Μέχρι το τέλος του χρόνου ο νέος νόμος για την προστασία της πρώτης κατοικίας

Μέχρι το τέλος του χρόνου ο νέος νόμος για την προστασία της πρώτης κατοικίας

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Το μοντέλο της Κύπρου, όπου εφαρμόζεται το πρόγραμμα «Εστία»* και προβλέπει σημαντικό κούρεμα του στεγαστικού δανείου και επιδότηση από το κράτος του 1/3 της δόσης, είναι ένα από τα σχέδια που επεξεργάζονται από κοινού κυβέρνηση και τράπεζες για την προστασία της πρώτης κατοικίας των πιο αδύναμων νοικοκυριών.

Όπως εξηγεί το ΑΠΕ-ΜΠΕ εάν εφαρμοστεί και στην Ελλάδα το συγκεκριμένο πρόγραμμα, τα βασικά κριτήρια συμμετοχής των δανειοληπτών θα είναι η αξία του ακινήτου και το διαθέσιμο εισόδημα. Η ρύθμιση που προτείνεται στον δανειολήπτη, προβλέπει εύλογο επιτόκιο και τοκοχρεολυτική μηνιαία δόση, για την αποπληρωμή του δανείου, η οποία καταβάλλεται κατά τα 2/3 από τον δανειολήπτη και επιδοτείται κατά το 1/3 από το κράτος.

Στην περίπτωση αυτή, στο ακίνητο πέραν της προσημείωσης που ήδη φέρει υπέρ της πιστώτριας τράπεζας, εγγράφεται και νέα προσημείωση υπέρ του Δημοσίου. H προσημείωση του ακινήτου και από το Δημόσιο σε συνδυασμό με την επιδότηση της δόσης του δανείου, σε περίπτωση πώλησης του ακινήτου, δημιουργεί δικαιώματα στο Δημόσιο το οποίο θα αξιώσει την είσπραξη μέρους του τιμήματος από την πώληση κατά το ποσό που αναλογεί βάσει της επιδότησης που έχει καταβάλλει.

Το σχέδιο που βρίσκεται υπό συζήτηση, προβλέπει την αποπληρωμή του ποσού που αντιστοιχεί στην παρούσα αξία του ακινήτου και όχι την αρχική και η διαφορά θα διαγράφεται, ενώ το δάνειο θα αποπληρώνεται σε βάθος 25ετίας και όλα αυτά βέβαια θα ισχύουν για όσους πληρούν τα αυστηρά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια που θα τεθούν ενώ ο δανειολήπτης θα πρέπει να είναι συνεπής διαφορετικά θα χάνει την ρύθμιση.

Ένα από τα θέματα που έχουν βάλει στο τραπέζι των συζητήσεων οι τράπεζες φέρεται να είναι το γενναίο κούρεμα στα κριτήρια αναφορικά με την αξία των ακινήτων που θα μπορούν να προστατευτούν, ενώ από την πλευρά της η κυβέρνηση εξετάζει και το ενδεχόμενο, στις διαπραγματεύσεις που θα έχει με τους θεσμούς στα τέλη του έτους, να επιτύχει παράταση του ισχύοντος νόμου για έναν ακόμα χρόνο και για το σκοπό αυτό θα επιχειρηματολογήσει με βάση τα στοιχεία της προόδου που έχουν γίνει τόσο από την μείωση των υποθέσεων του νόμου «Κατσέλη» που εκκρεμούν στα δικαστήρια, όσο και για το πλήθος των στρατηγικά κακοπληρωτών που έχουν "κρυφτεί" στο νόμο.

Σύμφωνα με πληροφορίες οι τράπεζες έχουν δεχθεί αυστηρές συστάσεις από τις εποπτικές αρχές, προκειμένου να ενταθεί η πίεση στους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Ενόψει μάλιστα και των αλλαγών στο νόμο "Κατσέλη" οι θεσμοί και ειδικότερα ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (SSM) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας πιέζουν ώστε να μην υπάρξουν παρατάσεις που θα αποτελέσουν "κρυψώνα" για τους κακοπληρωτές.

Το νέο πλαίσιο προστασίας που θα ισχύει από 1η Ιανουαρίου 2019 θα αντικαταστήσει τον νόμο «Κατσέλη» και όπως δήλωσε πρόσφατα ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Γιάννης Δραγασάκης στα τέλη του χρόνου θα έχει οριστικοποιηθεί η νέα μορφή καθώς βούληση της κυβέρνησης παραμένει η προστασία της πρώτης κατοικίας.

*Το πρόγραμμα "Εστία" σύμφωνα με δημοσιεύματα από την Κύπρο προβλέπει:

-Εκτός του Σχεδίου Εστία οι άνεργοι και δανειολήπτες με χαμηλά εισοδήματα

-Δεν καλύπτονται ούτε όσοι έκαναν αναδιάρθρωση μετά τον Σεπτέμβριο 2017.

Εκτός του Σχεδίου Εστία έμειναν οριστικά οι άνεργοι και οι δανειολήπτες με χαμηλά εισοδήματα, αλλά και όσοι έκαναν αναδιάρθρωση από τον Σεπτέμβριο του 2017 και έπειτα. Το Σχέδιο Εστία, το οποίο έτυχε ήδη της προκαταρκτικής έγκρισης της αρμόδιας Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ως εκ τούτου πολύ δύσκολα μπορεί πλέον να αλλάξει, καθορίζει ρητά ότι για να ενταχθεί ένας δανειολήπτης στο Σχέδιο θα πρέπει να κριθεί ως «βιώσιμος για αναδιάρθρωση», πρώτα από την τράπεζά του και μετά από τον Κρατικό Φορέα ο οποίος θα συσταθεί για το σκοπό αυτό.

