάζουν την κυβέρνηση και τις τράπεζες να αναστείλλουν πολλούς πλειστηριασμούς κυρίως λαϊκών κατοικιών και για χαμηλές οφειλές. Η Ενωτική Πρωτοβουλία κατά των Πλειστηριασμών κοινοποιεί και στοχεύει σε πλειστηριασμούς κατοικιών και εν γένει περιουσιών χαμηλής αξίας ειδικά όταν η οφειλή είναι δυσανάλογα μικρότερη της αξίας του ακινήτου. Στοχοποιεί επίσης πλειστηριασμούς όπου έχει διαπιστωθεί η καταστρατήγηση από την τράπεζα βασικών δικαιωμάτων του δανειολήπτη. 

Υπάρχουν και περιοχές με εκτεταμένο αστικό ιστό όπου παρατηρείται απουσία ή  υποτονική παρουσία κινημάτων  κατά των πλειστηριασμών. Εκεί τα μεγέθη των αναστολών δεν είναι τα αναμενόμενα. Μελετώντας τον πίνακα 3  αυτό καθίσταται εμφανές. 

Τέλος, στον πίνακα 4 παρουσιάζεται μια αναλυτική εικόνα της γεωγραφίας των πλειστηριασμών κατοικιών στους δήμους του νομού Αττικής. Το συμπέρασμα που μπορούμε να εξάγουμε από εδώ είναι αυτό που τονίσαμε σε προηγούμενη παράγραφο. Ότι δηλαδή, οι τράπεζες στοχεύουν κατα προτεραιότητα στα ευγενή αλλά και τα νεοαναπτυσσόμενα προάστια (για επικοινωνιακούς αλλά και ουσιαστικούς λόγους). Δεν παραβλέπεται επίσης η διαπίστωση ότι η κρίση κτύπησε με οδυνηρά αποτελέσματα (τεράστιες μειώσεις εισοδημάτων) και κοινωνικά στρώματα της μεσαίας τάξης  για τα οποία στρώματα οι πόρτες του τραπεζικού δανεισμού ήταν ορθάνοικτες όλο το 24ωρο.

Επίλογος

Ούτε η αναστολή, ούτε η ματαίωση και πολύ περισσότερο ο συμβιβασμός με την τράπεζα ή η προστασία του νόμου, αποτελούν την οροστική λύση που πρέπει να επιδιώκει το κίνημα. Οποιοσδήποτε συμβιβασμός είναι έωλος και μπορεί να καταπέσει για πολλούς λόγους ο κυριώτερος των οποίων είναι η πάντα ελλοχεύουσα οικονομική αδυναμία ανταπόκρισης στους όρους του συμβιβασμού ή του νόμου. Όσο δεν αποκαθίσταται το προ κρίσης επίπεδο εισοδημάτων, όσο η τοκογλυφία και ο ανατοκισμός συνεχίζουν να αυξάνουν με γεωμετρική πρόοδο την οφειλή, κάθε συμβιβασμός είναι μια ακόμη θηλιά (ίσως η τελευταία) στο λαιμό του δανειολήπτη/οφειλέτη. Επομένως απαιτείται και πρέπει να διεκδικείται είτε ένα μεγάλο κούρεμα της οφειλής είτε η ολική διαγραφή της όταν πρόκειται για οικονομικά εξαθλιωμένες κοινωνικές ομάδες.