Επίσης καθορίζεται ρητά ότι «δάνεια που έχουν τύχει αναδιάρθρωσης από τις 30 Σεπτεμβρίου 2017 και μετά δεν δύναται να ενταχθούν στο Σχέδιο». Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις εγχώριες εργασίες των τραπεζών (περιλαμβανομένου και των δανείων του Συνεργατισμού τα οποία μεταφέρθηκαν στον Φορέα) ανέρχονται στα 16,6 δισ. ευρώ, εκ. των οποίων τα 9,4 δισ. ευρώ βρίσκονται κάτω από αναδιάρθρωση.

Δηλαδή τα δάνεια τα οποία δεν έτυχαν αναδιάρθρωσης και δυνητικά ενδέχεται να πληρούν τα κριτήρια του Εστία, ανέρχονται συνολικά στα 7,2 δισ. ευρώ (5 δισ. ευρώ στα νοικοκυριά και 2,2 δισ. ευρώ στις επιχειρήσεις).

Κριτήρια

Τα πέντε πιο σημαντικά κριτήρια για να ενταχθεί κανείς στο Σχέδιο είναι τα εξής:

• Ο δανειολήπτης να κριθεί βιώσιμος για αναδιάρθρωση από την τράπεζά του αλλά και από τον Κρατικό Φορέα

• Το δάνειο να έχει υποθήκη την κύρια κατοικία του δανειολήπτη και να ήταν μη εξυπηρετούμενο στις 30 Σεπτεμβρίου 2017, αλλά και να μην έχει τύχει αναδιάρθρωσης στη συνέχεια

• Η αγοραία αξία της κύριας κατοικίας να μην υπερβαίνει τις 350 χιλ. ευρώ

• Τα υπόλοιπα καθαρά περιουσιακά στοιχεία όλων των μελών του νοικοκυριού (π.χ. ακίνητα πέραν της πρώτης κατοικίας, μετοχές) να μην υπερβαίνουν το 80% της αξίας της κύριας κατοικίας (υπάρχει επίσης πλαφόν στις 250 χιλ. ευρώ)

• Τα συνολικά εισοδήματα όλων των μελών της οικογένειας να μην υπερβαίνουν τα εξής όρια: 20 χιλ. ευρώ για μονήρη νοικοκυριά, 35 χιλ. ευρώ για ζεύγος χωρίς εξαρτώμενα, 45 χιλ. ευρώ για ζεύγος με ένα εξαρτώμενο, 50 χιλ. ευρώ με δύο εξαρτώμενα, 55 χιλ. ευρώ με τρία εξαρτώμενα και 60 χιλ. ευρώ για ζεύγος με τέσσερα εξαρτώμενα και πάνω.

Συμψηφισμός καταθέσεων

Το Σχέδιο προνοεί σε όλα τα δάνεια θα παραμείνει «παγωμένο» ποσό της τάξης του 5% τουλάχιστον, το οποίο σε περίπτωση αποπληρωμής του ποσού που θα αναδιαρθρωθεί, θα διαγράφεται.

Επίσης υπάρχει πρόνοια ότι οποιαδήποτε μετρητά ή καταθέσεις που υπερβαίνουν το 20% των καθαρών περιουσιακών στοιχείων του νοικοκυριού θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη μείωση των υποχρεώσεων του αιτητή.

Δεν αποκλείεται εκποίηση

Όσοι ενταχθούν στο Σχέδιο θα τύχουν αναδιάρθρωσης στη βάση μίας τυποποιημένης φόρμουλας η οποία προνοεί, μεταξύ άλλων, επιτόκιο μέχρι 3,5% και επέκταση της περιόδου αποπληρωμής του δανείου μέχρι τα 25 χρόνια.

Τι θα γίνεται για τους μη βιώσιμους

Σε περίπτωση που ένας δανειολήπτης δεν κριθεί βιώσιμος για αναδιάρθρωση, θα παραπέμπεται σε επιτροπή του Συνδέσμου Τραπεζών και ακολούθως σε Ειδική Επιτροπή στην οποία θα μετέχουν εκπρόσωποι των Υπουργείων Οικονομικών και Εργασίας. Όπως αναφέρεται στο Σχέδιο «σε περίπτωση που κριθεί ότι η λύση αναδιάρθρωσης δεν είναι βιώσιμη, ο Κρατικός Φορέας θα απορρίπτει την αίτηση για συμμετοχή (του δανειολήπτη) στο Σχέδιο».

Ο Κρατικός Φορέας θα προωθεί, στο τέλος κάθε μήνα εντός της περιόδου υποβολής αιτήσεων και αξιολόγησής τους, στο Υπουργείο Οικονομικών, πλήρη κατάλογο με τις περιπτώσεις που έχουν απορριφθεί για λόγους μη βιωσιμότητας, «με σκοπό να αξιολογηθούν με την προοπτική ένταξής τους σε άλλα συμπληρωματικά σχέδια του κράτους», όπως αναφέρεται.

Κωνσταντίνος Ζαχαρίου